Austri - 16.12.1898, Blaðsíða 1

Kenmr td 3 n rnánuðí eóa
3ti bioð li! t,o:>;iu nýtírs, o;,
hmtar Jtér á hiniíi aðetvx
!i rUnulift 4 l.r.
•'i ahhluai /. nh.
Uppsögn skrifleg hundin vié
áramót. Ógild nema kem-
in sé til ritstj. fyrir 1. el.ié-
her. Auglýsrng h JO anra
línan, eða 70 a. h vev puml.
dálks og hálfu d ’rrara á 1.
síðu.
AMTSBOKASAi’ Kil) á Seyðisíiröi
er opio á laugard. 1:3. 4—5 e. m..
]>eir, sem gjörast
nýir kaupendur að
Austra við næsta
nýár, fá sögnsoííi
blaðsins fyrir 2 síð«
ustu árin ókeypis.
líitsíj.
ÚTLBNDAR ERETTIR.
—o---
Danmörk. Iiristján konungur fór
nú seint í haust eptir jarðarför Lovísu
drottningar sér til afpreyingar með
yngstu dóttur sinni Jpyi’i, sem er gipt
hertoganum af Cumberland, suður til
aðseturstaðar peirra hjóna í Gmunden,
eigi langt frá Yínarborg, par sem hann
ætlaði að dvelja um tíma, og fara svo
til baðvistar i Wiesbaden á Vestur-
fýzkalandi sér til heilsustyrkingar,
einsog jafnan hefir verið vani konungs
nú á síðari árum. Var svo helzt ráð
fyrir gjört að keisaraekkjan Dagmar
hitti síðar föður sinn par og færi svo
með honum til Kaupmunnahafnar og í-
lengdist par, til pess að taka við for-
ráðum með konungi v?ð liirðina eptir
móður sína, er jafnan pótti í pví scm
öðru hinn mesti sköruugur og búkona;
og henní eigi minnst að pakka að hinn
tiltölulega litli lífeyiir konungs hrökk
svo sómasamlega til, með aliri peirri
aðsókn stórmennis, er par var að venj-
ast á hverju ári eptir hin lígulegu
gjaforð dætra peirra konungsbjónanna.
Áður en konungur lagði af stað til
Gmunden fylgdi hann dóttur sinni Al-
exöndru til Hróarskeldu. par sem hann
svo kvaddi hana með ýmsum fleiri
skildmennum við líkkistu drottningar-
innar.
Á meðan konungur er nú erlendis
hefir Friðrik krónprinz stjóru ríkisins
á hendi einsog vant er.
A meðan Nisulás Kússakeisari dvaldi
í liaust í Höfn til að vera viðjarð-
arför ömmu sinnar, var lögregluliðið
danska önnum kafið í að gæta sem
bezt lífs keisara fyrir anarldstum og
| nihíiistum, er sjaldan mundi gefast
jafngott færi á að ráða svo marga
pjóðhöfðingja af dögum, einsog par
voru saman komnir.
En allt gokk par slysalaust af, hvort
sem pað heldur hefur verið að pakka
góðri aðgæzlu lögregluliðsins eða ölíu
heldur pví, að pað varð hlé á pvílik-
um morðráðum eptir níðingsverkið
viðbjóðslega á keisaradrottningu Elisa-
betu, er pá var svo nýlega afstaðið.
En hvernig svo sem pví hefir verið
varið, pá lét Nikulás keisari pakk-
læti sitt í Ijósi fyrir umhyggjuna, á
mjög pægilegan hátt fyrir lögreglu-
liðið, og sæmdi ýmsa af yfirmöunum
pess heiðursmerkjum og gaf peim á
ofan stórgjafir, í úrum, hringum, brjóst-
nálum o, H. en 3500 kr. í skildingum
til útbýtingar meðal undirmannanna í
lögregluliðinu.
|>að fór að líkindum að pjóðpingid
danska mundi ekki vilja sampykkja
pað tiltæki ráðaneytis Hörrings for-
sætisráðgjafa, að taka hálfa million
króna án leyfis ríkisdagsins til að
styrkja enn betur víggirðingarnar við
sjávarsíðuna umhverfis Höfn, pó ráða-
neytið hæri ófriðarhorfurnar fyrir sig.
