Lögberg-Heimskringla - 12.09.1963, Qupperneq 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 12. SEPTEMBER 1963
5
Síðbúin afmæliskveðja til
Sfeindórs Jakobssonar
Eg las í Lögberg-Heims-
kringlu alveg nýlega, að Stein-
dór Jakobsson væri í þann veg-
inn að verða, ef ekki alveg orð-
inn, sjötugur, og þetta las eg,
eins og svo margt annað, einum
of seint. En ekki tjóar að sakast
itm orðinn hlut. Eg er með þeim
ósköpum fæddur að geta ekki
munað afmælisdaga eða aldur
vina minna. Einhvem veginn
iinnst mér og, að allir þeir, sem
eg þekki að nokkru ráði, séu á
svipuðu reki og eg sjálfur, enda
Jrótt stundum skilji árin eitt og
tvö.
Gleymska á aldur manna er
í mörgum tilvikum skiljanleg,
ekki sízt þegar í hlut eiga menn
eins og Steindór Jakobsson. Sá
maður var, eins og flestir
fæddur ungur, en honum hefir
tekizt það, sem mörgum reyn-
ist þyngri þrautin, að halda
sjálfum sér ungum og varðveita
upprunalega æsku í blóra við
kirkjubækur og almanök. Frá-
leitt er því að halda fram, að
sjötugur sé Steindór byrjaður
fang sitt við þá gömlu frúvu,
sem að lokum fellir alla þá, sem
hennar fundi ná. Um hann sjöt-
ugan má aftur á móti segja, að
hann hafi nú þegar marga hildi
háð, en ekki látið koma á sig
slíkum brögðum, að kæmi ei ön-
nur hraustlegri í móti.
Steindór Jakobsson er fæddur
við Eyjafjörð austanverðan,
kominn af kjarnafólki, sem bjó
í þeirri sveit, þar sem meira var
talað upp á t-ið, k-ið og p-ið en
annars staðar á Islandi, nema
ef vera skydli, að sú mállýzka
hafi verið hreimmeiri í Skaga-
firði austanverðum.
1 æsku komst Steindór í kynni
við margvíslegan starfa við Eyja-
fjörð, og á þeim árum var mik-
il gróska þar í landi. Þá voru
menn í grannsveitum Akureyrar
að búa sig undir það að verða
fyrirmyndarbændur, og þá var
Kaupfélag Eyfirðinga, mesta
gróðafyr.irtæki íslenzkt síðan bú-
slóð Snorra Sturlusonar komst í
hendur Danakóngi, að rísa af
grunni. Einn af grunnmúrurum
þess fyrirtækis var einmitt
Steindór Jakobsson. Þar vann
hann hörðum höndum og
“distilleraði” hráefni í fæðu
handa Akureyrum svo ágætlega,
að haft er fyrir satt, að þá fyrst
hafi meðalþungi heldri manna
þar í bæ tekið að Jxikast upp á
við. Var þar ekki slælega að ver-
ið, því danskir selstöðukaup-
menn höfðu um aldaraðir gætt
Akureyringum á efnismiklum
vínarbrauðum, þegar Steindór
kom til skjalanna.
Þeim, sem farið hefir um
Eyjafjörð og nærsveitir og kom-
ið hefir til Akureyrar í un-
styttu rnilli stórrigninga, hlýtur
jafnan að verða lilýtt til hérað-
anna og sjálfs bæjarins, sem er
bæja prýði, hreinlegur, svo að
af ber, byggður ráðdeildarsömu
íólki, sem ber virðingu fyrir
sjálfu sér og öðrum og er enn
dálítið aristókratískt upp á
danska vísu. Þannig liggur land-
ið, og þannig er fólkið, sem þar
býr og þaðan kemur.
Fjöll við Eyjafjörð þykja fög-
ur, og Suður-Þingeyingar og Ey-
firðingar, sem þar eiga aðild,
telja þau til fyrirmyndar öðrum
fjöllum um feítu og karakter. f
þeim landshluta eru Súlur með
sínar átján mýs, sem séra Matt-
hías kvað um í galsa. Þar er
Kaldbakur, sem eignaðist ódauð
legt vísubrot, og þar eru Karl-
inn og Kerlinginn og önnur
fjöll, sem Steindór Steindórsson
sagði mér endur fyrir löngu,
hvað hétu.
