Dagskrá - 01.02.1899, Blaðsíða 3

127
Eskifjörð og Hólma, veit ég hann eigi
síðan hann komíReyðarfjörð, utan þeirra
védanda, hafa stráð sfnu kennimannlega
fræi að undantekinni kirkjuvígslunni á
Seyðisfirði, lyr en hann á sýnodus 1897
veitti fríkirkjumálinu þá áréttwn, sem
hann er nú að leitast við að sannfæra
állan lýð um, að hafi verið mesti kosta-
gripur. — Að lokum þetta: Hvað segja
menn um anda þess manns, er fgrund-
ar lögmál Guðs, nótt og dag, og ræð-
ur öðrum til hins sama og anda þess
manns, er segir, að það, að ígrunda eða
skygnast inn í lögtnál Guðs (sjöunda-
dagshelgin) sé „stigaftur á bak“,ogræð-
uröðrumfrá því? Hinn fyrrimaðurerL. H.
hinnsíðari séra J. L. Sv. Vottað afmanni
sem hiýtt hefir á báða þessa kennimenn.
Hvernig sem séra J. fer að, getur
hann eigi dregið það af oss, að vér
höfum'í þjónustu einn af fremstu prest-
um landsins, bæði að gáfum, lærdómi,
trú og siðprýði. Atti ég von á að séra
J. mundi færa það til síns máls — og
ég hafði enda getið honum þess til í
fyrri grein minni, en ég sé nú að mér
hefir skjátlist — að vér hefðum þó á-
gætis kennimann, svo að eigi þyrfti því
um að kenna. En í þess stað hefir hann
(með stórri óþökk frá oss) lagt allan
svefninn og dauðann á bak honum, en
gefur aftur í skyn, að vér séum vel starf-
andi\ Eg á við »agitationirnar« sem
hann svo mjög bendlar oss við.
1. Eigi gaf séra Lárus upp sannleiks-
leitun sína, þótt hann gerðist frfkirkju-
prestur. Vorið 1895 sendi hann oss
uppsögn. Færði hann þær ástæður
fyrir nenni, að hann findi sig eigi
mann til að halda uppi guðsþjónustum
að veirinum til heilsunnar vegna og að
öðru leyti hefði hann breytt trúarskoð-
un sinni að því, er snerti helgihald sunnu-
dagsins, sem hann nú væri sannfærður
um, að væri ranglega haldinn sem hvíld-
ar- og helgidagur. — Söfnuðinum brá
mjög við tíðindi þessi, er hann átti eigi
von á. Var þegar boðað til fundar til
að ráða bót á máli þessu. Þótti mönn-
um sem söfnuðurinn mundi deyja út, er
forstöðumannsins, þess hins góða, misti
við, Og gátu sértil, að eigi fengist prest-
ur — að sleptum kostum — til þess
að þjóna söfnuðinum fyrir sömu laun
og séra L. hafði gert sig ánægðan með.
Samt samþykti söfnuðirinn í einu hljóði
(að undanskildum nokkrum mönnum á
Eskifirði, þar varð eigi komið á fundi)
að leitast við að útvega prest á ný. Þó
skyldi fyrst af óllu leitast ýyrir um,
hvort séra L. vildi eigi gerast aftur
þrestur safnaðarins eins og áður1). Söfn-
uðurinn sá ekkert hneyksli við þetta,
ef að séra L, fengist aðeins til þess.
Safnaðarins og málefnisins vegna hélt
J>á séra L. áfram forstöðumanns og
prests störfum fyrir oss. Eigi voru
honum neinar kvaðir settar viðvfkjandi
prédikun hans, — söfnuðinum var nóg
að hann fékk hann til að halda áfram
störfum sínum — myndi hann ekki
hafa gengið að slíku, enda fýsir oss
eigi að „slökkva andann". Viljum vér
ógjarna hafa þann prest, er eigi er
sopinberað því« að tala af hjartaiis sann-
færingu. Vér erum eigi hræddir við
skoðanamuninn. Ættu menn heldur að
fylgja áminningu postulans: Fyrirlítið eigi
spádómsgáfur, (prédikunar)gáfur, prófið
heldur alt, og haldið því, sem gott er«
(Tess.5,). Það er eigi þroskuð sál, er
byrgir eyrun fyrir nýung hverri.
