Austri - 20.11.1903, Blaðsíða 2

NR* 38
A U S T R I
142
lierrar segja nm pað, ef einhverjir
pingmenn tækiuj'upp á að halda því
fram, að botnverpingum skykli leyft
fyrir litla póknun í landssjóð, að
eyðileggja beztu fiskimiðin fyrir hinnm
hlómlega fiskiskipaflota Reykvíkiuga?!
eins og hvalararnir eyðileggja nú
alla síldveiði með nót hér eystra og á
Eyjafirði og máske fiskaflann líka.
Amtmaðer Páll Briem skýrir frá
J>ví í 37 thl. Austra, að lieykvíking-
arnir (hinir konungkjörnu) hafi fellt
frumvarp hans o. fl. um forðabúr og
heyásetning á alpingi 1887. A síðasta
alþingi hafa aðailega þeir konung-
kjörnu lækkað útflutningsgjald neðri
deildar á hvalaafurðum, svo það kemur
aðjeugum notum til takmörkunar á
hvalaarápinu og munar lítið landssjóð,
en gefa oss í þess stað hÍD illa þokk-
uðu gaddavírslpg.
J>að virðist því tími til krminn, að
skapa einvekli hinna konungkjörnu þá
takœörkun, er hin nýja stjórnarskráaf
3. októbor s. 1. til allrar hamingju á-
kveður.
Bátaútgjörðin.
Herra ritstjóri!
Eg er að hugsa um að biðja yður
að unDa fieinum línum rnms í yðar
heiðraða blaði.
þ>að kemur ekki svo sjaldan fyrir
að eg fái löngun til að skrifa, en það
er ekki alltaf að eg get ráðið við mig um,
hvað eg á að skrifa. J>að er svo
margt, sem mig langar til að skrifa
um, því eg finc svo innilega sárt tii
þess að geta ekki lagt minn skerf til’
þegar um einhver nauðsynjamál er að
ræða, Optast er það nú, að eg finn
kjá mér vanmátt til að leggja „orð
i balg“ og það tekur eðliiega fyrir
raunninn á mér, svo lítið verður úr
framkværadunum.
I þetta sinn ætla eg að fara nokkr-
v;m orðum um sjávarútveginn hér á
Austfjörðum.
Eg byrja þá á þvi, að taka munn-
inn fullan og segja að sjávarútvegurinn
sé í miður heppilegu lagi. Einsog
flestir, að minnsta kosti hér við Seyð-
isfjörð, vita, þá er og hefii verið næg-
ur fiskur hér í haust hefðu menn getað
náð honum, en tíðin hefir verið mjög
stirð og ósí0ðug,svo mesta hætta hefir
verið að róa út á haf.
Eptir að kemur fram í september,
má fara að búast við slæmri tíð og
ógæftum, eu jafnframt má þá búast
við þorskfiskiríi og er sannarlega
hörmuglegt að vita til þess, að hafa
ekki tök á að ná í fiskinn. En svo
er það nú samt. J>að er ekki minasta
vit eða fyrirhyggja í bátaútgjörðinni
hér á haustin, Nú síðari árin hefir
flskur aldrei, svo að segja, gengið á
grunnmið, svo eitt af tvennu verða
fiskimenn að vera án hans eða hætta
sér út á reginhaf, en það síðara kjósa
flestir, því allir vilja og þurfa að lifa,
en slíkt hefir opt búið mönnum hið
gagnstæða: dauða fyrir líf.
{•eir sem þekkja sjósókn hér á
haustin og bátana sem sótt er á,
geta bezt dæmt um, hvort þeir (bát-
arnir) séu svo, að þeím megi treysta
þegar við storm og störsjó er að eiga.
J>að er ekki heidnr nein von að jafn-
litlar fleytur geti mætt haust- og
vetrarveðri og sjó.
Bátaruir eru of litlir.
