Baldur - 10.08.1904, Síða 2

2
BALDUR, io. ágöst 1904.
BALDBR
er gefinn út á
GIMLI, - MANITOBA.
Kemur út einu sinni í viku.
Kostar $1 um árið.
Borgist fyrirfram.
i eftirlitsmönnum mynduð stjórn, og I Sálarástand margra, sem svona víðsvegar í hugskot almennings.; dauðþreyttur á þessari höfðingja-
það er einmitt það, sem ’anarkist- j hugsa, er sama eins og f hjeran- ’ Þeir Fourier, Hugo, Sue og Zola dýrkun, og farinn að leitast við, af
! inn‘ hefir á móti. Ástandið, sem um,sem hætti við að drekkja sjer j hafa ekki verið neitt mjúkhendir veikum mætti, að hugsfi dálftið
i nfl er í heiminum virðist cinmitt þqgar hann sá hornsflið flýja sig f á Frökkum; þeir Kropatkin og sjálfur.
vera sá’anarkismus,' sem Coopcr. laíknum. Það vár svo sem ekki Tolstoy á Rússum; Stead og
bágborið lífið á meðan hann stóð ; Btatchford á Englendingum;
svo háft í veröldinni, að hornsflið Goefge og Bellamy á Bandarfkja-
bar ótta fyrir honum. Eftir það: mönnnm; o. s. frv., meðal allra
hefði þessi hjeri aldrei g;engið inn I þjóða,sem nokkuð kveður að. Enda
á það, að hann og hornsílið væru | hafa gamlar venjur og drottnun-
jafningjar, eða það, að höfðingja- j argirni orðið, nú upp á sfðkastið,
veldi væri ekki gott fyrirkomulag, J æði mikið að láta undan sfga.
’anarkismus' gcti ekki orðið að , þvf hann fann ekki svo mjög til J Þótt hinir sjálfbyrgingsfyllstu þjóð-
framkvœmd með öðru móti en þvf, J þcss, hvað hann varöðrum vesalli,! stjórar, eins og Þýzkalandskeisari,
að , .handtaka stjórnvjelarnar og úr þvf einhver var vesalli en hann. J bjóði öllu byrginn f lengstu lög,
Þpssi tœkifœradýrkun cr hjcr /þá leitast hyggnari mannfjelags-
vill'hafa, þvf það er að vfsu þjóð-
fjelag, en eftir hans eigin
orðum, er það ekki reglubundið.
Þykir honum ekki þjóðfjeiagið nógu
óreglubundið ? Hvað vill hann
hafa það betur ? Þvflík speki !
Ennfremur segir Cooper, að
Útgefendur:
THE GIMI.I PRINT. & PÚBL. CO.
I.IMITÉD.
Ráðsmaður:
A. E. Kristjánsson.
Utanáskrift til blaðsins:
BALDUR, ,
Gimli, Man.
Verð á amánm »uglýain(;um er25 cent
fyrir þumlung dá!kalengdar. Afsiáttur er
gefiun á simrri auglýaingum, aem birtaat í það^ að þeir hinir sömu yrðu að J eins og vonin um ójöfnuð, milli Hinu er meiri gaurnur gcfinn nú,
biaðinu yfir lengri tfma. Viðvfkjandi
slíkum afelætti og öðrum fjármátum blaðe
ine, eru menn beðnir að scúa Bjer að ráða-
manninum.
þröngva þcim til hlýðni“. Hverjir
eiga að gjöra það ? Ekki geta
’anarkistar' gjört það, því þá væru
þeir farnir að stjórna sjálfir meó
ofbeldi, og það kemur illa við
kenninguná. Það á að þröngva til
hlýðni. Við hverja ? Líklegast
við einhverja menn, og þýddi þá
svo rótgróin, að það er orðið að
viðkvæði í amerfkönsku frelsis-
glamri, að hver sú kona, sem
veinbarn elur, geti vonast eftir að
Allir hinir skýrari alþýðumenn
sjá það daglega betur og bctur,
að cnga nauðsyn ber til að hafa
ástandið svona. Þeir byrja á því
að slá því föstu, að sjer bcri full-
komið hugsunarfrelsi. Það er
fyrsta sporið, og stærsta sporið,
því að SÁ MAðUR, SEM F.R ORÐlNN
sannfrjáls í LUND, VERðUR
ALDREI ÞRÆI.L í VERKI.
Það er því meir en lítið hlægi-
legt„ að reka sig á það í ritgjörð
eftir svokallaðann „anarkista,11
að neitað áje blátt áfram hugsun-
arfrelsis--,,prínsfpinu“. „Það kem-
ur oft fyrir, “ segir þessi um-
MIðVIKUDAGINN, IO. ÁGÓST I9O4.