Til þess að koma í veg fyrir villu
þá, sem próf. er sjálfur í, og kann að
leiða aðra í viðvíkjandi »adventista«
j) Til að koma í veg fyrir miskilning
4 vil ég taka það fram að fjárhags hlið málsins
réð hér engu um Þvl séra L.'Var heitið sörnu
launumog söfnuðurinu treystist að bjóðaöðrum
trú, ætla ég að fara þar um nokkrum
orðum. Það klingir illa í eyrum próf.
orð þetta Hvað kemur til þess? Hví
brúkar hann slíkt napuryrði sem þetta:
„reglulegur adventistalimur"? Eða áþað
að vera milt, bróðurlegt orð? Hvort
heldur er, þá get ég eigi bundist að
segja, að próf. hefði mjög gott af því,
að ganga í skóla hjá adventistum og
læra af þeim rithátt. Hvað er það
atinars, sem próf. finnur adventistunum
til foráttu? Ég get mér til að það sé
trúarskeðun vor. Hvernig eigum ver
að dæma um trú manna? Stendur eigi
skrifað:« Af ávöxtunumskuluð þérþekkja
þá!“ Er það eigi bezta trúin, sem ger-
ír manninn beztan? »Adventisti« kall-
ast sá, sem hefir endurkomu Krists æ-
tíð fyrir augum. Setur séra J. það út
á prest vorn, að hann hefir i ræðum
sínum beint huga manna að endurkomu
Krists?. Þá hefði honum víst eigi ver-
ið rótt á postulanna dögum, Luthers
tímum, eða dögum Vídalíns biskups.
Luther var »adventisti«. Vídalín pré-
dikar, fyrir hér um bil tveim öldum,
skörulega um nálæga endurkomu Krists
Próf. veitir að líkindum erfitt að færa
„öllum lýð“, heim sanninn um það, að
slíkt sé dauðamerki. Mun ekki rniklu
fremur iðuleg uinhugsnn um endur komu
Krists hljóta að betra hjartað og Líf-
ernið, og lífga andannr
Framh.
Pistlar úr lærðaskólanum
skólinn í uppnámi
Fyrir skömmu var það, að piltur
einn í skólanum keypti sóttvarnar-
meðul á apótekinufyriraðra, erkunnu ekki
meðað faraog notuðu þeirþau í svo stórum
stýl, að loftið spiltist af. Var hann kallað-
ur fyrir skólastjóra og kannaðist hrein-
skilnislega við yfirsjón(?) sína, en skóla-
stjóri varð svo æfur, að hann úrskurð-
aði ásamt kennurunum(f), að pilturinn
skyldi rækur úr skóla. Piltur sá, er
hlut á að máli, hefir altaf verið svo
stiltur og siðsamur að hann hefir einu
sinni aldrei fengið „nótu“. Erþaðnæsta
harður dómur, að fyrsta lítilfjörlegt
brot(?) í 4 ár skuli vera gjört að
brottrektarsök, og ólíklegt að stiftsyfir-
völdin samþykki þann úrskurð; einkum
þar sem stutt er síðan að piltur var
gjörður rækur úr skóla, en sá úrskurð-
ur feldur af æðra dómi. Það stendur
skýrt framtekið í reglugjörð skólans að
hann eigi að vera til þess að uppala
nemendurna. Er það nú rétt uppeldi
að reka á brott þá, er eitthvað gjöra
fyrir sér í fyrsta skifti? Það er öldung-
is ný uppeldisaðferð og hvergi kunn
nema f lærðaskólanum í Reykjavík.
Þess má geta því til sönnunar, hversu
illa þetta er þokkað meðal nemenda,
að þeir rituðu skjal til stiftsyfirvalda
Varþarsögð saga málsins og farið fram á
mildari dóm en skólastjóri hafði felt.
Var þess getið að slíkar tiltektir gætu
haft alvarlegar afleiðingar.
Lærisveinar hata haldið hvern
fundinn á fætur öðrum uppi í skólavörðu
til þess að bera saman ráð sín. Hafa
uppástungur verið allmargar. Sumir hafa
viljað láta alla nemendur skólans bind.
ast samtökum með það að segja sig
úr honum, ef úrskurður rektors næði
fram að ganga og hafði sú uppástunga
svo mikið fylgi, að fáir eða jafnvel
engir mæltu á móti og mun það nú
helzt vera í ráði. Sýnir þetta greini-
lega samtök þeirra og samlyndi og
einkum það, að þeir hugsa ekki um þótt
töluvert sé lagt í sölurnar þegar um
það er að raeða að hnekkja því, sem
þeim þykir ranglátt. Sagt er að skóla-
stjóri hafi látið sér þau orð um munn
fara, að ekki væri eftirsjá í 4. bekk
skólans; hann mætti gjarna fara allur;
það væri »landhreinsun« að honum.
