Stefnir - 21.08.1899, Blaðsíða 2

54
böðunina, og alls eigi látið út í rigningar
hina fyrstu fjórtán daga.
Til pess að árangur læknir.ganna gæti
sjezt sera bezt, voru samgöngur pess fjárs,
sem tekið var til lækninga, bannaðar við
annað fje ura tvo mánuði, og sömuleiðis
voru framkvæmdar á pví prjár nákvæmar
skoðanir á mánaðar fresti. J>ar sem að
notkun tóbaksbaðsins er lítt kunn hjer á
landi, skal jeg skýra frá tilbúningi pess.
Tóbaksbaðið er pannig tilbúið 1 pund
af sterkum tóbaksblöðum er tekið og soðið í
10 pottum af vatni, bezt er að hafa hlemm
yfir pottinum, petta skal soðið í l1/., — 2
tíma, pá er bætt í seyðið jafn miklu ogguf-
að hefir upp við suðuna. í pessu seyði er
hægt að baða 3—4 kindur alls, eptir pví
hvað pær eru stórar og ullarmiklar. Hvað
lengi að kindurnar eru látnar liggja i bað-
inu fer eptir. pví, á hvaða stigi kláðinn er,
en vanalega eru pær hafðar í baðinu 5-10
mínútur. Tvær baðanir purfa að fara fram
með 5-8 daga millibili.
Kreolinbaðið hefir verið brúkað á
sama hátt og hr. dýralæknir M. Einarsson
segir fyrir í bæklingi sínum. ]>að var eink-
um notað af peirri ástæðu að fróðlegt var
að vita, hvert baðmeðal petta reyndist
tryggilegt við lækningar, er miða til út-
rýmsln fjárkláðans.
Á tímabilinu frá 12. febr. til 3. maí
hefir alls verið vart við kláða á 10 bæjum
og grunur um að kláði leyndist á tveimur,
par sem fjeð hefir einnig verið tekið til
lækninga. Alls hafa komið fyrir 29 kláða-
kindur en til iækninga hafa verið teknar
2537 kindur. Eptir reynslunni í vetur
kostar efni i kreolinbað til að tvíbaða kind-
ina 12 aura eptir pöntunarverði, en af tó-
baksbaðinu 25 aura pr. kindina. |>að er
að segja ef að tóbaksbiöðin fást fiutt tollfrí
til íslands.
Mest var vart kláðans í Axarfirði og
kom hann par alls fyrir á 9 bæjum. J>ar
á meðal á flestum bæum í Löndunum á
miili Jökulsárkvíslanna, og hefir hann par
undan farin ár opt orðið allskæður einkum
á vorin. Baðanirnar fóru par frarn í vetur
nm mánaðamótin febr. og marz.
Á timabilinu frá 4—24. júní ferðaðist
jeg enn á ný um hinar sömu sveitir til að
gjöra ráðstafanir, ef að kláði kæmi fyrir á
einhverjum stöðum, við hina almennu kláða-
skoðun, sem fram fór uro rúnings tíinabilið
á öllu svæðinu á milli Jökulsánna.
Við skoðanirnar í vor kom ennánýkláði
fyrir á prem bæjum. A einum bæ í Axar-
firði, pangað mun sóttnæmið hafa borist af
næsta bæ, par scm kláðinn var i vetur; nú
var allt fje par tekið tii lækninga. Hinir
bæirnir eru á Hólsfjöllum, á annan peirra
mun sóttnæmið hafa borizt með kindum
innan úr Suður J>ingeyjarsýslu, sem finttar
voru austur yfir ána i vor.
Aptur á rnóti hefir eigi komið fyrir
nein kláða kind í vor, á peim bæjum, par
sem fje var tekið til lækninga í vetur, og
virðist pvi hjer með vera sannað, að hægt
sje að útrýina fjárkláðanum með tveimur
böðunum, sem eru vandvirknislega afhendi
leystar. XJm baðlyfin getur aptur verið
nokkurt spursmál. Eptir reýnslu Norð-
manna er tóbakið áreiðanlegt, og aðal
framkvæmdarstjóri peirra í kláðamálinu hr.
O. Myklestad, segir ekkert annað bað-
meðal trvggilegt til pess að nota við út-
rýmslu kláðans en tóbakið. Að vísu er
kreolinbaðið (pöntunarkreolin) helmingi ó-
dýrara, og reynslan í vetur sýnist berida á,
að hægt sje að lækna kláðann með pví, en
hún er ails eigi næg til að sanna, að bað
meðal petta sje óbrigðult, enda virðist
svo sein styrkleiki pess sje eigi ætíð hiun
sami.
Tóbaksbaðið er að vísu dýrt og fyrir-
hafnarmeira, en pað er áreiðanlegt og
skemmir ullina minna, en kreolí’nbaðið, sem
blekkir hana að mun, pegar baðað er tvisvar.
f>að kann að vísu verða sagt, að með til-
raunum pessum i vetur hafi eigi mikið unn-
izt, en pær virðast pó benda á. að ráðstaf-
anir amtsins liafi verið rjettar, og aðferð
sú, sem liefir verið notuð við lækningnrnar.
sje hinn eini vegur til pess að útrýina fjár
kláðanum. J>etta kemur og heim við
reynslu Norðinanna, sem aðallega hefir
verið lögð til grundvallar við tilraunirnar
í vetur; en hvort fjárkláðanum verður út-
rýmt er mest undir almenningi komið sjálf-
um. J>að er eigi hægt fyrir pað opinbera
að láta hafa hjer eins nákvæmt eptirlit,
eins og t. a. m. i Noregi sökum fjarlægð-
arinnar og fjártjöldaus.