Um jafnaðarmennsku.
Eítlr J. P. Sólmundsson.
,,Ekki stafar nú allt þetta rugl
láta sinn vilja hafa framgang,
þrátt fyrir gagnstœðan vilja ein-
hverra annara manna.
Þetta er eimitt kjarninn í þvf,
sem kallað er VALÐ, þvf það veit
maður,að sá sem hefir ráð áþvf,aðfá
sfnum vilja framgengt, hvað sem
hver segir f hans fjelagsskap, hann
hefir valdið; stundum vegna lík-
leiðtogar við, að gjöra höfðingja-
valdið svo vægt, að uppreisnarand-
inn brjótist sfður fram. Kristján
níundi gengur t. d. framar en
hafa fœtt forseta Bandarfkjanna, | flestir aðrir,mcð góðu eftjrdæmi í | riddi COoþcr'í almanakinti, ,,að
eða forsætisráðherra fyrir Canadá.j stjórnarbótum, þótt heimurinn al- j rithöfundur, sem byggjir á án-
Ekkcrt hrærir hjörtun eins djúpt, mennt taki ef til vill lítið eftir þvf. arkistiskum grundvelli, heldur
lengra áfram en kenningin leyfir
sinna barna og annara manna ! hvernig hin kaþólska kyrkjustjórn,-honum, og tekur að byggja sínar
barna. Allt Iffið á að vera tómar J sem hefir svo miklu vfðtækara
tœlcifœraveiðar, og hvcr á að i vald en einn og einn konungur,
mega hafa það, scm hann getur fer nú að ráði sfnu. Nú cr hún
klófest fastar en sá, sem við hann J farin að hvetja menn f ákafa til
þess, að lesa biblíuna, bendir á
keppir. Þctta ástand ræður nú
lögum og lofum, þar sem hið svo-
kallað frelsi er á hæstu stigi.
eigin byggingar, þar sem hún end-
ar. .. . í stað þcss, að binda sig
sjálfa,
eingöngu við kenninguna
Norður-Evrópu þjóðirnar sem sjer-
staka fyrirmynd í þeim efnum, og
gefur biblíuna svo út á máli lcs- J Annaðhvárt er þessi maður
fer hann að grufla. .. .“Svo , an-
arkista kenning þessa . Copper.-s
leyfir þá ekki að grufla? og þctta
á að vera kenning um frelsi!!
flón.
Þessi stjórnmálaskoðun nefnist |
amlegra krafta; stundum vegna j ’opportúnismus,‘ og honum telja endanna f sem allra ódýrustum 1 sem 5'^iHirfyrir öllum þeim anár-
af vondum vilja heldur afþekking-j andlegs atgjörvis af einhverri teg- j vissir menn á íslandi mikið til lofs útgáfum. Vitanlega miðar þetta kistum, sem eru sjálfum sjer sam-
arskorti,“ hugsaði jeg, þegar jegjund, og stundum vegna mann-j f r*tum sfnum> °S hjer vcstan hafs til þess að sætta almögann betpr I kvæmir,- -clíegar hann er 'úlfur f
var búinn að lesa greinarnar um ; fjelagslegrar afstöðu, sem aðrir J sttjndar fjöldi íslerizkra manna. vjg þag höfðingjavald, scm þar &! sauðargæru, serri talár svona vís-
’anarkismus‘, aðra f almanaki S. j menn beygja sinn vilja fyrir, sakir ‘lf mesta kappi, eins og blöðin j^jut ag m^|; y;ð þetta þafa ev. j vitandi til þess' að láta hrieiksíást
angelisku kyrkjurnar fcngið svo ð ^ví' HvOrt sém heldur ér, þá
i mikinn geig í sig, að nú tala þær I er Srem hans sjálfri sjcr svo sund-
ekki um neitt annað framar cn j urÞykk að ekkbrt er á henni að
sameiningu, alit til þess, að ekki: &rit;r*a- Þýðándinri hefði betur
B. Benedictssonar fyrir þetta ár,! hefðar og vanafestu, sem stundum
og hina f 25. númeri ’Hcims-j er á góðum, en stundum lfka á
kringlu,1 31. marz síðastliðinn.
Um Cooper þennan, sem grein-
vondum ástæðum byggð.
