Baldur - 29.11.1905, Blaðsíða 2

2
BALDUR 29. Nóv, 1905.
ER GEFINN ÚT Á
GIMLI ------ MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ* !
- ________________!
KOSTAR $1 UM ÁRIð.
BORGIST FYRIRFRAM
ÖTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
RITSTJÓRI:
Magnús J. Skaftason.
RÁÐSMAÐUR:
G/sli P. Magmísson.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
IB.YYIL.IDTXIR,,
GIMLI,
TÆ^YIST'
Vetð á *mánm aug1ýainf;um er 25 cent
fyrir þumlung dá kslengdar. Afaláttur rr
gafínn á atœrri anglýsingum, aem birtast. í
blaðinu yfir lengri tíma. V.ðvíkjandi
alílcum alalætti «g öð-um fjármálum bluðj-
irta, eru menn btðnir að snúa ajer að ráðs
mamiiomn.
MIbVIKUDAGINN. 29. N(5V. 1905.
Askorun
til yerkamanna.
Eftir
Upton Sinclair.
(Frarnh.)
Þeir lifa f höllutn, flystingfum t.g
munaði heirnsins, sem ekki er hægt
með orðum að lýsa, og fmyndun-
araflið hryllir við þvf, og sálin vcrð'
ur sjúk að hugsa til þess. Þcir
eyða hundruðum dollara fyrir eina
skd, eða vasaklút, cða sokkaband.
Þeir cyða milljónum fyrir Iresta,
cða automobi!, eða iystiskip, eða
hallir, fyrir veislur, fyrir litla skín-
andi steina, er þeir skreyta mcð
líkama sinn. Innbyrðis er milli
þeirra látlaust kapphlauji um það
hver gcti mestur verið í þessu
bruðli og kæruleysi, f þvf að cyði-
leíígja gagnlcga og nauðsynlega
hluti, f þvf að eyða vinnu og 1 ffi
meðbræðra sinna. Og erfiði og
angist þjóðanna, svitinn og tárin
og blóðið mannanna, er alt þeirra
eign. Það dregst alt til þeirra,
líkt og lækurinn rennur f ána, áin
í elfuna og elfan f sjóinn. Það cr
svo óhjákvæmilegt og sjálfgjört, að ]
allur auður mannfjelagsins hverfi 1
til þeirra.
Bóndinn ræktar jörðina ; nárnu- ;
m ð. rinn grefur inn f iður hennar;!
vcfarinn vcfur á vefstólsínn; stein- j
höggvarinn hcggur stcininn ; hinn
vitri maður gjörir uppgötvanir ; ..
• • • • *...... og alt þetta
sem hcili og vöðvar manna fram-
kvæma og vinna, það safnast sam-
an í eina feykilega elfu, cr steypist
niður í skaut þeirra. ' Skógurinn
er ruddur og landið bygt og rækt-
að, járnbrautirnar þekja það sem
net eitt, stórar borgir eru á því
reistar, maskfnur eru upp fundnar,
og alt cr fyrir þá. Alt mannfjc-
lagið líggur í greipum þeirra, á
allri vinnu heimsins hafa þeir tak-
markalaust vald, og svo rffa þeir
og eyðileggja eins og grimmustu
ú'fa'", gleypa og slfta f sundur cins
og hungraðir gaminar (hræfugl). !
011 mannanna verk eiga þeír um j
eilffar tíðir og aldrei láta þeir neitt
af þvf laust. Hvern:g sem menn
snúast f móti, eða standa á móti,
þá lifir þó mannkynið fyrir þá og
deyr fyrir þá, því að þeir eigackki
einungis vinnu manrfjelagsins
heldur einnig yfirvöld, stjórnarráð ;
þjóðanna.
