Austurland - 10.12.1921, Qupperneq 2

2
AUSTURlaND
)) INtairmM & Olsem (Cli
Seyðisfirði
hafa fyrirliggjandi:
Oma- smjörlíki
Jarðepli
Mjólk
Riis
Bankabygg
Hænsabygg
Baunir
Sagógrjón
Maismjöl
Kex
Kryddvörur
Munntóbak
Rjól
Vindla
Cigarettur
Þakpappa
Bárujárn
Línsterkju Colm.
Slétt járn
Þvottabretti
Kerti
almenningi. Hafa borgarbúar farið
þúsundum saman um aðalgötur borg-
arinnar og gert mikinn usla í mat-
vöruverzlunum og gistihöllum útlend-
inga. 174 verzlanir hafa verið rænd-
ar. Lögreglan tók 300 manns hönd-
um. Þjóðverjar og Bretar halda á-
fram samningum um greiðslufrest
skaðabótanna og er talið líklegt að
Bretastjórn muni geta sannfært frönsku
stjórnina um að óhjákvæmilegt sé að
veita Þjóðverjum greiðslufrest, en
'Berlínarí'regn segir að þýzka stjórn-
in hafi fengið orðsendingu frá skaða-
bótanefnd Bandamanna um að janú-
arafborgunin verði að greiðast í gjald-
daga, áður en samningar fari fram
um greiðslufrest. Illar horfur eru
sagðar í írlandsmálunum og búist við
borgarastyrjöld ef samningar stranda.
Brezku stjórnarvöldin telja líklegt að
brezka þingið verði leyst upp í jan-
úar og nýjar kosningar fari fram í
febrúar. L. Qeorge er ófarinn til
Ameríku. Washingtonfregn segir að
Balfour miðli málum milli Bandaríkj-
anna og Japan. Nýtt bandalag lík-
legt: Bretland, Bandaríkin, Japan og
Frakkland.
Bæjarstjórn Reykjavíkur hefur á-
kveðið að skemtanaskattur af kvik-
myndahúsum, kappleikum, íþróttasýn-
ingum undir beru lofti, skuli vera 10
prc. af tekjunum. Sjö íslenzku tog-
ararnir hafa selt afla í Englandi, er
salan slæm og er talið tap á útgerð-
inni. Eimskipafélagið hefur gefið út
farmskrá, ,sem gildir frá 1. janúar
1922, um lækkun: Kornvörur og
nauðsynjavörur 45 prc. Þakjárn og
sement 50 prc. Sykur 40 prc. Stein-
olía 40 prc. og aðrar vörur 30 prc.
Norðmenn hafa gert bráðabirgða-
samninga við Spánverja, sem gilda
til 31. marz næstkomandi.
Rvík. 8 Des-
Lundúnafregn: Eftir margendurtek-
in fundarhöld milli fulltrúa Sinn-Feina
og brezku ráðherrana, innbyrðis og
sameiginlega, gengu þeir loks á ráð-
stefnu kl. ellefu á mánudagskvöldið,
og var ráðstefnunni slitið kl. 2 um
nóttina. Brezki ráðherrann Iýsti þá
yfir að samningar hefðu tekist og
yrðu birtir í blöðunum á miðvikudags-
morgun. Samningarnir verða lagðir
fyrir brezka þingið til samþyktar og
eftirrit af þeim sent Craig, foringja
Ulstermanna. Þessi fregn hefur vakið
mikla undrun um alt Bretland. Ber-
línarskeyti: Ríkisstjórnin þýzka hefur
opinberlega yflrlýst afstöðu sinni í
greiðslufrestsmálinu og farið fram á
að fá einnig greiðslufrest á janúar
afborgun.
Hlutabrjef íslandsbanka voru geng-
isskráð í Kaupmannahöfn í gærdag á
krónur 65.
Rvík. 9 Des.
Lundúnafregn: Bresk-írski sáttmál-
inn er í átján greinum og veitir ír-
landi, sem kallað er fríríki, öll sömu
stjórnmálaréttindi og nýlendunum.
Afstaða íraþings til Bretaþings verður
lík Kanadaþingsins, þingmenn vinna
eið að stjórnarskrá fríríkisins og
konungi Breta og örfum hans holl-
ustueið. Ríkisskuldum verður skift
eftir mati óvilhallra dómara. Allar
hafnir Bretlands og iflands skulu
vera oppnar fyrir siglingum beggja
þjóða. Hlutfallið milli herbúnaðar
fer eftir fólksfjölda landanna. Vilji
Ulsterþingið ekki ganga að þessum
lögum, nær sáttmálinn ekki til Ulster.
