Baldur - 21.12.1903, Page 1

I. ÁR.
Nr. 48.
BALDUE.
SVEITA-
STJORXARFAR
I MANITOBA.
Sveitirnar I fylkinu hafa ýms
rnál sjerstaklega f sínum höndum,
en að mestu eru þó störf þeirra
fólgin f þvf að vernda ýmislcgt,
sem á að miða til almennings-
hcilia, fremur en að sctja nokkrar
almcnnar stofnanir A fót. Sveitirn-
ar hafa á hendi verndun á eignum
manna gegti ágangi kvikfjenaðar,
vcrndun á kvikfjenaði gegn árásum
villidýra, verndun á hcilsu manna
gegn sóttnæmum sjúkdómum,
vcrndun á fátæklingum gegn hung-
ursneyð, o. s. frv.
Auk þessa hafa svcitirnar vald
til þess, að ráðast í byggingu nýrra
vega á eigin kostnað, en með þvf,
að þær mega ekki auka tckjur sfn-
ar mcð ncinum óbeinum álögum,
svo scm tollum cða öðru slfku,
heldur að eins með bcinum álögum
samkvæmt efnahag hvcrs sjerstaks
gjaldanda, þá verða vegagjörðar-
mál oftast nær aðalíhugunarefni og
ádeiluefni sveitarbúa. Þeir, sem
ri/ja láta gjöra rnikið, rerða að
sœtta sig rið að borga mikið.
Allt annað er ómögulcgt, ómennis-
lcgt, og fyrirlitlcgt. f'cir, sem
kveinka sjcr við öllum tilkostnaði,
gcta ekki verið óhultir með ncinu
öðru móti cn þvf, ,,að gjöra ckki
neitt svo þeir cigi ckki neitt, þvf
þá þurfa þcir ekki að gjalda neitt,“
eins og hr. Gunnsteinn Eyjólfsson
lagði eitt sinn í munn Jóns á
Strympu. Hvcr sá maður, scm
ætiast til að mikið sjc gjört í sínu
nágrenni, án tillits til þcss, að slfk
byrði lcggst á alla sveitarbrœður
hans, sem þá væntanlega vilja
einnig að mikið sjc gjört' f þeirra
ríágrenni, hann cf hvcrju mannfjc-
lagi til minnkunar.
GIMLI, MANITOBA, 21. DESEMBER 1903.
Sveitanna samþykkis er einnig
leitað við stofnun skólahjeraða, en
synjunarvald þeirra f þcim efnum,
er takmarkað af menntamálalög-!
gjöf fylkisins f heild sinni, og þeim j
bcr skylda til að hafa á hendi inn- í
heimtu þess fjár, sem beinlfnis eri
dregið íir vasa sveitarbúa, upp- i
frœðsiu til eflingar.
j Þcir svcitarbúar, scm inna afj
j hcndi afgjald af cignaupphæð, scm ;
nemur $100, kjósa árlegaeinn odd
vita (Rcevc) fyrir sveitina, og auk
hans cinn fulltrúa (Councillor) fyr-
ir hvcrja deild í svcitinni. Engri
sveit má skifta f meir en sex deild-
ir, og getur þvf engin sveitarstjórn
orðið fjölmennari en 7 manns. j
i Hvert það þorp, sem hefir 500 f-
I búa, getur krafist þcss, að vcra
j dcild út af fyrir sig, og hafa sjer- j
! stakan fulltrúa fyrir sig f sveitar- j
} stjórninni ; og þar, sem íbúatala ;
j nemur 1500 manns, má mynda
j sjerstaka bæjarstjórn, þeirri svcit
j óviðkomandi,sein bærinn stcndur f. j
'
Vcgna þcss að meðiimir sveitar-
stjórnarinnar standa ekki og falla!
; hver með öðrum eins og ráðaneyti
í fylki cða ríki, bcr kjósendunum
1 sjerstök skylda til þess, að taka!
vel eftir framkomu hvers þeirraí
um sig. Ef cinhver þeirra er vald- i
ur að því, að koma cinhverju f j
i framkvæmd, sem gjaldendunum er j
ógcðfcllt, þá hljóta cinhverjir stall-
brœður hans að vcra honum sam-
! sekir f augum kjósendanna. Það
er gömul Kaffasarkcnning, að cinn
skuli ifða fyrir alla, og enginn ær-
legur kjósandi ætti að láta sjer
verða það, að ráðast á einn fulltrúa j
mannfjelagsins fyrir aðgjörðir
margra.
Það verður þvf aldrei of vel j
brýnt fyrir mönnum, að taka vcl
cftir gjörðum fulltrúa sinna, og j
fylgja svo velþóknun sinni cða van-
þóknun drengilega og sanngjarn- j
lcga fram gagnvart öllum, sem f
! hlut ciga. Það vill, hvort scm cr,
enginn drenglyndur samverkamað- j
ur hafa stallbróður sinn að skálka- !
skjóli fyrirsínum efgin ávirðingum, í
jafnvel þótt það kynni aðverahag-
fellt fyrir þann flokk, sem hann j
kann að til hcyra í öðrum málum.
