Austri - 25.08.1900, Blaðsíða 1

Austri - 25.08.1900, Blaðsíða 1
Kcma út 3ll2btan a mán. eb * 42 arlnr minnst til nassta nýárs', kostar hér á landi aðeint* 3 kr., erlendis 4 kr. Gjaldáarjí 1. júlt. X. AR. Seyðisflrði, 25. ágúst 1900. AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði er opið á laugardögum frá kl. 4—5 e. m. Yigilaiitia. Munið eptir pví, að Vigilantia tekur á móti bæði starfandi og ekki starf- andi meðlimum hringinn í kring um ísland. Eyðublöð fyrir uppljóstranir um ólöglega veiði botnverpinga fást á lyfjabúðinni á Seyðisfirði. Consul I. V. HAVSTEEtf Oddeyri i Oíjord anbefaler sin vel assorterede Handel til Skibe og Eeisende. Af öllum ógreiddum skuldum við verzlan mína á Borgarfirði verður reiknuð 6°/0 verðupphækkun við næsta nýár. Seyðisfirði 15. ágúst 1900. Þorst. Jónsson. Minnisvarði Otto Watlincs. Hérmeð innkallast í síðasta sinn hinir útsendu samskotalistar, er margir eru e)in eigi endursendir forstöðunefnd- inni. Sömuleiðis eru allir peir, er telja kunna til skuldar fyrir einhverja vinnu við minnisvarðann, beðnír að senda sem fyrst reikninga sína til gjaldkera forstöðunefndarinnar, kaupmanns Sig. Johansen, Seyðisfirði. Forstoðunefndm. Alþingisbosningar fara nú í hönd um allt land að skömmum tíma liðnum og mun stjórn- arskrármálið að mildu leyti ráða úr- slitum peirra, og á pví vel við, að fara hér fáeinum orðum um pað: p>að, sem Jón Sigurðsson og hans fiokkur, er innibatt langflesta íslend- inga, barðist aðallega fyrir í meiraen fjórðung aldar, var heimastjórn, pað, að vér íslendingar sjálfir fengjum að ráða o k k a r e i g i n s é r s t ö k u m ál u m. Arangur pessa langa pólitiska stríðs við Uani var 1. grein stjórnarskip- unarlaga vorra 5. janúar 1874, er hljóðar pannig: „í öllum þeim málefnum er varða ísland sérstakhga, hejir landið löggjöj sína og stjóm útaf iyrir sig.u J>essi skýlausu fyrirmæli stjórnar- skrárinnar hljöta allir sanngjarnir og övilhallir menn að játa að heimili okkur íslendingum sj álfstjórn í okkar „sérstöku“ íslenzku málum, einmitt pað, sem frelsishetja vor, Jón Sigurðsson, barðist alltaf fyrir allt sitt dáðríka líf með samhuga fylgi allrar pjóðarinnar. Hefir Austri svo prásiimis bent mönnum á petta. En apturhaldsmönnum Hana fór bráðum að pykja, að vor góði konung- ur hefði með pessu ákvæði stjórnar- skrárinnar veitt oss helzt til mikið frelsi os lögðust nú djúpt til pess að reyna til að svipti oss pví, en áttu hér nokkuð örðugt aðstöðu, par sem vér íslendingar höfðum ’skýlaust kon- , ungs loforð fyrir sjálfstjórn lands- ins. pessari dýrmætu konungsgjöf gátu apturhaldsmenn Dana, er lengi hafa ráðið par, ekki svipt okkur. En pað leið eigi álöngum tíma par til hægrimenn sáu ráðið: En pað var pað, að fá oss Islendinga sjálfa til pess að afrná pessa, dýrmætustu kon- ungsgjöf stjórnarskrárinnar, til pess að gjörast vorir eigin böðlar á frelsi voru og sjálfstjóra; til pessa purfti að fá einhvorn málsmetandi alpingismann til að bera pað fram á pinginu. En pað má pó segja pað Islendingum til lieiðurs, að stjórnÍD varð æði lengi a ð leita fyrir sér áður hún fyndi nokkurn.'sh'kan böðul meðal íslendinga, er vildi taka að sér petta erindi hennar. En „leitið, og munið pér finna“. Svo reyndist og stjórninni; hún fann loks danskan íslending, danskan