Eg er þoss fullviss, að það væri
álitið mjög fíflslegt. ef t,. d. einbver ,
útgjörðarmaðurinn í Festmannaeyjum |
færi að taka upp á þvi að nota smá-
báta á vetium, enda væri það í meíra
lagi heimskulegt. J>ar og alstaðar á |
Suóurlandi, sem eg þekki til, eru
stór skip tekin þegar haustar að. Hér
á Austfjörðum’ ætti líka sú regla að
gilda.
Hér mætti fiska nálega allan vet-
nrinn ef til værp skip ti.l að fiska
á. J>ó að hér sé opt 5hagstæð veður-
átt, þá er ekki sá mismunur og á
Suðurlandi, að ekki mætti af og fil
róa ef skipin væru nógu stór.
Eg vil skjóta þeirri spurningu tii |
allra hugsandi sjómanna hér, hvort
þeim virðist ekki tími til kominn að
hreyta til í þessn efni.
í haust hefir tíðin verið mjög van- {
stillt, svo að röðrar era tiltölulega !
fáir, því gætnir formenn veigra sér í
við að róa litlu fleytunn.n sínum í !
misjöfnu útliti, eti sárt má það vera !
aí vita af nægura fiski; en geta ekki S
náð honum nema í logni og nærslétt- j
um sjó, !
$
Hverníg er heppilegast að breyta í
til? J>eirri spurningu eru auðvitað 1
sjómenn sjálfir færastir og sjálfsagð- i
astir að svara. Eg hefi stundum verið j
að hugsa um, að happileaast væri að j
fá stóra báta með færeysku lagi. {
Sex eða áttrónir færeyskir bátar !
væru án efa góðir. Vestmanneyingar ,
eru nú almannt farnir að nota slíka
báta og hafa þeir að bögn reynzt vel;
þeir hafa fengið skipasmið beintfrá
EærByjum til að smíða skip þessi.
Útgjörðamenn hér ættu að gjöra slíkt
hið sama. Hver útvegsbóndi ætti að j
eíga einn slíkan bát til að halda út !
haust og retur; slíkur bátur gæti !
borgoð sig áfáum dögam.
Eptir að Sunnlemlingar eru i’arnir ;
á haustin, er fiskiúthald hér í mjög
smáum stíl. tJtvegsbændurnir eru 1
optast í raannhraki, þó þeir bjóði !
víldarkjör, fá þeir naumast menn til í
að róa. j
Eg er viss um, að margur maður, i
sem bæði vill og þarf að róa, setur ■
aðeins fyrir sig hættuna, sem er sam- i
fara smábáta úthaldinn hér á haustin; j
og er það í alla staði eðlilegt.
J>ér hafið, herra rítstjóri, í Austra
nr. 37 gefið mönnum bendingar í þá >
átt að smábáfaúthaldið hér þyrfti að <
breytast og þó eg beinlíns"is taki I
ekki í satna streng og þér hvuð fynr- i
komulagíð snertir, þá þötti mér vænt, J
um að sjá að þér munið vera breyt- ’
ÍDgunni klynntir, og eg hygg að fær- {
eyskir bátar, eins og eg hefi drepið i
á, værn ekki eins notasælir eins og j
norskir hátar með hreyúvél. En #g \
er hálfítræddur um að útvegsbændur
hér klóruðu sér á bak við eyrað, ef
ura vélar væri að ræða;það er eins og
vér Islendingar hpfam beig af vélum,
Eg hefi þá með fáum orðum látið
skoðun mína í ljós og vona að hafa
komið þessu máli á hreyfingu og vildi
óska, að aðrir tækju ?ið að skrifa um
málið. Vér megum sannarlega ekki
láta þorskinn óhindraðan ganga oss
úr greipnm, það er ekki lengi að
koma í hverja krónuna af honnra
karlinnm, þegar miðað er við það sem
menn hafa upp úr „snattvinnn“ við
smásálarlegar sknldaverzlanir,þar sem
litlir sem engir peningar fást fyrir
vinnuna, að minnsta kosti ekki nema
þá með ónotum og eptirgangsmun-
um.
P. 8,
Þjófnaðarbálkur.
I.
