Baldur - 27.12.1905, Blaðsíða 2

BALDUR, 27. pes. 1905.
BALDDR
I . . í !
j A þessam tímum geta menn sjeð, j ar, en hinir, með sömu einkennun-
i að þeir f mörgu hafa vcrið á undan j um, sömu letinni, siðleysinu, óær-
; Norðurálfubúum. | legheitunum, nema hvað við bæt-
ER GEFINN ÖT Á
GIMLI. ---- MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ*
KOSTAR $1 UM ÁRIO.
BORGIST FYRIRFRAM
tfTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
Nú eru þeir aftur á móti sokkn-
ir svo djúpt niður f lcti og ó-
| mensku, að varla finst dæmi slíks
j hjá nokkurri annari þjóð, og cr það
i því undarlegra, þar sem nágrannar
ist feykilegur óþrifnaður. Kveður j
svo mikið að þvf, að undrum sætir.
Þeir eru jafnan f óhreinum görm- j
um og vellur af þcim óþverrinn, f
hvar sem þcir fara. Það er eins !
: þeirra, Japanar, hafa lyft sjer upp! og þeir viti ckki hvað það sje, að
á hæðsta stig vfsinda, siðgæðis og j þvo sjer eða skifta um fatnað og j
RITSTJÓRI:
Magmís J. Skajtason.
RÁÐSMAÐUR:
Gísli P. Magnússon.
menmngar.
En vilji tnenn Icita að ástæð-
unni til þessa niðurdreps, þá má
ljettilega finna hana f hinni átak-
anlegu siðaspillingu þeirra, eða
kannske rjettara siðgæðisskorti;
þvf að það er einsog þeim sjcekki
sjást þeir oft leita f leppum sfnum j
á almannafæri að smákindum sem
þar hýrast f saumunum, og vilja
þeir þá oft tanna saumana. Svo
virðist sem þeir sjeu þeflausir, þvf
að þeim brcgður ekki við hvaða ó-
daun scm er. Ef því landfarsótt-
rr
rt
mögulegt, að gjöra greinarmun á j ir koma upp hjá þeim, þá hrynja
VTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS:
IB.A.X.IDTJ'ZR,
G-ILÆILI,
T-
Veið á amáam auglýeiogam er 25 cent
fyrir þumlung Hi kelengdar. Afeláttur er
gefinn á at<erri auglýiinitum, i<m birtait í
klaðinu yfir lengri tfraa. V.ðvfkjanái
•líkum afilætti og ðð'um fjármálum hlaðs-
in, eru menn beðuir að anúa ijer að ráða
manninum.
MlÐVIKUDAGINN. 27. DES. 1905.
Kórea.
Eftir
Georgf. Kennan.
Kórea liggur austur og suður af
Manchuriu f Asfu, oger tangi mik-
ill Ifkt og Italfa. Er það keisara-
dæmi og Iand gott. Það var aðal-
þrætueplið milli Japana og Rússa.
Maður nokkur, Georgc Kcnnan,
ritar um það grein eina nú nýlega,
og lýsir hátturn þar fyr og r.ú, Er
lýaing sú svo sláandi dæmi þcss,
hve þjóðirnar geta sokkið niður og
tapað allrí rnenning og þrótt, að
það er athugavert fyrir alla hcims-
búa.
úr ritgjörð hans.
Kóreumenn voru orðnir býsna
mentaðir menn á rníðöldunutn og
fyrri. Fyrir meira en þúsund ár-
um höfðu þeir slcgtia peninga.
Árið 1401, bjuggu þeir til hið
fyrsta letur úr málmi, sem brúkað
hefir verið f heiminum. Árið 1525
þektu þcir áttavitann (kompásinn).
1550 smfðuðu þeir verkfæri til að
reikna út með fjarlægðir stjarna
og kölluðu : „himnam*Iir“. 1592
smfðuðu þeir kanónur og skutu úr
sönnu og lognu, á göfugu og ógöf-
ugu, á drengskap og ódrengskap,
á rjettu og röngu, og hvcr súþjóð,
sem þannig er farið, er vissulega
á leiðinni til grafarintiar.
