Austri - 01.07.1911, Blaðsíða 1

Blaðið kenmr-S. út r3—4
smnum á mármði ohverjum,
42 arkir minnst til næsta
nýárs. Blaðið kostar um
árið hér á landi að eins 3
krónur, erlendis 4 krónur.
Gjalddagi 1. júlí hér á
land', erlendis borgistblað-
?ð fyrirfram.
XXI. Ar.
Sejðisflrði 1. júli 1911.
Prédikun
á minningarhátið
Jöds Sigurðssonar
á hnndrað ára afmæli hans
17. júni 1911.
Haldin á Seyðisfirði
af Einari prófasti Jónssyni.
(JFramb.)
Frá einu af binum fátækari prests-
setrum kemur Jón Sigurðsson, en
breinn og djarfur, búinn hinum beztu
hæfileikum, líkamlegum og andlegum,
Og með falslausri lotningu fyrir kristi-
legri trú og kærleika, sannleika og
réttlæti, dyggð og drengskap. Skap-
arinn hafði gjort hann sérstaklega
vel úr garði, svo að hann gæti orðið
sem bæfastur og veglegastur merkis-
beri hans, til að re'sa við bina ís-
lenzku pjóð til sannarlegs sjálfstæðis.
Líkamans útlit var konunglegt og
andinn eigi síður mikilhæfur, sálar-
gáfurnar ágætar, prekið og kjarkuiinn
óbilandi og viljinn einbeittur og á-
kveðion, svo að hann tók sér jafnvel
pessi einkunnarorð: „A 1 d r e i a ð
víkja.“ Jafnframt var hann mjög
vel máli farinn og róddin sn oll. Öll
framkoma hans hafði svip hins sanna
mikilmennis, höfðingjasvipur á öllu
viðmótinu samfara góðmannlegu lítil-
læti. Hann talaði við hvern sem
var, ungan og gamlan, sem jafn-
ingja sinn, en engum duldist pó, að
hann var yfirburðamaður, pó aldrei
kæmi pað pannig fram, að pað yrði
manni öpægilegt. Yfir öllu viðmótiou
var einkennilegt fjör og glaðværð og
innileg, hispurslaus alúð, sem heillaði
mann, — fagur ytii svipur á kristi«
legum höfðingja. Enda vakti hann
fljótlega viiðingu og elsku bjá peim,
er kynntust honum. Sér í lagi dró
hann að sér hina yngri kynslóð.
Hinum ungu fannst hann sem faðir,
vinur og leiðtogi í senn, sem hollt og
skylt og sjálfsagt væri að fylgja.
Hjá honum var safnað saman peim
kostum, sem gjöra menn hæfa til að
vera fcringi í frelsisbaráttu pjóðar
sinnar, foringi, sem menn almennt,
yngii og eldri, virða og elska og
treysta, og sem peir, sem eigi eru
sömu. sskoðunar í einu og oðru, virða
einnig og meta mikils, fyrir mann-
kosti og hæfileika. Hann tiúði stað-
fastlega á guð og treysti honum og
taldi sér og öðrum skylt, að hafa í
heiðii og fylgja kristilegum trúar-
lærdómum. Hann var kærleikans
maður, ösérplæginn og óeigingjarn,
og sýndi jafnan mannúð og kurteysi,
hjálpfýsi og hofðiugsskap. Hann var
sannleikans maður og leitaði pess
sem satt væii og rétt og fylgdi pví
svo fram, og heimtaíi pað af öðrum.