Hefir nú fjárlaganefnd pjóðpingsins
lagt pað til, að ráðaneytinu verði neit-
að um sampykki pingsins til pessarar
fjártöku, er pað kveður alveg lieimild-
arlausa og gagnstæða grundvallarlög-
um ríkisitis, er ekki verði afsökuð af
stjórninni með nokkurri yfirvofandi
hættu og bráðri nauðsyn ríkisins.
Hafa vinstrimeun nú svo mikið aflat-
kvæða í pjóðpinginu, að varla getur
nokkur vafi verið á pví 'að pessi neit-
an fjárlaganefndarinnar um féð verði
síðar sampykkt í deildinni, hvað sem
svo landspingið síðar gjörir, en til pess
mun stjórnin sem fyrri setja alla sína
von og traust.
■ jpegar Prússar námu Hertogadæmin
herskildi af JDönum, pá var pað á-
skilið að peir af íbúunum, sem vildu
halda áfram ací vera pegnar Dana-
konungs, en gálu ekki ýmsra orsaka
vegna flutt sig pegar búferlum frá
heimiluuix sírtum á Norður-Slesvík,
skyldi par heirail óáreitt landsvist.
Gekk petta stórsl.ysalítið fyrst fram-
anaf meðan peir Vilhjálmur keisari
I. og sonur hans Eriðrik og gamli
Bismarek sátu að völdum.
En síðan Vilhjálmur II. tók ríki á
Prússlandi hafa kjör pessara dönsku
pegna alltaf farið versnandi og peir
opt verið reknir burt úr Norður-
Slesvík fyiir litlar eða engar sak-
•r, af pví stjórnin í Berlln hefir
jafnan grunað pessa menn um óvild
til Prússa og notað sér pví hverju,
hina miunstu átyllu til pess að reka
pá úr landi, en pó jafnan á staugli,
par til i haust að pessuat Norður-Sles-
víkingum hefir vérið vísað par úr landi
fyrir gruusemd eina á peim fyrir óbeit
á og óvinahug tii Piússa og pjóðverja
yfir höfuð, án pess að Prússastjórn
hafi getað t’undið peim nokkuð sérstak-
lega tii saka.
Mælist pessi iiarðýðgi Prússastjóiuai
víð alsýkna menn og lítilmagna mjög
illa fyrir, jafnvel á sjálfu pý/kalandi,
par sem öll bin frjáslyndari bioð lúka
eit dregnum áfellisdómi. á petta atliæli
stjórnarinnar sem miði til að viðhalda
tömlum ópokka og úlfúð milli pess-
ara nágrannapjóða, báðum peirn í
stórskaða.
En sem vonlegt er svíður Dönum
petta sárast, eu eru pó vel stilltir, pó
petta sé engu likara en Prussar noti
petta til að troða tiýjar illsakír við
Dani, sem peir hafa svo grátt leikið
áður. Enda er peitn \ ið pað hughægra,
að peír hafa í pessu máli meðhald
allra góðra og réttsýnna manua, er
mun \ erða Prússum pungt í skauti til
laugframa.
I Kaupmannahöfn gjörðu bakara-
sveinar höfuðstaðarins verkfall, og
leit oigi út fyrir annað en höfuðstað-
arbúa mundi vanta mjög bagalega
brauð, pví meistararnir vildu eigi láta
undan kröfum sveinanna. í pessu
pjarki stóð málið um nokkurn tíma,
en alitaf uxu vandræðin xneð brauð-
leysið meðal manna.
Loks tókst formanni bæjarstjórnar-
innar, gáfumannÍDum og valruenniuu
Hermann Trier að koma sættum á,
svo báðir hlutaðeigendur undu allvel
málalokum, en alpýða varð endinum
á pessu verkfalli stórfegin.
pað pótti tiðindum sæta, að einn af
helztu málfræðingum 'Dana við há-
skólann, prófessor Gertz. hélt á Re-
formationshátíðinni 17, nóvember á
háskólanum snjalla ræðu gegn hinu
mikla nárai í latínuskólunum í grísku
og latínu, og vildi hanu að grísku
væri alveg sleppt. en latínunámið mjög
mikið minnkað, og binum par við unna
tírna varið til meiri kennslu í nýju
málunum og náttúruvísindunum.
