Austri - 20.11.1903, Blaðsíða 1

Kenmrú': 31jibl.að ámánuði
12 arltir minnst til nœsta
aýá)s,ho$tar Jiér á landt
aðnns 3 Jcr,, erlcndis 4 ír,
SHalddagi 1. júlí.
XIII. Ár.jj
Uypscgu skriHen btmdw vtð
áramót. ögild nema Jcomin
sé til ritstj. fyrtr l.oJdó -
ber. JLnnl. augl.10 cmro.
línan,e$a 70 a. Jiver þuml
dálks oghálfu dýuna á 1'
síðu.
HB. 88
■ TT~'~7ir'.T^^T'i. i i ■ -Vi..77iir.r. —-Tr, r,.i,7r-T;TT^-,^7Æl
AMTSBÓKASAPNIÐ á Seyðisfirði
er opið á laugardögum frá kl. 2—3
e. m.
Hinum heiðruéu viðskipíamönuum
mínum tílkynnist hérmeð að
verzlunarmaður minn, herra.
Eiríkur Sigfússon, veitir verzlun minni
forstöðu í fjærveru minni, og hefir
hann ötakmarkaða, heimild til að gjöra
viðskiptasamnicga og innkalla skuldir
og kvitta fyrir pær.
P. t. Seyðisfirði 12. nóv. 1903.
Þorsteiim Jönsson
(kaupm. frá Borgaríirði)
zcrx/jn ir/: csnzsyz tqotccc//;cot:/>j
|BDBœ.'*«WU.aKMUaíj »W.T»».T.T'r ~«j |< Hllíl l7lSllTíír«Tr~
Heybirgðir biö 11 da.
Yér erurn mjög glaðir yfir pví, að
von vor og traust til amtmanns Páls
Brierns, sem þess maans er viturleg-
ust ráðin niundi kunua til að leggja
við hiiium yfirvofandi fóðurskorti, hafa
fyl’ilega rætzt, pví hyggnari og skyn-
samlegri ráð við heyskorti brenda Ijér
austan- og norðanlands on pau, er
amtraðurinn leggur til í hiuni ágætu
ritgjörð sinni i siðasta Austra, sjáum
vér ekki að séa til. J>au ráð eru byggð
á viðtækri pekkingu og hinum einlæg-
asta áhuga og framkvæmdd,rsörnum
vilja til pess að bjarga bændumNorð-
ur-og Austuramtsíns heílum ut úr hinum
yfirvoíandi heyskorti á komanda ve tri
eptír eitthverr. kið voðalegasta sumar,
er mer.a muna hér austan- og norð-
anlands. Og fað eru allar skynsam-
legar líkur til pess, að pessi röð amt-
manns, — sem forðum ráð Njáls —
muni duga, ef bændur kunna nú vel
með pau að fara og búi sig nú í tima
undir síðari hluta vetrar og voi’ið, pví
„eigi er ráð oema í tíma sé tekið."
A petta einkum við hiuar vestari
sýslur Nprðuramtsins, Skagafjarðar-
og Húnavatnssýslu, er eigi haf’a jafn-
tíðar samgöngur við útlönd og hinir
fclutar amianna. En líklega má reiða
sig á pað, að „Saraeinaða gufuskipa-
félagið’1 sendi gufuskip norðan um land
í marzmánuði n. k. og með pví \ purfa
vestursýsiurnar endiiega að fá fóður-
birgðir sínar fluttar og sveitirnar pví
að hafa lokið fóðurpöatunum sinum svo
snemma, að pær geti iiáð í tæka tíð
niður til Kaupmannahamar, svo tími
jrröi til pess að seuda pangað npp
varafóðrið með fyrsta'skipi „Hins sam-
einaða gufaskipafélags“á vori komanda.
Emnst uss sanngjarnt, að vestursýsl-
nrnar sitji lyrir fannrými í pvi skipi
fyrir austursýslunum, er bæði hafa
gufuskipaferðir „O. Wathnes Arving.
er“s og gufuskipafélagsius „Thore“s til
pess að flytja fóður með í tæka
tíð.
En allir hreppar ættu pá sem allra
fyrst að kveða samhuga til funda með
sér til pess að ráðgast í tíma um, að
birgja bændur með nægu fóðri til út-
mánaðanna og vorsins. Yonum vér
að kaupm. hér og nyiðra verði vel
við nauðsyn almennings í pessu máli
og sendi nægar birgðir aí rúgi til
landsins í tæka tíð, samkvæmt pont-
nnum hreppanna upp á pá kosti, er
amtrnaðnr Páll heiir tekið fram í
ritgjörð sinni í síðasta Austra hér á
undan.
