Dagskrá - 20.05.1899, Síða 2

178
að fást vindhanar, því hann N. tré-
smiður hefði sagt það. Snýr hann
svo aftur til smiðsins og eys sér
yflr hann fyrir gabbið.
Trósmiðurinn veltist um af hlátri
og sýndi honum 4—5 staði í ísafold.
Maðurinn fór að leSa og bjóst
við að sjá auglýsingú um vindhana,
en þetta var þá einhver stjóni-
málaþvæla, sem hann skildi ekkert
í. Nú verður hann enn þá reiðari
og ætlar að rjúka á dyr, en
smiðurinn bað hann að vera ró-
legan svolitla stund, las hann síð-
an eina grein á hverjum stað og
spurði því næst: Hvenær eða
hvar hefirðu heyrt getið um meiri
pólitískan vindhana en þann, sem
heíir skrifað þetta?
að hún kastist á eld og vatn í
verstu flogunum.
Þá má. fyrst segja, að íslands
óhamingju verði alt að vopni, ef
þessi hryllilegi kvilli verður að
landfarsótt. Stöku gaul heyrast
úr ýmsum liornum.
J. B
Bæn.
—o—
Drottinn, aidrei far þú frá oss,
frelsi og rétti lát oss halda,
lát oss ekki ilsku gjalda,
alt hið góða og sanna rækta bjá oss.
Vernda oss frá voða og háska skjót-
um,
vertu í lands og þjóðar hjartarótum.
Lárus Sigurjónsson.
ekki verið átt þar við annan hest
en Brún.“
Ha, ha, ha!
—o—
Eftirfarandi setningu tekur ísa-
fold upp úr Bjai'ka sem gullkorn.
„Stöðulögin gátu engin réttindi
veitt okkur, við áttum öll okkar
réttindi óskert þá og eigum enn.
Þau gátu engin réttindi tekið af
okkur heldur, þar verður afsal
okkar sjálfra að koma til. Stöðu-
lögin eru að eins viðurkenning frá
konungi og stjórn fyrir því, hve
mikils hluta af réttindum okkar
þau vilja lofa okkur að njóta
og, hvers þau ætla að meina okkur
af þeim.“
Stöðulögin eru viðurkenning frá
stjórninni fyrir því, hve mikis hluta
af réttindum okkar þau vilja lofa
okk .r að njóta og, livers þau œtla
að meina okkw af þeim, og samt
geta þau engin réttindi tekið frá
okkur!
Hvað þýðir það að taka eitt-
hvað frá einhverjum? er það ekki
að meina honum að njóta þess?
Setjum upp dæmi A. heidur fó
fyrir B. í leyflsleysi. B. kærir A.
fyrir að hafa tekið frá honum féð,
en A. þrætir og kveðst ekki hafa
tekið það, heldur að eins meinað
honum að njóta þess. Hvernig
heldur lögfræðingurinn að það mál
yrði dæmt? Þær eru hlægilegar
stundum röksemdirnar þeirra Val-
týsliða. Ha, ha, ha!
NÝ RIT SEND DAGSKRÁ.
—0—
Misjafn sauftur í niiirgu fó,
litið sögurit um margt eftirtektavert.
Höf. Eiríkur ÓJafsson í Reykjavik;
áður fyr á Brúnum; 64 bls. á stærð ;
verð 50 aurar í kápu.
Innihald ritsi'ns er þetta:
1. Kafli úr æflsögu minni.
2. Lýsing lyginnar.
3. Tólf manna árás.
4. Nokkrar athugasemdir um at-
hæfl fjandans, páfans og dýrs-
ins.
5. Tólf stunda kvæði.
6. Smá saga frá Ameriku. 100
dollara veðreið.
Rit þau, sem hr. Eiríkur heflr
áður skrifað, eru mörgum kunn.
Þykja þau alleinkennileg að ýmsu.
Þetta síða'sta rit höf. er öllu ein-
kénnilegast, einkum fyrsti kaflinn
(æflsagan); þar er skýrt frá fram-
komu ýmsra manna á íslandi
gagnvart höf. bæði sumra lifandi
og annara, sem dánir eru, og teij-
um vér rétt að lýsa þess háttar
breytni opinberlega. Höf. er eins
og flestir vita annarar skoðunar
í trúarmálum en kendar eru í þjóð-
kirkju voiri, og hvað sem að öðru
íeyti verðuj- sagt um þá trú, sem
hann fylgir, þá er eitt víst og það
er. það, að kristiiegt umburðarlyndi
og kristilegan bróðurkærleika er
hvei-juin manni skylt að auðsýna
I eftir trú vorri, en þess virðast þeir
ekki hafa gætt, höfðingjarnir sum-
ir, sem höf. getur um.