em- bættismann, liæfan til pess að bera pessa hjartans ósk hennar frarn á al- píngi Islendinga, og gleyptu margir pegar við flugunni, par pessu var með mikilli mælsku. harðfylgi og kænsku framfylgt, sem væri pað spor í áttina til meiri sjálfstjóruar. Allt átti að vera unnið við, að fá ráðgjafann til viðtals á pingi. En hitt skipti engu, pó vér um leið „lögfestum“ vor sérstöku mál undir yfirráð hins aldanska ráða- neytis,ogafsöluðum oss á lögformlegan hátt peim sjálfstjórnarréttindum er 1. gr. stj.skr. heimilar oss, og gjörðumst pegnar pegnanna. Að petta hafi verið meining flytjanda pessa stjórnartilboðs, sést bezt á pví að liann hefir verið svo hreinskilinn að jata pað, að vér íslendingar værum h á ð i r grundvaflarlögum Dana, alltsvo innlimaðir í danska ríkið, án sérstakra landsréttinda. Að flutningsmanni og húsbændum hans, donsku apturhalds- stjórninni, hafi pað eitt |verið áhuga- mál með pessari stjórnarskrárbreyt- ingu, að fá oss Islendinga til pess að afsala oss sjálfstjórnarrétti vorum, gést bezt á pví, að pessi tillaga stjórnar- nmar hugsar ekkert um að breyta ber- sýnileguin, viðurkenndum göllum á stjórnarskránni, svo sem kosningar- rétti og kjörgengi o. fl., er sýnir að að stjórnin hefir einblínt á að fá stj. skr. breytt sér í hag, og oss íslending- um í óhag. Einsog líka pað kapp, er stjórnin leggur á að fá afnumda 61. gr. stj.skr. ber vott um, að stjórnin ætlar sér nú að ganga milli bols og liöfuðs á öllum síðari tiliaunum til pess að vér Islendingar fáum nokkurn tíma viðunandi stjórnarfyrirkomulag. Að pessir menn, sem fyrir pessu berjast, kalla sig: „stjórnarbótarmenn“, „framfaramenn“ o. s. frv., er meira en rangnefni, pað er blátt áfram h 1 æ g i- 1 e gt. Jpað ofboð einfalda spursmál liggur nú fvrir kjósendunum til úrslita: Vilja þeir með þingmannakos ángu af ásetta ráði og vísvitandí afsála sér fyrir alda og óborna pjóðrétti íslands samkvæmt 1. gr. stj. skr. til sjálf- stjórnar í hinum sérstöku málum landsins? Yilja peir gjöra ísland að löglegri, réttlausri hjálendu Danmerkur um aldur og æfi? Vilja peir standa brennimerktir í augum annara pjóða, sem sú pjóð, er afsalað hafi sér fríviljuglega frelsi sínu? Yilja peir hlaða sér pann minnisvarða, er á sé letrað: Hér hvíla undir lyddurnar, sem eigi höfðu hug og dug til pess að berjast fyrir trelsi fósturjarðarinnar, heldur afsöluðu sér pví sjálfviljugir? Yilja íslendingar eigi heldur verja nú á kjörfundunum pau lands- og pjóðarréttmdi, er vor góði konungur hefir veitt oss og beztu menn pj iðar- innar barizt samhuga fyrir, allt til possara s'ðustu og verstu tíma? Látum ekki ginnast af „ráðgjafanum á pingi,“ hann fáuum vér samt og pað bráðlega, pó vér ekki fyrir pað afsölum oss dýrmætustu pjóðréttindum vorum, frelsi fósturjarðarinnar. p>að mun eigi hafa verið langt frá aptur- haldsstjórn peirr.i, er nú situr að völdum, að fá oss nú pegar sérstakan íslands ráðgjafa og láta hann mæta á pingi, sem enga stjórnarskrárbreyt- ingu parf til. Og lengi getur pað aldrei beðið að pessu verði fram- gengt. Að endingu viljum vér benda á pá stórvægilegu breytingu, sem nú síðustu árin hefir gjörzt á hugum manna í Danmörku til íslands og laudsréttinda vorra. Aður vorum vér álitnir nærri uppreistarmenn og frelsiskröfur vorar ósvífnar. En nú fylgjast hin dönsku blöð