Austri - 18.11.1916, Síða 2

NR. 53
A V S T R I
131
iflrlio d!ra læknisfræðilegra tíma-
rita á Englandi.
Mr. W. S. Simpson hefir ran'-
sakað geisla sína í háll’t þriðja ár.
Varð hann þeirra fyrst var í Timm-
stofu sinni er liann var að gera
tilraunir með málmbræðslu. í íil-
raunastofu hans var horaður flæk-
ngsköttur, sem sóttist eftiraðsitja
i geislum þeirn sem logðu frá
málmbræðslunni. Varð kisa fljótt
feit og þriíleg af þessu. Simpson
er verkfræðingur en eigi læknir
og hafði marga aðstoðarmenn í
tilraunastofunni. Urðu aðstoðar-
mennii nir þess vai’ir, aðþeirurðu
þolbetri til vinnu er'vissar tegund-
ir geisla höfðu leikið um þá. Varð
þetta tii þess að Simpson tók að
ransaka lækniskraft geislanna.
Segir blaðið að síðastliðið hálft
annað ár hafi geislar þessir verið
reyndir við 0 000 sjúklinga og þær
tilraunir Itorið göðan árangur,
einkum á þeim sjúklingum sem
hafa þjáðst af húðsjúkdómum.
Geislarnir hafa .og verið notaðir
tíl að græða sára hermenn, og gef-
ist vel. Ýmsir læknar í Englandi
hafa fengið ser áhöld til að fram-
leiða »S«-geisla og stór sjúkrahús
í Lundúnum hafa einnigverið sér
úti um þessi áhöld.
Þór lí. Þórarinsson kaupm, sem
ferðaðist til Lundúna í sumar kynt-
ist Mr. Simpson. Árangurinn af
þeim kynnum sézt, hvað »S“-geisl-
ana snertir, af eftirfarandi bréfj:
100. Victoria street,
/íirst floor)
Westminster, S. W.
0. ágúst 1916.
Thor. B. Gudmundsson Esq.
Seyðisfjörður
ísland.
Iværi herra!
Alt, sem þér hafið sagtmér um
Finse* og landsmenn yðar, hefir
mjög vakið athvgli mína, og þar
sem eg á því láni að fagna að
hafa fundið upp merkilegt lækn-
ingaáhald, þá mundi eg telja það
mikinn heiður ef þing eða stjórn
yðar vildi þiggja að gjöf frá mér
eitt slikt áhald. Ennfremur ef þeir
vildu senda hingað einn lækni, þá
mundi eg sjá um að honum verði
nákvæmlega kendar allar aðferðir
við notkun áhaldsins.
Yðar með virðingu
U'. S. Simpson.
Hr. Þór. B. Þórarinsson hefir
nú skýrl landsstjórninni frá boði
Mr. Simpsons, og má telja vafa-
laust að þvi verði ‘ekið, og læknir
sendur til Lundúna til þess að
læra að nota lækningaáhaldið.
Mr. Simpsons, hefir sýnt íslenzku
þjóðinni mikinn vinsemdarvott
með sinu höfðinglega tilboði.
— —xxx^xxx—------
TH islenzkra
barnakennara.
-♦-
Bækur og blöð cru boðberar
hugsana. í þeim geta menn átt
tal saman um áhugamál sin, sem
ella inundi liggja i þagnárgildl
vegna strjálbygðar og íleiri orð-
ugleika.
Nú er þvi svo háttað, að menn,
sem inna af hendi sama starf og
ættu því að eiga sameiginleg á-
hugamál, eru svo að segja bundn-
ir hver öðrum sérstökum skyldu-
kvöðum. Af því leiðir aftur, að
sjálfsagt 1 væri að slíkir menn
byridust félagsböndum og mynd-
uðu »stétt«, er gætti hagsmuna
sjálfra þeirra og starf þess eða
málefnis, er þeir helga krafta sina
um lengri eða skemri tíma. —
Svo lieíir þetta líka verið um heim
allan, að inyndast liafa »stéttir«
á þessnm grundvelli.
All-oftast hafa þær átt sér mál-
gagn lil að styðja að samheldni
stéttarinnar, skýra kröfur ogverja
réttindi henriar. ;—
Islenzkir barnakennarar kvarta
mjög’ undan kjörum þeim og kost-
um, er þeir verða við að búa.
