Baldur - 08.01.1904, Blaðsíða 3

BALPUR, 8. FEBR. I9O4.
3
SjÁLFSTAMNING. Á fyrri
öldum, þegar mennirnir g&fu fýsn-
um sfnum og tilhnegingum lausan
tauminn, og jafnvel guðunum var
þannig lýst, að þeir væru reiði-
gjarnir með hefndarhug, skrifaði
siðferðiskennari nokkur til læri-
sveina sinna á þessa leið : „Aukið
þrek yðar og þolgæði mcð sjálfs-
stjórn".
Þetta var nú raunar ekki ný
kenning. Epictctus hafði kennt,
að menn ættu að æfa sig f sjálfsaf-
neitun, og Plató hafði sagt, að sá
sem hcfði lært að stjórna skapi
sfnu, væri mikilhæfari en sá sem
hefði yfirunnið borgir. Flestum
afhinum eldri heimspekingum kom
og saman um það, að hógværð og
stilling væri undirstaða allra sjer-
stakra og góðra lyndiseinkunna
mannanna. Það er sannarlega fag-
urt og giifugt að horfa á þann
mann, semsýnirað hinum andlegu
hæfilcikum er svo vel niðurraðað,
skynsemin er einvaldur hús-
bóndi tilfinninganna. Það cru að
esns slfkir menn sem skilja hvað
frelsi og vald er. Að láta hið
dýrslega eðli mannsins stjórna sjer,
er eitthvert ,hið viðbjóðslegasta á-
nauðarok sem hugsast getur.
Hreinasta gleðin og heilnæmasta
frelsið fæst að eins fyrir sjálfsstjórn.
Erfiðasta baráttan, sem mætir
manni á lífsleiðinni, er gegn sjálf-
um sjcr. Lundarfarið verður að
temja, fýsnirnar verður að hefta
°g sjergæðingsháttinn verður að
beygja undir meginregluna. Mað-
ur verður að segja sjálfum sjer að
gj'ha rjett, af þvf að það cr rjett.
Haglega endurtekst þessi barátta,
þvf lffið er þrotlaust strfð við eitt-
hvað, cn siðferðislcga aflið eykst
við æfinguna — hversu erfið sem
hún er — og vcitir ró og ánægju.
Eða hlýtur það ekki að vcra
ánægjulegt að halda orustuvellin-
um og hafa yflrburði f hvlvetna.
Sjeum vjer rcittir til reiði, að gcta
svarað með orðum sem engan
meiða. Sje reynt að mciða velsæm-
istilfinningu vora með ásetnings-
háði og augljósri fyrirlitningu, og
vera þó friðsamur eins og ekkcrt
væri að. Sje okkar freistað til að
borga illt mcð illu, en varirnar
þegja og hjartað fyrirgefur. Hug-
le.ðingar um slfkt eftir á getaveitt
ir.anni ánægjulegri stundir, en
manni hefir nokkuru sinni til hugar
komið að verða aðnjótandi. [Þýtt].
Málamyndaglœpur.
----:o:----
I.
,,Nei, Milly, það tjáir ekki að
tala um það. Kvennfólkinu cr
þannig varið að það getur ekki
framkvæmt slfka hluti. Það skort-
'r byggindin, sem einkennir karl-
kyns ræningja1" sagði Carbutt, um
leið og hann stóð upp úr hæginda-
stólnum og færði sig að ofninum.
Húsfreyja hlustaði þcgjandi á
þessa mikilmannlegu ræðu manns
síns um það, að hennar kyn skorti
dugnað tilað fremja glœpi, en með
sjálfri sjer brosti hún að röksemd-
um hans, sem henni voru gagn-
kunnar frá fyrri tfmum.
Þau höfðu giftst fyrir nærfellt
tveimur árum, og samdi mjög vel,
enda þótt ástareldur tilhugalífsins
væri ögn farinn að fölna.
Clarence klæddi hugsanir sfnar í
einkennilegan búning, sem konu
hans þótti oft mjög gaman að, og
spurningin um yfirburði annars
kynsins yfir hitt, var oft samræðu-
efni þeirra. í þetta sinn stóð svo
á að Clarence hafði Iesið upphátt
frásögu um kvennmann, sem hafði
tekið þátt f ránsárás, en var hand-
tekin meðan á henni stóð, og varð
frásaga þessi umræðuefni þeirra.
,,Sannar þetta ekki það, scm
jeg ávalt hefi sagt," sagði hann
sigri hrósandi, þegar hann varð
þess var að kona hans gjörði enga
tilraun til að andmæla honum.
,,Það er ekki ómögulegt að þetta
hafi verið svona, en hið gagnstæða
er einnig hugsanlegt,“ sagði kon-
an, og lagði prjónana sfna frá
sJer» ,,því hefði hárið hennar ekki
tafið —“
ITann fór að skellihlægja, svo
hún varð að þagna.
,,Ó, Milly, þú gjörir út af við
mig. Hárið hennar ? Sagðirðu
það ekki?“ og hann hlammaði sjer
niður á stólinn og vcltist um af
hlátri. Þetta var svo kátlcg sjón
að konan varð að hlæja líka, nauð-
ug, viljug.
