Austri - 06.02.1903, Blaðsíða 2

NR 5
ii U S T E T
16
ina í fyrra sumar útaf Reyðarfirðí tii
|>ess að skjðta pá. En petta sögðu
oss peir menn, h hvalaveiðafundinum
á ’-Eskifirði í haust, er vér hljótum
að taka trúanlegri í pessu máli en
Sv. Ól. En honum til hugnunar skul-
um vér : pessu efni benda honum á
grein herra Antons Sigurð ssonar (A.S.)
i 3 tbl. Aastra p. á. og eptirfarandi
vottorð, er staðhæfa pað hvortveggja>
að pessir skjólstæðingar Sv. Ól* bafi
bæði rekið hvalina út úr landhelgi
til pess að skjóta pá niður og jafn--
vel elt p á og skotíð á pá r é 11
framundan bænum Gunn-
ó 1 f s v í k !
jafnvel að skjóta steipireyðurnar hér
við land, pann eina hvalinn, er Sv. Ól.
pykist pó vilja friða. En harn meinar
auðsjáanlega ekkert með pví;
hann vill enga hvalafnðun vegna
hagsmuna skjólstæðinga sinna,
hvalaveiðendanna, og sjálfs síns Og
ekki nóg með drápið sjálft á steipi-
fr
reyðunum heldur á pað að fara Irarn
á pessum nytsemdar stórfiskum,
sumpart pá pær hafa hálfgengið með
fóstrinu, sumpart pá undir peim
ganga lítt proskaðir kálfar peirra (sjá
dr. Hjort bls. 147.) Er pessi veiði
svo viðbjóðsleg og grimmúðug, að
vér erum pess vissir, að Mjófirðingar
hefðu eigi fylgt Sv. Óí. að pessu
J>au tvö ár, ev eg hefi staðið fyrir | pokkaverki á fundiuum, hefðu peir
fiskiúthaldi á Gunuólfsvík við Einna- g pekkt og íhugað pað sem hér að
fjörð, hefir fjörðurinn fyllst af hval, ! framtu er sagt, og svo veit Sv. Ól.
um mánaðamótin maí og júní, sem | að dr. Hjoit vill friða steipireyðurina
hvalaskotbátarnir hafa svo strádrepið | \ 5 mánuði, og jafnvel lengur, e f pessi
niður par útaf, svo að í einu hafa lagið * friðun reynist ónóg.
um 40 hvalir fyrir dreggjum á víkinni. f eigf er frjgug nema ein hvala-
petta votta eg undirskifaður við í tegund, steipireyðurin, pá verða skot-
drengskap minn. f menn að peiíkja hana úr áblástrinum,
Fjarðaröldu 2. febrúar 1903 j . 4 hali; en vér gefum jafnmikið
TÁríonn iyrir pað, sem frftmtaÍDÍngu á hvala-
; t»gunduaum að aflokinni veiði, — að
. j peir menn sem ekkert skeyta um
Eptir askorun ritstjora Austra, | lacdhelgi, muni hlífast við að skjóta
vorir verði eigi með pessu gengdar-
lausa hvaladrápi, sviptir pessu bjarg-
ræði, er bæði hefir áður. og getnr enn 1
opt bjargað heilum héruðum landsins
frá haljæri.
Sv. Ól. hælir sér af pví af hann
hafi með ’nvalastöð á Asknesi, „bætt
kjör margra sveitunga sÍDna.“ Vér
erum alveg á gaenstæðri skoðun og
ðlítum hið óvanalega fiskileysi|í Mjóa-
1 firði síðustu árin heina afieiðingu af
j hvalaveiðastöðinni par, og engan mann
j hafa verið par óparfari sveit sinni en
1 eiumitt Sv. Ól. því hvað stoða öl-
j musugjafir Eliefssens, gegn almenuu
; fiskilevsi Mjófiroinga.
i Hvað pvi við víkurað Sv. segir að haun
í sé velgjörðamaður fátækra nærsveita-
! raa.nna si.nna, pá er oss ókunnugt um
pað. J>ví hann meinar pó aldrei, að
j hann hafi átt pát.t í peirri velgjörð(!)
