Austri - 06.11.1909, Blaðsíða 2
NR, 40
A U S T R I
152
néo’vestan) og vorið væri nokkuð kalt
með'kofiuml (fram til uppstigningar-
dags) pá kom síðan bezta tíð og varð
grasvöxtur yfirleitt góður og nýting
spmuleiðis, eigi sízt í sláttarlokin (sein.
ast í sept.) svo að sumir rnunu aldrei
hafa heyjað betur en nú. Október
byrjaði með [umhleypingum, kulda og
snjö á|fj0llum, en pað varð pó eigi að
miklum baga um pessar sveitir, og gekk
allt hér miklu betur með fjallgengur
og kaupstaðarrekstra en í stórrigning-
unum í fyrra haust. En prátt fyrir
góða tíð og góða heilbrigði almenningf^
hefir ýmislegt að monnum amað, ekki
sízt’ verzlunar-ánauðin, er peir, sem
eiga betri jsamgöngum að fagna, og
geta snúið sér hvert sem peir vilja
með viðskipti sín, eiga víst örðugt með
að gjora sér glögga grein fyrir.
Skuldir hafa vaxið svo undrun sætir á
góðu verzlunarárunum fyrir 1908, og
nú er farið að heimta pær inn með
oddi og eggju, og má hamingjan vita,
hvort sumir búkarlar verða búfærir ept-
ir. Hér í sveit voru sumir flæktir í félag
sem skipti við Zöllner, og krafðist hann
skulda sinna í haust, og kom sjálfur
til Djúpavogs til að heimta skatt af
xikjum sínum, eins og konungarnir í
æfintýrunum — stöð að visu jekki lengi
við, en setti í sinn stað einn afbæjar-
fulltrúunum úr Reykjavík, sem sagt er
að litið bafi svo smáum augum á petta
landshorn, að hann hafi látið sér pau
orð um munn fara, að pað ætti helzt
að leggjast í eyði. Samtmáttu fátæk-
lingarnir á pessu óbyggilega svæði ekki
komast undan pví að fylla pyngju
Zpllners með miklu meira fégjaldi, en
úttekt sjálfra peirra heimtaði. Hafa
peir líklega hugsað eins og par stend-
ur: „Lög hafið pér að mæla, pótt
pungt sé undir að búa.w Hér eru
menn óvanir málaferlum, og stendur
stuggur af kynslóð peirri, sem höfuð-
staðurinn er farinn að unga út á síð-
asta mannsaldri, og morgum virðist
hafa að atvinnu grunnhygni manna og
góðsemi, fjárbrall, gjaldprot og fáfræði
í viðskiptamálum, í stað pess að fram-
leiða eitthvað nytsamt með hpndunum.
Yarla taka slíkir menn samt að sér
að útvega peim mnnnum atvinnu í
betri hlutum landsins, sem kunna að
flosna upp í skuldabaslinu.
I mörgu tilliti standa landsmenn nú
á tímamótum, og margir sýnast orðnir
áttavilltir og vita varla framar sitt
rjúkanda ráð. Þeir eru með eitthvert
ráðaleysis-rangl og fálm til að reyna
að bæta kjör sín, en tilraunirnar mis-
heppnast einatt og verða mörgum til
tjóns, er lenda í klóm gráðugra hræ-
fugla fyr en pá varir. í landsmálum
er kapphlaupið til kjotkatlanna á leið-
inni að verða að voðalegu pjóðarmeini;
pað sést bezt á pví, að umtal blaðanna
snýst mest um slíka hluti, og hver
stjórnmálaflokkurinn brigslar öðrum
um pesskonar athæfi. Yæri ekki nær
fyrir marga slíka stjdrnmálaskúma að
stíga niður úr dæmistólum sínum (eða
kjaftastólum) og fara að gefa sig við
jarðvinnu, eins og Guðmundur
Hjaitason komst einusinni heppilega
að orði um blaðamann. Hverjir ætli
sé landinu parfari, óbreytti bóndinn
og vinnumaðurinn í sveitinni, sem
stunda vel jarðrækt og kvikfjárrækt,
og auka stöðugt gróður jarðarinnar og
vörumagnið með starfi sínu, eða lög-
^róði og prúðbúni kaupstaðarbúinni
sem hefir mestan hag á pví, að ala
fjandskap og málaflækjur, eða teygja
menn útí tvísýnt gróðabrall og glæfra-
fyrirtæki, sem leiðir til eignahruns og
óhappa? Það er bágt að verjast
peirri hugsun, að hér á landi sé of
fátt af peim monnum, sem kunna
réttu tökin á pví, að „gjöra sér jörð-
ina undirgefna“, en of margtaf skraf-
finnum og skrif-finnum, landeyðum og
lagasnápum.