Verður þá skipuð nefnd til að ákveða
landamærin. Gangi Ulsterþingið að
lögunum, á núverandi Ulsterþing
framvegis að fara með mál þau, sem
það fer nú meö, öll önnur mál falla
undir valdsvið fríríkisins, Hvorugt
ríkið má styðja eða banna nokkur
trúarbrögð. Heimastjórnarþing Suður-
írlands verður kvatt saman til þess
að taka við stjórn landsins til bráða-
birgða. Brezka þingið kemur saman
næstkomandi miðvikudag, til þess að
ræða sáttmálann. Síðan aftur 10. jan-
úar, til þess að gera fullnaðarsam-
þykt. Búist er við aö bæði Sinn-Fein-
þingið og Ulsterþingið fallist á sátt-
málann; það er ráðið af þakkar-
skeytum sem L-. Qeorge hefur fengið.
Öll blöð/ útlend og innlend, taka tíð-
ndunum með fögnuði og telja
Lloyd Qeorge mesta stjórnvitring
heimsins. Times telur samninginn
einn merkilegasta viðburðinn í sögu
ríkisins. Daily Cronicle segir: Vér
teljum þetta meira en sigur vorn í
ófriðnum. Daiiy Express: Heimurinn
er orðinn gerbreyttur. Daily Herald:
Þetta er eins og að vakna upp í
nýrri og betri veröld. Weztminster
Gazette: Eftir 700 ár er aftur kom-
inn friður milli Englands og írlands.
Daily News prentar yfir þvera fyrstu
síðu: Quð varðveiti frland.
MYNTGENGI °/«:
Sterlingspund ....... 21,75
Dollar ............... 5,36
Mörk ................. 2,37
Sænskar krónur .... 128,35
Norskar — ....’ 77,60
Franki frakkneskur .. 40,25
— svissneskur .. 103,50
Lírur ............... 23,20
Pesetar ............. 75,65
Gyllini ............ 192,25
Á víð og dreif.
K. T. Sen
sá, sem greinin er eftir í þessu tölu-
blaði., er kínverskur mentamaður,
kvæntur íslenzkri konu, Oddnýju Er-
lendsdóttur, frá Breiðabólsstöðum á
Álftanesi. Er hann frá Shanghai, af
góðum ættum og alinn upp í kristinni
trú. Við nám í Englandi hefur hann
verið í 17 ár og er Bachelor of arts.
Hefur hann í hyggju að verja dokt-
orsritgerð á sumri komanda og halda
síðan til ættlands síns með konu sína
og barn. Nú er kona hans hjá for-
eldrum sínum á Breiðabólsstöðum, og
dvelur Sen þar nokkra hríð. Sem
sjá má á grein hans, hefur hann
komið hingað til Iands tvisvar áður.
Flutt hefur hann á ferðum sínum fyr-
irlestra um Kína og varið fé því, er
inn hefur komið, til kaupa á ensk-
um bókum um Kína og sent
þær síðan íslenzkum söfnum. Rit-
gerð er eftir hann í síðasta hefti
„Skírnis". Sen er maður skemtileg-
ur og kurteis, skilningsgóður á ís-
lenzka staðhætti og þjóðlíf. Óskar
„Austurland" honum og fjölskyldu
hans allra heilla og þakkar honum
grein þá, er birtist nú í blaðinu.
Henrik lbsen lætur til sín heyra.
