Austri - 09.10.1900, Blaðsíða 2

NR. 35
A l) 8 T R 1.
128
ast fyrir íslandi að fara cins að og
ýms stór og auðug ríki gjöra, er
taka niikil rikislán. Ef ísland tæki
stórlán, gæti pað svo auðveldlega orðið
gjaldþrota, og pá væri úti um allt
sjálfstæði íslauds og frelsi pjóðarinnar.
Að verða gjaldprota er eittlivað liið
pyngsta, sem getur komið fyrir nokkra
pjóð. Skuldabaslið er heldur eigi
gott, pótt gjaldprot verði eigi. Sumar
stórpjóðir, t. a. m. ítalir, llússar,
Frakkar, stynja nú pungan undan
ríkissjóðsskuldunum.
Til pess að fara fram á svona
stórar breytingar á stjórnarskipun
landsins, purfa íslendingar fyrst að
koma fjárhag sinum í pað lag, sem
nú hefir vorið bent á. l’ess bor og
aö gæta, að landssjóður missti eigi
að eins árstillagið, heldur legðust og
nolrkur ný útgjöld á hann, pví lands-
stjóinin yrði dýrari og landssjóður
kostaði haua einn. En er íslendingar
haía konnð fjárhag landsins í gott
horf, geta peir boðið Dönum að gef'a
upp árstrilagið, petta skýra merki
upp á hið misjafna frá fyrri tíðum^
gegu pvi að íá heimastjórn framvegis,
og pá geta fullar sættir komizt á.
P>a er stöðulögunum væri komið í
rétt horf, semdu íslendingar sjálfir
stjórnarskrá sína ásamt konungi eins
og peim bezt líkaði. p>eir gætu pá
gjört hana svipaða frumvarpinu frá
1885, eða eins, eða enn betri, ef peim
sýndist svo.
Útlendar íréttir.
—o—
Kina. Liklega verður ekkert af pví
að lierlið stórveldanna fari út úr
Pekíng fyrst um sinn, en pó er nú
svo langt komið samningunum, að
Kunverjar hafa tekið til pá menn, er
semja eiga um málin við stórveldin
Eru pað peir gamli Lí Hung Chang,
sem var rótt aðeins ókominn til Pek-
iug og prinz Ching, er altaf heíir
verið hlynntur sendiherrunum og veitt
peim pá hjálp, er hann mátti við
koma.
En all harðir eru peir friðarkostir,
er fyrst hefir verið stungið upp á, sem
eru pessir: Stórborgin T i e n t s i n,
er mest hefir veriö barizt um, skyldi
hér eptir óháð Kínaveldi og heimii
öllum útlendingum til aðseturs, háif-
eyjan Liaotang og Mantsjuríið skal
og ráða sér sjálft, sem mun reynas -
nokkurnvegin pað sama og pað sé
gengið á vald Rússa. títórveldunum
skai heimilt að lialda setulið i óllum
peim bæjuin, nr útlendar pjóðir mega
vera í par í landi, trúboðar skulu
friðhelgir, keisaraekkjur.ui skal bannað
að skipta sér af stjórnarstörfum og
prinz Tuan og aðra fyrirliða Boxanna
skal taka af lífi fyrir gnmmderverk
peirra og morð á trúboðum og kristn-
um mönnum.
Morðingi pýski sendiherrans von
Ketteier er nú fundiuu. Hann ætlaði
að selja úr sendiheirans japönskum
yíirforingja, og var pá handtekinn og
hefir gengizt við morðinu, en kveðst |
hafa framið pað eptir boði yfirboðara j
sinna; er talið liklegt, að honum liafi j
skipaö að myrða von Ketteler, keis- I
araekkjuna og Tuan prínz. En I
Ketteler var öðrurn útlendingum fram- j
ar hataður af peirri góðu kouu fyrir j
íið hafa ritað bók um iiana og hirð-
ina, og sagt frá pví að hún væri præl-
borin fram í ættir, sem er dauðasök
að minnast á í Kína, og ýmsar aðrar
sögur segir sendiherrann í peirri bók
sinni um keisaraekkjuna og hirðina,
er pykja ríra virðingu peirra.
Búar. Nú er gamli Krtiger farinn
úr landi og ætlar sér í liðsbón norður
í Evropu, og er sagt að kari fari pá
för eigi tórnhentur, pví hann haíi
með sér 31 gullklstu. og vísast að pær
reynist Búum beztu talsmennirnir.
Sá heitir Shalk Burghei, sem er
kjörinn til forseta í Traansvaal á
meðan Kriiger er að heiman.
Búar verjast Bretum enn sem fyrri
og hvorugan peirra IJe Wet eða
Yiljoen, tvær mestu hetjur Búa, hefir
Engiendingum tekizt að ná í, og á
meðan peir eru óhandsamaðir, munu
Englendingar mega erm vænta sér
hinnar, suörpustu Orrahríðar.
Korðurheimskautafer hertoga Luigi
af Abrussum, frænda Italíukonungs
er nú lokið, og pykir förin hafa orðið
hin frægasta og mjög merkileg fyrir
landafræði og vísindin yfir höfuð á
svo stuttum tíma.
