Baldur - 20.10.1906, Síða 3

BALDUR, 20. OKTÓBER 1906.
3
huga við dönskum auðkýfingum,
sem nú sjeu að fara á kreik til að
teygja klær sínar út til íslands.
”KÖBENHAVN“ (einasta blað
stjórnarflokksins f Khöfn, annað
en blað Albertis ’ Dannebrog’, sem
náttúrlega vill sem minnst um
endurskoðun tala) flytur 31. júlf
grein um heimsókn þingmanna og
skýrir þar meðal annars frá þing-
hússfundinum, sem það lætur
stjórnina hafa kallað saman. En
það ritar mjög varlega um hann,
skýrir ekki frá, hveijar kröfur ís-
lendinga hafi verið, en segir að-
eins, að ekki hafi á vantað, að þær
hafi verið greinilegar, og að það
sje sannfæring blaðsins, að sam-
komulag um þær ihuni nást. En
meiri áherzlu lcggur þó blaðið á
annan fund, sem innanríkisráðgjaf-
inn hafi samankállað og nokkrir
þingmenn tekið þátt f, til að ræða
um samvinnu miMi Dana og ís-
lendinga f atvinnumálum til fjár-
hagslegs hagnaðar fyrir hvora-
tveggju, og á þar einmitt við sams
konar tilraunir frá Dana hálfu,
sem ’Social-Demokraten' varar ís-
lendinga mest við í sfðustu grein
sinni.
’’NATIONALTIDENDE“
(hægriblað) flytur 4. ágúst all-langa
grein um málið, þar sem skýrt er
frá kröfum íslendinga, og þær svo
að Iokum dregnar saman f eina
stutta setningu, sem höfð er eftir
einum alþingismanninum: ’Við
viljum hafa sameiginlegan konung
og sameiginlcgan fána. Við viljum
halda áfram að vera f sambandi
við Danmörku ; cn við viljum fá
að ráða okkar eigin málum sjálfir’.
’Um allt þetta másemja’, bætir
svo blaðið við. ’ Aðeins cinu verð-
ur að vorri sköðun að halda fast
frrm sem ófrávíkjanlegri kröfu
semsje: sömu rjettindi á íslandi
fyrir Dani og fyrir íslendinga;
sömu rjettindi f Danmörku fyrir
Islcndinga og fyrir Dani'.
En 16. ftg. flytur sama blaðið
aftur aðra grein aðsenda, og kvcð-
ur þar við annan tón. Er þar sýnt
fram á, að ófært sje að ganga að
kröfum íslendinga, þvf þá fall:
danska rfkið f mola og ísland verði
sjálfstætt konungsrfki, scm hafi
konunginn einan og fánann sam-
ejginlegan við Danmörku. E11 'ný-
afstaðnir atburðir hafa kennt oss,
að sameiginlegur konungur ogfáni
er ckki nægilega stcrkt band til að
halda tveimur ríkjum saman. Og
það mundi heldur varla Ifða á mjög
löngu, áður cn hinn ’hreini' fs
lenzki fáni, sein Danmörk þcgar
hcfir lagt skjaldmerki til í, kæmi í
staðinu fyrir dannebrogsfftnann
Þáer konungurinn orðinn eini sam-
bandsliðurinn — unz ís'and cinn
góðan veðurdag fer að dæmi Norð
manna og scgir : Nú getur sam-
bandinu vcrið lokið ! Og jafnvel
þó þessa verði nokkuð að bíða, þá
ættu menn ekki að gleyma orðtæk-
inu gamla : rcspice Jinem ! (hugs-
ið um cndalokin)“.
"VORl LAND“ (hægriblað)
flytur 9-ág. langa grein um ísland.
Það t.lgreinir ekki kröfur íslend-
inga, nje minnist á, hvort þeim
beri að sinna, en greinin virðist þó
fremur benda á, að þvf geðjist ekki
að þeim. En það viðurkennir, að
Isleodingar hafi ástæðu til að vera
óánægðir, og bendir á nýja leið til
að þóknast þeim. Og leiðin er sú,
að láta íslendinga taka þátt f með-
ferð sameiginlcgu málanna með
því að gefa þeim kost á að hafa
fulltrúa á rfkisþinginu, þótt þeir
hvorki leggi neitt fram til sameig-
inlegra ríkisþarfa, nje hafi Iand-
varnarskyldu. Þessi leið til sam-
komulags hafi ckki enn verið
reyr.d, en hún mundi naumast
mæta mikilli mótspyrnu frá Dana
hálfu, þótt hún auðvitað mundi
hafa mikinn kostnað fyrir rfkis-
sjóðinn í för með sjcr.
