Austri - 31.12.1902, Blaðsíða 2

NU. 45
AUSThl.
Guðsjjónnsta
verðar ha'chn á nýársdag í Bindind-
ishúsinu kl. 5 s. d.— Allir velkomnir.
D. Östlund.
J>ó svo sé, a? enn sé skammt náð,
Jtví ef vel á að vera, pá þarf að
rannsaka sömu tegund jhrta frá ýms-
um stöðum, tekna á ólíknm proska-
stigum ov í ýmsu árferði o. s. frv., pá
vona eg að málið finni nú úr þessu
svo almenna n áhuga og viðurkenningu,
að rannsóknunum vevði kappsamlega
haldið áfram hér eptir.
Af peim ranusóknum, er nú liggja
fyrir, má fá bandingar um:
1. að grös vor eru yfirleitt rík af
holdgjafakendum efnum, er gjörir
pau ágætari til fóðurs, en
væri innihald pessara efnasam-
handa minna.
2. fóðurgrös vor eru auðmelt mjög i
samanburði við fóðurgrös annara
landa.
Ýmislegt fleira, sem mjög er mik-
ilsvert má og af peim læra, svo sem:
1. að grösin erU pví betri, sem þau
eru yngri í vexti, pví slíkt mætti
reyndar áður telja fidlvíst að ætti
ser stað hér sem annarstaðar, og
2. að hjá oss eru sum pau grös ágæt
fóðurgrös, sem léleg hafa reynet
annarstaðar.
En um allt petta má segja það, að
enn séu aðeins bendingar fengnar.
Fr&mhaldið parf að koma. Og eins
og í niðurlagi ritsíns stendur „verður
pað að koma í ljós af framhaldandi
rannsóknura, hvort pað, sem sérstak-
lega er bent á sem sérkennilegast, sé
byggt á náttúru landsins eða ekki“.
Bannsóknirnar eru vel byrjaðar og
«g vona og óska, að Stefáni gefist
sem beztur kostur á að halda áfram.
Jósef J. Björnsson.
Ameríkuferðir.
„þetta er yðar tími
og makt myrkraima11
Eg gat ekki að þra gjört, að mér
kom pessi einkennilega setning i hug
er eg heyrði með byrjun skammdegis-
ins, að tveir „agentar11, landar vorir
úr Ameríku, væru farnir að hefja
göngu sína hér um slóðír til að breiða
út björtu hliðina k Manitoba otr öðr-
um héruðum Norður-Ameriku sérstak'
lega, — en öll er hán góð!!
í>að parf ekki að grafa djúpt til að
komast á þann grundvöll, er peir
byggja á:
Ýú eru sumarannirnar úti, og par
með útséð um hvað hátt kaup við
höfum eptir hinn meir arðberandi
hluta ársins. Nú erum við búnir að
flytja vetrarforðann að okkur, og er
bann auðvitað misjafn eptir pví hverjir
í hlut eiga, og sem að mestu f er eptir
framsýni, dugnaði, reglusemi og iðju
serai húsbænda og hjúa á hverju heim.
ili. Nú fer kuldanæðan og fjúkið að
prengja sér innum hverja smugu á
kofunum okkar til að ónáða konur og
börn, já, meira að segja okkur karl-
menrana lika, sem pó er opt hirðu-
!evsi okkar að kenna ; þetta kemur
i ddnast fyrir að sé af efna- og tíma-
1 'vsi, en pví verra. J>að megum vér
flestir hver raeð öðrum iáta, að við
inatt gleymum eða hugsum ekki út í
að „tíminn er peningar" og svo líka
hinn, að „peningarnir eru afl þeirra
hluta sem gjöra skal“. fessu gleym-
um við, sem við pó þurfum nauðsyn-
lega að muna til að reka okkur úr
bælinu pegar við getum unnið okkur
eitthvað td gagns, en nennum ekki á
flakk. eða þegar við höngum fram á
S verkfærið. er við eigum að vinna; já,
* við gleymum pessu flestir meðan við
erum í móðurhöndum fósturjarðar
okkar.
Já, „petta er yðar tími“. Nú dyn-
| ur yfir okkur hinn langi og opt kaldi
| vetrartími, en pað verðum við jafnan
! að hafa hugfast á sumrin, að veturinn
j kemur pegar sumarið er liðið. Nú
j erum við veikastír fyrir, nú nálgast
i sá timi, þegar við svo opt sjáum fram
| á skort á ýmsum þægindum. Og nú
er tími til að hlusta á fagurgala
i „agentanna“ um velliðan Kanadabúa.
,3 Ekki er pað svo, að eg hafi nokkuru
l sinni farið til Ameríku, og geti borið
| um af eigin reynslu hvernig par er að
| vera, og ekki heldur svo að eg hafi
j álitið öll Ameríkubréfin í þjóðólfi
I sönn, pó eg bafi séð margt bréf þeim
1 líkt bæði eptir mér skylda og vanda-
: lausa lauda okkar þar vestra. En pað
j iná, ef pú gætir vel aó, laudi sæll,
lesa á milli iínanna hjá pessum
j „agentum“, sem fyrir einhverjar sér-
1 stakar orsakir hafa okkur margt go tt
j að segja af „Yínlandi hinu góða“.
| Hvort peir gjöra sór ferðir hingað af
j fdðurlandsást eða bróðurlegum kær-
j leika án eigin hagimuna, til að losa
| okkur undan ánauðaroki vesældar,
j pað ætla eg að láta hvern og einn
sjálfráðan að dæma um heimahjásér.