Yilji menn láta útrýma fjárkláðanum,
purfa allir að leggjast á eitt bæði yfir-
menn og fjáreigendur, hið eðlilegasta væri,
að hið opinbera t. d. landssjóður kostaði
öll baðlyf, sem til lækninga pyrftu, svo að
engin freistiug væri fyrir fjáreigendur að
leyna kláðanum vegna kostnaðar pess, er
af pví leiðir fyrir eiustaklingaua í bráð.
Hraflastöðum, 3. júlí 1899.
Sigurður Sigurðsson.
Af alþingi eru eigi miklar frjettir með
Hólum og Botníu, fremur hæglátt á þingi
eptir fráfall Valtýskunnar. Fjárlögunum var
lokið í neðri deildinni. Tillagið til landfrjetta-
þráðarins fjekk þar framgang, þykir Norð-
lendingum og Austfirðingum það stórum bet-
ur. Síra Mattíasi eru boðnar 2000 kr. ef
hann segi af sjer prestskap, þykir sumum til-
boð þetta kynlegt, en meining þingsins mun
vera, að veita skáldinu kost á, að losast viö
embættið til þess að geta varið kröptum sín-
um og tima eingöngu til ritstarfa, en svo
þyrfti um hnútana að búa, að síra M. fengi
tryggingu fyrir árslaunum æfilangt eptir að
hafa sleppt embætti sínu, svo liann úr því
þyrfti eigi eingöngu að lifa upp á þingsins
náð. Samþykkt höfðu verið við 2. umræðu
skáldalaun lianda síra Valdemar, en voru
felld við 3. umræðu. Jóni yfirdómara og
Jóni landritara eru veittar 400 kr. til að halda
áfram útgáfu á lagasafni alþýðu, og amtm.
Briem 200 kr. til útgáfu Lögfræðings, Hall-
dóri Lárussyni 400 kr. til að fullkomna sig
í hraðritun og kenna hana. Guðm. Hannes-
syni ætlaðar 800 kr. á ári til þess að getá
haldið aðstoðarmann, Stefán kennari á að fá
lOOOkr. áári til að rannsaka fóðm- og beiti-
jurtir. Frumvarpið var komið til efri deildar
og voru þessir settir þar í fjárlaganofnd: J,
Havsteen, H. Sveinsson, G. VigfúsSon, porl.
Jónsson og Sig. Stefánsson, Búíst Var við
að deildin mundi nokkuð mjókka lengjuna,
sem neðri deildin að þessu sinní var búinn að
máta fyrir, að rista skyldi af alsherjarfje lands-
manna.
pingið hafði á prjónunum lög um lækk-
un á burðareyri fyrir blöð.
Meðal annars var búið að samþykkja á
þinginu: iög um hækkun tóbakstolls, lögsem
banna tiibúning á áfengum drykkjum, lög um
lýsingar og leyfisbrjef til hjónabands, ein lýs-
ing látin duga, og brjefin felld um helming,
lög, er færa niður aldurstakmarkið fyrir því að
vera fullmyndugur og hálfmyndugnr ofan í
16 og 21 árs aldur.
Veðdeildarfrumvarpið var talið víst að
næði saniþykki [dngsrns, tveir danskir auðmenn
komu að vísu með Botníu upp til Keykjavík-
ur, til að semja við þingið um hlutafjelags-
bankann, en ólíklegt þótti, að mál þeirra fengi
fullnaðarúrslit á þessu þingi.
Hvalafurðatollinn, sem neðri doild setti,
liafði efri deildin fært niður, (tollinn á lýsinu
ofan í 50 au. á tunnu), enda tóku hvalveiða-
mennirnir vestra sjer ferð á hendur til Reykja-
víkur til að kveina undan meðferð neðri
deildar á sjer.
Fr j e t í í r.
Ceres og Egilí fóru hjeðan 9. þ. m. Með
Agli tók sjer far til útlanda kaupmað-
ur Magnús Kristjánsson í verzlunarerindum.
Með Ceres fór til Kaupmannahafnar Jóhann
yngsti sonur Sigurjóns á Laxamýri til þess
að stunda dýralæknisfræði við landbúnaðar-
háskólann. Með Ceres fóru hjeðan fulltrúar
á Gránufjelagsfund, sem haldinn var á Seyð-
isfirði 12. þ. m.
Guðmundur læknir Hannesson fór snöggva
ferð til Keykjavíkur með «Heimdal» á föstu-
daginn.
»Botnia» kom hingað 17. þ. m. Með
henni kom síra Bjarni I>orsteinsson af Siglu-
firði, er dvalið liefir erlcndis frá því í vor við
að safna til íslenzkra laga, hafði hann gefið
út og látið nótnaprenta sjer í hepti hátíða-
söngva og í öðrn hepti 6 sönglög. Kaupstj.
Chr. Havsteen kom og með skipinu og ungf.
Olga Schiöth.
4 veðurfræðingar danskir komu liingað
með "Botniu'i, sem ætla að dvelja hjer í vet-
ur við norðurljósarannsóknir, hefir ríkissjóður
Dana veitt ríflegan styrk til þessa fyrirtækis.
Foringi þessara manna er Adam Paulsen,
forstöðumaður veðurfræðisstofnunarinnar í
Kaupmannahöfn, frægur náttúrufræðingur,
er það roskinn maður. Honum fylgja 3 ung-
ir menn, málarinn Moltke greifi, stud. mag.
D. la Cour og stud. polyt. Ivar Jantzen, sá
síðast taldi er íslenzkur í móðurætt, dóttur-