Baldur - 06.07.1903, Page 1

I. ÁR.
BALDUR.
Nr. 26.
Að verða að notum.
Eftir
Hjört Lkó.
II.
(Niðurlag).
I>að cru að eins ágætismennin
hjá hverri þjóð, sem eru því vaxin
að hafa svo glögg og varanleg á-
hrif, að bcrandi sjeu saman við þau
dœmi sem jcg hefi minnst á. Þeir
einir eru það sem vitnað er til, sem
manna, sem hafi haft svo markverð
áhrif, að þjóðum og ríkjum sje
greidd braut til þroskunar og vel-
megunar.
En þroskun er nokkuð það sem
engir hafa fullkomið, nje heldur er
nokkur maður gjörsneyddur þrosk-
un. Hver einasti maður hcfir áhrif
á þjóð sína, og eigi að eins hana,
heldur og á alla jörðina, tiltölulega
við krafta hans ogstefnu. Og eng-
in sjerstök staða er til, sem hægt
sjc að scgja um með sanni, að hún
sje sft „eina nauðsynlcga“.
En sje nokkur staða til, sem
fremur öðrum er mælikvarði á
þroskun einnar þjóðar eða mann-
fjelags, þá er það bœndastaðan.
Ilenni tilheyra svo margir, og
þeirra verk er svo bráðnauðsynlegt,
að nær mun sönnu að skoða hvert
mannfjelag eftir því hve brendurn-
ir þar eru upplýstir, áhugamiklir
ög starfandi, — eftir þvf hve
mcnntuð bœndastjettin er.
Ilvcrnig er þessu svo varið hjá
oss ? í hverja átt sem vjer ferð-
uinst, þá cr það vanalega viðkvæð-
ið, þegar vjer Iftum á búskap bœnda
annarsstaðar : ,,Betra er þetta en
f Nýja íslandi“. Brreður vorir f
Argyle, Dakota, Minnesota, Pipe-
stone, Rosseau og víðar, fýsast
engir hingað, nema þegar þeim er
það nauðsynlegt til að hafa meira
landrými, eins og sýnt hefirsigum
fácina Dakotamenn. Og margir
skynsamir Ný-íslendingar hafa
GIMLI, MANITOBA, 6. JTÍLÍ 1903.
sagt við mig, að á þeim innflutn-
ingi hafi Nýja Island virkilega
grœtt, og mun það ekki ofsagt.
Upp til hópa eru þó Ný-íslend-
ingar eins skynsamir menn og öt-
ulir, eins og landar vorir nokkurs-
staðar annarsstaðar, að jeg ekki
segi meira. Og að þcir sjeu meir
en jafningjar Þjóðvcrja þeirra og
Pótvcrja, sem hjer hafa byggt, ef-
ast jcg ekki um. Og þó sjástþess
glögg merki, að þessir innflytjend-
ur eru að komast á und^n Islend-
ingum, — svo langt, að nema al-
varlegasje tekið í strenginn, er jeg
viss um að suðurpartur þessarar
nýlendu verður innan skamms al-
gjörlega í höndum þessara ný-
komnu þjóðflokka, efnalega, stjórn-
frœðislega og menntalega. íslenzkt
inál, íslenzkar venjur, íslenzkur
eigindómur, eru, hjcr að minnsta
kosti, að hverfa úr sögunni, og
hálfviltir þjóðblendingar og fáeinir
Þjóðverjar fá meiri áhrif á tfu árum
heldur cn Ný-íslendingar á þrjá-
tfu. Segji þeir sem segja vilja að
þetta sje hrakdónjur. Mjer sýnist
það vera satt. Og þó er það jafn-
satt, að Islcndingar yfir höfuð eru
miklu meiri efnismenn, en þessir
nýkomnu og komandi þjóðflokkar.
Hverjar eru þá ástæðurnar ? Þær
eru margar. Jeg ætla að telja upp
fáeinar þeirra, og láta svo hvern
sem vill lengja umræður; hvert
efni fyrir sig er nóg efni í heila
bók. Hverjir vilja nú rita hana, á
moldina, skóginn, vatnið, og um-
fram allt á meðvitund allra sannra
Islendinga, þeirra hjer, sem eitt-
hvað vilja leggja í sölurnar fyrir
efnalegt og andlegt sjálfstæði, fyr-
ir viðhald og heiður kynstofns
vors, þjóðernis og tungu.