Nú purfum við ekki að flýja land
fyrir pá óstæðu að við höium ekki
þegar fengið sæmilega stjórnarbót; bara
j að við verðum svo hyggnir að velja
j framfaramenn til þingsetu fyrir næsta
j þingtímabil, sem við höfum fulia
j ástæðu til að treysta að gjöri sér
{ allt far um að styðja að framförum
íhúnaðarins, bæði til lands og
jj sjávar, sem kenni okkur að beita
Íkröptunum o, », frv,
J>að er sannarlega sárt fyrir paun,
er vill fósturjörð sinni vel, að sjá hana
missa ungan og hraustan vinnuiýð
sem steypir sér út í haf óvissunnar
að leita gæfu sinnar, en hafa nóg
verkeíni heima,
| Bóndinn segir: „mér er ömögulegt
að halda jörð fyrir vinnufólksleysi,
pað er óhugsandi annað en breyta
eittbvað til, og belzt fara til Ameriku,
eg beld par sé ágætt að vera, vél*-
arnar gjora helzt allt. Eg parf okki
annað en teyma jakhestinn eða ak-
neytið og stýra „vélinni“ hver sem
| hún er, hvort heldur er til að rista
af grasrótina, mylja gróðramoldina, slá
eða raka og hvað annað pvílíkt.,, En
gætum að því, að vébrnar kosta pen-
inga, gætum að pví, að þegarvið erum
komnir til Ameríku, pá tekur ekki
hreppurinn okkar við skellunum, pá
er einn vegur, og hann er sá, að
vinna.
Bóndi, sem tekur sig upp frá búi
hér og fer til Ameríku, hugsar auð-
vitað til að taka sér bújörð par; en
hvernig er nú sú jörí útlits; gjörum
ráð fyrir að pað sé annað hvort skógi
vaxið þurleudi eða óræktaður mýrar-
fláki. |>arna ertu pá komiun kæri
landi, peningalítill eða peniagalaus.
Til pess að geta nú byrjað búskap er
ekki spurs nál um annað en að fá
lán eða styrk, og pað optast með afar-
kostum. Tökura til dæmis: að -bújörð
sé skógi vaxin, pá er fyrst að höggva
hanu upp, til pess að koma henni í
ræktun, getur ef til vill gengið að fá
lánuð verkfæri hjá nágrönnunum,
þarna verðurðu að reisa nýtt bú að
öll'j. leyti, parna er vinnnfólksskortur,
parna kanntu til fæstra peirra verka,
er pú parft að vinna, parna verðurðu
að breyta um búnaðarhættina og
byrjaí ókunnugu landi á pér ókunnugum
búskap og ef til vill oft að pví sama
sem mállaus.
Hugsum okkur um áður en við för-
um.
Væri ekki hyggilegra að reyna að
breyta um búnaðarhættina, og sjá hér
hvort við komumst ekki af með færra
vinnufólk en við álítum okkur með
núverandi fyrirkomulagi purfa.— þegar
við erum komnir til Ameríku verður
okkur erfltt að hafa margt fé ásamt
öðrum gripum, pað útheimtir of margt
vinuufólk. — Væri pá ekki til tæki -
legt að fækka fjáreigninni en stunda
meir nautgriparækt og garðrækt, en
til pess verðum vór að auka túniu
og verður þá fyrst fyrir að við rek-
um augun í áburðarleysið, og til að
stranda ekki á pví skeri verðum við að
fara að læra rétta ræktunaraðferð,
eins og vér mundum purfa til að
rækta „akra“ okkar, pegar við værum
komnir til Ameríku, læra um meðferð
og notkun áburðarins o. s. frv. Við
höfum nóg af óræktaðri jörð, mýrum
og raóum, sem gætu orðið glæsileg
sáðlönd og tún með réttri vinnuaðferð
og dugnaði. Okkur vantar auðvitað
verkfæri til jacðyrkjunnar, en pau ættu
okkur ekki að verða erfiðara að kaupa
hér í samlogum heldur en pegar við
erum komnir til Araeríku, eignalausir
eptir ferðina. Meir að segja, við
getum flestir smiðað sum peirra með
mjög litlum kostnaði, ef áhuginn væri
nógur.
