Austurland - 19.06.1920, Síða 2

2
AUSTURLAND
Nathan&Olsen,
Seyðisf iröi.
Hafa fyrirliggjandi:
Bárujárn Fernisolíu
Þakpappa Rúðugler
Hrátjöru
verið um það rætt, hversu lækn-
arnir og lyfjabúðirnar misnotuðu
rétt sinn. Má vera að all-mikil
brögð hafi verið að slíku, en að
mínu áliti verður eigi að því gert
með slíkum ákvæðum, sem eru í
þessari nýútgefnu reglugerð.
Hin 6. gr. laganna mælir svo
fyrir, að þegar læknir gefi út
lyfjaseðil, þar sem aðalefni lyfs-
ins sé áfengi, þá skuli hann rita
lyfin á sérstök eyðublöð, sem
lögreglustjóri lætur úti í heftum,
með 25 tvöföldum, tölusettum
eyðublöðum, og má afhenda
hverjum lækni í byrjun 2 hefti.
Skal læknir skrifa á hvern seðil,
auk nafns lyfsins og þyngdar, ná-
kvæma fyrirsögn um notkun þess,
útgáfudag seðilsins og nafn sitt,
og nafn, stöðu og heimili sjúkl-
ingsins o. s. frv. Ennfremur má
hann ekki gefa nema ákveðinn
skamt í einu og með ákveðnu
millibili.
Með leyfi því, sem læknum er
gefið til þess að gefa út vínlyf-
seðla, viðurkennir löggjöfin að vín
sé nauðsynlegt til lækninga. En
hver getur skipað læknunum að
nota þetta eða hitt lyf, svo eða
svo mikið, eða við þenna eða
hinn sjúkdóm. Því verða þeir
að ráða sjálfir, svo framarlega
sem þeir annars hafa leyfi til
að nota lyfið. Einn notar kalda
bakstra, annar heita, við þessum
eða hinum sjúkdómi, einn notar
vín, annnar eitthvað annað. Lækn-
ir ber þess vegna ekki og getur
ekki borið ábyrgð fyrir neinum í
þessu efni, nema ef það sannast
á hann, að hann hafi notað ber-
sýnilega röng lyf og hægt að
sanna að hann hafi skaðað
sjúklinginn. Þessvegna er ekkert
hægt við því að segja, þótt það
komi í ljós, að einhver læknir
noti meira vín til lækninga sinna
en aðrir. Hann getur alls ekki
sætt ábyrgð fyrir það. Ekki getur
hann að því gert, þótt einhver
drekki sjg fullan, af lyfi, sem
hann gefur honum við sjúk-
dómi hans.
Læknunum er því gert þarna
mjög rangt til, úr því að þeir
.annars hafa leyfi til þess að gefa
vín-lyfseðla.
Þá er ákvæði í reglugerð þess-
ari, sem má heita blátt áfram
fáránlegt. Það er ákvæðið um
það, að eigi megi nokkur þau
lyf selja án lyfseðils, sem í er
meira en 21/2ó/g af vínanda. Má
þar nefna öll hármeðul, járnmeð-
ui, blývatn o. s. frv. Mega allir
sjá, hversu mikil fjarstæða þetta
er og hve mikil óþægindi geta
að þessu orðið, t. d. þeim mönn-
um, sem búa langt í burtu, þar
eð eigi má láta lyfið ef Iyfseðill-
inn er meira en viku gamall og
eigi nema einu sinni eftir sama
lyfseðli. Þá má og á það benda,
hversu það hnekkir sölu iyfjabúð-
anna, þar eð ótölulegur grúi lyfja
er blandaður vínanda, sem nem-
ar meira en 2^4 lyfsins. Og er
þetta að eins til þess að bæta
við þau ákvæði bannlaganna, sem
af engum eru haldin og spilla
stórum fyrir framkvæmd laganna,
auka mótþróa alls fjölda manna,
sem sér og finnur að slík ákvæði
eru að eins til óþæginda, en al-
veg ástæðulaus. Því að fæstir
munu þeir menn vera, sem nota
slíkt til drykkjar, Iítið fleiri en
þeir sem skera sig á háls með
rakhnífum, eða öðrum slíkum
eggjárnum, og þó engin lög lögð
á slíka hluti.