að í pví að láta oss njóta hlýlegs , umtals, bæði landið, íbúana og frelsis- baráttu vora. í Danmörku situr nú að völdum hinn afarfámenni flokkur apturhaldsmanna, er ómögulega getur, svo fámennur sem hann er, ráðið lengi lögum og lofum. Hinn frjáls- lyndi mikli meiri hluti pjóðpings og pjóðar hlýturinnan skamms að komast til valda í Danmörku, og pá eru allar líkur til pess, eptir pví sem hugir manna til íslendinga nú hafa breytzt par, að sá flokkur léti oss og sjálí- stjórnarkröfur. vorar njóta allrar sann- girni. — l>að væri pví frámunaleg glap- skygni, ef vér færum nú að gefast upp i stjórnarbaráttu vorri, er sigur- inn er oss nú miklu vísari en nokkurn tíma áður. Múlsýslingar! pér sem nú í yfir hálfa öld jafnan hafið verið í flokki peirra sýsla, er kosið hafa eindregn- VppsÖgn sh-ifieg hiniín vi áramót. ógild nema lom- in sc til riistj. fúrrr 1 tkHð lcr. lnnl. avgl 10 tura. línan, eða 70 *. hverþnml. dálks oy hdlfn dýrara á 1. síðu. NR. 29 ustu sjálfstjórnarmenn á alpingi, og sem Jón Sigurðsson jafnan taldi með sínum ótrauðustu samvinnumönum: gætið pess nú við kosningarnar að láta engan blett falla á hinn hreina pölitíska skjöld yðar, og veljið engan pann mann á ping, er vill eða leyfir að noiikur einn einasti bókstnfi:1’ glatist af hinum skrifaða og óskrifuA pjóðrétti vorum. í>etta ræð eg öllum ísle-z..;... kjósendum, sem gamull samvinnumaó ; Jóns Sigurðssonar, sem sá maður, e: nú er grár orðinn í bardaganum fyrir frelsi fósturjarðarinnar og sannleiksins og réttarins. Munið orð mín. Kjósið ei..... einbeitta heimastjórnarmenn, ogoptir komendurnir munu pakka yður. XJr fingeyjarsýslu er oss skrifað 17. p. m: „Merkustu fréttirnar eru pað, að kolalag er fundið út á Tjörnesi í Ytritungu landi og hefir Helgí Péturs- son jarðfræðingur fundið. Kolalagið nær yfir c 500 faðma langt svæði og er mannhæðar pykkt, en eigi veit neinn hvað langt pað nær til fjalls, pvi petta er framan i sjávarbökkunum. Ivolin heita „brúnkol“ og eru eldfim, fýlulaus, en hitaminni en ofnkol eða steinkol. í>að var ljóti fundurinn sem peir héldu parna austur hjá Rangánni, að vera að fleyga Yaltýskuna og getur aldrei upp vaxið nema illgresi eitt af peirri ráðsraennsku. — Og að vera að slíku hringli rétt fyrir kosningarnar, er bara til að koma stjörnarskrármálinu á enn meiri ringulreið. Hvað vita pessir Rangár- fundar menn um pað, hvort hinir innilegu Valtýingar geta gengið inn á petta? Og hvað vita Anti-Valtý- ingar um pað, hvort sá flokkur getur yfir höfuð sætt sig við petta. Og ef svo er ekki, mun petta pá ekki geta orðið ti’ pess að hjálpa einhverjum stefnuleysingjanum til pess að komast að við kosningarnar i haust, pó hanu viti eigi vel hverju hann fylgir.“ í’mgmannaefni. í Norður-Múla- sýslu gefa peir prófastur síra E i u a x Jónsson á Kirkjubæ og héraé^- læknir Jón Jónssoná Yr. . . firði kost á sér til pingmennsku . ■ kjördæmið við næstu alpingisk .snm^ p. 10. september á Eossvöllum, ug peir Yaltýsliðarnir Jóhannes sýsiu- maður Jóhannesson og sira Einar fórðarson í Hofteigi. I Suður-Múlasýslu er sagt, ai sig nú fram til pingsetu, auk G i, orms Vigfússonar, hinn gremuj og ve 1 metni bóndi A r i B r y n j ó 1 f s-

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/141

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.