Mcð mútum hafa þeir byltingar
gjört hjá þjóðum eins og f Amerfku,
sem þó cinu sinni var lýðveldi, og
vilji þjóðarinnar var þeim andstæð-
ur. Og alstaðar hafa þejr notað
hið rangfengna og stolna nafn sitt
til þess, að vfggirða sig með cinka-
rjcttindum, að dýpka og vfkka
skurðina, sem hagnaðarelfan renn-
ur um, alt þar til hún stcypist í
skaut þeirra. En þjer verkamenn,
verkamenn! Þjer hafið verið aldir
upp við þetta, þjer vinnið og strit-
ið sem áburðarklárar, og hugsið að
eins um daginn, sem lfður, og allar
hans þjáningar — cr virkilega
nokkur sá mcðal yðar, scm getur
trúað þvf að þctta gangi svona til
eilífðar ? Er nokkur sá mcðal áheyr-
enda minna, svo harður ogsokkinn
niður f svivirðinguna, að hann dirf-
ist að standa upp frammi fyrir
mjer og segja, að hann trúi þvf,
að þctta geti haldið áfram til ei-
lífðar, að öll framlciðsla og vinna
mannfjclagsins, öll skilyrðin fyrir
tilvcru og lífi manna (fæði, klæði,
vcrkfæri, land) muni vcrða æfinleg
cign f&einna iðjuleysingjaog snfkju-
dólga þeirra, til þess þcir geti eytt
þvf og sóað f hjegón a og munaði
.................. cður að vinna
mannfjelagsins sje ekki eign þcss
sjálfs, og það sjálft hafi full ráð yfir
henni og afurðum hennar ? Ogeigi
það nokkurntíma að vcrða, hvern-
ig á þá að koma þvf fyrir ? I lvaða
máttur er það, sem á að koma því
til leiðar? Ætli það vcrði hlutvcrk
húsbænda yðar — Ætli að þcir
fari að skrifa fyrir yður frelsis-
skrána ? Ætli að þeir smfði svcrð- I
:
ið, sem gjörir yður frjálsa ? Ætli j
að þeir fylki flokkunum, sem ganga [
út í þann slag? Ætli að þcir cyði
auðæfum sfnuin f þeim tilgangi ?—
Ætli að þeir byggi háskóla og kirkj-
ur til þess að sýna yður leiðina?
Ætli að þeir prenti blöð, cr skýri
frá framgangi yðar, cða myndi
pólitfska flokka til að heyja og
halda fram baráttunni ? Getið
þjer ekki sjeð, að það er yðarhlut-
verk ?—að það er yðar hlutverk að
dreyma, að álykta, að framkvæma?
Gctið þjcr ckki sjeð það, að ef að
þetta nokkurntfma fær framgang,
þá vcrður það þrátt fyrir allar
hindranir, scm auður og yfirvöld
geta á veg yðar skotið, þrátt fyriri
háðyrði og baktal, haturog ofsókn, |
þrátt fyrir barcfli og dýflissu ? Það |
verður framkvæmt, ef að þjer setjið
brjóstin ber á móti æði kúgaranna,
fyrir hinar hörðu og bitru kenning
ar miskunnarlausra sorga og sárs-
auka I Þegar hinn ófræddi andi
yðar þuklar fyrir sjer mitt f kvölum
og þjáningum, þegar hin óæfða
rödd yðar starnar sig hikandi áfram.
Þjcr sigrið fyrir hið sorglega hung-
ur anda yðar með þvf að leita og
keppa og þreyja, með kvölum hjart-
ans og örvæntingarinnar, með ó-
segjanlegum sársauka líkama og
sálar, mcð svita yðar og blóði. Þjer
sigrið með peningum, sem þjer haf-
ið keypt fyrir hungur og sult, með
þekkingu, sem þjcr hafið látið fyrir
nætursvefn yðar, mcð hugsunum,
sem hafa fæðst og þroskast undir
gálganum. Þjcr sigrið fyrir hreif-
ingu þ'á, sem byrjaði cndur fyrir
löngu, fyrir myrka óviðurkenda
hreifingu, sem Ijctt var að hæðast
að, ljett að fyrirlfta, hreifingu, sem
bar á sjer blæ befndar og haturs,
en sem hrópaði til yðar, verka-
mcnn, með látlausri, bjóðandi
raustu — með raustu sem þjcr ekki
getið flúið frá, hvar á jörðu sem
þjer eruð. í þeirri röddu hljómuðu
öll yðar rangindi, sem þjer voruð
beittir, og allar yðar eftirlanganlr.