Slík ummæli um mörg vænleg^ manns-
efni eru næsta ókurteis; það ersá væg-
asti dómur, sem þau verðskulda.
Bæjarmenn fylgjast með í þessu
mál at hinum mesta áhuga og hafa
piltar getið sér lof fyrir dugnað sinn í
byrjun, hvernig sem úthaldið verður.
Oddeyri 2. jan. 1899.
Fáttber til tíðinda hér í bæ, 19. f. m. kom
Egill og fór aftur á aðfangadag jóla til út-
landa með 2000 tunnur af síld, en mikið er
samt eftir og eiga menn að sögn von á
Hjálmari,landsjóðssleðanum fyrverandi.í þess-
um mánuði til þess að taka það.
Kvillasamt að vanda um miðsvetrarleitið.
Kvef á Akureyri og barnaveiki á Oddeyri,
en ekki útbreidd enn þá og vonandi að tak-
ist að stöðva hana. Veikin kom upp í húsi
því, sem kvenn^skólinn legir í og er skólan-
um lokað um tíma; verður haun svo fluttur
í leikhúsið og haldið þar áfram fyrst um
sinn.
Hátíðirnar voru ekki langdtegnar, þvi
að sunnudagarnir mistu gildi sitt .Menn
skemtu *ér við kirkjugöngu á jólunum en
flugelda á nýárinu.
Þess rná og geta að Halldór kennari
Briem prédikaði á gamlaárskveld.
Kirkjan á Akureyri er langtof lítil á
hátíðum; þá verður fjöldi fólks að hverfa
heim aftur. A sunnudögum þar á roóti er
hvín langt of stór; einkum sökum þess að hún
er ekki hituð nema af fólkinu. Oddeyrarbú-
ar hafa haft það á orði að byggjq. kirkju hjá
sér; og væri það vel til fallið.
Mýrdal 30. desember 1898.
Héðan er fátt að frétta nema tíðar farer
mjög' óhagstætt, fénaður víðast tekinn á gjöf
með jólaföstu, svo það lítur út fyrír mjög langan
gjafatíma, og vaeri nú betur að heyja ásetninga-
mennirnir hefðu ætlað fénaði nóg fóður í
haust. Þótt víðaheyrist að raddir um aðhinnyju
horfellislög muni hafa litla þýðingu til hins
betra er það vlst ekki almenn skoðun hér
20. þ.m varð hér úti Sigurður Þorsteinsson
vinnumaður frá Þorsteini hreppstjóra jóns-
syni I Vík; hann fór seint um kveldið fráVIk
að fylgja öðrum manni og gjörði ráð fyrir
að fara að Götum um kveldið, sem er næsti
bær á þeirri leið, og verða þar urn nóttina-
en með því að snjór var yfir öllu og fór að *
drífa um kveldið, höfðu þeir vilst, en eftir
sögusögn þessa manns verður eigi séð, hvar
þeir hafa skilið, virðist helzt að hann muni
það óljóst. Sigurðar sál. var leitað daginn
eftir árángurslaust, en að morgnihins 20. s. m.
fanst hann og hafði farið lítið eitt afvega
fanst hann hjá lækeinumoglítur helzt út fyrir,
að hann hafi dottið I lækinn, en komist þó
upp úr, en verið svo af honum dregið, að
hann hafi látið þar fyrirberast. Hann lætur eftir
sig ekkju og 4 börn á lífi.
J ó n k i !
Emhvern tíma í firndinni var þursi
nokkur, sem átti tík eina, er alt af var
sígeltandi, en enginn hræddist. Þurs-
inn sigaði tíkinni á allar skepnur, sem
I nánd voru, en loksins fékk hún hunda-
pest, er leiddi hana til bana. Þá var
það einn morgun er þursinn reis á fæt-
ur að hann sá lamb eitt skamt frájhelli
sínum, fyltist hann jafnskjótt grimd mik-
illi og sigar svo hátt að glymur í öllum
gljúfrum og fjöllum »I-r-r— i-r-r — i-r-r!«
Fylgdi þessu svo rnikill kingikraftur að
tíkin reis upp frá dauðum, þaut í lamb-
ið og fór að gelta.