,,Jeg get ekki sk:lið,“ sagði
Clarence, þegar hann loksins var
hættur að hlæja, , .hvernig henni
gat dottið f hug að hún gæti dulið
kyn sitt, sjerhver hreifing hennar
hlaut að koma upp um hana hjá
athugulum áhorfanda. Það hefði
mátt vera reglulegur heimskingi,
sem hún hefði getað narrað". Að
lokinni þessari tölu stóð hann upp,
tók vindlahylki sitt, fjckk sjcr einn
vindil og kveikti f honum.
,,Jæ-ja, Clarence, mjer skilst svo
sem að þú munir treysta þjer til að
þekkja kvenmann, hvernig sem
hann er klæddur".
,,Jár þvf máttu trúa,“ svaraði
hann, og bljes um leið út úr sjcr
stóreflis reykjarmekki. ,,Það er
eins og jeg segi, sá sem ekki get-
ur það, hlýtur að vera reglulegur
heimskingi“.
,,Þú ætlar kvennfólkinu engan
sjerlegan dugnað, Clarence".
,,Jú, það gjöri jeg, en jeg stend
við það sem jeg hefi sagt, þegar
um glœpi er að ræða, að þá eru
þær langt á eftir karlmönnum.
Þær eru góðar þangað til undir
endirinn líður, þáeru þær vanarað
gjöra eitthvert axarskaft," sagði
hann að sfðustu.
Fyrst þagði Milly litla stund,
svo sagði hún :
,,Það getur vel verið að þú hafir
rjett fyrir þjer, Clarence, cn jeg
held nú samt, að ef jeg reyndi
citthvað af þcssu tagi, þá mundi
jcg geta narrað þig“.
Húnsagði þetta mjög rólega, en
með svo mikilli vissu í rómnum,
að maður hennar missti skörunginn,
sem hann var að skara að eldinum
með, af tómri undrun, snjeri sjer
svo við og horfði á hana eins og
hann gæti ekki trúað sfnum eigin
eyrum.
,,Þú ert að gjöra að gamni þfnu,
góða Milly mfn“.
,,Nei, þvf fer fjarri, jeg hefi
aldrei verið alvarlegri á allri ævi
minni,“ svaraði hún. Maður henn-
ar fór aftur að skara að eldinum til
að hylja undrun sfna.
,,Viltu ekki lcyfa mjerað rcyna,
Clarence?" spurði Milly.
,,Gjörðu þig ckki að athlægi,
Milly,“ sagði hann cftir nokkra
umhugsun. ,,Þú veizt vel að þú
getur ekki slíkt“.
„Hvers vegna má jeg ckki
reyna ? Ertu máske hræddur um
að þú verðir undir f viðskiftunum
að lokum ?“ spurði hún í hálfgerð-
um ertnisróm.
Þetta gat maður hcnnar ekki
þolað, og svaraði því strax :
„Góða Milly mfn, jeg stend við
allt scm jeg hefi sagt, og ef þig
langar til þess, er þjer velkomið að
reyna að koma mjcr á aðrar sk.oð
anir, já, og jeg skal gjöra betur,
jeg skal gefa þjer fullan kassa af
glófum efþú vinnur“.
,,Gott,“ sagði Milly, sem búin
var að hugsa sjer ráð. ,,Jeg geng
að þvf vcðmáli“.
„Já, það er að segja að þvf er
mig snertir, en ef þú tapar, sem
er sennilegra, þá fæ jeg ekki neitt,
þvf þú ert aldrei vön að gefa mjer
neitt, þegar þú tapar,“ sagðihann
f spaugi.
,,Gefðu mjer frest þangað til &
mánudagskvöidið kemur, “ sagðí
hún, án þess að sinna seinustu orð-
um hans, „og þá vona jeg að geta
losað þig við þessar ósanngjörnu
skoðanir þfnar".
Á þenna hátt komu þau sjer
saman, að hálfu lcyti f alvöru og
að hálfu leyti f gamni. Af tilviljun
var 1. apríl næsta mánudag, og
Milly var viss um með sjálfri sjer
að geta gjört manni sfnum tilfinn-
anlegan grikk, svo hún gæti eign-
ast glófana með sönnum sigri.
II.
Dagurinn hafði verið mjög kald-
ur, bæði regn og stormur, svo
Clarence, sem átt hafði annrfktum
daginn, var kátur yfir þvf að vera
kominn inn f járnbrautarvagninn
við Waterloostöðina.
Fyrstu dagana eftir að þau veðj-
uðu gætti hann sfn nákvæmlcga
fyrir Milly, en þar eð hún gjörði
enga minnstu tilraun til að blekkja
hann, hjelt hann að lokum að hún
hefði gleymt veðmálinu. Á þessu
augnabliki var hann f huga sfnum
að hlakka til að koma heim til kon-
unriar sinnar, og að mega setjast
að kvöldverði með henni. Hann
kveið fyrir hvað þær 40 mínútur
yrðu lengi að Ifða, sem lestin þurfti
til að komast til Hampton Court,
Hann var aleinn f reykingavagni,
og hugsaði scm svo, að nú skyldi
hann hafa það notalegt, en þá opn-
uðust dyrnar allt f einu og inn kom
kona, lafmóð af hlaupum, og fleygði
! sjer niður í eitt hornið um leið og
lestin rann af stað.
(Framhald).