Þjer sigrið cf þjer hlustið á röddu
skyldunnar og vonarinnar og alls
þess, sem yður þykir nokkurs
virði í heimi þessum. Ef að þjer
hlustið á n'iddu fátæklinganna, sem
krefjast þess að fátæktin hv.crfi,
ruddu hinna kúguðu, scm kveður
upp dóminn yfir allri kúgun, röddu
valdsins og máttarins, sem pressuð
er úr þjáningunni, marin út úr
veikleikanum, út úr gleðhini og
fcgurðinni og borin fcr eður fædd f
hinu botnlausa díki angistar og ör-
væntingar. Þjer sigrið fyrir raustu
erfiðisins (verkamannaflokksins),
scm fyrirlitin cr og svfvirt. Þjer
sigiið fyrlr þetta mikla tröll, sem
liggur flatt á jörðu, sem fjall eitt,
afarrnikið, en sjónlaust og þekkir
ckki hið fcykimikla afl sitt. Nú
sækja tröllið draumar um mótstöðu.
Vonin berst við óttann. Alt í
einu hreifir það sig og fjötrarnir
hrökkva sundur. Titringur fer um
risa þenna, út f hina ystu limi á
hinum afarmikla Ifkama hans, og
á augabragði verður draumurinn
að áformi. Hann hrekkur við, og
rís upp við olnboga. Böndin eru
hrokkin sundur, byrðarnar velta
af honum ; hann rfs upp allur, h&r
scm fjöllin ; hann stckkur á fætur
og hrópar til himna f hinni nýbornu
gleði sinni. Iiann sigrar allan
heiminn.
VILHJALMUR
KEISARI.
Mikil cr dýrðin og mikill cr
metnaðurinn hjá Vilhjálmi Þýska-
Iandskeisara, svo aðckki crudæmi
slíks nú á dögum jafnvcl ekki í
meira en þúsund ár.
Herbergisþjónar, byrlarar, skut-
ilsveinar hans eru furstar og prins-
ar, um 400 aðalsmcnn eru he:milis-
þjónar hans, og hvar sem hann fer
þá eru hópar þeirra jafnan f kring
um hann.
i
n
IL
Afbragðsgóð Team Harness
frá $22 til $32.
Singlc Harness frá $9 til $50.
Uxa Harness frá $10 til $15.
Alt handsaumað.
Hesta blankett af öllum tegundum.
Koffort og töskur af ýmsum stærðum, verði og gerð.
EGP’ io% afsláttur, sje borgað út f hönd.
West Selkirk.
S. Thompson.
mmnrmnnuminmtnmiruirnirrti
i 111111oi>Tii oi • i.11.• ■ 111.•><r.i.i:• 11111• in••■■• • ••■>.•••• i•
Þegar hann fer á fætur á morgn-
ana, þá bfður hans hópur þcirra
framan við dyrnat á svcfnherbergi
hans, svo þeir sjeu búnir til þess
að hlaupa að crindum fyrir hann.
Og þcgar hann stfgur á hestbak,
þá elta þeir hann til þcss að vcita
honum þjónustu eftir tign þeirra.
Einn hcldur f fstaðið og setur það
upp á tá honum, annar lyftir und-
ir hann, þriðji heldur f taumana,
fjórði heldur á yfirfrakka hans,
fimti á vara-vasaklútnum. Og upp
á Iff og dauða verða þeir að fylgja
honum effir, svo að þeir míssi ekki
af þvf, að veita honum þjónustuna.
Siðareglur eða serimonfur við
hirðina eru ákaflega strangar.
Hvaða yfirmaður í hernum sem er,
jafnve! æðstu hershöfðingjarnir og
marskálkarnir verða að heilsa hon-
um að hermanna sið, er hann kast-
ar á þá orði, lyfta hendinni til húf-
unnar og standa keiprjettir og
kyrrir, ogsvona verðaþcirað halda
hendinni á lofti einlægt meðan
hann talar við þá, þó að það takí
hálfan cða heilan klukkutfma. Þeir
scm ckki eru hcrmen 1, vcrða að
standa berhöfðaðir mcð húfuna í
hendinni, þó að það sje í hörku-
gaddi, ef að hann fer að tala við þá.