Hér er eigi aðeins veimegun hænda
i hinni mestu hættu stödd vegna vönt-
unar á góðu og nægu vetrarfóðri,
heldur má líka ganga að pví vísu, að
falli fé manna í vor úr hor til nokk-
urra muna, pá muni útSutriingshugur
almennings, versta meinsernd landsins,
vaxa til muna að vori og næsta sumri
og landið missa enn milrinn
fjölda af vei vinnaudi fólki; en pannig
væri sárgrætilegt að byrja hið nýja
tímabil í sögu landsins, er vér nú
höfuai loks fengið pað stjórnarfar,
er vér megura vel við una og líklegt
er að verði til pess að styðja að
framförum fósturjarðarinnar, ef hprn
hennar kunna að færa sór frelsið í
nyt og pauekki sýna föðurlandinu pað
ræktarleysi og pao óvit aö flýja pað
einmítt pá, er íbúar pess eru orðnir
siunar eigin lukku smiðir.
Kæru bændur! Munið heilræðí
einhvers vitrasta og yður veiviljaðasta
embættismanns og sameinið nii krapta
yðar til að afstýra hinum yfirvofandi
horfelii, látum oss eigi hyrja tuttug-
ustu öldina og fyrsta tímabil binsný-
fengna sjálfsfórræðis vors með bví að
felia bústofn nær hálfs iandsins úr
hor fyrir hirðuleysi, óframsýni og
samtakalejsi.
Auk amtmanns Páls Briern hofir
herra kennarí Stefán Stefánsson tekið
í strenginn með ^ustra í pessu vel-
ferðarmáli í snjallri ritgjörð í „Norð-
urlandi“ 51, október s. I. sem fer í
mjög l!ka stefnu. og grein amtmanns
Páls í síðasta Austra. Stefán kerni-
ari er maður hygginn og vel að sér og
býr sjálfur fyrirmyndarbúi á Möðru-
völlum í Hprgárdal, svo bændum er
óhætt að fara að ráðum hans sam-
hliða ráðum amtmanns Páls, er sjálfur
bjó bezta búi i Bángirvallasýslu áður
en bann varð amtmaðar og sem óhætt
má fullyrða að muni einna bezt að
sér allra ruacna hér á landi í búfræði
og búnaðurvísindum.
Anðvitað tekur Austri með pakkr,
læti á möti ritgjörðum frá bændum
um petta nauðsynjamál peirra.
Sýslumaðurir.n í Norður-Múlasýslu
hefir sýnt Austra pá velvild, að ljá
homim til birtingar fyrirskipunarbréf
pað, sem hann samkvæint skipun amts*
ins hefir nfi p.3, p. m. sent öllum
hreppstjórum og hrepprefndaroddvituna
sýslunnar, Lík bréf munu aliir sýslu-
menn í Norður- og Austuramtinu hafa
ritað. Bréfið er á pessa leið:
„]par sem heyfengu-r bænda hefir
orðið með minnsta móti í sum&r og
pað er auk pess faætt við að hann
sé sumstaðar nokkuð skemmdur, skal -
eg eptir fyrirmæhun amtsins í bréfi
dags, 19. f, m. hérmeð brýna fyrir
yður, hr. hreppstjóri (hreppsnefnd-
aroddviti) að áminna hreppshúa
yðar um að sjá fénaði sínum fyrir
nægilegu fóðri, og skoðunarmennina;
sem kosnir eru á hausthreppa.skila-
pingum, að hafa eptirlit með föður-
birgðum hreppsbúa, eins og peim
er boðið að viðlagðri 50 kr. sekt í
lÖKum 9: febrúar 1900.“
Nótafél0giíi
eru nú fiestoll farin heim til Norvegs
með siðustu skipum,næstum pví undau-
tekningarlaust með pví nær engan
síldarafla undan sumrinu. Er pað eigi
smáræðis fjártjón, er síldarveiðarnenn
með nót hafa pvi heðið hér við landá
pessu sumri og lendir pað stórtap
mest á i n n I e n d a ra mönn a rn-
Munn nú hvalveiðamenn og peirra
fylgifiakar og leigutól una ve). hlut
sínum, par sem líkindi eru nú t'il, a8
peir hafi í sumar færzt nær pví ‘ að
eyoileggja alveg síldarveiði með nót
hér við land, pví úthaldsmenn manu
fæstir geta borið pvílíkt feiknatap til
j lengdar. Eu pegar búið er að drepa
| nótauthaldið, pA er sjáltsagt að um-
kvartanirnar úr peirri átt muni oiáð-
um pagna, og eru pá færri eptir að
taka fyrir kverkatnar á, er síídarveið-
eudur með nót eru úr sögunni.
|>á er nú aðeius eptir að troða
npp í fiskimennina, sem hatá
munu enn allmargir pá „hjátrú“! að
fiskurinn elti síldina inn á firðina, er
hún fiýr pangað undan hvölunum, sera
hvolamenn og peirra fýlgismenn
klappa nú lof í lófa með aö eigi geti
framar átt sér stað, er peir hafi
pegar gjöreytt hvöiunum fyrir mestum
bluia landsins;en verji peim harðfeugi’-
lega allar fjarðaferðir með fjölda skot-
báta fyrir peim hlutnm landsins, par
sem peir eru ennpá eigi gjöreyddir.