Mikill mannskaði var pað, er Guð-
mundur bóndi Jónsson frá Þinganesi
drukknaði af slysi, í Hornafjarðarfljót-
um, 21. d. ágústm. — Hann var einn
af hinum allra-efnilegustu af yngri
bændum í pessari sýslu, tæpra 38 ára
að aldri, og lætur eptir sig ekkju og
5 börn. Hann var atgjörvismaður
mikill, fríður sýnum og hraustmenni að
burðum, enda megti afkastamaður til
allra starfa á sjó og landi, og aldrei
óvinnandi. Hann var búfræðingur frá
Eiðaskóla og formaður búnaðarfélags
í Nesjum, spmuleiðis var hann hafn-
sögumaður skipa áHornafirði, vann og
mikið að smíðum, pví að hann pótti
manna hagasturog vandvirkastur. Bú
sitt stundaði hann vel og efldi ábýlis-
jörð sína með jarðabótum og aukningu
æðarvarps. í dagfari sínu ollu og
framferði var hann fyrirmyndarmaður,
stilltur og staðfastur, gestrisinn og
greiðvikinn og manna vinsælastur.
Hann var á engjaferð til vinnufólks
sins í Skögey og rak lausa hesta; var
pá hvassviðri af norðri og bágt að sjá
til vegar yfir (Austur-) Fljótin, en
vaðið tæpt og munu hestarnir hafa
borist afleiðis á sund fyr en varði,
en annars er óljóst hvernig slysið vildi
til, og munu margir hafa haldið, að
pessi maður mundi geta bjargað sér
úr lífsháska flestum öðrum fremur.
Andlátsfregn hans kom pví eins og
skrugga úr heiðskíru lopti og vakti al-
menna sorg og hluttekningu.
J.
Kvennaskóli Reykjavíkur.
Hann var fluttur í hið nýbyggðahús
sitt 6. f. m. og var skólahúsið vígt með
allmikilli viðhöfn og að viðstpddum æðstu
embætismönnnm landsins og fleiri boðs-
gestum, par á meðal fyrv. forstpðukonu
skólans, frú Thoru Melsted,
Við pað tækifæri afbjúpaði núver-
andi forstöðukona skólans, frpken Ingi-
björg Bjarnason, myná af frú Thoru
Melsted og ávarpaði hana um leið
svoíelldum orðum:
„Frú Thora Melsted, pér eruð sann-
kölluð móðir skólans. Hann má heita
óskabarn yðar, og pér hafið borið hann
fyrir brjósti, frá pví hann fyrst komst
á fót, og yður á hann framar nokkr-
um öðrúm pað að pakka, að hann nú er
kominn svo vel á veg.
|>ér hafið varið lífi yðar í parfir
pessa skóla og rækt starf yðar við
hann með peirri alúð og samvizkusemi,
sem á fáan sinn líka. tessvegna vilj-
um við geyma mynd yðar og minningu
sem hinn helzta dýrgrip vorn í pess-
um nýja sköla, okkur til fyrirmyndar
og uppprfunar. í*ið ungu námsmeyj-
ar, sem oðrum fremur er ætlað að
horfa á pessa mynd, ykkur er óhætt
að líta upp til pessarar konu, pví hafi
nokkurri konu verið bughaldið um
Skiptafundur
í protabúi Arnbjargar Stefánsdóttur á Hánefsstaðaeyri verður haldinn hér á
skrifstofunni priðjudaginn 15. p. m. á hádegi. Yerður par tekin ákvprðun um
splu á eignum búsins.
Skrifstofu Norður-Múlasýslu, 5. nóvember 1909.
Jóh. Jóhannesson.
sauglysing.
Laugardaginn 20. p. m. verður opinbert uppboð haldið á Fornastekk hér
í bænum og par seld húseign protabús Kristmundar Bjarnasonar með lóðar-
réttindum o. fl.
Spluskilmálar verða birtir á uppboðinu, sem byrjar á hádegi.