Það sem þarf að leggja f sölurn-
ar cr:
1. Það stefnuleysi, að Ieitast við
að stunda bæði fiskiveiðar og land-
búnað f einu. Einvirkinn getur
það alls ekki, nematil þess að van- j
rækja hvorttveggja.
2. Sá andlegi aumingjaháttur,
að hatast hvervið annan út afþvf,!
að þessi kýs heldur eina aðferð til j
að dýrka guð sinn, en annar. Hvað
ætli framfaraleysi byggðarinnareigi
mikið rót sína að rekja til þessa
atriðis, allt frá landnámstfð íslend-
inga hjer, til þessa dags ?
3. Úlfbúð og illlyndi út af stjórn-
málum, sem þó eru ekki svo mikils
virði eins og nú stendur á, að ein-
staklingurinn, hvað þá heldur þjóð-
in, sjeu eða hafi verið f voða
staddur.
Margt flcira mætti telja, sem;
vert væri um að ræða, og hverju
þessu væri hægt að skifta f marga
flokka. En, að endingu : Er það
ekki þessu að kenna, eða er það j
„forlaganna“ vegna, að akrarnirí
hjá Þjóðvcrjum og Pólverjum eru !
nú þegar stœrri en íslendinga. j
Vilja nú ekki allir góðir drengir!
fara að skyggnast eftir ástæðunum?!
Þær hljóta að vera tW, þvf það er j
ekki af hendingu að íslendingar I
eru að verða á eftir f þessum parti!
byggðarinnar, þar sem þeir þó.
höfðu öll möguleg tækifæri til að
halda sínu í samkeppninni við
aðra.
WINNIPEG
BUSINESS
COLLEGE.
Port. Ave. WINNIPEG.
NORTH END BRANCH. i
Á MÓTI C. P. R. VAGNSTÖDINNI.
Sjerstakur gaumur gefinn að upp-
frœðslu í enska málinu.
Upplýsingar fást hjá
B. B. Olson, Gimli.
G. W. Donald, sec.
WINNIPEG.
BALDUR gctur ekki
komið út f næstu viku vegna sjer-
stakra orsaka, sem prentsmiðjunni
eru viðkomandi. Lesendurnir eru
góðfúslega beðnir að afsaka.
Svör
upp á reikningsdœmi f nr. 24.
1. Mannfjclagið. Þar mætast
allar stjettir.
2. Þinghúsið. • Þar mætast all-
ar stofnanir.
3. P'lokkadráttur. Af þvf sum-
ir vilja ólifnað, en aðrir rjettan,
veldur uppfrœðslan þvf að menn
verða sffellt snjallari f þvf að beita
hvorir aðra bríigðum til þess, að
koma sfnu fram.
4. Kosningabarátta. Húnsprett-
ur af þvf, að embættaveitingar eru
í höndum sjerstakra flokka.
5. Matarmáladcild. Með hú-
verandi flokkastjórnar fyrirkomu-
lagi koma allar stjórnardcildir satn-
an f þeirri einu deild, af þvf að
„pólitfk er matarmál“, cins og ðn-
ar Hjörleifsson sagði einu sinni.
6. Atkvæðasmali. Það er satna
hvernig afstaða þeirra er reiknuð,
sem þurfa að vera upp á hið opin-
bera komnir. Þeir smala allir
saman atkvæðum.
7. Baldvin eða Sigtryggur. Það
er ekki gott að segja fyr en dálítið
seinna hvort svarið er rjett.
Svona gengur það f veröldinni:
— Mannfjelag, — Þinghús, —
Flokkadráttur, — Kosningar, —
Matarmál, — Atkvæðasmölun, —
og eins flokks B.eðaannarsflokksS.
Ali.t af flokkurinn, aldrf.i
FÓLKIð.
Deerings ágætu
stálhrífur
eru nú til sölu hjá
G. Thorsteinson
á GlMH.