„Raansókii frjálslcg rsíknast synd
r»id«l er böðuls syipa- . . . .“
Erækornum er verið að sá í síðasta
tölublaði „Frækorna“, sem atlast mun
vera til að beri holla ávexti á skoð-
anir manna um híð svo nefnda „Odd-
rúnarmál“.
J>að má nndarlegt virðast, að blað-
inu skuli þykja kynlegt þó til væru
þeir menn, sem vildu að þjófnaðar-
máiið væri rannsakað út af frásögn
Oddrúnar. J>að voru ekki einstakir
menn, heldur allur þorri seyðfirzkra
borgara, sem óskrðu að málið yrði
rannsakað, ef leitt kynni að geta til
þess, að þessi dularfulli þjófnaður
kæmist upp, og á meðal þeirra má
ðbætt telja ritstjöra Frækorna. Svo
er þó ekki sóma- og siðferðistilfinning
allra Seyðfirðinga niðnrbæld ennþé,
að þeim þyki ekki óviðfeldið að um-
gangast þjófiun dularklæddan máske
dugs daglega.
Svo er að skilja, sem Erækornum
þyki sjálfur þjófnaðurínn ekkert i
samanburði við framburð vitoisins^
„ljóíu sögnna11 sem þ:;ð kallar. J>ykir
bluðinu virkilega Ijótara að bera vitni
um óupplýstan pjófnað «n að fremjji
þjófnaðinn? Einnst því það kiistileg
skylda sín, eða hefir það ekkeit nnnað
þarfara að starfa en að vanda um við
þá menn sem vilja fá híð sanna í
ljós? Eða veit blaðið ekki, að hér í
kaupstaðnum hafa \erið framdir 4
stórþjófnaðir á síðustu árnm, sem hafa
ekki komizt upp? J>ar af eru þrír
peningastuldir, sem í hvert sinn hafa
numið mörgum hundruðum króna, og
i fjórða skifti var stolið gullstázi, sem
eiunig mun hafa verið mörg hundruð
króna virði. Tveir af þessum þjófn-
uðum hafa veriá fraaadir í húsi hins
núv«randi sýslumauns vors eg bæjar-
fógeta.
J>að virðist liggja nær stefnu blaðs-
ins, að það hefði vítt þá, sem spom-
að hafa á móti og þótt virðinga sinni
roisboðið með því, að málið væri
rannsakað. Eramkoma þeirra manna
er einmitt mjög eptirtektaverð. Eðli-
legast virðist,að allir heíðu átt að geta
venð samhnga um að málið væri rann-
sakað sem ýtarlegast og siutt að því,
og ekkj sízt sakborningarnir sjálfir, er
þeir voru vissir um sakleysi sitt,
Hér er við dularfullt mál að eiga,
og lítur út fyrir að ekki lé við neinn
viðvaning að fást, einsog sézt bezt á
því, að hinir skarpvitru og ó’nlífnu
dómarar, sem fengizt hafa við að
rannsaka það, hafa ekki ennþá getað j
leitt sannleikann 1 ljós.
J>að er eptirtektavert að hið
hákristilega blað hneyxlast á
því að „einstakir menn“ hafi stutt
málið til rannsóknar, en >ykir j&fn-
framt ekki ókristilegt eða ótilhlýðilegt
að útbreiða getgátur að varnarlausri
stúlku um þjófnaðinn að óupplýbtu
málí. Sem dæmi þess að rétt bó að
telja stúlku þessa varnarlausa má
nefna það, að einn af borgmrttm bæj-
arins, handgenginn bæjarfógetanum,
hefir lagt hendur á hana og barið hana
í viðurvist bæjarfógetans sjálfs, á heim-
ili hennar.
Erá almennu sjónarmiði sýnist hafa
þurft meiri kunnugleika á staðarhátt-
um og meira áræði og snarræði við
framkvæmd þjófnaðarias, en líkindi eru
til sð öviðkomandi kvennmaður geti
hafa haft. Emda er þetta það atriði
í þessu máli, sem margir hafa álitið
að aelzt mnndi geta leitt á rétt spor.
a b c.