Bæjarfógetinn á Sevðisfirði, 5. nóvember 1909.
Jóh' Jóhannesson,
menntun íslenzkra kvenna, hefir henni
verið pað. Og pó er pað ekki ein-
göngu fyrir pað, sem pér eigið að
heiðra mynd hennar, pið eigið einnig
að taka frú t’óru ykkur til fyrirmynd-
ar sakir mannkosta hennar, pví að
fáar eru pær konur, sem hafa sýnt
svo mikla trygð og trúmennsku ístarfi
sínu sem hún og fáar konur munu
fremur geta verið ykkur til eptirdæm-
is í siðgæði og sannri sál argefgi.
Biðjum pess vegna guð að bleasa
konu pessa og heimili hennar öll óhf-
uð æfiár, og vonum, að pessi móðir
skóla vors vaki hér eins og heilladís
yfir iðju okkar um ókomnar aldir.“
Kvennaskólahúsið, sem er úr stein-
steypu, er SO1/^ 18 al. að stærð og
útbygging að bakhlið pess 53/4—6 al.
er pað að ollu leyti hið vandaðasta.
Húsið hefir Steingrimur Guðmunds-
son snikkari byggt og leigir
skólanum pað fyrst um sinn til 5
ára fyrir 2300 kr. ársleigu.
Eiðaskólinn,
Hinn 1. növember s. 1. var skólinn
á E ðnm settur með 18 númsveinum
víðsvegar að úr Anstlendingafjórðungi.
Ræðnr kennaranna við pað tækifæri
brýndn pað fyrir hinum ungu mannum,
að peir gjörðu sér vel ljóst hver
ætlunarverk peir ættu að inna afhecdi
meðan peir dveldu á skólanum, til pess
að búa sig undir pað að verða nýtir og
góðir menn og bændur, landsfjórðung-
unum og öllu landinu í heild sinni til
heilla og framfara.
Mér skilst pví að peir menn er
senda syni sina á skölann, sendi pá á
göðan stað, og að peir geti öruggir
gjört pað framvegis.
Framkvæmdir skólans í jarðrækt og
gróðrarstpð irynnli eg mér, og
eru pær miklar á báðum stöðum, vel
gerðar og til fyrirrayndar.
Ferðamaður.
lltan úr heimi.
Hve gömnl er jörðin?
Fyrst eptir að Darurín gaf út bók
síua um uppruna tegundanna, álita
margír jarðíræðingar, að jörðín væri
minnst 30 milljónir ára gömul. J>ær
vísindalegu framfarir og rannsóknir,
sem BÍðan hafa verið gjprðar, sýna
nú, að jörðín hlýtur að vera miklu
eldri. Menn hafa rannsakað og reikn»
að hve langan tíma parf til pess að
glóandi og hálffljótandi efni, sem sólin
he6r hent til okkar frá sér, kólni og
verði að föstu efni, og með pessum
rannsóknum hafa menn sannað, að
jörðin er miklu eldri heldur en áður
er ávikið.
Síðan „Radíum“ fannBt, og kenn-
ingarnar um radiums-áhrif efnanna
urðu hljóðbærar, hefir ný skoðun rutt
sér til rúms í pessu efni. Enskur
eðlisfræðingur, Strutt að nafni,
skýrir frá pví í tímaritinu „Nature“,
að hann geti lesið aldur jarðarinnar á
ýmsum málmum, einkum peim, er
samsettir eru af peim efnum, sem
radiumsáhrif hafa. Hann hefir upp-
götvað, að í Theorianit eru 9 kubik-
centímeter af Helium, móti 1 grammi
af málmi. l>egar hann svo reiknar út,
hve langan tíma purfi til pess að
framleiða svona mikið Helium með
radiums-áhrifum efnanna, pá kemst
hann að peirri niðurstöðn að til pess
að petta Helium (t. d. í Theorianit)
geti myndazt, purfi að minnsta kosti
240 millionir ára!
Strutt ætlar að halda pessumrann-
sóknum sinum og útreikningi áfram.
Fyrir 10 árum síðan mundi enginn
mafur hafa trúað pvíi að hin pögulu
málmefni gætu kómið upp um aldur
sinn.
Dýrasta járnhraut heimsins
kvað verða brautin sem verið er að
leggja yfir Andesfjöllin, milli Chile og
Argentina i Suður-Ameríku. A járn-