Stundum er þessi mögulegleiki
in f almanakinu cr eftir, veit jeg 1 til að fá sfnu framgengt—The
Jin
bcra með sjcr. Þeir menn sem
hafa þessa skoðun, tclja það öllum
dygðum æðra, að bjarga sjálfum
sjcr eins og bezt gengur, hvað
sem öðrum samtfðarmönnum, eða
Þeir| rýrni valdið . Höfðingdómurinn ; varið tíma sínum liI að skrifa l,m
ekkert að segja, en hitt tel jeg j Sovereign Power—f eins maniis! syngja’laissez faire' upp á frönsku, ‘ er fyrír öliu um að gjöra að vera Þctta frá eigin brjósti. Það hcfði
! komandi kynslóðum, líður.
vfst, að konan sem þýddi hafi j höndum. Það heitir Monarchy* | yfir sex daga vikunnar, alveg eins rfkur, og því þarf ekki nema lít
beitt allri tiúmennsku við sitt eða einveldi. Það má telja það og ’hallelúja* upp á hebresku, sjö- inn spámann til að sjá það fyrir-
verk. Grcinin er óheppilega víst, að f það minnsta einum
valin til þess, að sanna nokkurn
hlut, nema menntunarleysi höf-
undarins. Hann virðist standa
íþeirri meiningu, að hann sje að
tfma. Þeir viðurkeiina það á vfxl, .
margir f evangehsku
að það sje ekki nema gott og sjálf- í
manni hjá hverri þjóð gæti líkað
sú stefna vel, nefnilega einveldis-
manninum sjálfum. Það fram-
ferði, sem af þeim skoðunar máta
setja fram hina dýpstu speki, en sprettur, er kallað týrannaháttur,
slær þó sjálfan s:g á munninn í | og honum getur hver, sem vill,
þessari atuttu grcin. j beitt f sínu rfki, við skeppnurnar
Ilann segir t.d. að orðið 'an- sfnar, heimilisfólkið, eða hvern tJ1 ogsvo áuta blifðin
arch,j‘ þýði án valdstjórnar, „ogjarinan hóp, sem hann hefir virki- sjálfsagt. Þau telja hvers annars
átti það að gefa til kynna óreglu- ! lega vald yfir.
bundið þjóðfjelag,“ segir hann. j Stundum er valdið í nokkurra
Þetta cr annaðhvort bláber barna- j manna höndum, og þá vitanlega
skapur eða þýðingin hefir ekki orðið , hinna auðugu manna eða svo-
nógu skýr. Þessi vesalings Coop- nefndu höfðinga. Það er ’Oli-
er þykist vera að frœða menn ura ' garchy' eða höfðingjaveldi (fárra
það, hvað ’anarchi* sje, og varar manna veldijOg það er cinmitt það,
orðið eitthvert vit f þvf.
Allir þeir,sem berjast fyrir um-
bótum hcimsins, byrja á þvf að
unda daginn. Þeir vita að það fram, að kaþólska kyrkjan rýmkar
borgar. sig ekki, að gjöra of mikið ! smámsaman svo um böndin, að : PrÍedl,<a hugsunarfrelsi. ,.Opnið
veður út af fjárglæfrabrögðum j hún getur á endanum fengið ev- j bókina“ var fáni Lútcrs á sfnum
andstæðingaflokksins, þegar hann j angclisku kyrkjurnar aftur til sam- jtfma' -Kennum Þeim að hugsa,
cr við vuldiu> Þvf Það 8æti sPJ1It! komulags, eins þær eru nú byrj- læra teir að tala- “ saSði Tóm-
þeirra eigin tœkifœrum á sfnum j aðar sfn & millí. Það er nú þegar !as Sæmundsson, og hjá öllum
kyrkjunum
farnir að ympra á þyf, hvað sjer
legt atriði f
samkeppnin er lífið og sálin f j tekur þær sVo tilfinnanlega 'heitt,
tækifæraveiðiskapnum. Annars' að það stæði Iengi í vegi fyrir hag-
yrði kannske tækifærunum lokað, fdldu sambandi tii sókriar og
og enginn ’opportúnismus‘ fram- Varnar, þegar þar að kæmi. Það
ar mögulegur, og ekkcrt hiifðingja-, samband vcrður þeim með tfð og
veldi gæti lengur haldist við.
það gcfi til kynna „óreglubundið ; konungi og forsætisráðherra niður
þjóðfjelag ‘. Líklega á hann þar j til tukthúshaldara og þingsnata,og
við þjóðfjelag, sem er ekki bundiðjallir þeirra vinir og vina vinir
neinni reglu, en án reglu sjá allir: berjast af mestu hreysti gcgn
að ekki gctur verið um fjelög aö um breytingum. Eftir shkra
ræða. Þess vegna er það, að aðrir
eins ’ariárkistar* eins og P. Kro-
Potkin og Elie Reclus, scm skilja
sönnum framfaramönnum kveður
við sama tón. Hverjir, sem eiga
sagt, að andstæðingaflokkurinn sje ““““ “ ±'v‘’ “v““ 'VJV'1 ! • _ , . . . . ,
hvernL-, „ J- ! þyki mikið varið f messusiði ka-íeinn eða annan þátt f ^vf’að varna
-----<-■ * — hve|.t annað U •.. . , , ■ .