Þessi saga flaug mér ósjálfrátt í
hug þegur ég sá að Öldin þín var ris-
in upp aftur til þess að gjamma að
Plóg litla. Það eru til vissar verur í
mannslikl, sem telja það rétt og sjálf-
sagt að setja fæturna fyrir börnin þeg-
ar þau byrja að ganga og ráða alt at
á garðinn, þar sem hann er lægstur.
Plógur er, ef til vill ekki álitinn
mikill fyrir sér, en skeð getur þó að
hann lifi eins lengi, og sum af syst-
kinum hans, þótt þau hafi verið stærri
á velli. — Annars mun engum kunn-
ugum manni blandast hugur um það,
að umtnæli þín, Jón Olafsson, um »Plóg«
verða honum til góðs. Mun þar sann-
ast hið fornkveðna: „Þér ætluðuð að
gjöra mér ilt, en gúð sneri því til góðs“.
Betri meðmæli með blaði mun tæpast
hægt að fá, en að þú níðir það. -— Það
sanna einmitt hinar ágætu viðtökur
og mikla útbreiðslu, er blaðið „Æskan“
hefir hlotið, sem þú reyndir af ýtrasta
megni að sverta og saurga. Hafðu því
beztu þakkir fyrir meðmælin með »Plóg«
og tek ég það sem vinarmerki af þér,
þar sem þér hlýtur að vera það full-
kunnugt að meðmæli þín eru af mörg-
um taiin til óheilla, ei^ mótmæli auð-
vitað gagnstætt.
Þér skjátlast, laxmaður, þar sem þú
heldur að ég leggi út „Ljónstönn" úr
dönsku. Viltu ekki gjöra svo vel óg líta í
garðyrkjukver G. Schierbecks i89i,bls.
80 eða náttúrusögu Páls Jónssonar 1884,
bls. 166? Nennirðu því? Þar er jurt-
in Leontodon autumnalis nefnd Ljóns-
tönn. Getur þú ekki þýtt þessi orð?
Ertu ekki latínulærður? Komstu ekki
einu sinni upp í 3. bekk latínuskólans ?
Náttúrlegt er það, góði minn,og þér
líkt, að vilja heldur láta prenta upp
gamlar ritgjörðir en að semja aðrar nýj-
ar, þú hefir nefnilega fylgt þeirri reglu
síðan þú hröklaðist aftur hingað hand-
an um haf, að fylla leigublaðið þitt
með gömlum sögum, áður prentuðum,
þegar enginn vildi leggja sig niður við
að skrifa í það nokkra grein og þú
nentir því ekki sjálfur; en það eru ekki
allir eins og þú; hamingjunni sé lof.
Eitt vildi ég benda þér á í mesta
bróðerni, ljúfurinn minn. Þú ættir alveg
að hætta að tala um málleysur og
prentvillur. Það er einungis til þess að
minna fólk á það, sem frá þér fer og
þínu »prettverki«. — Mér dettur í hug
sagan um krabbann; hann átti unga,
sem var að byrja að ganga; vita þeir
það, sem betur eru að sér í dýrafræð-
inni en þú í grasafræðinni, að krabbinn
gengur út á hlið, én krabbinn hæddi
ungann sinn fyrir það og sagði honum
að ganga beint áfram. »Gáttu beint á
undan, mamma, svo skal ég koma á
eftir"! sagði unginn. Það gat hún
ekki. Jón ætti að fá að sitja einn vetur
í tíma í barnaskólanum til þess að
læra réttritun hjá úngfrú Arasen áður en
hann fer að kenna hana öðrum.
Mér þykir þú vera fátækur af hug-
myndum, hróið mitt, þar sem þú ekk-
ert getur fundið mér til foráttu annað
en það að ég sé ungur, alveg eins og
þú sagðir um ritstjóra Æskunnar í
fyrra. Þú hefir fátt annað en ellina að
stæra þig af, og það er þér sannarlega
ekki ofgott,
Þú ert hræddur um að ég muni
tapa á »Plóg«. Ég þakka þér fyrir
þína föðurl. umhyggju, en það læt ég
þig vita, að ekki mun ég skríða undir
klæðafald hrossaprangara né annara
til þess að leita þar láns og fjár við
útgáfu hans.
Vertu nú sæll, Jón minn! Eg óska
þess að sorg þín mætti verða sem
minst við útför »Aldarinnar« og frá
greftrunardegi hennar ættir þú að stíga
á stokk og strengja þess heit að þagna
fyrir fult og a!t — það er af einskær-
um bróðurkærleika að ég ræð þér til
þessa. Mér þykir alt af leiðinl. að vita
menn verða sér til minkunnar.
Sig. Þóró/fsson.