Meðal spíritista í Kaupmannahöfn
hefur frú nokkur, að nafni Pauline'
Kalmar-Frisch, vakið á sér mikla eft-
irtekt, þar eð hún virðist hafa óvenju
mikla miðilshæfileika. Frúin á að
hafa fengið ýmsar merkar fréttir frá
öðrum heimi, sem hún hefur skrifað
ósjálfrátt, og á hún nú að vera kom-
in í samband við Henrik Ibsen. Og
er svo frá sagt því, hvernig sá kunn-
ingsskapur hófst: „Kvöld eitt fann eg
handlegginn á mér kippast við og eg
skrifaði ósjálfrátt nafnið Ibsen, með
einkennilegri hönd. Eg tók að brjóta
heilann um það, hvaða Ibsen þetta
mundi vera, en þá tók eg aftur að
skrifa og nú kom : Lánaðu mér hönd
þína, hún á að skrifa fyrir mig nýja
bók. Skömmu síðar hitti frúin safnvörð
frá Kristianíu, og sagði hann henni
þegar, að skriftin væri rithönd Hen-
riks Ibsens. Síðan hefur Ibsen á
næturnar verið tíður gestur hjá frúnni
og er kominn vel á veg með bók
sína. Frúin vill ekki segja neitt um
hvað bókin fjallar. En menn mættu
ætla, að hinn mikli meistari þættist
þurfa að segja eitthvað merkilegt um
það sem er að gerast hér á jörðunni,
er hann rís upp úr gröf sinni, til að
skrifa á ný. En frúin segir hann nú
algerlega fráhverfan jarðlífinu og fjallar
bók hans eingöngu um það, er fyrir
hann hefur borið hinum megin. Ibsen
fæst eigi að eins við ritstörf, hann
teiknar einnig. Kvöld eitt fór penn-
inn af stað hjá frúnni, og fram kom
teikning, er virtist algerlega óskiljan-
legt riss. En frú hins áðurnefnda
safnvarðar í Kristíaníu þekti teikning-
9
og Jane sofnaði. Nú var hún þroskuð stúlka —
fullþroskuð. Vöxturinn var ekki eins og áður grann-
ur og jafn. Hún var nú orðin þreknari, svo að
næstum því mátti segja, að hún væri eins og ávalt
epli. Undir óbreytta ullarkjólnum mótaði fyrir herð-
unum, fögrum og mjúkum, brjóstin voru hvelfd,
eins og á fullþroska konu, og augnaráðið var nú 1
orðið einkennilega djúpt og skært — og olli það
prestinum hinnar mestu áhyggju.
Hún verður lifandi eftirmynd móður sinnar,
hugsaði hann og andvarpaði þungan.
Komið var fram í seftember, og veðrið var
dýrðlegt. Blöðin á linditrjánum í trjágöngunum voru
tekin að sölna. Grassvörðurinn var enn þá grænn.
Hinn margbreytti blómaheimur haustsins Ijómaði í
litamergð í garði aðstoðarprestsins. Umhverfis hann
var múr. Seftembersólin skein jafn skær og fögur
og vorsólin.
Jane sat uppi í herbergi sínu við lestur. Hún
lét unga ljóshærða höfuðið hvíla í höndum sér og
hleypti lítið eitt brúnum. Hún var að lesa franska
skáldsögu, sem heimiliskennarinn hjá óðalsbóndan-
um hafði lánað henni.
í bókasafni prestsins varð ekki sagt að til væru
neinar skáldsögur, enda var bókasafn hans ekki
stórt. Þar voru að eins sögur eftir Fredriku Bremer*
og Ingemann**. Og slíkar bækur taldi Jane vera
hvorki fugl né fisk. Henni fanst þær sumstaðar
* Sænsk skáldkona. ** Danskt skáld. ~
heldur barnalegar — ekki sízt þar sem presturinn
hafði strikað undir.
— Nei Comorsgreifinn var þá dálítið annað.
Og hún las aftur og aftur sömu síðurnar — ein-
mitt þær, þar sem ástin logaði í hverri iínu. Draum-
ar hennar voru sífeld ástaræfintýri, og hún gerði
sér í hugarlund, að einmitt hún tæki á móti hin-
um brennandi kossum de Comors.
En de Comor hafði svip og útlit annars.
Viktor Hiller, leikari, hafði í júlí búið nokkr-
ar vikur á einum af næstu bóndabæjunum. Hann
var ungur .maður, fríður sýnum. Framkoman var
kæruleysisleg, en fjörleg og glæsiieg. Hann hafði
hrokkið hár, og augu, sem voru einmitt þeirrar
tegundar, sem er hættuleg kvenþjóðinni.
Jane og hann höfðu hizt. Fyrst einstöku sinn-
um, síðan oftar.
Hann hafði sagt henni frá ieikhúsinu, sagt
henni frá lífinu bak við tjöldin, frá hlutverkum sín-
um og ieiksigrum, fyrst og fremst frá leiksigrunum.
Jane var frá sér numin af hrifningu og aðdáun.
Án þess að vera sér þess meðvitandi, hafði
hún einmitt þráð og elskað það líf, sem hann lýsti.
Þá er hún hafði kynst Viktor, varð það henni enn
þá giæsilegra og fegurra. Ekkert gat jafnast á við
að vera leikari — það var hún viss um — gera
drauma sína og hugaróra lifandi, stíga inn í töfra-
heima skáldskaparins, sigra hjörtu mannanna — alt