Dagskrá - 25.09.1897, Blaðsíða 3

479
þingi og líta á hverjar eru helztu orsakir til bess hve
lítið verulegt liggur eptir þingið.
Þess skal þá fyrst getið, að menn mega ekki blanda
hjer saman við neinum kvörtunum um það hve stuttum
tíma þingmenn hafi úr að spila. — Vjer höfum áður
einatt sýnt fram á hve skaðlega naumt stjórnin sker
þingtímann við neglur sjer. •— En vjer tölum hjer að
eins um það hvernig pingmenn nota þann tima scm peir
hafa til löggjafarstarfa.
Vjer skulum svo Hta á nokkrar helstu ástæðurnar
til þess að ekki hafðist svo mikið gagn af þingtímanum
í sumar er leið sem hefði mátt verða.
Skipting stjórnarfrumvarpanna á milli beggja deild-
anna getur haft mikla þýðingu, og mun það vera reglan
hjer að láta þau mál er bundin eru við fjárveitingar
koma fyrir neðri deild, og yíirleitt hin merkilegri mál.
En úr þvf að neðri deild hefur alla aðalmeðferðina á
fjárlögunum, sýnist rjettara til tímasparnaðar að láta efrf
deild einnig hafa önnur þýðingarmeiri mál til meðferðar
strax í byrjun þingsins.
I sumar er leið voru jafnmörg stjórnarfrumvörp lögð
fyrir báðar deildir, en þau sem komu fyrir efri deild
munu yfirleitt hafa verið of lítilvæg að tiltölu við neðri
deildar frumvörpin, og mun þetta hafa átt nokkurn þátt
í því að efri deild stóð iðjulaus opt og einatt sökum
þess að afgreiðsla málanna frá neðri deild gekk mikið
tregar heldur en afgreiðslan í þeirri efri.
Vjer segjum að skipting stjórnarskrárfrumvarpanna
hafi átt nokkurn þátt í þessu. En aðallega mun þó
óhætt að fullyrða að örsök þessa verður að reiknast allt
of miklum drætti málanna í neðri deild í byrjun alþingis,
borið saman við flaustur og ofhleðslu á þingmenn síðari
hluta þingtímans.
Til dæmis má taka þingdaginn 6. júlí, þegar Val.
týs-frv. sæla kom fyrir. — Þá var fundi slitið eptir ör-
stuttar umræður um þetta eina mál, án þess að nokkur
ástæða virtist til og framhaldi fyrstu umræðu um það
frestað, en síðar á þingtímanum satu þingmenn stundum
fram á nótt við atkvæðagreiðslur um mikilsvarðandi at-
riði í fjárlögunum, sem einnig mörg hver hlutu mjög
flausturslega meðferð í deildinni.
Onnur helsta orsökin til þess hve mikið af tíma þings-
ins fór til ónýtis var hin gengdar/ausa, langdreg?ia
mœlgi ýmsra þingmanna, sem lítið eða ekkert virtust
geta sagt málunum til skýringar, heldur stóðu þar þvælandi
marga klukkutíma fram og aptur án annars sýnilegs til-
gangs heldur en þess að heyra sinn eigin málróm hljóma
í þingsölunum.
I öðrum löndum þar sem svo að segja ótakmark-
aður tími er ti! löggjafarstarfa eptir því sem þurfa þyk-
ir, er sök sjer þó þingtnenn leiki það sjer til skemmt-
unar, að hlusta á sjálfa sig — en hjer þar sem allt
liggur í kalda koli, sjór og land ónotað, sveitamál í
taumlausu ólagi, menntamálum illa hagað, rjettarfar ó-
þolandi í ýmsum greinum, óvissa um gildi íslenskra
laga því nær í öllu viðskiptalífi manna o. s. frv. —
hjer er það ófyrirgefatilegt, þegar þingmenn standa
tímum saman og vefa vítt og breitt margupptuggnar
endileysur, ef til vill i allsendis ótnerkilegum málum,
og tefja þannig af þinginu þennati litla tíma, sem því
er veiftur til þess að kippa öllum vorum mörgu nyt-
semdarmálum í viðunanlegra horf.
Það er óvinsælt umtalsefni sem vjer förum hjer með,
en vjer getum ómögulega látið þess ógetið hver af þing-
mönnum skarar fram úr öllum öðrum í þessu efni.
Það er biskupiun okkar, herra Hallgrímur.
Það mun óhætt að segja að hatin a bróðurpartinn
af öllum umræðum efri deildar. Hann stendur stundum
upp með þeirri athugasemd „að hann geti verið stutt-
orður í þetta sinn, því fremur sem ekkert sje eiginlega
að segja um málið", en svo kemur maðurinn kannske
með framt að því klukkutíma ræðu, sem enginn lifandi
maður nema hann getur polað að hlusta á.
Loks skulum vjer telja hina ótilhlýðilegu smásýni
er kemur fram í því hvernig þingmenn misbeita frum-
kvœðisrjetti sínum með því að flytja allsendis ómerki-
leg lagafrumvórp inn á þingið, meðan allt er óútkljáð
sem mestu varðar.
Hvað er herfilegri vottur um þroskaleysi þings vors
heldur en það að menn skuli vera að skeggræða þar
dag út og dag inn um auðvirðileg kotakaup, eða lengdar-
einingar á álnastikum, meðan t. a. m. landbúnaður og
fiskiútvegur hafa ekki hiotið neinar teljandi umbætur af
hinu opinbera, og landið þjáist undir bráðskaðlegri
óstjórn og ólögum í fátækramálum f
Islenskir apakeítir.
Þegar Islendingar flytja sig til útlanda, þá þykir
þeim mörgum sjálfsagt og óhjákvæmilegt að skipta um
nöfn eða laga nöfn sín eptir útlendu máli; þeir hverfa
sumir svo algjörlega frá öllu því sem er íslenskt að þeir geta
einu sinni ekki verið þekktir fyrir að láta kalla sig því
nafni, er þeir hafa verið skírðir heima á íslandi.
I fljótu bragði virðist þetta ef til vill vera náttúrlegtog
ekkert einkennilegt fyrir Islendinga, en cf vel er at-
hugað þá munu menn kornast að þeirri niðurstöðu að
það er nokkurskonar veiki sem aðeins þjáir Islendinga
og þekkist hvergi um víða veröld nema þar sem þeir
eru. Jeg man aldrei eptir því að útlendingar sem hingað
ferðast eða hingað flytja hafi lagt niður nöfn sín og