Einusinni kom skrítið atvikfyr-
ir þegar Vilhjálmur var í Kiel
1904. Hann hafði boðið 500 gcst-
um að drekkate með sjcr um kvöld-
ið á lystiskipi sfnu Höhcnzollerni
En einri af gestunum var Ame-
rfkanskur maður. Plant skipstjóri,
eigandi að jaktinni Ingomar, scm
unnið hafði í kappsiglingu við jakt
keisarans, Meteor, mörgum sinn-
um.—I samsæti þessu vildi keisari
heiðra mótstöðumann sinn, gckk
til Plant's og ávarpaði hann vina-
lega. Plant skipstjóri tók ekki of
an, cn tylti hattinum til hliðar svo
hann hallaðist á höfðinu, stakk
höndum f vasa sjer og stóð gleiður
og borginmannlcgur frammi fyrir
keisara og hlustaði á hvað hann
hafði að segja. En ræðan varð
ckki löng, þvf að keisari rciddist
yfir þessu virðingarleysi, sneri sjer
á hæl og hætti talinu áðuren hann
hafði Iokið setningu þcirri, scm
hann hafði byrjað á.
Frúrnar og frökenarnar, sem fá;
þá náð að koma á fund keisara,1
verða að hnegja sig svo djúpt, að
þær liggja því nær flatar á gólfinu
fyrir fótum hans. Allir, bæði karl-
ar og konur, verða að kyssa á hönd
kcisaradrotningarinnar þegar þær
eða þeir eru gerðar henni kunnug-
ar, eða þegar hún ávarpar fólk.
Við máltíðir máenginn takasjcr
sæti fyrri en keisari er sestur, og
vcrða að bíða standandi við borðin
þangað til keisari kemur. Æfin-
lega lætur keisari þá bíða eftir sjer
oft 15—-20 mfnútur. Þegar að
því er komið að keisari gangí til
borðs, þá komá kaliarar tveir frá
herbcrgjum hans ög nema staðar,
sinn hvoru megin við dyr þær,
sem hann á inn um að ganga. Svo
kemur serimonfumeistarinn, klædd-
ur einkcnnisbúningi, öllum glóandi
af gullnum borðum og orðum, með
embættisstafinn f hcndinni ogslær
þrjú högg á dyrnar. Kemur þá
keisari rjett á eftir.og þ& er nú
bukkað, sest hann svo niður. En
enginn má matar neyta fyrri.en
kcisari cr byrjaður, og enginn
standa upp fyrri en keisari er upp
staðinn, svo eru ótal reglur við
klæðaburð karla og kvenna, sem
of langt yrði hjer upp að telja.
Óskandi væri þcss, <ð aldrci
kæmi það fyrir landann að lútaöðr-
um eins höfðir.gja, að aldrei þyrftu
fsíenskar konur að beygja sig svo
að þær lægju við gólf flatar, og að
aldrei sæju og aldrei 'ytu Islend-
ingarþeim höföingja, scm þeir ekki
mættu öruggir í augu horfa. Þeir
gætu sýnt honum kurteisi og virð-
irigu alt fyrir það.
í litlum bæ í Pyrenéáfjöllum hafa
menn fundið upp nýtt ráð til þess
að auka sveitarskattana. A vana-
legan h&tt gátu sveitarstjórarnir
ekki haft upp nægar tekjur til að
standast útgjöldin. Þeim kom
þvf til hugar að leggja skatt á
þyngd manna, og gjörðu það á
þessa leið : Undir 1 30. pundum
e’nginn skattur. Prá 130 til 200
punda menri skyldu gjalda $3.00
skatt: Frá 200 til 270 punda
menn 6 dollara. , En þeir, sem
þyngri væru skyldu gjalda að auk
6 dollara fyrir hver 20 pund, sem
þar væru fram yfir. Ekki voru
menn allskostar ánægðir með þetta
þcgar inn skyldi kalla skattinn.
Vildu feitu mennirnir skjóta mál-
inu til yfirvaldanna. En seinast
l er frjettist voru helst lfkindi til, að
' sveitarstjórarnir hcfð 1 inn skattinn.