Fara nú fiest strsin að stinga, gömlu
málin, er sjAlfirprófessorarnir, er kenna
pau við háskólana, telja pað hentast
að takmarka til muna kennsluna t peim
eða jafnvel afnema hana í lærðu
skólunnm.
En við háskólana verða pau sjálf-
sagt enu kennd svo sem með parf í
hinum einstöku vísijidagreinum.
pað er eigi ólíklegt, að pessi há-
skóiaræða herra próf&ssor Gertz flýti
fyrir peim broytingunj, er leugi hafa
verið ráðgjörður í pá átt á skóla-
kennslunni í gömlu málunum í Dan-
mötku, er ræða prófessorsins er svo
kröptug meðmæli ineð.
Enginn er svo mikill og frægur, að
eigi verði að beygja kne fyrir ellinni.
Tímarnir breytast og vér sj .Ifir með
peim.
Dómur er nú fallinn í máli J. J.
Larsens, pess hins sama, er lenti í
prettamálinu með sósíalistauum Holra,
er dó í haust í íangelsinu, og er Lar-
sen dæmdur í fangelsi við vatn og
1 brauð í sex sinnum fimm daga.
Látinn er nýlega í Kaupmanaahöfn
]>’ ófessor Wittkel Horn, sem hofir út-
lagt svo fjölda margar ágætar bækur
á danska tungu, að menn héldu að pað
væri ömögulegt, að einn maður gæti
afkastað svo miklu vandaverki; en
hann hafði sér engan mann til aðstoð-
ar, en leysti öll pau verk sj ilftir at’
heudi, er honum eru ci nuð
Prófessor Wiakel Horn var ogskáld
og fagurfræðingur og í flestuiu fræðum
hinh lærðasti maður.
pann 11. nóvember s. 1. andaðist
íjrrum ritstjóri, nú kammerkerra og
amímaður C. St. Andersen Bille, er
kom mjög við hina pólitisku sögu Dana
sem ritstjóri „Dagblaðsins11 um 1860,
er hann pótti stýra snilldarlega. En
eigi varð Dönum hiu pólitíska stefna
hans í pjóðraálum eins notadrjúg, og
kemia sumir henni að nokkru leyti um
missi Hertogadæmanna.
Sem embættismanni bar miklu minna
á honnm, og alarei komst hann síðar
á piug, pó hann reyndi optar en
einn sinni til pess.
Nýdáinn er stiptamtmaður Heltzen,
er einu sinni var íslandsráðgjafi, og
oss fremur velviljaður.
Iloi’veg-ur. par var nú einsog í
Svípjóð tíðmdalítið um pessar mundir.
En pó hefir ping Norðmanna sampykkt
að Norvegur skvdi hér eptir fella úr
fána sínum sambandsmerkið (við Svía)
og hér eptir hafa „hið hreina“ norska
merki.
En eptir er nú að vita, hvort Ósk-
ar konungur vill sampykkja pessa
pingsályktun, er gengur sro nærri
sambandi rikjanna.
Rússland. par er nú mest rætt
utn friðarsamkomu pá, er Nikulás
keisari hefir hoðið öllum stjórnum til
að taka pátt í og líklega verður hald-
in í vor komandi í St. Pétursborg,
sem lílca viiðist hentugasti staðurinn
til friðarmála pessara, svo keisarinn,
setn petta mál er tvlið vera mesta á-
hugamál, geti beitt persónulegum á-
hrifum sínutn gtignvart furdartnönnum.
Nýlega hefir ritstj. timaritsins enska
„Rewiew of Rewiews“ W. T. Stead
gjört sér ferð alla leið suður tii Líva-
díu á Krím til pess að tala við Ni-
kulás keisara vtm málið. pótti mr.
Stead mjög mikið til keisarans koma;
og segir hann að vera injög vel
gefinn til sálar og líkaraa pvert
á rnóti pví sem áður hefir farið orð
af — og sé honum ’petta friðarmál
hið mesta kappsmál, sem liann muni
flytja af alefli fram á hinu væntanlega
allsherjarfriðarpingi í vor, sem pess
vegna sé hvergi eins vel sett og hald-
ið sem í St. Pétursborg, par sem
keisarinn nái sem bext til að beita á-
hrifum síuum á fundarmennina og ráða
áiyktun friðaifund irins.