Austri - 27.01.1905, Síða 1

Blaóið Kðrmir út 3—4 sínn*
tnn á mánuði hverjum, 42
arkir miunst til nœsta nýárs
Blaðið kostar um árið: hér á
landi aðeins 3 krónur, erlendis
4 krónur. Gjalddagi 1. júlí hér
á landi, erlendis borgist blaðið
fyriiíram
XV. Ar.
Upps0gn skrifleg, bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
ritstjórans fynr 1. október og
kaupandi sé skuldlaus fyr’r
blaðið. Innlendar auglýsingar
10 aura línan, eða 70 aura hver
þumlungur dálks, og hálfu dýr-
ara á fyrstu siðu.
NR. 3
Yið Gránufélagsverzlun á Vest-
dalseyri verða, nú í ár, rentu-
seðlar félagsins innleystir
gegn peningum aðeins í mánuðunum
maí cg sept. En gegn vöruiittekt eða
til sku’dalúkninga á hvaða tíma sem
er.
Vestdalseyri 2. janúar 1905.
E- Th. Hallgrimsson.
AMTSBÓKASAENIÐ á Seyðisfirði
er opið á laugardögum frá kl. 2—3
e. m.
Bátaútgjörðin
við Seyðisfjörð.
J>ó minnzt sé lítið eitt á bátaút-
gjörðina hér við Seyðisfjörð vei ður ekki
sagt að pað sé að bera í bakkafgllan
lækinn, eða jórtra pað, semmargtugg-
ið er áður, — Satt að segja hefi eg
ekki séð neitt um hana skrirað. Ekki
hafa útagjörðarrnenn heldur haldið
málfundi til að ræða um hana, pvíhér
er lítið um félagsskap, eins og víða
brennur við. Eg ætla ekki að faraað
segja sögu útgjorðarinnar, enda mundu
margir færari til pess en eg; svg er
petta líka talað aðeins til peirra, sem
næst búa, og peir vita hvernig sú at-
vinnugrein hefir gengið,og áð til fis ki*
veiða hér hafa svo að segja einungis
verið brúkaðir smábátar, tveggja**
priggja- og fjögramannaför. En tím-
arnir breytast, menniruir náttúrlega
með og nú á iíka að fara að breyta
bátunum. Bátarnir eiga að verða
stærri og í stað handaflsins á nú véla*
kraftur að knýja pá áfram um sjóinn.
All-míkill áhugi virðist vera vaknaður
hjá sumum hér við fjörðinn til að
kaupa mótorbáta og stunda á peim
fiskíveiðar. Eu einkennilegt er pað að
nokkrir hinna væntanlegu bátaeigenda
éru menn, sem lítið hafa stur.dað pessa
atvinnugrein áður, og sumir alls ekk-
ert. Aptnr á móti lítur út fynr að
útvegsbændurnir, sem ár eptir ár og
tugi ára hafa lifað á fiskiveiðura hafi
ekki mikinn hug á að taka pátt í ný-
breytni pessari. Auðvitað eru bátar
með mótorum afardýrir, og pví engiu
von að hver útvegsbóudi hafi ástæður
til að kaupa mótorbát, eða áræði til
að tnka um prjú púsund króna lán til
pess, pó löngun væri til pess og lánið
kynni að fást.
En hvernig væri pá að reyna fé-
lagsskap, kaupa í félagi og gjöra út í
félagi?
Hér á landi er félagsskapur allt of
sjaldgæfur með pessa mjög svo óvissu
atvinnugrein, fiskiveiðarnai. Mótorbát-
ar eru svo dýrir og útgjörð peirra
kostar„svo mikið, að jafnveh efnamaður
gæti á einu fiskileysisári fengið stóran
hnekki af einum bát. En í góðu áó
getur ágóðinn líka orðið miþill. Sam-
eignin verður tryggvari og heppilegri
eptir mínu áliti. Ætluðu t. d. fimm
menn að kaupa sinn mótorbátinu hver
og gjöra út til fiskiveiða, hygg eg ráð
legra að allir keyptu í félagi og gjörðu
svo út í félagi; pá hjklpast allir að
pví að leggja til útgjprðarinnar pað
sem parf; verður útgjörðin pá ef til
vill fullkomnari og gengur liðugar.
Ef hver potar sér, pá gjö'rir auðvitað
hver eins og hann getur, en pó allir
væru jafn duglegir, mundu peir verða
misheppnir að afla beitu, hún er ekki
evo auðfengin nú í seinni tíð. Gæti
pá vel farið svo að á vissum tímum
hefðu sumir meiri beitu en peir pyrftu
að brúka, pó peir ekki pyrðu að farga
af henni, meðan aðrir sætu beiíulausir
í latdi. Á pennan hátt getur félags-
skopurinn ef til vill hjálpað einstakl-
ingnum öðrum að bagalausu. — ]þá
er pó nokkuð unr.ið.