* *
•H-
Auk þcss sem fylkinu cr skift f
sveitir, scm cru hver annari óháð-
ar f sfnum sjcrmálum, er fylkinu
einnig skift f
SKÓLAHJERÖÐ,
sem auk síns sjcrstaka nafns cru
talin eftir númerum svo mörgum
hundruðum skiftir. Á hverju þvf
svæði, sem 10 börn eru til á skóla- j
aldri (5—ióára), má biðja um nýj- ;
an skóla, cf ekkert af þvf svæði
er ncinu skólahjeraði tilheyrandi.
Ef svæðið er allt innan takmarka
einnar sveitar, verður stofnun liins |
nýja skólahjcraðs að öðlast sam-
þykki hlutaðeigandi sveitarstjórnar,
en liggi svæðið inn fyrir takmiirk i
fleiri sveita, verður að ieita sam- j
þykkis allra sveitastjórnanna.
Eftir að skólahjerað er stofnað, ;
kjósa hinir skattgjaldandi íbúar j
þess þriggja manna nefnd til þess, j
að standa fyrir iilium sínum fram-
kvæmdum, sem að uppfrœðslunni
lúta. I fyrstu er cinn þeirra kos-
inn til eins árs, annar til tvCggja'
ára, og hinn þriðji ti! þriggja ára. ;
Upp frá þvf er kosinn cinn ncfnd-
armaður á ári, til þriggja ára f
hvert skifti, og gengur þannig
starfstfmi nefndarmannanna sffelld- j
lega á misvíxl þegar allt er mcð
felldu. Þegar einhver þeirra deyr
eða segir af sjer f miðju kafi, held-
ur sá áfram, sem kosinn er f hans j
stað, til þess tfma, sem hinn hefði
verið, ef hann hefði sctið kyr.
Mörg skólahjeröð mynda til sam- j
ans heila deild, sem stendur undirj
umsjón eins ákveðinseftirlitsmanns,
sem menntamáladeild fylkisins set- j
ur til þcss, að hafa gætur á starf- í
semi kennaranna og framkvæmd-j|
um skólanefndanna. 1
Skölanefndirnar sjá um byggingu
skólahúsa, hirðingu þeirra, yiðhald,
og allan kennsluútbúnað. Þær sjá
einnig um ráðningu kennaranna,
og lengd kennslutímans á hverju
ári, og í þessu efni eru þær algjör-
lega óháðar bæði fylkis- og sveitar
stjórnum, sem eru þó skyldar til
þess, að leggja skólunum vissafjár-
upphæð fyrir hvern dag, sem
kennsla fer fram. Einnig hafa
skólanefndir vald til þess, að skylda
aðstandcndur þeirra barna, scm
eru á skólaaldri, til þess, að senda
börnin á skóla, hvenær sem nefnd-
armönnum býður svo við að horfa.
Það fje, sem skólatiefndir þurfa
að brúka um fram það, sem þcim
er lagt til af sveit og fylki, fá þa r
með bcinum álögum á gjaldendur
síns sjcrstaka hjeraðs, og er sveit-
arstjórnin skyld til að sjá um inn-
köllun þess fjár eða borga það úr
sfnum sjóði að öðrum kosti, ef hún
lætur innköllunina dragast úr höml-
um, en engan rjett veitir þaðsveit-
arstjórninni til þess, að taka f
nokkru fram fyrir' höndur ncfnd-
anna, hvorki til þess að takmarka
fjárbrúkun skólancfndanna nje f
nokkru öðru tilliti.
Af öllu þessu má sjá, að skóla-
nefndir eru hinar rjetthæstu stjórn-
ir, sem til eru hjer f landi. Þær
geta í raun og veru beitt hinni blá-
berustu harðstjórn f framfcrði sfnu,
ef þær eru svoleiðis skapi farnar,
og gegnir það því hinni mestu
furðu, hversu almennt áhugaleysi
menn sýna fyrit" kosningu þeirra,
sem skipa þcssar nefndir. Stund-
um sœkja að eins sárfáir menn
fundi skólahjeraðanna, og stundum
eru kosnir í þessar nefndir þcir
menn, sem ekki þekkja cina grein
f skólalögum fylkisins, hafa sárlítið
vit á nokkrum mcnntamálum og
cru óhneigðir fyrir allt slfkt. Það
er oft bágt ti! þess að vita, hversu
mikla lítilmennsku menn sýna með
þvf, að láta tildra slíkum heiðri ut-
an á sig, án þcss að vera til neydd-
ir, oghversu mikið ósiðferði kemur
fram hjá kjósendunum í því, að
Íara ekki skynsamlega með atkvæði
Tn við slíkar kosningar.