Vildi ég biðja alla góða menn,
bannvini og bannféndur að styðja
að því, að eitthvað heilbrigt og
staðgott verði gert í þessu máli, í
stað hins heimskulega fálms og
flans, ofstækis og dárskapar, sem
nú lýsir sér í öllum athöfnum
þeirra, er um málið fjalla.
Melior.

Ritfregn.
Ferð til Alpafjalla. Ferða-
saga frá Þýzkalandi og
Austurríki, með stuttri lýs-
ingu á Tírol. Samið hefur
Árni Þorvaldsson cand.
mag. Bókaverzlun Guðm.
Gamalíelssonar, Reykjavík
MCMXIX. — Félagsprent-
smiðjan.
Oss er það frekar nýtt, að út
komi ferðasaga á íslenzkri tungu,
en títt er það erlendis, að ferða-
langar skrifi ferðasögur og fái
þær gefnar út. Eru slíkar bækur
oft all-merkilegar og skemtandi.
Höfundur þessarar ferðasögu er
Árni Þorvaidsson, cand. mag.,
kennari við gagnfræðaskólann á
Akureyri, alkunnur gáfumaður og
af öllum metinn ágætiskennari.
Enda kemur það glögglega í ljós
í bók þessari, að höfundinum
veitist létt að, að segja það, sem
hann segja vill, þann veg, að það
verði skýrt og ljóst og lesandinn
hafi þess full not. Bókin er frá
upphafi til enda skrifuð í því nær
barnslegri hrifni og aðdáun á
náttúrunni og fegurð hennar. En
annars er sumstaðar svo sem
þess sjáist vottur, að höfundurinn
sé eigi vanur rithöfundur. Hann
kann vel íslenzka tungu, en veitist
ekki allsstaðar létt aö velja heppi-
leg orð eða skipa þeim þann veg
niður, sem bezt mætti fara. Á þetta
þó einkum við lýsingarorð. Má t.
d. benda á þessa setningu: „Vegna
hins óttalega hæðarmismunar á
landinu" Orðið „óttalega" er yfir-
leitt Ijótt, hversdagslegt og lýtt
skýrandi og á helzt heima í
skraffinns-munni í kaffigildi, en
er ónotandi í slíku sambandi sem
þessu. Þá má á það benda, að
höfundur notar all-óheppilega sá,
fyrir hinn, sú, fyrir hin, það, fyr-
ir hið. „Á þeim sérstöku býlum“
segir hann — og ennfremur „í
þeim þýzka hluta Tíróls („þeim“
er þarna fyrir „hinum),“ börðust
með tryldu æði gegn því útlenda
valdi“ o. s. frv. Þetta má finna
svo að segja á hverri síðu í bók-
inni. Minnir þetta um of á dönsku
og getur auk þess valdið mis-
skilningi. Tökum t. d. þessa setn-
ingu: Einkennilegir þjóðbúningar
hafa víða haldist við í þeim þýzka
hluta Týróls“. Næst liggur að
skilja þessa setningu þannig, að
þarna sé verið að tala um „þann“
þýzka hluta Tíróls í mótsetningu
við „hinn“ þýzka hlutann, en það
er alls ekki, heldur er verið að
ræða um þýzka hlutann í mót-
setningu við hinn velska, sem höf.
svo kallar. En að þessu sleptu er
bókin létt og lipurt skrifuð og
má segja að málið leiki sumstað-
ar á tungu höfundar stuðlað og
hljómmikið og sem bezt verður
ákosið. Og sem sagt hefur verið,
er bókin fræðandi og jafn skemti-
leg aflestrar og bezta skáldsaga.