Á grundvelli trúar og kærleika, sann-
leika og réttvísi, byggði hann líf sitt
og fylgdi pví fram með dyggð og
drengskap. Á peim grundvelli parf
einnig hvers pess manr.s lif að vera
byggt, sem vill láta sannarlega gott
af sér leiða. Yið petta bæt.list ó-
vanalega mikil pekking á spgu lands
vors og hogum pjóðarinnar, framúr-
skarandi skaipskygni og áhugi á vel-
ferðarmálum hennar, óbitanh'g stað-
festa í pví að fylgja pvi fram, er
hann áleit henni fyiir beztu, hvað
sem sínum eigin hagsmunum liði,
djörfuög, einurð og hugprýði, svo að
hann hikar jafnvel ekki við að rísa
UPP 1 hjartastað pjóðaiinnar, alpingi
sjálfu, og mótmæla aðgjörðum kon-
ungsfulltrúans, pegar hann telur ljóst
að hann beiti ofríki og logleysu. En
jafnframt kemur hann ætíð fram með
stilíingu og gætni, og kunni pví bæði,
að færa við polið í pví að koma sínu
fram eptir ástæðum og jarnvel slaka
til á hentugri stund, prátt fyrir sitt
einkunnarorð: „aldrei að víkja.“
pannig stóð hann sem kristinn
hofðingi með einlæga ættjarðarást í
brjósti og svo lifandi áhuga á að
efla hag fösturjarðariunar á allan
hátt, að hann fórnaði til pecs 0II11 lífi
sínu, án peis að spyrja um laun fyrir
pað, og hefði eflaust látið lífið fyrir
hana óhikað, ef pess hefði purft.
Allt pað sem framsóknarmenn pjóð-
aiinnar höfðu áður gj0rt, til að vekja,
mennta og proska hana, hver á rinn
hátt, leiðir hann lengra fram og dreg-
ur pað síðast allt að einu marki, að
pjóðin geti orðið ráðandi í eigin mál-
um sínum. í ræðum og ritum starf.-
aði hann að pví, ekki með ofsa og
æsingnm, heldur með friðsamlegri
gætni, með pví að skýra hvert mál
sem bezt svo að sannleikuiinn yrði
sem Ijcsastur og hver gæti myndað
sér sannfæringu um hann, finna pað
sem heillvænlegast væri og vekja á-
huga á að fylgja pví, stillilegan, en
hiklausan áhuga, forðast að styggja
og særa, en kappkostar að sigra með
sannleikans, kærleikans og friðarins
vopnura í óbifanlegri trú á pað, að
guð muni gefa góðu málefni sigur um
síðir. fessvegna íitar hann pjóðinni
sinni meðal annars pessi orð: „Farið
eigi í launkofa með pað, sem allir
mega og eiga að vita; hafið og heldur
eigi annað fyrir stafni, en opinbert
má verða. Látið hvergi eggjast til
að fara lengra eða skemmra en skyn-
samlegt er og sæmir gætnum, en pó
einórðum mönnum. Leitizt við sem
mest, hver í sinn stað, að útbreiða
og fcsta meðal yðar pjóðlegt sam-
heldi. pjóðlega skyusemd og pjóðlega
reglu.“ Þessu fylgdi hann st;álfur og
pessu vildi hann að pjóðin sín fylgdi.
Betur hun hefði aáíð gjört pað og
vildi ætíð gjöra pað. Þá hefði fram-
sókn vor síðan orðið affarasælli og
ánægjulegri en stundum hefir orðið
raunin á, og mundi enn verða.
Slíkur var hann, sem drottinn al-
máttugur sendi pjóð vorri, lit að gefa
framsóknar-prá hennar fasta stefnu,
styrkja og auka hjá henni, öðrum frem-
ur, framtaks- og félagsanda, glpggva
tabmarkið, er stefna skyldi að og
leiða hana með gætni og staðfestu að
hinu ákveðna marki, pví marki, að
verða sjálfstæð pjóð með glogsri pjóð-
ernistilfinning; og margan roikilsverðan
sigur veitti hann honum í pá átt,
síðsst pann, er stjórnarskrá vor, 1874
ber Ijósastan vott um, sigur, sem hon-
um pótti að vísu eigi fullkominn, en
pö svo mikill, að með pvi hafði pjóð-
ín fengið „tróppu til að standa á“
í framsóknarbaráttu sinni, enda var
sá sigur ómetanlega mikill, og mark-
ar séistök og mikilsverð tímamót í
S0gu pessa lands. tímamót, sem halda
uppi nafni hars meðan fósturjörðin
verður byggð. Með peim sigri mátti
og heita lokið lífsstarfi hans. Skömmu
síðar fór heilsan að bila og 5 árum
síðar andaðist hann, 7. des. 1879. En
pjóðin hans orðaði minningu sína um
hann í fám orðum, pannig:
„Óskabarn íslands,
sómi pess, sverð og skjoldur1'.
