Baldur - 09.12.1905, Blaðsíða 2

2
BALDUR 9. ÐES, 1905.
MUl
I anna bðrfiúm. Má vel vera, að ingi sósfalistisk. í Þýskalandi er
ER GEFIN’N IÍT i
GIMLI, ------ MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ*
KOSTAR $1 UM ÁRÍB.
BORGIST FYRIRFRAM
■ÖTGEFENDU'R i
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
I fyrir þetta rennum vjer á forað
i það, sem vjer sitjum fastir f eins
| og Pútifar f Feneyjarmýrum forð-
jum daga. En það skulw menn
vitR, að varia munum vjer fyrir
vopnum falla. Það verða þá for-
lögin og sulturinn, sem fellir oss ;
eða hvernig k hungraður maður að
berjast, eða aflraunir þreyta. Og
þó að ilt sje afspurnar, þá liggur
iií i VÍ
sósfalismus aðallega fólginn í mót;4
stöðu móti hermannavaldinu. A
ítalfu er hann æsing og samtðk á
móti hinum kúgunarfulluog þving-
andi landslðgum. Á Rússlandi eru
hinir morðgjörnu anarkistar nefnd-
ir sósíalistar.
En eftir þvf sem sjeð verður
vilja sósfalistar afnema allan ójöfn-
uð og alla samkeppni, gjöra alla

&
rr
tá
rr

iL
næst, að vjer kjósum heldur þann ; menn sæla með bróðurhug hver
dauðdagann, en þrælarað verðaogj t.:l annars, með því, að leggja alla
brjóta bein þau, er aðrir þurfa svo í framieiðslu, vinnu og stjórn ein-
sárlega með.
RITSTJcTRI:
Magnús J. Skajtason.
RÁÐSMAÐUR:
Gísli P. Magnússon.
UTANÁSRRIFT TIL BLAðSINS :
B-ACLjÍDTTZR,
GrXTÆILX,
2sÆ-A-3ST
Um sósíalismus.
Eftir
Dr. Goldwin Smith.
-:o:-
Um nðkkurn tfma hefir heim-
ur allur horft á Australfu, hvernigj
þar gengi framkvaemd á kenning- j
j um sósíalista. Þeir hafa ráðið þar; grein ein :
j staklinga undir stjórnina. En vjer
bíðum eftir því, að heyra frá þess-
j um sðsfalistum, hvers konar stjórn
!
j þetta eigi að vera og hvernig stjórn
j sú eigi að geta orðið til.
Missagðar frjettir.
í Lðgbergi 23. nóv. þ. á. stóð
Afbragðsgóð Team Harness
frá $18 til $48.
Single Harness frá $9 til $25.
Uxa Harness frá $10 til $15.
Alt handsaumað.
* * *
S5P” Hesta blankett af ifllum tegundum.
Koffort og töskur af ýmsum stærðum, verði og gerð.
io% afsláttur, sje borgað út f hönd.
West Selkirk,
S. Thompson.
E.ií i imisa .ug’ýiingum er 25 cent
fyrlr þamlung <1A:kil.Dgii.r. Afa áttnr »r
g.ðnn á atœrri »ug]ý»ÍD(íum, arm birtast í
bl.ðinu yfir lengri tím*. Vifwí kjendi
■•lí knm atelætti og öðrum fjármá'um blsðs
■lue, *ru meun brðuir. eð »nú» ejer eð táðe
tDenniuum.
Iðgum og lofum og lagað stjórnar-
farið eftir hugmyndum sínum. Nú
skrifar hinn nafnfrægi vfsindamað-
ur og mannfjelagsfræðingur, Dr. J
Nýjir pfslarvottar f Kfna.
Og er þar algjörlega rangt sagt frá
og málum snúið við.