,stil þólsku kyrkunnar og alla hennar I mðnnum Þess að hugsa fynr s.g
veru, þö áðlllf ’þyLLumflýjan- j viðhilfn; og alþýða cr hvork, 5v„jf*V hcldur cru gr«-
Samkeppnlnnt, og! vél að sjer f sjerkreddunum laðafjelog, kyrkjufjelyg,
eða stjórnmálafjelög, þeir eru all-
ir vísvitandi eða óvísvitandi f
þjónustu kúgunar og höfðingjaveld-
is. Hugsunarleysið og vanþekk-
ingin er aðalbeizlið, sem varnar
mönnum þess; að verða menn með
mönnum, þvf ,,fyrir andans fram-
för eina fólksins hönd ér sterk. “
Eftir þvf, sem fleiri krcfjast
hugsunarfrelsis og færa sjer það í
nyt, eftir þvf verða þeir alþýðu-
inenn fleiri, sem þykjast jafnsnjall-
ir þeim, sem þeir hafa áður látið
teyma sig, eða f það minnsta þykj-
ast jafnrjettháir til þess að njóta
Iffsins, eins og þeir, sem skóla-
gengnir eru, eða á annan hátt hafa
komist trl auðs- og upplTefðar,
1 .<•• (Fritmhaldi. •
menn 1 grfð við annara manna: scm fjöldanum af fólki fellur svo I VC1U‘ lcl,yui VI°- j tfma hagkvæmt, til þess að verjast
villukenningum um það efni, en dœmalaust vel f geð, að allir Þessi sfðasta sýrting í þcirri póli- j skynsemistrúnni. Þá verða rök-
sjálfur hcldur hann þvf fram, að stjórnarfarshluttakcndur, allt frá tísl<u kómidíu, sem nú er leikin í; Semd og Róm (Reasons & Rome)
öll-
landinu, er skoplegui kjóaleikur. tva;r um boðið; önnur til þess að
Þegar tveir flokkar, sem alla sfna j veka framfarabylgjum heimsins
tfð hafa á vfxl látið
skiljast, að annar væri englasveit
almenningi; ^fram> cms og hfin gjörði á mið-
en hinn púkahópur, cru farnirað
[ öldunum, hin til þess að tálma
.. , . _ framförunum eftir mætti, eins og
viðurkenna hvor annan, og jafn- :
manna hugsunarhætti, er ekkert j vcl halda höfðinu upp úr hvor á: allar „orÞ<5dox“ kyrkjur hafa æv-
jafn nauðsynlegt eiift og það, að r.ðrum, þá er eitthvað f loftinu, j inleSa Sjí5rt> með sinni sjáífsögðu
vdðhalda tceliifmrunum. Tæki- scm sameiginleg hætta stafar af. mótspyrnu gegn rannsókn og fielsi.
sig sjálfir, vilja ekkert hafa með færanna land Og frelsisins land,—1 Það er oft illt og broslcgt að sjá, Þjóðstjórnirnar, kyrkjustjórnirnar,
nokkurt þjóð.fjclag að gjöra. Þeir það cr citt og hið sama. Verst' hvernig smjaðrið kemur í staðinn og verslunarsamkundumar cru
eru ekki nógu mikíl börn til þess, ';er að vera aumastur,og «ótt er þvf ’ fyrir hrokann, þegar komið er að ' mismunandi greinar af V.oligarki, “
aðtalaum Þjáðfjdag, þvf það j að hafa tnkifœri til að geta skotið
getur ekki verið til, ún þess, að einhverjum öðrum aftúr fvrir si<>-
J 1
skuldadögunum.
| sem skipaðar eru fáeinum svoköll-
Híri sameiginlega hætta allra uðum hiifðingjum Þær vilja allar
hafa einhvcrjar reglur til þess aðjogallt af gctur vcrið von um að; höfðingjaveldisflokka, og alls þess vcra ríkar, og eru óspárár á a«
lifa eftir, og þá þarf einhvern ti! hækka, ef manni cr ekki fyrirmun-1 fyrirkomulags.stafar frá þcim fræ- prjckika fylgifiskum sfnum þá
þcss að sjá um að þeim lífsreglum að aðþrykkja náunga sínum niður, j kórnum, sem ýmsir hinir merkustu kenningu; en til allrar blessunar
sje fylgt; en þá væri með slílkum —svona við tœkifœri. j rithöfundar síðustu aldar hafa sáð 1 er nú fjöldi fólks óðutn að verða Telcfón nr. 1498.
Dp. O. STEPUjpNSEN
, 563 Ross St.!
WINNIPEG.