Eru þær kvartanir á fylstu rökum
bygðar og því rétlmætar.
En svo gersneiddur er fjöldi
þessara manna ábyrgðar-tilfinn-
ingu fyrir sameiginlegum hag
»stéttarinnar« og svo áhugalaus
er meginþorri þeirra fyrir stefnu
þeirri, sem starfinu á að vera sam-
fara, að vér höfum það fyrir satt,
að aðeins lítíll hluti þeirrct kaupi
og lesi »Skólablaðið«, eina íslenzka
málgagnið, sem þeim er sérstak-
lega ætlað.
Þegar nú þar við bætist, að
blaði þessu er haldið út af yfir-
stjórn fræðslumála í landinu, er
með áhuga og samtökum kennara
að baki sér gætu miklu ráðið um
kjör þéirra og kosti og hefir þar
að auki mikinn áhuga fyrir því,
að starf þeirra verði sjálfum þeim
og þjóðinni til heilla og blessun-
ar, þá sætir það mestu firnum,
að allir barnakennarar í landinu
skuli ekki kaupa blaðið og lesa.
Hefir þö jafnan verið vel ritað
og mjög leiðbeinandi á ýmsalund
og ætti að hafa verið ogveraholl-
vinur hvers kennara.
Nii er svo komið, að vafasamt
er bvort blaðið getur haldið áfram
að koma út, nema kaupendum
fjölgi að mun og allir standi vel
i skilum, sem einnig mun hafa
verið nokkuð ábótavant hingað
til. Óhætt má fullyrða að áhuga-
leysi einu er um þetta að kenna
því að enginn getur afsakað ,sig
með því að 1 króna og 50 aurar
á ári, séu svo mikil útgjöld, að
með þvi sé efnahag hans stofnað
í voða.
Skorum við því hérmeð á öll
starfssystkyni vor, nær og fjær,
er eigi hafa haldið blaðið hingáð
til, að gerast kaupendur þess nú
þegar, og hina, er eigi hafa staðið
i sæmilegum skilum við blaðið
að greiða því nú skuldir sínar að
fullu.
Að vér séum öll samtaka í þessu
efni sem öðru, cr skilyrði fyrir
heill kennai’astéttarinnar og mál-
ef*is þess er vér störfum fyrir.
Og hiklaust teljumvér það bæði
skaða og skomm fyrir fræðslumál
landsins og kennarastéttina í heild
sinni, ef blaðið legst niður.
En það þarj eigi að verða ef
kénnarar í þessu efni gera skglausa
skgldu sína og má aldreí verða
söma þeirra vegna.
— Sameinaðir stondum vér,
sundraðir föllrim vér.
pt. ísafirði 25. júlí 1916.
#
Snorri Sigfgssoú
frá Tj0rn
Friðrik Hjartarson
jrá Mýrum
Báldur Sveinsson.
-------mé-z.--------
sendar Austra til *irisagnar.
íslrnskur nútíðar-skáldskapur.
Höfuðsnáld fjárlaganna. Eftir
Árna Jakobsson. (Sérprentun úr
»ísafold«).
Rúmgóba Þjöðkirkjan. Eftir sr.
Sigurð Stefánsson í Vigur. (Sér-
prentun úr »Lögréttu«).
Bogi Th. Melsteð: Handbók i
íslendingasögu. Gefin út af hinu
íslenzka Fræðafélagi í Kaupmanna-
höfn 1916.
Arsrit Fræðaféíagsins 1916.
Vestan um haf. Smávegis um
Ameriku og landa vestanhafs. Eft-
ir Magaús Jónsson, prest á ísafirði.
(Rvk. 1916).
Glímubók. Gefin út af íþrötta-
sambandi Islands. llvk. 1916.
Ársrit Búnaðarsambands Aust-
urlands 1014—1915. (Rvk. 1916).
o. fl. —
Á flestar þessar bækur verður
minst nánar hér í blaðina áður
en langt líðtir.
-----4^---------
Um heyíorða.
-♦-
Mjóafirði, 8. nóv. 1916.
Iir. ritstjóri! Mig langar til að
byðja yður um að gera svo vel
og lofa þessum línum að birtast i
yðar heiðraða blaði.