Útgjörðarmenn ættu vel að athuga
livernig smábátaúfgjörðin, pessi aða'-
atvinnugrein margra peirra, horfir vid
einmitt uú. Útgjörð sú er orðin æði
dýr og virðist kostnaður við hana
vaxa árlega. T, d. má nefna kaup
fólksins, sem hefir farið smáhækkaudi
og er nú komið á pað stig, að óhugs-
andi er að pað hækki úr pví, sem pað
hefir verið sl.sumar. Að minnsta kosti
verður að fiskast meira en í meðallagi
©f bátaútgjörðin á að borga sig með
ena pá auknhm koítnaði. Er pá huus-
anlegt að hærra kaup verði boðið?
]pað held eg ekbi.
En hvernig ætli pá gangi að fá
menu á róðiarbátana, pegar mótor-
bátarnir fara að ganga héðan, kann ske
tíu eða fleiri? Ætlí margir kjósi ekki
fremur að vhra í bátnum, sem knúinn
er áfram með vélarkrapti, en peira,
sem ýta verður áfram með höndunum?
Líkur eru til pess, ef sama kaup er
boóið. Ef svo koma ekki fleiri sjó-
menn hingað, þegar mötorbátarnir fara
að garga héðan en komið hafa tvö s.
1. sumur, pá verður að líkindum punn-
skipað á einhverjum róðrarbátnum
pegar fullskipað er á mötorbátana.
Ekki er annað liklegra en svo muni
verða.
Mór sýnist pyí aðeins vera um
tvennt að gjöra. Annaðhvort að re.yna
að fá sjómenn frá fleiri stoðum en
Suðurlandi, svo bátafjöldinn geti verið
sá sami og hefir verið, eða að öðrum
kosti að bændur leggi saman og kaupi
mótorbáta í félagi, með pví gætu peir
betur staðizt samkeppnina.
!>að er ískyggilegt fyrir Seyðis-
fjauðarhrepp, að bátaútgjörðin, se.n
má heita aðalstoð hans, dragist að
miklum mun til bæjarins. Skyldu ekki
fleiri en eg líta svo á pað? — Ef
til vill væri heppilegast að kaupmenn
og útvegsbændur keyptu og gjörðu út
mótorbátana í félagi, mynduðu t. d.
hlutafélag. — Úykir mér líklegt að
á pa.nn háft gætu mótorbátar orðið
allri byggð Seyðisfjarðar til blessun-*
ar.
Hallfreðnr,
Bréf frá Noregi.
fEptir Ouðmund Hjaltason.)
V.
jS!'brjundur norsku æskujélaganna.
Sérbvert smáfélag heldur sína. fundi
hvað eptir annað, helzt á st r.rvidögum.
!>á er lesið og sungið, talað og skemt
sér, æfðar ipröttir, fengizt við skóg-
plöntun c. fl. Stundum eru fundir
pessir hátiðlegri, og eru pá haldnar
guðlegar ræður og sungnir sálmar.
Og pótt’ mér mjög ánægjulegt að vera
á peim og heyra og sjá fjörug ung-
menni gagntekin af lífsins æðstu og
alvarlegustu málefnum. En merkileg-
astireru stórfundir félaganna
(Ungdomsstævnerne.) J>eir eruhsldnir
á sumrin, helzt í júní, og standa 2—3
daga. |>ar koma saman 500- -3000
manns og miklu fleiri; par eru ræður
og samtöl, sönglist og leikir. En par
eru líka sýningar á ýmsum heirailis-
iðnaði. þá útvega æskufélögin sér vo
góða ræðumeun sem hægt er. Oi p r
tala prestar og skólastjórar, skáld og
vísíndamenn, og stundum líka ráðhorr-
ar og hershöfðingjar, svo æskufélögin
hafa enga skussa eða smæli. gjatil að
talai Bæðumenn pe3sir tala stvmdum
kauplaust, eða pá fyrir lítið kaup, og
svo gjöra peir líka á fundum smá
félaganna. J>ví æskufélögin eru að
verða að almennu pjóðheilla mélefni.