Það voru trúboðar Presbytera,
Goldtvin Smith uin það grein einaj sem um var verið að tála og drepn-
og getur þess, að nú sje Australíal ir voru. Sendi Chentung Liang
að gefa heiminum aðvörun upp áj Cheng, hinn kfnverski sendiherra
sinn eigin kostnað. Hinar frek- j f Amerfku, ríkisskrifara Root um
ustu frelsishugmyndir hafa verið [ það skýrslu eina, eftir sögn* Machle
þar ofan á um tfma. Sósfa.ismus j doktors og Miss Paterson, sem
LAUGARDAGINN. 9. DES. 1905.
í^að hefir verið talið Baldu,r til
/oráttu og falls, að hann hafi ekki
’verið bendlaður við neina pólitfk,
hvorki Ifberal pólitík. cða kon-
servatfva pólitfk, mcnn hafa sagt,
að hann gæti ekki staðið, cf að
hann snerist ckki f annanhvorn
flokkinn. Ef að hann sncrist og
yrði Ifberal, þá mundi kastað í
hann bcini frá Ifbcralflokknum, cf
að hann gjörðist konservatfv, þá
mundi hnútan koma feit og girni-
lcg °g góð og sætkend átu frá hin-
um elskulegu vinum vorum, kon-
servatfva flokknum. Og svo eru J
og kvennavöld (það að konur hafi
fulian atkvæðisrjett og kjurgcngi)
hafa leikið þar lausum hala. Póli-
tfkin er þar sósfalismus og atkvæði
kvenna gjörðu þar nýiega algjörða
byltingu. Fyrir atkvæði þeirra
var komið á sameign iðnaðar alls f
fylstu merkingu.
Stjórnin á þar verkstæðin og hó-
telin, og lítur út fyrir að stjórnin
verði þar hinn eini verkgefandi.
Menn hafa haft þar gjörðardóma,
sem ailir cru til neyddir að hlýða.
Gömlum mönnum eru þar eftirlaun
vcitt. En afleiðingarnar verða
ein sluppu undan.
Svo stóð 4, að Kfnverjar voru
að halda hátfð mikia og bygðu
skrauthýsi mikið við hliðina á
spltalabyggingum kristniboða.
Var trúboðum illa við. aö heiðnar
þjóðir skyldu vera sjer svo nær-
göngular, hefir vfst óað við tröll-
skap þeim, er þeir bjuggust við að
Kfnar rhundu fremja. Þeír sökuðu
því Kfna um það, að byggingar
þeirra skyldu skúta yfir part af
spftalabyggingu sinni og taka ljós
og birtu frá þeim. Heimtuðu þeir,
að Kfnar rifi niður þennan hiuta
þær, að þúsundir ferhyrningsmflna j byggingarinnar, og jafnsnemma
af landi eyðast af fólki, eða byggj- j vindur einn trúboðinn sjer yfir f
ast ekki, þvf að allir streyma f j byggingar Kfna og tekur þar smá-
jstórhópum utan af landinu og i,nn .ar kanónur, sem Kfnar ætluðu til
! f borgirnar. Innflutningur hættir, j þess, að skjóta úr þeim kveðju-
fæðingar fækka, skuldir hrúgast; skotum. Voru þær útskornar og
fjaliháar á stjórnina. Peningarnir; skreyttar á margan hátt, og álitnar
flýja úr landinu, sparisjóðirnir eru i heilagar. Áttu skotin úr þeim að
að þorna og tæmast. j reka út illa anda, rjett eins og hin-
Svo bólar þar á hættu úr annari j ir ! ri tnu Salvation Army menn
átt, en sú hætta stafar af útilokun j berja saman blikkdiskum til þess,
beinin góð og hnúturnar lystugar, j aIlra »nnara kynflokka en hvítrajað hndfc djöfulinn og lúþerskir
«f feitar eru og mergur f beinum! I manna> er óvfst hverní§ Kfn' j Prestar’ a,ls fyrir IiinSu>særðu