Hjá Kórcumönnum eru aðallega
tvær stjettir, ,,Yangbans“ eða að-
þeir niður f þúsundatali, og er það
alt að kenna óþrifnaðinum.
Hvað siðferði þeirra snertir, þá
hafa þeir eðlilega tekið það eftir
höfðingjum sfnum og þessum trú-
arbrögðum, þar sem öll áherslan
er lögð á særingar, friðþægingu og
sætta sig við þá. Því að hvereinn
einasti Kóreumaður telur það
meira árfðandi, cn alt annað, að
gjöra sjer hliðholla þessa anda
skóganna
alsmenn, og bændur eða hinn ó- I fórnfæringu ; að friða djöflana og
æðri lýður, og báð:r flokkar þessir
eru gjörsamlega siðlausir. Yang-
banar hafa yfirhöndina, og hinn
eini munur á þeim og hinum ersá,
að þeir standa mcð hælinn & fjallanna, skóganna og loftsins,
hnakka hinna, en sjálfir cru þeir j annaðhvort mcð hótunum, mútum
framtakslausir, latir, lýgnir, svik- j eða fórnum. Og fyrir sjónum hans
ulir og óreiðan’egir. Ef að nokk- j borga klækirnir sig betur, en dygð-
uð væri hægt að telja þeim til J ir og mannkostir, og er þvf eðli-
gildis þá væri það það, að þeir j Icgt, að hann kjósi fremui það hlut-
væru meinhægir og skaplitlir. En
ágjarnir eru þeir og, ef að þeir
hafa eitthvað yfir öðrum að segja,
I þá nota þeír vald sitt til þess, að
skrúfa peninga út úr utidirmönn-
| um sfnum og öllum sem þeir geta.
J Til þess að geta það, hika þeirsjer
| ekki við neina óhæfu, fals eða
meinsæri.
Á öllu crfiði hafa þeir óbeit hina
mestu, og álfta það niðurlægjandi,
að snerta á nokkru þessháttar.
Það er þvf ómögulegt að fá þá til,
að vinna nokkurt handtak, sem
hugsanlegt er, að þeir geti látið
aðra gjöra fyrir sig. Konum sfn-
um og kvennfólki öllu sýna þeir
fyrirlitningu. Hafa þcir fjölkvæni
skiftið.
Dr. W. B. Mc GiII scgir fráferð
sinni til þorps cins hundrað mflur
suður af Seoul. Hitti hann þar
hóp einn af ofsafengnum trúmönn-
um, og voru þeiraðdansa og döns-
j.J. . •
Afbragðsgóð Team Harness
frá $18 til $48.
Single Harness frá $9 til $25.
Uxa Harness frá $10 til $15.
Alt handsaumað.
* * *
JTesta blankett af öllum tegunduin.
Koffort og töskur af ýmsum stærðum, verði og gerð.
fJCíF' io% afsláttut', sje borgað út f hönd.
West Selkirk.
S. Thompson.
Y-i
mriiiitTnmij
ÖMSB
og alsstaðar sjást höfuðin rotin og ig, að húndattog meiddi sigáhöf-
hálfrotin á stöngum við alfaravegi.
Þeir rýma stundum til f fangelsun-
um með þvf að hengja alla, sem í
þeim eru. Keisari sendir oft stykk-
in af landráðamönnum út um land-
uðið, og einu orðin, sem hún gat
talað voru þessi: ,,Ó, jcg er svo
þreytt“. — Þarna lá hún og svaf
cinlægt jafnt dag sem nótt þangað
til núna um daginn, að hún vakn-
ið öðrum til viðvörunar. En þó i aði og bað strax systur sfna, að
lesa fyrir sig blöðin, hvað gerst
hefði um daginn, þvf að hún hjelt
að hún hefði að eins sofið einn dag.