Og þótt merkilegt megi virðast,
j eru það flest prestar, sem þar hafa
syndgað á móti sinni eigin kenn-
ingu. Þar sem þeir hafa sigað
hundum á eftir höf. án þess að
hann hefði nokkuð til saka unnið.
Stundum var haft á orði að skera
úr honum tunguna, stinga úr hon-
um augun o. s. frv. Þess háttar
ofstæki og djöfulsæði minnir mann
á ofsóknirnar á miðöldunum, sem
flestar voru af völdum þeirra
manna, er þóttust hafa helgað guði
líf sitt sérstaklega. Að þessu leyti
er ritið merkilegt og lærdómsrikt.
Andlegu postularnir sumir sjá þar
sína eigin réttu mynd í spegli og
aðrir sjá hana líka. Ef þeir við-
urkenna ekki að frásaga höf. sé
rétt, þá er þeim tiltrúandi að hrekja
hana opinberlega, því að líkindum
eru þeir færi)' til þess að hrekja
málstað Eiríks frá Brúnum, efþeir
hafa’ til þess góð og gild rök.
Sagan er ágætur vottur þess
hvernig drambsamir stórbokkar og
skinhelgir hræsnarar neyta yflr-
burða sinna til þess að troða þá
undir fótum, sem þeir þykjast hafa
í öllum höndum við.
Málið á bókinni er slæmt og
prófarkir ekki vel lesnar, en slíkt
er afsakandi þar sem allsómentað-
ur maður á í hlut og svo fátækur,
að hann ekki gat keypt aðra sór
til aðstoðar.
Helma og erlendis, nokkur
Ijóftinœli eftir Guðmund Maguús-
son. 72 bls. á stærð, verð 60 au.
í kápu.
í bók þessari eru 18 kvæði alls.
Höf. er ungur maður og lítt þekt-
ur enn. Ló hafa nokkur kvæði
birst eftir hann í blöðum og eru
þau flest í bók þessari.
Sum kvæðin eru mikið lagleg
svo sem „Drykkja hjáÆgi", „Kvöld-
stundir við Eyrarsund", „Yor-
kvæði“', „Yeturinn kemur", síð:
asti kaflinn í því kvæði er mjög
góður. Þá er „Stúlkan í turninum",
laglegt kvæði og ekki síður „Ekkj-
an“.
Aftur eru sum kvæðin rýrari t.
d. „Þar Gullfoss dynur“. Pað er
lítið annað en fyrirsögnin. Málið
er yflr höfuð fremur gott á kvæð-
unum ’og sömuleiðis rím. Prófark-
ir vel lesnar, og pappír góður.
Svar Pitts gegn Walpole,
--0—
[William Pitfc var með mestu stjórn-
vitringum Englenditiga. Hann varð
þingmaður í neðri málstofu parlaments-
ins þegar hannvar 27 áragamall. Varð
hann hrátt kunnur af viðureign sinni
við Robert Walpole, er þá var tekinn
fast að eldast og brígslaði Pitt mjög
um æsku hans og skamrna lífsreynslu.
l’á flutti Pitt rseðu þessa. Pitt dó 1778.
lslenzki textinn er tileinkaður Kjósar-
manninum í „Isafold“ og öðrum hans
andlegu bakkabræðrum.]
Plevra! Ég ætla hvorki að bera
af mér eða neita hinni þungu sak-
argift að vera ungur. maður, sem
hinn göfgi heiðursmaður hefir núið
mór um nasir með andagift sinni
og siðprýði; ég skal einungis láta
mér nægja að óska þess, að óg
verði einn í þeirra flokki, sem
heimskan yfirgefur með æsku-aldr-
inum, en ekki þeirra, sem eru fá-
SamkYæmni.
—o—
Svo segir í ísafold 13. mai, að
„Dagskrá" só afturhaldsblað —
hún sé nú einkamálgagn frelsis-
stefnunnar. -L Skólapiltar tóku sig
til einhverntíma og hétu þeim piltí
vefðláunum, sem segði mesta vit-
leysu við próf — það mun hafa
veríð í skólatíð Ísafoldar-Bjarnar.
Væri verðlaunum heitið fyrir
vitleysu nú' á dögum, myndu þau
verða dæmd ritstjóra ísafoldar í
einu hljóði.