Yatnsleiðslunni
í kaupstsðnum er nú hér um bil lokið
og er það bæði þarft og mikið verk,
er hefir verið unnið að í c. 5 mánuði
af 6—8 mönnum daglega undir for-
ustu herra Friðriks Gislasonar, er
hefir leyst það vandaverk snildarlega
vel af hendi einsog vanur lserður verk-
fræðingur og það í betra lagi.
Eru hin mestu þægindi að vatns-
leiðslunni og óhættara við húsbrunum,
er nægileg vatn er til sstaðar í hverjn
húsi til að grípa til, §r a. þarf að
halda og svo er slökkvikrani í þétt-
býlinu, er akrúfa má 4 „slöngurnar“
og senda vatnsgusurnar yfir þéttbýli
kaupstaðarins og hæstu hús og getur
einn maður unnið þar að á víð 8
roannj við báldrepuna> Síðar verður
víst fjölgað þessum slökkvikrönnm, því
þessi eini var settur til prófs og hetír vel
getizt,
'V atnið er tekið í. limd npp í Fjat ðar-
túni, svo hátt, að nægur kraptur er á
því í húsunum uppi á loptum. Lindin
er uppmúruð og vatuið leitt úr henni
um 6 puml. vítt rör imn í safnbrnnninn,
sem er allur steinlímdur npp, hátt og
lágt ri'íð 5 álnaþykkri uppfylling á hlið-
uin og L alin ofaná honnm; 12 áln. á
lengd, 6 álu. á breidd og 5'/2 al. á
hæð. Er það verk allt með prýðileg-
um frágangi eptir þá Friðrik Gísla-
son og Sigurð Sveinsson.
Niður Ctá safnbruiminum liggHr svo
vatusleiðslan ofan Fjarðartún og kaup-
staðinn, Fjarðaröldu og Búðareyri,
allt ut að Goodtemplarhúsinu eptir
hinum satranlóðuðu höfuðrörum, sem
eru aLtaðar grutin 2\j2 alin í jörðu
nonifc undir vatnsfletinum i Ejarðará,
þar sseis rörin eru aðeins grafin ’/2
alin niður fyrir árfarveginn.
Aðalrörin eru 200 faðma löng og
3 þml. innanmáls og á leiðslunni 16
stoppkranar svo hægt yrði við að
gjöra ef eitthvað liilaði, og 4 póstar.
Hiu mjórri leiðslurör eru 2 þml.
innanmáls og 400 fað»ar á leugd.
Mjóstu rörin eru P/2 þnil. ínnan-
máls og 180 faðmá löng.
I aíalleiðslunni eru „asfalteruð"
járnrör, en inní hús 3/4 þml. „galvan-
iséruð“ járnrör.
Gröptur allur mun um 1100 faðma.
Verkið allt tekið upp á „akkorð“ af
herra Friðriki Gíslasyni fyrir kr.
8750, er mun að mestu haf#, gengið
upp í vinnulaun og innkaup, enda beflr
haun hvergi til sparað, að efui og
vinn# reyndist sem traustust.
J>að er mikil frainför að þessum
vatnsleiðslum,því þ#ð er enginn smá-
ræði* bollusta, að h#fa gott og hreint
nejzlavatn. — En til þess að standa
fyrir þvilíku vandaverki mun enginn
áreiðailegri en herra Eriðrik Gíslason
er hefir levst þessar vatnvleiðslnr svo
prýðisvel af hendi. — Kostnaðinum
verður jafnað niður á þau bús, er hafa
vatnsleiðíluna.
Vatnsleiðslu á Vopnafirði
hafa þeir herrar héraðslæknir Jón
Jónsson og verzlunarstjóri Sig. Jo-
hansen látið Eriðnk Gríslason leggia
inn i húa sín úr btunni, er tekar 70
tunnnr, og er líklegt, að fleiri sa111"
eini sig þessum forgöngumönaum dúi
vatnsleiðslu þar. — J>essi vatns-
leiðsla mun hafa kostað 800 kr.
J>riðju vatnsleiðslunni hefir hr. Er.
G. staðið fyrir á Dvergasteini,
er mun hafa kostað næv 250 kr.