svo að gómar renna í vatni af til’ 1 verÍar eðj >Panar taka það UPP‘ : hann út af börnum við skín,ina
hugsun allra þessara saetu og inn- j
dælu hluta. Og sósíalistasæian og I M lcS?ur °2 dr' Goldwin Smith
þessir, sem Ieika lausum hala:
hinir sósfalistisku, communistisku
anarkistisku, póetisku vinir vorir,
sem aliir viija láta i>ss syngja með
sfnu lagi og lofa oss gulli og græn-
nm skógum og feitum gripum,
þjcttvöxnum ðkrum og þungum
pyngjum. — Og sannarlega eru
Þegar Kfnverjar sáu nú trúboð-
ana koma og rætia sig þessum
heigu dómum, þá kom fyrst yfir
kommúnista- konan og anarkista-1 fram spuminguna : hvað er sósía-
frclsið, það heiliar huga vorn, svollismus? °e svarar á þessa : j bá skelfing mikil og vissu þeir ekki
það liggur nærri, að vjer sjcum á j Sósfaiismus er vissulega algjörð j nema himnarnir myndu hrynja yfir
mörgum áttum, cr vjc, iftum alt j breTtinS 4 skiPun mannfjelagsins. j þá, eða cngiar eða andar hefna
þetta sælgæti f kringum oss. En En oft er & nafn Þctta haft um | þessara ofbeldisvcrka, en þegar
Lögbcrg þarf sinna beina Dg | breytingar, sem ckki hafa f sjer | það varð ekki, þá fyltust þeir reiði
Kfingla fitnar ekki af hnútunum j fólgna neina verulega mannfjelags- i mikilli og æsti hvcr annan, þar til
þótt góðar sjeu ; og sælan er stop’ j breytingu, eins og ríkiseign opin- j þeir rjeðust á trúboðana og styttu
.jberra starfa eður stfgandi skatt- j þeim aldur.
ul, og konan er vöit og frelsið erj
varasamt. Og svo er hjer enginn
Böðvar t jaiki, ða Bárður Snæfells-j land> Bandarfkin og Frakkiand, j verjar sjeu nógu bölvaðir, þó að
As, að henda hart sendar hnútur áj bar seni rfkið & járnbrautirna , eru trúboðar fari ckki að ijúga upp á
lofti, ef að nokkur væri svo gerður,. ekki frcmur sósfalistisk fyrir það. þá. Enda þykir æfinlega vara-
að hann vildi af beini sjá, cða hnútu j °g ekki er heldur samvinna eða samt að hafa frÍettir cftir trúboð'
fcitri, sem mjög er óvfst, þvf að I sameign, hvort heldur f framleiðslu j um hvar sem eru. Cg þessir há-
sulturinn gengur að öllym mann- eða vcrslun, f hlutarins fvlsta skiln- kriatnu trúflokkar ættu hcldur að
greiðsla. Öll lönd, önnur cn Eng- j Það vill mörgum sýnast, að Kfn-
boða trú sfna f heimahögum, en að
fara að þrengja henni upp & aðrar
þjóðir, að öilmn nauðugum, og
verða e!ns og oft hefir verið, og
það nýiega í Kfnaveldi, orsök í
blóðugum styrjöldum og voðaleg-
um manndrápum. Þessir beijandi
og öskrandi trúboðar eru svo, tfð-
ast, bæði skyni skroppnir og að
manndygðum snauðir, að jafn
kristinn maður og Salisbury lávarð-
ur hafði á þeim óþokka mikinn og
vildi, að aldrei hefðu þeir f Kfna
komið. Þótti honum fjeð Jóns
bola eyðast að hefna þeirra. Láti
þeir Kfnann og Japann eiga sig.
Þeir vita ekki nema sæti þeirra
verði eins há f rfki himnanna, eins
og þeirra, sem senda út annan
eins ófögnuð cins og kristna trú-
boða.
Næst væri nú að Presbyterar
heimtuðu, að nokkrum þúsundum
Kfnverja væri siátnð fyrir þetta.