„Ekki batnar Birni enn.“
Aumingja „ísafold" heflr fengið
eitt aðsviflð af þessum orðum:
„Ég held það sé leitun á betra
stjórnarástandief alls, er gætt.“
Með orðin fer hún samkvæmt sinni
alþektu ráðvendni, og gerir þau
búkonulega drjúg, því þetta er allra
mesti ráðvendnisgarmur, þó hún
sé heilsutæp. Pað er þessi hvim-
leiða flogaveiki í pólitikinni, sem
ásækir hana, svo henni er ómögu-
legt að bera um stjórnarástand,
þó hún sé að berjast við það.
Hún hefir nú ekkert stjórnarástand
reynt nema það, sem hér er. Pað
er sitt hvað að lesa um stjórn eða
reyna hana, þó kunnug sé. En
flogaveikinni getur engin hugsun-
arfræði fylgt. Éað er ókostur við
þann sjúkdóm. En án hugsunar-
fræði getur enginn samanburður
verið til. Og hvað auminginn fer
vilt í öllum samanburði, sést bezt
á því, að hún tekur í eymd sinni
Valtýsfrumvarpið fram yfir það
stjórnarfar, sem nú er. Það heflr
hún þó ekki reynt. En allir þeir,
sem heilir ganga til skógar, álíta
að það geti orðið glötun lands og
lýða, hvernig sem það er litað í
lævisi. Með þessu heilsufari getur |
frúin ekki gætt alls við stjórnarfar, |
því hún getur ekki gætt neins.
Og það er leiðinlegast, að það lít-
ur svo út, að hún, jafn vönduð og
áreiðanleg kona með öllum pilsa-
köstunum, sé að níða núverandi
stjórnarfar til þess með níðslunni,
að breiða yflr bletti Valtýsfrum-
varpsins eins og óhlutvandur mála-
flutningsmaður eða þorpai'i.
Óskandi væri, að einhver bæn-
heitur kennimaður , tæki þenna
krossbera tjl bænar, því sumir segja
í síðasta blaði „íslands“
birtist grein, sem hér fer á eftir.
Hún er svo vel samin og gefur
svo glögga hugmynd um sannleik-
ann í þessu máli, að oss þykir
hún þess verð, að sem flestir lesi
hana.
Valtýslmiim.
„Það er nú talið með pólitisk-
um tíðindum, að dr. Valtýr heflr
mist taumhaldið á þeim brúna sín-
um. Jafn-þæg og skepnan heflr
verið húsbónda sínum undanfar-
andi, þá urðu nú þau tiðindi, þeg-
ar spenna skyldi klárinn fyrir eim-
reið doktorsins nýlega og aka í
sigurför niður eftir braut þeirri,
sem Danastjórn hefir verið að leggja
niður Biskupsbrekku og alla leið
niður í Innlimunarvoga, — að þá
prjónaði Brúnn og vildi hvergi
ganga. Orsökin til þessa. var lög-
fræðingur einn hór í Rvík. Hann
leysti þá klárínn frá vagninum og
reið honum á harða stökki á eftir
Benedikt Sveinssyni, grasigróna
fornmannavegi, beina leið frá
Gamlasáttmálafelli og sjónhending
á Landsréttindahnúk, langar leiðir
fyrir ofan Stöðulagahraun, sem
Stjórnarskrárkvíslar koma undan.
Petta er kallaður íslendingavegur
og liggur yfir hengiflug og gljúfur,
jarðbrýr og jökulsprungur og sundl-
ar þar alla Dani, svo að þeir geta
ekki orðið íslendingum þar sam-
ferða. En þenna veg hleypti lög-
fræðingurinn á Brún, en skildi
doktorinn eftir hestlausan á vega-
mótunum. Alveg er talið óvíst,
hvort Valtýr nái Brún sínum aft-
ur í sumar eða ekki. Ha.nn er
altaf skoðaður sem óskilatrippi,
hversu gamall sem hann verður,
og þó hann sé fyrir löngu síðan
markaður stjórninui. Éeir ríða
honum, hver sem fyrstui" er til að
komast á bak á hann, í það og
það skiftið, og er merkilegt, að
stjórnin skuli líða það, eius og líka
hitt, að hún heflr aldrei sýnt aum-
ingja Brún nokkurn sóma, heldur
farið með hann eins og aumasta
púlshest. í pólitiskri skáldsögu,
sem nýlega heflr biröt i „Bjarka“
eftir Guðlaugsýslumann Guðnmnds-
son, er Valtýr látinn vera á ferð-
inni ineð „afsláttarhest“ og getur