\ er Ellefsen í snmar fór að selja peim
i hvalkjötið, sem hann áður lót ókeypis.
i ________________________
F á e i n o r ð.
frá
Seyðfirðingi
til
Sveins Olafssonar.
skulum við lýsa pví hér yfir, að pegar
við, sumarið 1901, vorum á Gunnólfsvík |
við Finnafjörð, pá sáum við optsinnis j
hvalaskotbáta fara inn fyrir hvali, sero |
komu inn á fjörðinn, reKa pá út um j
landhelgislínu og skjóta pá par. Og ;
einu sinni sáum við einn skotbát elta f
hval innhjá Gunnólfsvík, inn í íjarðar-
hotn, og skjóta á hann rétt framuudan
bænum, svo sem á að gizka eins langt
frá 'andi og hér út á skipaleguna.
J>etta vottum ^ið að viðlögðam dreng-
skap okkar.
Fjarðaröldu 2. febrúar 1903
Runólfur Sigurðsson.
Stefán Runólfsson.
Eptir áskorun ritstjóra Austra
votta eg, sem réri til fiskjar í fyrra
sumar frá Gunnólfsvík, að við sáum
opt skotbátana bæði skjóta hvali í
landheldi eða reka pá útúr henni
og drepa pá í flóanum austur af
Langanesi. Og pó m:kil síld kæmi
inn á flóann um tíma, hvarf hún óðar,
er enginn hvalur hafði frið til að
halda henni uppundir landið.
þetta votta eg að viðlögðum dreng-
skap mínum.
Yestdalseyri 2. febr. 1903.
Guðni Jónsson.
|>að hefir svo opt verið hór í
Austra sýnt fram á skaðsemi hvala-
drápsins og nytsemi hvalanna, án
pess pað hafi i nokkurn máta verið
hrakið, að par er óparft að orðlengja
hér um pað, allra sízt er Sv. Ól. er
Aústra hér um að miklu leyti samr
dóma. En pví meira furðar oss á
pví, að hann skuli eigi komast lengra
áleiðis með friðun hvalanna á fundi
Mjófirðinga p. 24. f. m. en aðeins
„aðbannaaðveiða og færa
til lands steípireyður frá 15. ág.—
1. j ú n í“. Með engu hefir Sv. ól.
greipilegar sannað hve hlutdrægt
máltól hvalamanna hann er, pví hon-
um hlýtur að vera pað kunnugt frá
opt tilvitnaðri bók dr. Hjorts bls.
148, 183 og 184, að gráðugasta steipi-
reyðardrápið fer einmitt fram á
p e s s r. m t i ra a, er Sv, Ó1 hefir
tekizt að tala Mjófirðinga til að leyfa
steipireyðurina á hinum friðaða árstíma
langt út á hafi, par sem enginn sér
til peirra!
T?eir hinir ágætnstu fiskifræðingar
í Norðmanna, prófessor S a r s og dr,
( H j o r t, eru samfærðir um að petta
I gengdarlausa hvaladráp, sem vér
I höfum hér bent á aðeins eitt dæmi
!* af, pað í Einnafirði,* rauni gjöreyða
hvölunnm á fárra ára fresti, og teist
mönnum svo ti), að á tímabilinu frá
1860—1891 hafi verið drepnir um
tuttugu og sjö þusundir, og mesti
íjöldi heíir verið drepirm síðan, og
er pað svo sem í augum uppi, að pví-
líkt flokkadráp muni innan fárra ára
gjöreyða hvölunum í kringum strendur
Islands, eins og pað hefir gengið til
með Grænlandshvalinn, búrhvelið og
andaneíjuna o. fl. hvalategur.dir, ef eigi
er hér pegar tekið alvariega í taum-
ana. — En pað er lmggun fyrir oss
Islendinga, að báðir hinir tilvítuuðu
ágætu fiskifræðingar Norðmauna álíta
að friðunin geti borgið hvölunum frá
eyðileggingu, og skulum vér heldur !
taka pá trúanlega en spekinginn frá
Asknesi, sem álitur hagkvæmast fyrir .