Eða máske, að það eigi nú að
spana landann til þess, að fara ieið
angur til Kfná. Ef að trúboði
kirkjufjelagsins fer þangað, verður
máske tækifæri að senda nokkrar
hersveitir íslendinga á eftir.
Sulturinn í Lonclon.
Nýlega var það, 6. nóv. þ. á., f
hinni langstæðstu og rfkustu borg
heimsins, London á Englandi, að
sjá mátti sjón eina átakanlega. En
það voru þúsundir kvenna, sem
gcngu um strætin með bötnin á
handleggnum, eða Ieiðandi þau við
hönd sjer, á lcið til Balfour’s stjórn-
arformanns. Það voru konur og
dætur og börn manna þeirra, sem
atvinnulausir höfðu verið um lengri
og skemri tíma. Konurnar voru
horaðar, kinnfiskasognar, fölar og
sumar máttlitlar af hungrinu, sem
þær höfðu orðið að þola. Börnin
voru horuð og rifin og hljóðandi af
sulti. Erindið var til Balfour’s,
að biðja hann að lfkna þeim, að
bjarga þeim og börnum þeirra frá
kvðlum og hungurdauða, mcð þvf,
að gefa eiginmönnum þeirra og
bræðrum citthvað að gjöra.
Varla nokkur kvenna þessara
hafði smakkað mat þann daginn ;
en þær áttu von á að fá cina mál
tfð, og þó var það ekki alveg áreið-
anlegt, því að óvfst var, að pen-
ingarnir, sem voru iagðir fram til
máltíðarinnar yrðu nógir handa
þessum fjölda. En það var ein-
hver lftiH vonarglampi f augum
þeirra. Þær hugsuðu til þessa,
sem sf og æ vakir fyrir hungruð-
um manni, að fá að borða, þó ekki
sje nema einusinni, og svo væntu
þær sjer einhvers góðs af Ralfour,
þó að þær vissu ekki, hvað það
kynni að verða. Þær voru að
reyna til að brosa, en brosið hvarf
er þær litu niður á horuðu, mátt-
litlu, kinnfiskasognu börnin, f rifnu
og tættu görmunum, mcð slitnu
skóna, sem tærnar stóðu út úr f
haustnepjunni. En á allri göng-
unni keyrði fram hjá þeim rfkis-
fóikið f skrautlegu vögnunum, með
feitu hestunum, fólkið með de-
mantshringana og lokkana, með
pyngj irnar fullar af gulli og seði-
um, fólkið sem var að skemta sjcr
i við það, að horfa á þessa nýstár-
legu sjón.
Þegar til stjórnarbygginganna
kom, var þeim vfsað á fund Bal-
four’s og báru þær upp erindi sitt,
en það var, að parlamentið kæmi
sarnan til þess, að gjöra ráðstafan-
ir, svo að snauðir menn vinnu-
| lausir gætu einhverja vinnu fengið.
I Fjöldi þeirra var bæði matarlaus
j og eldiviðarlaus, og höfðu orðíð að
j skilja börnin eftir heima f köldum
húsunum. Að sumum þrengdi
svo sulturinn, að þær hnigu f ó-
megin niður.
Parlamentið hafði samið lög árið
áður til þes», ,-ð bæta hag þeirra,
sem vinnulausir yrðu, en það sýndi
sig, að lög þau komu að litlum
notum.
Hjá Balfour voru loforðin smá.
Hann vísaði þeim á lögin nýsmfð-
uðu, en konurnar söddust lftið við
það og vonir bættust þeim engar.
Taldi Balfour það mundi bafa illar
afleiðingar, að setja upp iðnaðar-
stofnanir á kostnað þjóðarinnar.
Mundi það draga úr áhuga pen-
ingamanna, að leggja fram fje sitt,
en gjöra crfiðismenn lata og fram-
kvæmdarlausa.
Tók þá maður crinn, Ciooks að