Við Eyjafjörð leggja menn'
mikinn þðkka á sín fjöll. Fólki
verður ósjaldan litið í áttina til
þeirra, og hér eru ekki vandræð
in með áttina, því að fjöll eru í
allar áttir. “Þarna eru þau” seg-
ir lólkið, og þarna hafa þau ver-
ið lengi, aldrei fjarri, stundum
ef til vill helzt til nærri. Sumum
er svo farið, að þeir Jx>la ekki
fjöll það nærri sér, að þeir séu
einlægt að gefa þeim olnboga-
skot. Þessir menn vilja hafn
fjöllin í örlítilli fjarlægð, og i
þeim hópnum er Steindór Jak
obsson.
Það var einn morgun endur
fyrir löngu heima á Akureyri,
að Steindóri Jakobssyni Jjótti
sem fjöllin væru nútekin að nál
gast sig heldur um of úr öllun
áttum. Brá hann því á ráð að
flytjast til Winnipeg, þar sem
lengra er til fjallanna. 1 A'T
nipeg var enginn skortur á oln-
bogarými, og J>ar í l>org gerðist
Steindór athafnamaður; lagð
á margt gjörva hönd, höndlaði
í mörg ár, varð partur af bæn
um, en þó auðkennilegur frá
öðrum pörtum, svo að þar sem
Steindór fór hlutu menn jafn
an að bera nokkur kennsl
manninn. Eg heíi ekl^i ennþá
rekizt á þann vesturbæing í Win
nipeg, sem ekki þekkir Steindór
Sé slíkur maður til, ætla eg, að
sljóleiki þess hins sama sé
meira en góðu meðallagi. Jatn
vel útlendingar segja: “You
know Steini, of course,” og vita
skuld þekka allir Steina
Steini alla. Á þetta ekki sízt
við um félagsskap Islendinga, en
eg kann ekki að nefna }>au Is
lendingafélög í Winnipeg, þar
sem Steindór ltefir ekki oftsinn
is gripið í ár og J>að stundum
svo hraustlega, að mótræðara
hafa mátt sin lítils, enda þótt
þeir réru margir samtímis á móti
einum. Steindór er enginn veifi
skati, og ekki dettur mér í hug
að draga í efa, að hann hefði
komizt yfir Atlantshafið, frá Is
landi til Ameriku, einn síns liðs
á tvíæringi, ef því hefði verið
að skipta. Hér má eg um dæm
af nokkrum kunnugleika, því
að eg hefi setið marga fundi
Islendingadagsnefnd með Stein
dóri, og J>egar hann sækir fund
sem aldrei bregzt, er nærvera
hans trygging fyrir því, að á
þeim fundi muni ekki ríkja nein
lognmolla, heldur gustur
fjör, sem æ eru undanfari
nokkurra athafna.
Samstarfsmenn Steindórs Jak-
obssonar í Islendingadagsnefnd
myndu fúslega fallast á, að
Steindór og Islendingadagurinn
séu í rauninni eitt og hið sam-
>ví að í fyrr greindri nefnd hef-
ir Steindór starfað miklu lengur
en nokkur annar maður og af
miklu meiri einurð en títt er.
Þá má næstum telja óvíst, að
hinn árlega hátíð Vestur-lslend-
nga á Gimli væri enn hátíðleg
haldin, ef Steindórs Jakobsson-
ar hefði ekki notið við, og full
víst er, að án handarverka hans,
væri hátíðarhaldið ekki með
slíkum glæsibrag og það enn er.
Islendingadagsnefnd má í
rauninni líkja við margbbrotna
vél með alls konar hjólum og
ásum. Stundum er gangur }>ess-
arar vélar allt að því jafnljúfur
og í ný-brautskráðri bifreið frá
Ford-verksmiðjunum. Stundum
kveikja neistarnir aftur á móti
hægt. Það ískrar í hjérlunum.