Hertoginn lagði á stað frá Norvegi
í fyrra sumar á hvulfangaraskipinu
,Jason“, er Nansen fór á til Græn-
lands, eptir að gjört hafði verið við
pað og styrkt sem bezt, og nefndi
skipið „Stella polare“ (heimskauts-
stjarnan).
Skipið komst lengst norður 82° n.
br. og lenti par í voðalegu ísskrúfi
við Eranz Josephsland og brotnaði
nokknð önnur hliðin, en var pá gert
við, svo norðurfarar komust á pví
nú fyrri hluta septbr. til Norvegs, en
var pá lekt. „Stella polare“ lá inni-
frosið parna í 11 mánuði.
Skipverjar fluttust í lund afskipiuu
og byggðu sér par all- viðunanlegt
skýli fyrir veturiun, enda höfðu peir
miklu betri tæki til pess en peir
Nansen. Norðurfarar höfðu lagt að
velli 40 birni, eitt smáhveli og einn
rostung, er allt var etíð með beztu
lyst.
Ýmsar sleðafarir voru farnar norð-
ur í ísinn og tókust allar vel nema
ein. 1 henni voru prír menn, 2 ítalir
og einn Norðmaður, sem ekki komu
aptur og hafa líklega farizt.
Lengst norður komst skipstjórinn
Cagni og menn hans, er voru burtu
af sk'pinu í 105 daga og urðu að eta
sleðahunda sína til pess að deyja
eigi úr liungri. J>eir komust lengra
norður en Nausen, nfl. 86° 33, en
Nansen 86° 14 n. br. Luigi hertogi
gat eigi farið pessa ferð af pví hann
haíði kalið á tvo fingur, en er pó
talinn fullhugi.
Cagni og hertoginn hafa mikið leið-
rétt og aukið heimskautapekkinguna,
og meðal annars sannað, að ekkert
Petermannsland er par til.
Norðmenn fögnuðu heimskautaförum
pessum hið bezta í Kristjaniu, og
viðurkenua pað allir, að pessi för
hafi verið hin frægasta og að prinsar
og hertogar geti verið til aunars betra
en stáss og tildurs.
Óskar konungur sæmdi Luigi hertoga
hinni sænsku Serafimo'ðu, æðsta
heíðursmerki Svía, og taka Norðmenn
pað svo, að konungi hafi ekki pótt
Ólafs orðan nógu fin handa hertog-
anum, og eru bálreiðir yfir. Flest
er par fundið konungi og Svíum til
saka, og verður pví varla neitað, að
Norðmenn eru mjög tiltektasamir við
konung sinn og Svíana.
Fellibylur ógurlega mikill gekk
nýlega yfir hafnarborgina Galveston í
Texas við Mexikoflóa, er drap 3000
manna, feykti 4000 húsnm og hvolfdi,
braut og rak í land mesta fjölda
skipa og er fjártjónið — auk mann-
anna, er parna fórust, — voðalega
mikið.
í>essi fellbylur gjörði og viðar í
Texas fylkinu stórskaða.
í Norður-Dakotafylkinu, par sem
íslendiugar eiga heima, hafa gengið
miklir haglbyljir, er liafa eyðilagt
mjög uppskeru bænda.
Elest ungbörn pau, er fóru héðan
frá Islandi í stóra hópnum í júlí
hafa dáið á leiðinni yfir Atlantshaf.
Má víst bráðum búast við pakk-
lætisávarpi til agentanna fyrir um-
hyggjuna !
Fjártökuskipið „Bear“ fráEyjafirði
lenti í ofsaveðrinu mikla norðvestur
af Skotlandi; bilaði stýri á skipi'u er
lirkti lengi stjórnlaust undan ofviðrinu,
par til pað með naumindum komst
inn til Stornc.vay, og átti að gjöra
par við stýrið, svo skipið gæti
haldið áfram til Liverpooi. Mik.ð fé
hafði farizt.
Yonandi er, að pessi mikli fjárskaði
lendi eigi á bæudum, er skipið sjálft
laskaðist, enda muna peir Z. & V.
gjöra pað sem í peirra valdi stendur
til að afstýra pví.
Alþmgiskosnliigar.
Mikill sigur.
Reykjavík, höfuðstaður lands-
( ins, heíir kosið hankastjora
j Tryggva Gunnarsson
með 212 atkvæðum.
Yaltýsiiðinn og óskabarn
Isafoldar klikkunnar, yfir-
dómari Jón Jensson fékk
aðeins 180 atkvæði.
|>að voru einkum hinir smærri
borgarar, sjómenn og öll alpýða, er
gjörði höfuðstað landsins pennan
mikla sóma með pessari kosningu
sinni, sem að sjálfsögðu eykur mjög
álit og virðingu Reykjavíkur hjá
landsmönnum. — En aptur fylltu
að vanda flestir embættismenn Valtýs
flokkinn, og hefir „ísafold“ gjört peim
pann ógreiða að birta nöfn peirra
og pannig marka pessa stjörnarsinna.