segir höfundur greinar þessurar,
Kennan, að ekki sje með öllu von-
laust um þá að þcir geti að mönn-
um orðið, þvf að ástand þetta stafi
sumpart af harðstjórn og kúgun, j |^|æ,t cr að hinn japansUi admfr-
en sumpart af hjátrú og vanþekk- j &„ Togo ætli að fara að ferðast og
ingu. Eina hugsanlcga ráðið sje j heimsækja aðrar þjððir og *lfur.
að menta þá. Ein þeir eru 12 mill-
jónir að tölu og tekur það bæði
tfma og fyriihöfn.
Þetta cr nú landið og þjóðin,
sem Japanar slóu hendi sinni yfir
uðu þangað til blóð rann úr lung- eftjr viðureign s(na við Rússa.
umþeirra, cn þeir trúðu þvf, að: Verr, óþjððaIý#i eða heimskari
alt hið illa f þcim rynni hurtu ineð
tröll er varla hægt að hugsa sjer.
blóðinu. Þar sá hann og drengja- það var þv{ ckkj furða þó að Jap_
hóp draga hund einn dauðann og|anar tækju ráðin yfir ,andi og lýð
úldinn úr saurrennu nokkurri
sviðu þeir svo af honum hárið 02
o
átu sjcr til sáluhjálpar. Skamtþar
úr höndum þeirra og flyttu stjórn-
ina heim til Tokfó. En það h f >;
lfklega ekki verið hugsandi fyrir
frá hjengu fjogur lík á trje einu. 1 nokkra aðra þjóð, tn Japana, að
Var eitt þeirra kona, sem myrt j reyna að koma jagi & tetandið f
hafði bónda sinn. Svo kom hann j ,andj þessu, að rcyna að gjöra
að fangelsi cinu þar sem voru 37 j mcnn úr skrílmennum þessum.
Það veiður óefað mikið um dýrðir
með hann, þcssa mcstu sjóhctju
hinna nýrri tíina.
A Svartahafitiu sunnan við Rúss-
land þorir nú varla nokkur maður
að ýta báti frá landi, svo er mikið
um ræningja þar. Má heita að
það sje rússneskur sær, þó að
Tyrkir eigi land að sunnati, cn
Rússar geta nú ekki bjargað sjálf-
um sjer, hvað þá hcldut' öðrum og
ckki haft hcmil á ræningjum á
vötnum sfnum.
í
Buffalo f N. Y. brann nýlega
jafnan, cf að þeim cr mögulegt að j bandingjar, og voru þeir allir pað þarf b;eði japanskt harðfenai 1 inni milljónari einn, J. S. Blodget
hcngdir áður en vikan lcið. Á ein- og japðnsk ærlegheit til að vinna j að nafni> °S du"ðu honum ekki
um ntánuði vissi hann til að 45 ; & Mru cins En landið er gott og j miHjónirnar þar, þó að oftast sjeu
manns voru hcngdir á öðrum stað. i japansk;r nýlCndumenn flykkjast | Þær Snðar'
Sá hann 9 hcngda f trje eitt. Var|þangað ( VisundrtM, þcir fara að| -----—------
fæða fleiri konur en eina, cn vana-
Vjer setjum hjer nú útdrátt j leSa fara þeirillameð þær og
skoða þæt' sem ambáttir, en ckki
jafningja sfna.