Höfundurinn er gamansamur og
léttur í spori og veröur stundum
Kreptir hnefar.
i.
Ég er fæddur í djúpum og
hrikalegum dal, á einu af yztu
annesjum íslands. Báöum megin
dalsins eru tröllsleg og lítt kleif
fjöll. Sú hlið þeirra, er til sævar
snýr, er hengiflug, heimkynni
bjargfugla. Fyrir botni dalsins er
fjallskarð — lítt fært gangandi
mönnum, þótt að sumri sé. —
Fyrir landi brotnar úthafsaldan á
ótölulegum grúa af skerjum og
flúðum. Lítt er því um samgöng-
ur milli dalsins míns og annara
bygða. Að sumrinu er alt flutt
að sjóveginn. En gangandi menn
fara fjallskarðið fyrir dalbotninum,
og klöngrast má með lausa hesta
undir hömrunum. Þó verður að
fara uppi á þeim á tveim stööum.
Ijóð af munni. Frentvillur eru
nokkrar í bókinni og fylgja henni
leiðréttingar. Einni prentvillunni
er þann veg varið, að ég get ekki
stilt mig um að minnast á hana.
Er hún á fyrstu síðu bókarinnar.
Stendur þar „furuskógar“ í stað
„birkiskógar“. En málsgreinin er
svona: „Þar eru blágresisbrekkur
og berjalautir, djúpir fjalldalir,
vaxnir fögrum furuskógum, ár,
sem liðast um grænar grundir“
o. s. frv. Ég þykist viss um það,
að þessi villa sé ekki sakir van-
þekkingar höfundar á jurtaríki
landsins, en ég þykist líka því
nær eins viss um það, að hún er
honum að kenna, eða það finst
mér mjög líklegt Hann er í hrifni
að aðdáun minninganna að lýsa
bernskustöðvum sfnum og orðin
falla stuðluð af vörum hans, sem
sjá má af sýnishorni málsgreinar-
innar. Og hljómur og hrynjandi
„málsins verður þess valdandi að
höfundurinn skrifar furuskógur í
stað birkiskógur. Hefði lýsingar-
orðið verið „björtum“, þá hefði
bókin líklega losast við þessa
prentvillu. Auðvitað er þetta á-
gizkun, en þann veg er íslenzkan,
hún laðar með hrynjanda og
hljómi sínum þjóðina til að ríma
hugsanir sínar.
Frágangur bókarinnar er all-
góður og hún ódýr eftir því sem
nú er um að ræða. Og hún á
vel skilið að verða keypt.
G. G. H.
»■—
Símskeyti
frá
fréttaritara Austurlands.
Rvík ia/c.
Fjármálaþing verður haldið í
Bryssel 16. júní, rætt verður um
gengi myntar, útbýting matvæla
og hráefna. Þýzka stjórnin hefur
beðið um 10 daga frest um-
það eigi öðrum hestum fært en
þeim, sem vanir eru vegleysunum
og aldir upp í dalnum. En að
vetrarlagi er leið sú ófær hestum
og fara hana þá eigi nema bratt-
gengustu menn. Og brattgeng r
eru flestir dalbúa. Á vetrum er
sjaldnast fær sjóleiðin, því að
sær er þá oftast úfinn. Sjást þá
ölduraðirnar, langt út á haf, síga
að landi og brotna á skerjunum,
hvítfextar og freyðandi. Viö söng
þeirra eyða dalbúar skammdeginu,
ömurlegu og einmanalegu.
Alvara náttúrunnar og hrikaleik-
ur mótar ska’ dalbúa, látbragð
þeirra og útlit. r- e.'r eru þungir á
brún, augun eru þunglyndisleg
og ennið hrukkótt. Og pann veg
veg verða þeir, sem í dalinn
koma úr öðrum svei‘::m og
dvelja þar langdvölum. uæ’mi
verða dalbúar að sækja um ófær
ur þær, sem girða dalinn og
Er þar upp að fara av gil og er