Sum hjólin geta tekið upp á því
að snúast hægara en önnur og
>að er sem hrikti í öllu hafurta-
skinu. En hér kann hinn mikli
vélameistari, SteindtVr, vel til
starfa. Alltaf skal hann koma
vélinni af stað, á hverju sem
gengur, og þegar- líður að Is-
lendingadegi er ganghraði allra
hjóla og vélarinnar í heild orð-
inn með ólíkindum, og þá þykir
Steindóri tími til þess kominn
að fara að anda léttara.
Steindór Jakobsson er skap
brigðamaður eins og forfeður
hans, víkingarnir. Séð hefi eg
hann gerast harðstjóra á fund-
um, ef honum þótti hægt miða
rétta átt. Þegar Steindór er í
þeim hamnum, væri fávíslegt að
biðja hann miskunnar, “því að
þá er engin miskunn hjá Magn-
úsi”. Harðstjórn þessi varir }x>
aldrei lengi, einfaldlega > vegna
þess, að hún ber ævinlega til-
ætlaðan árangur. Hér er um að
ræða eitt J>eirra herbragða sent
dugað hafa vel, bæði Steindóri
sjálfum og þeim, sem við hann
hafa átt nokkur skipti.
Hefði S t e i n d ó r Jakobsson
gerzt hershöfðingi yfir vaskri
sveit, myndi margur hafa hug-
leitt, hvort ekki myndi tími til
korninn að fara að biðja fyrir
óvinaliðinu. Þessi hugdetta er
þó algjör fjarstæða að því leyti,
að Steindóri hefði aldrei lærzt
list að bera þau vopn að
Our Ancient Island Mother
By Gus Sigurdson
We search throughout the fragments of our past
Review our lives back to our very birth,
And further back. Our vision now is cast
Towards another land upon this earth—
A land of free adventure-folk and strong
Who’ve battled natures elements for long
Centuries, a thousand years and more,
. * And conquered every hardship at their door.
I
When Vikings first discovered Iceland’s shores
Their bold sea-roving hearts beat with delight.
Here was a land made for these men of wars—
A challenge to themselves in natures might.
Had not some great majestic masters hand
Moulded and shaped this brooding lonesome land
To shelter them against the winds of time—
For them to write their sagas and their rhyme?
On through the centuries these men of muscle
Fought natures fury on both land and sea,
Gaining a new-born strength in every tussle—
Learning to love their islands majesty.
While bathed in her mystic beauty beyond defying;
Love overcame their wars, their hatreds dying,
Until respect was theirs amongst the nations—
Proving their worth in their world relations.
su
mönnum, sem skilja eftir sig sár
og opnar undir, og óvini á hann
enga og hefir aldrei átt, en
marga vini, sem senda honui’
og hinni ágætu konu hans, frú
Dóru, sonum og barnabörnum,
árnaðaróskir í tilefni af sjötugs
afmælinu, og skiptir þá væntan-
lega ekki máli, þó að fáeinar
óskir berist rétt eltir afmælið
Haraldur Bessason
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA
Eina islenzka vikublaðið í
Norður Ameríku
Slyrkið það,
Kaupið það
Lesið það
II
Where rugged snow-tipped mountains touch the sky
And glacier peaks shine in the midnight sun;
Where golden waterfalls from far on high
Roar down to join rivers cool that run
Past boiling geysers, ancient lava fields,
Through fertile meadows where the good earth yields,
Twixt hamlets and homes towards the sea . . .
Thus flows the viking blood in you and me.
Through centuries of constant purifying
In Iceland’s mighty natures paradise,
This once barbaric blood has flowed undying
Produced a nation peaceful proud and wise.
We of this breed throughout the world wide,
Though born to other lands where we reside
And loving these; fail not respect the other
Who cleansed our blood: Our Ancient Island Mother.
III
From ages past of Europes over-lording
She gained at last her independence true.
The lands who once had stripped her by their hoarding
Of riches that were hers, and not their due,
Now realize they slowed her in her pace,
And why at times she lagged behind the race;
For now she hums and thrives with new endurance—
Her peaceful independence her insurance.
Now in her northern waters proud she rules
Herself alone. Her hardy sons of vision
Building her churches, libraries and schools,
Intensifying her literary tradition.
The blood that once rove restless on the sea
Runs now to build what Iceland is to be—
What Iceland was, and is, and will become
Adds peaceful coexistance to the sum.
NÆRFÖT - SOKKAR - T-SKYRTUR