Mér kom tilhugar að láta i ljósi
með sem fæstum orðum, hugleið-
íngar mínar, um bætur á heyforða
manna hér á landi. Það hefir nú
í seinni tíð verið ritað talsvert um
fóðurforða bænda til skepnuhalda,
frá ýmsum hliðum, og er það
mjög eðlilegt, því allirsjá þáðtjón,
sem hlotist getur af föðurskorti,
að vorinu til, þá rnenn eru búnir
að fóðra gripisína allan veturinn.
En aftur eru það sumir, sem
hræðast lítið hættuna, og þarafleið-
andi verða þeir hinir somu fyrir
því, ekki ósjaldan, að komast í
heyþröng á vorin, ef vetur er ekki
því blíðari.
En aðrir eru það, sem að vísu
eru mjög hræddir við afleiðingarn-
ar af fóðurskorti, en setja samtof
margt af búpeningi á fóðurforða
sinn, ef vetur yrðislasrour, oghygg
eg það sé af því, að vonin um
göðan vetur, lyfti svo mjög undir
þá.
Svo halda og inargir þvi frnm,
að landbúnaðurinn borgi sig ekki
ncma sett sé nokkuð á vogun. Af
þessu hefir leitt, ásamt fleiru, að
margir bændur komasí helst tilof
oft í heyþröng.
Fyrir þetta hafa verið gerðar
ýmsar gagnslitlar ráðstafanir, sem
hafa þó haft kostnað í för með
sér fyrir hrejipana.
Út í það ætla eg ekki frekarað
fara, en 01111038! heldur á hitt, að
mér virðist það nauðsynlegt að
hver hreppur á landinu hafi nokk-
uð af skepnufóðri fyrirlyggjandi
árlega; enda hafa komið fram radd-
ir um það, úr ýmsum áttum, og
tillogur þar að lútandi.
Eg vil mi slá þeirri htig.sun
minni upp fyrir almenningi, hvort
ekki væri tiltækilegt, að hver hrepji-
ur landsins hefði sumarlangt eða
nokkurn jiart úr sumri 1 karl-
mann og konu lil heyskapar.
Það mundi koíria sér afarvel fyr-
ir bændur að eiga svoleiðis undir-
komin hey að bakhjalli. Eg býst
nú við að nokkrir liugsi sem svo
að sumirhverjir mundu setja liclst
til mikið af fénaði á fóðnr sín,
þegar þeir vissu af þessum hey-
forða; en það er ekki svo mjög
að óttast, því heyið mætti setja
svo dýrt, .að monnum þætti ekki
borga sig, að setja fénað sinn beint
á þau. En hinsvegar mundi marg-
ur böndinn vera öruggari um gripi
sína þó vetur væri harður, ef hann
vissi af þessum heyforða. Hrepps-
nefndir, eða aðrir tilsettir menn,
yrðu að sjá um þelta, gegn borgun
úr hreppssjóði, bæðium að tryggja
sérslægjur, úthlutun á heyi, enn-
fremur ráðningu hjúa o. s. frv,
Hvort þetta muridi borga sig efa
eg ekki.
líg þykist vita að heyskapurinu
gangi misjafrilega í hverjum hreppi
fyrir sig, því engjar eru bæði mis-
jafnar að gæðum, svo og vega-
lengd frá bygðum manna.
En þó langt yrði að sækjahey-
ið þá mundu þeir er lieylausir
yrðu, ekki telja það efíir sér, þvj
eg býst við að beyunum yrði víð-
ast hvar kastað þar sem heyað
yrði. Aukakostnaður ætli þctta
ekki að verða fyrir hreppana; því
heyið mundi bcrga allan kostn-
aðinn. og vel það. Með þessu væri
það lika unnið, að útlent fóður
ætti ekki að þurfa að kaupa, til
tryggingar heyforða bænda; held-
ur þeir peningar sem fyrir það
hefðu farið lentu til landsmanna
sjálfra.
Um þetta ætla eg svo ekki að
fara fleiri orðum að sinni.
G. G.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦J Fjármark $♦
undirritaðs er þannig:
Stúfrifað og gagnbitað hægra,
sýlhamrað vinstra.
Anna (iunnarsdóttir,
Mýrnesi, Eiðaþinghá,