Hvað garðræktinni viðvíkur, býsteg
við að ýmsir, einkanlega hér eystra,
gjöri sér ekk'i háar vonir um hana
sem arðberandi atvinnugrein. |>að er
kunnugt, að garðrækt hefir verið hér
á Austfjprðum á mjpg lágu stígi, og
menn ekH gjört sér far um að vera
sér út um leiðbeiningar í hen*i, enda
er pað með nokkurnm undantekning-
um almenn skoðun, að garðóvextir
geti ekki priflzt hér, sérstaklega kart-
töflur en pað er pó pegar fewgin
reynsla fyrir pví, að kartöflnuppskera
á Austfjörðum í góðum órum má
heita mjpg góð, hvar sem hún er
miðuð við kartöflurækt, pw sem
8—10 □ fðm. gefa af sér tunnu af
kartöplum ef rétt ræktunaraðferð er
\ið höfð.
Auðvitað getur garðræktin brugðizt
hér, en pað er ekki gildandi ástæða
til að hætta við hana sem ómögulega
atvimnigrein, par eð hún er ariberandi
í flestum árum.
Jafnvel hvar sem er á hnettinum
getur atvinna og uppskera brugðizt.
ef ekki fyrir kulda, pá hita eða’þurk
eða anuað óviðráðanlegt, en sama er
hver sök veldur, fyrst afleiðingar verða
hinar sömu.
það er ekki nægjandi að stiagu
sáðreitinn upp, sá, bera eitthvað í
hann, kannske lítinn og illa valinn áburð
Ítí6
láta svo flllt eigá sig til hausts og
vonast síðan eptir góðri uppskern.
Við megum ekki vera ósanngjarnir í
kröfunum. fað er| ekki einhlítt til
pess að mjólkurkýrin gjöri fullkomið
gagn, pó nægilegum mæli af heyi sé
fleygt í stallinn hjá henni, ef hún etur
fyrst ekki nema nokkurn hlata pess,
og er svo illa hirt í ofanálag.
Frakkland .uun euki öllu síðra að
landkostum en Mauitoba eða Amerika
að meðaitali; en hvað gjöra Frakkar?
J>eir koma alla leið norður að íslandi
til að grafa gullið undan hliðiuni á
okkur, upp úr sjónum, meðan við sofum.
Mundu þeir reka atvinnu sína hér, ef
peir álitu sig hafa meir uppúr sumr-
inu heiraa? Nei pað skal maður ekki
ætla.
Okkur vantar margt, en sérstaklega
vantar okkur áhuga og menntun, okkur
vautar kunnáttu á að venja æskulýðiun
sem fyrst á árvekni og iðjusemi, til að
starta sér og öðrum til gagns ogsóma,
en liggja eigi í hugsunarleysi letinaar
og ósoennskunnar, bíðandi eptir að guð
sendi manni ríkdóm eða fátækt eptir
fastákveðnum forlögum er hann hafi
ætlað liverjum fiá upphafi, eins og
nokkrir munu keuna böraum sínum
enn í dag. þessari skoðun og kenningu
ættum við algjörlega að „stinga undir
stólinn" og láta hana aldrei gægjast
útundan honum framar.
Eg enda svo þessar línur með þeirri
einlægu ósk, að við vöknum til áhuga
á að prýða fösturjörðina með starfandi
hendi og brenuandi fthugi, treystandi
landinu og sjálfum okkur á frarafara-
tíma, en flýja ekki sem lyddurog let-
iugjar pangað sem við blindaðir af
gir:ningum, gjörum okkur von um að
allt komi steikt í munninn.
Erl. Filippusson.
„Æflntýri á göngnför“
var leikið hér, einsog auglýst
liafbi verið, á annan í jolum.
J>essi leikur Hostrups befirverið
leikinn hér optáður, svo flestum
mun hann kunnugur, en þrátt
fyrir jiað var hann nu svo vel
sóttur sem húsrúm leyfbi. Enda
er Æfintýrib svo úr garbi gjört
frá höf. hendi, ab menn geta
horft á jiab hvab eptir annað
með ánægju. en til þess þarf
þab aubvitað að vera 'vel
leikið.
f>rír af þeim, sem hafa áður
leikib hér í Æfintýrinu léku nú
aptur það sama: Skripta-Hans
(Andr. Rasmussen), Kammeráb
Kranz (Eyj. Jónsson) og Lára
(frk. Gubrún Grísladóttir); tveir
hinir fyrnefndu léku ágætlega
eins og ábur, j>ó mundi vera. á-
hrifameira ab horfa hér á Skripta
Hans ef leikarinn hefði góða
söngrödd; og frk. Guðrún heíir
aldrei ieikib Láru eins vel ab
oss virbist ög lúá óhætt segja,
að liúnlék sumstaðar ágætlöga t*
d. í nætursenunni*
Hinir leikendurnir vOfu allir
nýir: Assessorinn (Björn Stef-
ánsson), Jóhanna (frk. Elin Matt-
hiasdóttir), frú Kranz (frk.Guð-
rún Kristjánsdóttir). Vermundur
(Jón Ó’afsson), Ejbæk (Helgi
Valtýsson) Herlöv(j>ór. |>brarins-
son) og Pétur bóndi [Hinrik
Dahl). Af þeim lék frk. Elín
lang- bezt, hún lék Jóhönnu
einsog á ab vera, og mundi
hún hafa fengib lof fyrir hvar
sem hefði verib, því ab allt