Bæði reknetaveiðendum, sjófarendum
og vísindamönnum á rannsóknarskipinu
„Mi^hael Sars“ ber samar um, að
mestu ógrynni síldar hafi í sumar verið
úti fyrir Eyjafirði, en engin síld til
nokkurra muna hefir nú i marga mán-
uði gengið inn í pennan veiðisælast?
fjórð Islands og par af leiðacdi heldur
enginn fiskur, er eðiilega vili eigi
\firgefa sífdartorfurnar úti fyrir
firðinum til pess að svelta inni á
’ Eyjafirði, par sem engin stórhveli
eru framar til fyrír Norðarlandi tii
að reka sildina inn í petta nægtahúr
Eyfirðicga,svo par vofir nú yfir hin
mesta neyð. ef pessu aflaleysi með
síld og fisk eigi iéttir par af hráðlega.
j>að er pað meinlegasta við hvala-
veiðarnar fyrir tslaDdi, að pæ? eyði-
leggja nýjan arðvænan atHnnnveg
landsmanna, pví nu er svo komið að
vér Islendingar, að miunsta kosti hér
eystra og á Eyiafiiði, Löfum lært
nötveiðina af Norðmonnum og
er flestum nótalögum haldið út af
íslenzkum horgurum. Muna nótalög
hér eystra og njrrðra vera c. 25.Hefir
einn af hinuir. eldri úthaldsmönnum
íullvissað oss um, að pað mætti óhætt
fullyrða, að hverí nótalag hefði í ár
beinlínis skaðazt á aflaleysinu upp og
ofan um 3000 kr. En hvað er pað
tap pö hjá pví atvinnutapi (lucrura
cessans). er eigendur nótalaganna bíða
við aflaleysið, og svo almenningur við
atvinnumissi hjá pessum mörgu
nótalögum, par sem einn kvennmaður
opt getur inn unnið sér 10 kr. á dag
við niðursöltun. — Og petta feykna
mikla fjártjón leggur efri deild al-
pingis á landsins eigin börn til' hags-
muna fyrir hér útlenda hvalara., er
fara með allan auðinn út úr landinu.
Uti fyrir 'andi var, að skilvfsra
manna sðgn, óvanalega mikið af sdd í
sumar, svo allar horfur voru á pví, að
pað yrði gott síldarár hér eystra ogá
Eyjafirðj,hefði skí ðishvalina ekki var.tað
til pess að reka síldina inn á firðina; pví
pó að tanuhvalir hafi eirthvað sézt útií
Ej’jafirði, pá ern ptfir hvergi nærri
eins vel til failnir að rcka síldina,sem
skfðishvaiirnir. En peir eru nú gjör-
eyddir fyrir Norðurlandi, og hér fyrir
Austui’landi voru í sumar drepnir um
1200 stórhveli og reá pá nærri geta,
að hvöium var eigi leyft að reka síldina
bér inn á firðina.
Eyrir alit pad margfalda hundrað
púsund króna íjártjón, er hin blóm-
iega síldarveiði með nót hefir heðið
aí' bvaladrápinu í sumar, lætur efri
deild alpingis sér nægja að hækka
svo litið útflutningsgjaldið af hvailýsi,
er hvalararnir geta eigi annað en
hlegið að, lítandi á sinn feykilega
ágóða aí hvalveiðunum.
Um pað leyti sem hvalamálið var
síðast fyrrr á alpingi i sumar var
hverjum manni, er leit i norskt hlað,
auðsætt, að Novðmenn munduá hinu
nýkosna Stórpingi leiða i lög algjörða
friðun á hvai hjá sér, pó að allur ágöði
af hvalaveiðum par lendi í Jandinu
sjálfu. En petta beit eigi hið minnsta
á hína konungkjörnu pingmenn, er
fylgdu hvölurunum pá sem fastast að
máli.
Yér erum sannfærðir um, að hinir
konuugkjörnu pingmenn hefðu vevið
að mun velvilj aðri hinum blómlega
síldarútvegi, helði hann verið í grennd
við Reykjavík í stað pess hér eystra
og nyrðra. Eða hvað skyldu peir