— Auðvitað gáfust par nokkrar
undantekningar, með landlækni dr.
J Jónassen í broddi fylkingar
það er og einkennilegt að æðstu
embættismenn landsins, landshöfðingi,
háyfirdómari og amtmaður, sátu heima,
og álitu sér pannig ekki skylt að
styðja Valtýskuna á kjörfundinum.
í Norður-I’.mgeyjarsýslu er
kosinn sira Arnlj ótur
Ólafsson með 47 atkvæðum. —
Síra Árni Jónssou fékk 37 og Sigurð-
ur Jónsson í Ystafelli 7 atkvæði.
Síra Arnljótur verður nú í haust
77 ára; en hann er enn fjörugur í
anda, og jafn hraustur á sál og
líkama sem væri hann á bezta skeiði.
Er pað eigi lítill ávinningur fyrir
pingið að fá enn að njóta hinna
framúrskarandi pmgmannshæfileika
pessara tveggja ágætismauna, peirra
Arnljóts og Tryggva.
Valtýskan hefir nú misst 5 menn
úr sínum flokki, og pá alla einhverja
hina atkvæðamestu, og fengið að-
eins einn Valtýing, Jó-
hannes sýslumann í peirra
s t a ð, en aptur eru flestir pessara
5 heimastjórnarmanna hinir mestu
hæfileikamenn, og stórgröði fyrir
landið að fá pá á ping.
Jíýmseli. Nú vitið pér pað
pá, Norðmýlingar! eptir að hafa lesið
síðasta „Bjarka“, að ritstjóra hans
er heimiit! að vaða í veðmálabókum
sýslunnar og birta paðan öll pau
skjöl er honum póknast í hefndar og
ofsóknarskyni, ef honurn kann að
mislíka við einhvern ykkar.
En hvað segir nú amtmaður og
landshöfðingi um petta og peánan nýja
og efnilega skjalavörð Norður-Múia-
sýslu, ritstjóra „Bjarka“ ?
JS æstiiðið vor urðu pau hjón
Hallfríður ljósmóðir B r a n d s-
d ó 11 i r og maður hennar að endur-
bæta íbúðarliús sittt og fyrir pann
kostnað sem af pví leiddi urðu pau
að skerða mjög iífsbjörg ;ina, en
gáta pó prátt' fyrir pað ekki fengið
húsið fullgjört, par p \ð er að öllu
leiti ópyljað innan og pessvegna
óhæfilegt tii íbúðar yfir veturinn.
Væri nú sónu fyrir konur í Seyðis-
firði, sem notið liafa góðsemi og
bjúlpar Hallfiiðar, að rétta henni nú
iijálparhönd í sameiningu, svo að hún,
í stað pess að fiytja úr húsinu, gæti
lifað par glöð og ánægð í vetur.
Miunist pess að margar hendur vinna
lótt verk o.C Guð borgar.
Kona i gre'nndinni.
Skip. „H e i m d a 11 u r“, komm-
andör Schíiiter, kom hingað 5. p. m.
frá Akureyrí.
„Heimdallur“ hafði lagt út f''á
Reykjavík í ofviðrinu 21. septbr. og
nnð pá í 2 botnvcrpinga,við Keflavík
uppií landsteinum, er höfðu verið par
að fiska og uggðu ekkert að sér í
veðrinu. þeir liétu „Eoruard1' og
„Doris“, báðir frá Grímsby. Var
„Doris“ sektaður um 75 pd. Sterling,
en fékk leyfi til að halda veiðinni.
Mál „Forwards“ var eigi út
kljáð enn. furfti víst að sækja vitni
suður.
l>að var rösklega gjört af Heim-
dellingum að fara út í pvílíku manu-
drápsveðri, og sýnir peirra mikla
áliuga að ná í pessa fiskipjófa.
„C o n s t a n t i n“, fór héðan 3. p.
m. með pönturiarféð, á 4. púsund.
„I u g a“ kom hingað 3. p. m. og
fór norður.
„Vaagen“, kom 4. p. m. og fór
norður.
Af
i
var
-f öllum ógreiddum skuldum við
verzlun míua verður við næsta nýár
reikuuð 6°/0 verðupphækkun.
Seyðisfirði, 29. sept. 1900.
Stefán i Steinliolti,
* *
* ý
Auglýsingu pessa láðist að setja
síðasta tbl. Austra, einsog til
ætlazt. Ritstj. j'i_
j^gr* |>eir, Sem vilja fá leigð tún-
stæði eða grunna undir hús á eignar-
jörð, okkar E i r ð i í Seyðisfirði, snúi
sér til verzlunarmanns Jóns Sig-
urðssonar í Eirði í Seyðisfirði.
Hann einn hefir i.mboð okkar í pess-
um efnum.
Surtsstöðum, 22. sept. 1900.
Katr:n Einarsdóttir.
Halldóra Bjernsdóttir.
Abyi'gðarmaður og ritstjóri:
Cand. phil. Skapti Jóæpsson.
Erentsmiðja
l orsimis J. G. Akajria,
onar.