Og pykír mörgum beztu mönnum lands-
ins bæði heiður og skylda að styðja
pað. feir koma og tala k æskulýðs-
fundunum' freniur til að lypta sér upp
en að hnfa atvinnu af pví. Enda getur
hún áldrei orðip mikil. jþví ekki er
tekið meiraen 10—25 xnng. aurar fyrir
maDninn og stundum ekkert. A smá-
fundina koma ekki margir, en á stór-
fundum gengur mikið af iungangsfénu
í fundarhaldskostuað, JEskufélpg pessi
kosta opt fjarska míklu til að byggjr
sér fundarhús, en sum af félógunúm
leigja sér húsin. —
Eg var kosinn til að tala á stór-
fnndinnm í Norðfjarðarsýslu á annan
og priðja hvítasunnudag'. Korðfjörður
liggur fyrir sunnan Sunnmæri, hann er
stór og langur og kvíslast margir
smærri firðir út úr honum.
Landslag og lifnaðarhættir er líkt pví
sem er á Sunnmæri og í ftaamdæla-
fylkii En í Norðfirðieru meiri jöklar,
og pó heldur hlýrra, og par er meiri
epla og berjarækt en í hinum nefndu
sýslum. Eg fór að mestu fótgangandi
pangað. Veðrið var blýtt og nýsprottnu
skógarlaufir. og nýopnuðu blömin gjöra
landið svo yndislegt.
Fannhvítir jökbr og hvanDgrænar
hlíðar kepptust við að spegla sig í
hiuum hyldjúpu fjörðum, og við pá
blöstu bæir og porp eins og hvítleitir
ogjrauðgrænir deplar. Fólkið streymir
til fundarstaðarins akandi og gangandi;
siglandi og lóandi — Smábátarnir troð-
fullir af fólki. Þar var einkum gaman
að sjá stúlkur í hinum snotra og marg-
lita norska pjóðbúningí, sem er rauður
upphlutur skreyttur ýmislega litum
skrautböndum, hvít skyrta og hvít
svnnta, allt bróderað, og lögð pils.
Höfuðfat hafa pær sjaldau hérna á
Vesturlandinu — Fundarstaðurinn er
flöt á fögrum hlíðarstalli; hún er um-*
kringd með roð af greni, furu og
birkitrjám. Blómskreyttur ræðustöll
er fyrir henni miðri, skógfagur akra-
dalur við fjarðarendann fyrir neðan
hana, en hátt skógivaxið hamrafjall
með fossum fyrir ofan. — 500 tilheyr-
endur standa par, allir vel búnir, pó
með engu óhófsskrauti. Eru peir ný-
komnir úr kirkju og par hélt merkis '
prestur:nn Th. Anker fagra ræðu til
æskuIýðsÍDs og nýnorskir sálmar voru
suugnir. Fylkisfélagsstjórínn stígur í
stóliun og býður alla velkomna. Svo
heldnr presturinn ræðu um pjóðfélags-
skap á kristilegum grundvelli. Síðan
hélt eg ræðu um ætlunarverk norrænu
pjóðanna, og var gjörður góður rómur
að báðum ræðum pessum. Svo var
sungið og fundí slitið í bráð. Svo
fóru íélagsstjörarnir að ræða ýms
málefni æskufélaesins sin á milli. —
Daginn eptir hélt Amtskólastjóri, H.
Aasvejen ræðu um Orundtvig,ogsvpkenn
ari nokknr um spgu nýnorskunnar. Svo
eg um B. Thorarensan; eg lýsti hug-
sjónum hans og las ^nokkur kvæðí hans
í danskri pýðingu. Seinna um daginn
var fundurinn haldinn inni í húsi. fá
talaði Aasvejen um dönsku lýðháskól-
ana. Og enn pá einn kennari um að
gjöra fróðleikann gagnsaman í -daglega
lífinu, Svo talaði eg og fleiri ýmislegt
og seinast Aasvejen mjög fagra kveðja
til Islands. Svo fór hver heim til
sín, allir að sjá glaðir og áaægðir.
It a u m d æ 1 a f y 1 k i s æskufé-
1 ö g héldu’ stórfuud sinn eða stefnu
25. og 26/júní. |>au kusu_mig til að
tala á henni. Eg fór og hafði með
mér konu og dóttur, pví víð átturn]pá
að piggja 6 heimboð hjá ýmsu merkis-
fólki bæði á H. Sunnmæri og í Baum-*
dælafylki. Við fengum ágætar viðtök-:
ur bjá fólki pessu og dvöldum fleiri
daga á sumum stöðunum. þá var sum-
arnáttúrau í sinni dýrð, Aldingaiða-
trén blikuðu með biáum ogQ rauðum
blómum, grenið með gulgrænum ný-
græðingskvistum, reynirinn hvítblómg-
aður. Tún og engjar fagnrrauðleit a£
rauðsmára og múkahettuljósberai En
veðráttan var fceldur koidvGg vætusömi