skjólstæðinga sína, að telja oss trú um
„að eyðing hvalsins getum vér ekki
fyrirbyggt(?)“
P;>r sem oss íslendingum sem
Aorðmöunuin, er í lófa lagið að hepta
eyðingu hvalsins, fvrir ströndum
landsins, eptir áliti tilfærðra fiskifiæð- .
inga, pá er pað helg skylda vor við .
sjálja oss og eptirkomend- ;
u r n a, að vinda sem bráðastan bue I
að sem viðtækastri l'riðun hvalanna
hór við land, svo pessar stórfengu og
nytsömu skepnur megi sem lengst verða
oss Islendingum til gagns við strendar
pessa lands, en verði eigi útlendum
veiðimönnum os eigingjörnum landeig-
endrm hvttlastöðvanna að herfangi.
Loks verðam vér að leggja mikli
áherzlu á pað, að hvalrekar hafa
allt frá pví er land byggðist og
fram til skamms tíma, á ísárum opt
og einatt bjargað heilum sveitum og
sýslum og jafnvel heilum laDdshlutum
frá hungursneyð, á pví svæði er
hafísinn hefir innibyrgt. Virðist oss
pað alltof pungur ábyrgðarhluti fyrir
oss, er nú lifum, að íileypa fram af
oss, að gjöra allt er í voru valdi
stendur til pess að eptirkomendur
(* Hvalametm rlrápu þá í sömú vikunni
annaðeins á Hakkafirði, og munu hafa gengið
þama í flóanum fyrir austan Langanes af
umhúndrað hvplum dauðum á
einni einustu viku.
Mér datt sizt í bug pegar eg ritaði
greinina í „Austra“ um hvalaveiðarn-
ar, að eg mundi með pví „æsa‘ svo
átakanlega hið spaka geð S. Ó., að
hann, jafn fjördauft „hrúgald* og mér
hefir sýnst hann vera, skuli geta
fundið ástæðu til að brjótast um og
bustla eins og illhveli í fjörbrotum
útaf jafn meinlausri grein.
J>að vakti líka fyrir mér, pegar eg
skrifaði greinina, að snerta sem minnst
hina viðkvæmu staði Sv., svo hann
hefði ekki ástæðu til að álíta pað
persónulegt gagnvart honum, eins
og pað var heldur ekki, pó eg nefndi
nafn hans í sambandi við hvalaveiðar
og álíti afstöðu lians öðruvísi en hann
máske gjörir sjáifur í pvi raáli.
Nú í 4. tbl. „Bjarka,“ p. á. ryður
Sv. úr sér hárbeittri idrtingarræðu —
ekki einu sinni til rnín — heldur allra
undantekningalaust, sem ritað hafa í
„Austra“ um petta mál, bríxlar peim og
mér um „skort á sanngirni og pekkingu
virðingar’eysi, tilhneiging til að rang-
færa orð mötstöðumanna, viðleitni á
að blekkja“ o. fl. pessu líkt. Eg held
Sv. hefði ekki orðið verra við, pó eg
hefði mispyrmt saklausa barni hans
og sýnt honum sjálfum banatilræði —
„sliðrað rýting á rcilli rifia hans“ —
Til pess að sýna hvað pað sé óeig-
ingjarnt af honum að vera á móti
hvalaveiðabanni, gefur hann manni
pær upplýsingar, að hann og landeig-
andi hafi heldur halla af hvalaveiða-
stóðinni á Asknesi. AIId hefir Sv.
gjört í peim tilgangi að gagnast sveit
sinni og nærliggjandi héruðum, til pess
að fæða pá svöngu, klæða pá nöktu,
lækna pá sjúlsu og mennta pá fáfröðu,
í einu orði: af tómum mannkærleikn.
Við megum virkilega blygðast okkar
fyrir skort á pekkingu og sanngirni.
An pess að nokkur hafi mér vitanlega
minnst pess, pá eigum við Austfirð-
ingar mitt á meðal okkar pennan fá-
gæta mann, sem leggur byrðar á *ig
og sína til pess að höndla hnossið
fyrir náungann.