En pó að hann væri liðinn og lífs-
starfi hans að pvi leyti lokið, pá
lifðu áhiifin af starfi hans eptir, og
liíá enn. Drottinn hafði lagt svo
mikið afl í anda hans og alla starf-
semi, að pað lyfti pjóðinni á hærra
Uppsögn skrifleg, buudin
við áramót, ógild nema
komin sé til ritstjóran3Íyr-
ir 1. október og kaupandi
sé skuldlaus fyrir blaðið.
'[nnlendar auglýsingar: ein
króna hver pumlungur dálks,
og priðjungi dýrara á
fyrstu síðu.
. 1
NR. 26
stig menningar, proska og frebis.
tví kunnugri sem menn verða starf-
semi hans, hversu víðtæk og mikils-
verð hún var, hversu göfug og vitur-
leg, hversu afkastamikil og ópreyt-
andi, og pví betur sem menn kunna
að meta pað, hve feikna mikil og góð
áhrif hann hafði á pjóðina og allaa
hag hennar, pví ljósara verður pað,
hvílíkt miskunnarverk pað var af
skaparanum að gefa pjóð vorri hann
og pað einmitt á peim tíma, pegar
hann gaf hann. J>egar allar ástæður
pjóðar vorrar eru athugaðar um pað
leyti sem hann tekur til starfa, pá
var sérstaklega brýn pörf fyrir slíkan
mann sem hann.
Frá peim sorglegu alverutímum,
er land vort gekk undir útlendan kon»*
ung, hefir enginn tími yfir pjóð vora
liðið, er jafnmiklu hefir varðað pjóð-
erni vort og pjóðernislegt sjálfstæði,
tii.s og pá er Danakonungnr afsalaði
sér einveldinu yfir ríki sfnu, 1848,
par sem pá átti beinlíuis að gjpra
fósturj0rð vora til fulls og alls að
sama sem einni sveit í Danmerkur*
ríki og fá pað sampykkt í landinu
sjálfu. Á að kalla pað tilviljun, að
pá stendur Jón Sigurðsson fullprosk-
aður á starfsviði pjóðarinnar til að
mæta sem foringi hennar til að bjarga
henni frá fullkominni innlimun í Dan-*
mörku, en leiða hana til einbeittrar
og alvörugefinnar framsóknar til pjöð-
legs sjálfstæðis? Yerður bent á
nokkurn mann hjá pjóð vorri á öllum
peim 6 öldum, sem liðnar voru pá frá
pví er land vort gekk undir konung,
sem geti álitizt að ellu jafn-fær og
hann, til að leysa pað starf af hendi,
sem pá varð hlutverk hans? Margan
gofugan og mikilhæfan manu ma
nefna bjá pjóð vorri á ollu pví ára-
skeiði. En eg pekki engan, sem væii
pví stóivirki jafnvel vaxinn sem hann.
Og getura vér svo talið pað til-
viljun ?
Nei, diottinn almáttugnr hafði á*-
lyktað: „hin íslenzka pjóð skal vera,
sérstök og sjálfstæð pjóð,“ og auð-
vitað um leið séð fyrir hjálpinni til
pess, að hún skyldi geta orðið pað,
og bjálpin kemur sérstaklega í per-
sónu Jóns Sigurðísonar.
Jesús Kristur kom í heiminn til
að frelsa hann, frelsa allan heim-
inn, allar pjóðirnar, sem lifa á jörð-
inni, frelsa pær a 11 a r til Jifandí
samfélags við feðurinn á bimnum. Og