í trúmálum eru þcir blandnir
tnjög/ en allir eru þeir fullir hjá-
trúar. Þeir trúi* á djöfla, drauga
svo ifkunum flcygt f skurði, en
sum að cins moldu orpin og náðu
rækta þar j'irðina, vitina þar nám- j f\|ú ætla þcir uð fara að fcrja
urnar, stofna þar verslanir, byggja j heilar járnbrautarJestimar yfir
hundar f Ifkin og átu. Þegar hánn i þar skð,a og háskóla, og það cru ; sundið á milli Frakklands og ICng-
og illa anda, og hvert cinasta þorp | gckk heim fri* hengmgu þessara 9, , a„ar ,{kur t„ þesSi að ,it,u mcnn. j ,andS) bæði farþeg/ og vöru lestir,
hefir sfna spámcnn og galdramenn j mætti hann kerltngu etnni, og|irnir gulu verði eins drjúgir og i og er ætlast til að átta lestir sjeu
og sænngamenn framliðinna. Til j var 4 lciðinm, að skera niður j ,ftn,egir ( þessu, eins og f ViðUrcign að minsta kosti ferjaðar á degi
þcssara manna leita jafnt æðri sem son sinn- Sagði svo maður, sem
hann mætti, að bráðlega yrðu aðr-
ir 40 hengdir. Og þannig gengur
það um alt Kórcurfki.
Eittatriðið f trúarbrögðum þcirra
er nokkurskonar forfeðradýrkun,
og taka þcir dána foreldra sína eð-
lægri, frá keisaranum og tiiður til
hihs lægsta burðarkarls. Er sagt
að meira en þúsund galdramenn
hafi verið f höfuðborginni Seoul
sprengitólum ; þetta sama ár börð-1 Þe£ar Japanar komu þangað núna,
ust þeir við Japana á skipi, scm j cn Japanar ráku þá alla burtu,
þ«ir höfðu sfbyrt með járnplötum. 1 ne,na Þí’i> sem höfðust við f höllum; ur frændur og vefja þá stundum
______________ _______ ____________Jh&lmi, draga þá svo út á akurinn ;
þeirra : naglar, söðlar, silkivefnað- j Þar af geldingum og hjákonum
ur og postulfn, og af þcini lærðu j keisara og hirðmanna hans. Þann-
Japaii8r silkirækt, prentun, málun, I ig cr 11 h h'ifðingjaflokk þjóðar
jarð. ækt, byggingarlist, sönglist og I þessarar varið, og cru frá þessu fá-
v< p tagjörð. Áttu Japanar við þá ' ar og smáar undantckningar. En
ve slun mikla og voru þá Kórcu- ! svo er hinn flokkurinn:
menn hinir siðuðu og mcntuðu, cnj ,,Coolics“ eða bændur og burð-
Japanar hinir viltu og ómcntuðu. arkarlar, og standa þeir en þá neð-
sinni við rússtieska tröllið, að þeim
lukkist cins að uppræta hjátrú og
hindurvitni hjá
eins og þegar þeir ráku af höndum
sjcr kristniboða og kaþólska kirkju
á tniðöldunum.
hverjum. Vcrða ferjur þær
feiknamiklar. Þegar út á ferjuna
Kóreumönnum, er kon,ið ecta farÞeEar gen8ið ót
úr lestunum og ihn f hótel,
drykkjustofur, reykstofur, og prf-
og láta þá rotna þar, til þess að
flytja heill og blcssun akri og upp j
skeru.
Á víð og drcif.
vat herbergi.
Stundum hafa menn ætlað að
| grafa göng undirsundið, en líklega
i vcrða ferjur þcssar notaðar f bráð.
^Jungið við sfðustu sveitarkosn-
'ulia 8 mánuði svaf stúlku cin í
Yfir hfjfuð cru þeir f cðli sfnu i Syracuse, Florencc Ryan að nafni,
grimmir, þrátt fyrir alla ómcnsk-1 tvítug að aldri og hin fegursta,
una. Þeir cru gjarnir á að myrðaj Gátu læknar ekkert við þvi gjört j
menn mcð svikum, að slíta menn j og aldrei var hægt að vekja hana. i það vcrður RALDI scm trcatar
Iifandi sundur milli uxa cða hesta, Eti f svefncfá þctta fjcll hún þann- 1 f kvlild. —
T'ergcscn haldi uin vcrdunarvöld
hanti vciklist þar aldrei, og heimti
sfti gjöld
En-—þrátt fyrir skvaldrið f þcssari
öld,
1