Sv. kallar pað víst að klappa á öxl
honum par sem eg segi, að grein hans
sé vel og hórærl. skrifuð, en eg «kal
láta hann vita pað nú, að eg bafði ekki
minnstu tilhneigingu til að smjaðra
fyrir honum, og kalla pað pví ekki að
klappa „á öxl houum“, pó eg segði
| blátt áfram meiningu mína. Ekki
| get eg heldur jafnað pví við „að slíðra
,! rýting á milli rifja hans“ pó mér finnd-
I ist afstaða hans veru pannig í ’nvala-
i málinu, að ekki mætti búast við að
I hann gengi í lið með peim, sem vildu
! banna hvalaveiðar. Af pví Sv. finnst
hann lítt muni viðurkenndur og góðverk
hans hér á Austur- og Norðurlandi,
snýr hann sínum háfleyga huga til Vest-
firðinga og hinna konunjskjörnu, eða
réttir peim að mér finnst heldur fleðul.
hendim („klappar á öxl peim“) til full-
tingis sér, að halda hlífskildi yfir
hvalaveiðunum, og virðist gleðjast vfir
pví, að peir muni vart verða með í
leiðangrinum, og hvalaveiðabannið muni
ganga torvelt.
! J>að er rauuar ekki ólíklegt að
i Vigurpresturinn mundi vilja feta í
J fótspor pessa mjófirska Messiasar, en
’ ekki rnundi Zöllner trúa pví, að Skúli
; mundi vilja verða fyrir rniklum halla
; sjálfur, ef hvalaveiðamenn yrðu land-
!: setar hans.
| Eg ætla mór ekki að eiga optar
• orðastað við Sv. um hvalaveiðar, og
: álít pýðingarlaust að fara út í sérat-
j riði pess máls við hann, pví oldmr
kemur vist aldrei saman um pað rcál,
og af vissum ástæðum held eg að Sv.
hefði átt að halda sér sem mest frá
að rita um pað mál nú.
Mér finnst eg hafa heyrt talað um,
að Sv. liafi haft gagnólíiiar skoðanir á
hvalaveiðum áður en hvalaveiðam-mn
settust að á Asknesi, ekki ólíklegt að
peir hafi frætt hann á ýmsn sem bann
vissi ek<i áður(P!) en mikið af vísind-
Íum sínum mun hanu samt hafa lánað
hjá dr. Johan Hjort. þetta getur nú
máske verið einsog aðrar „rangfærslur
Iog blekkingar“.
Eg fyrir mitt leyti hefi aldrei bú-
5 izt við pví, að nokknrt lagafrumvarp
| um hvalaveiðabann kæmi frá S. Ó.
! eða að hann yrði á nokkurn hátt
í stuðningsmaður pess, 0g mér hefir
heldur ekki komið til hugar, að mis-
virða pað við hann; en eg gat vonast
eptir pví af Sv., að hann gæti talað
kurteisi. og brixlyrðalaust um peBa
við menn, pó peir væru á anDari skoð-
un en hann.
Munurinn á skoðun okkar er aðeius
pessi: Sv. er á móti hvalaveiðabanni
af pví hann álítur hvalaveiðar iífs-
skilyrði sveitunga sinna og nærsveita.
Eg álít pað eitt af lífsskilyrðum lands-
mauna að hvalurinn verði friðaður „og
pess er mér von“ að margir verði peir
landsm. og pingm. „er rétta viija upp
hendina“ með hvalaveiðabanni“ og yfir
höfuð me<5 pvi að allt sem hægt er
sé gjört til pess að vernda petta land
fyrir yfirgangi útlendra auðmanna.
Við fáum nú að sjá hvor skoðunin
fær meira fylgi við pingkosningar
á pingi.
og
Austur-Skaptafcllssýslu [Lóni], 24. jan. 1903.
Næstliðið sumar var mjög kalt
framau a( og lítill grasvöxtur, eink-
um á purlendi, ez nýting mátti heita
allgóð; pó voru aldrei snarpir purkar
og pótt varla kæmi dropi nr lopti
um túnasláttinn, og hver lœkur mætti
purr heita, pá var sjaldan vel heið.
ríkt eða glatt sólskin. Haustið var
sérlega milt ogriguingasamt, ogsömu-
leiðis veturinn fram til sólhvarfa, ea
pá brá til kulda og var talsvert frost