Það er nú reyndar misskilningur
hjá blaðinu, að þessi tillaga sje glæ-
ný. Hún cr f rauninni eldgiimul
afturganga, sem einu sinni hefir
verið niður kveðin af Jóni Sigurðs-
syni, og lítil lfkindi til, að íslcnd-
ingum geðjist betur að henni nú
en þá, þótt umbúðirnar sjeu dálft-
ið mismunar.di.
"BERLINGSKE TIDENDE“
(hægriblað) flytur 7. ág. grein um
samband Islendinga og Dana eft;r
prófessor Prvtz, sem var einn í
>
móttökunefnd þingmanna. Fer
hann yfirleitt velvildarorðum um
kröfur íslendinga og virðist vera
því hlynntur, að þeim sje sinnt.
Eti hann kveðst vilja benda á
gömlu regluna : ’auga fyrir auga
og tiinn fyrir tönn‘, og vill að Is-
lcndingar geri ekki ^inungis kröf-
ur, heldur láti eitthvað f móti koma.
Og það, sem þeir þá hafi að bjóða,
sje að löglciða hjá sjer landvarnar-
skyldu. ’Hjer hafa Tslendingar
nokkuð fram að bjóða', segir hann,
’og geta auk þess jafnframt haft
gagn af því sjálfir. Það heyrir
ekki mjcr til að koma fram með
tillögur um skipun fslenzkra her-
mála ; c#i jeg verð þó að geta þess,
að að öllum líkindum yrði aðeins
að ræða um varnarskyldu á sjó ; og
þar á ísland nokkuð til að verjá :
fiskiveiðar sínar. Látum hina
ungu íslendinga verða sjódáta og
látum þá fá heræfingu sfna á eigi
allfftum, smáum cn örskreiðum hcr-
skipum, sem geta varið strendurn-
ar fyrir yfirgangi útlendra botn-
vörpunga. Á friðartímum þyrftu
fslenzku dátarnir ekki að hafaneitt
saman við okkur hjer í Danmörku
að sælda, nema þann stuðning,
sem við gætum veitt með þvf að
leggja íslandi til yfirmenn á æf-
ingaskipin, en þegar ófrið bæri að
höndum, gætu þá íslenzku skipin
tckið þátt f vöin rfkisins, og mundi
sú hluttaka verða þvf meira virði,
því duglegri sem þessir 3000—
4000 menn væru orðnir sem sjó-
dátar“.
Prófessorinn kveðst vel vita, að
sá maður mundi naumast eiga mik-
illi lýðhylli að fagna, og það al-
þingl yrði ef til vill ckki endur-
kosið, sem ncyddi almennri varn-
arskyldu upp á íslendinga. Til
þess þurfi hug og karlmennsku, en
þeir ciginleikar finnist ckki síður á
Máske ráðherrann okkar bresti
ekki hina nauðsynlegu karl-
mennsku til þessa ? Sú var tfðin,
að hann þóttist eiga þann eigin-
leika í vitum sfnum — að minnsta
kosti á pappírnum, f ljóðum sfn-
um. Og ekki mundi þá standa á
meirihlutanum (að minnsta kosti
ekki Hcrmanni) að fylgja honum j
að málum. Ef til vill stafar lfka
tillagan frá ráðaneytinu sjálfu
(Christensen, Alberti og hinum fs-
lenzka fjelaga þeirra), þótt annar
Ijafi verið látinn skjóta henni fram.
Einkennilegt er að minnsta kosti,
að hún skuli einmitt koma frá
manni, sem skipaður var af stjórn-
inni í móttökunefnd þingmanna,
og því mundi varla leyfa sjer að
koma fram mcð tillögur, scm færu
mjög f bága vfö skoðanir stjórnar-
innar.
í mörgurp blöðum utan Kaup-
mannahafnar hafa og staðið grein-
ar um mál vor og benda þær yfir-
leitt á, að það sje nú almennur
vilji meðal Dana, að gj ira íslend-
inga ánægða. Það er þvf sem
stendur be'ztu horfur á, að oss tak-
ist að fá kröfum vorum framgengt,
ef ekki skor ir samtök og e.in-
drægni vor á meðal. Og að þvf
er þessi mál snertir er vonandi að
allir sannir ættjarðarvinir leggist á
eitt, án tillits til flokka cða nokk-
urs annars, sem á milli ber. Um
innanlandsmálin getum vjer barizt
eftir sem áður, og um þau á bar-
áttah ekki niður að falla. En út á
við eigum við að standa allir í
þjettri fylkingu og láta hvergi riðl-
ast. Látum okkur nú sýna, að ís-
land á sonu, sem meta sjálfstæði
þess og frclsi framar öllu íiðru.
Til' þess var góð byrjun gcrð á
þii.ghússfundinum í Kaupmanna-
höfn 29. júlf. Lfttum framhaldið
verða að sama skapi — ekki ein- j
ungis meoal þingmanna, hcldur.
hjá allri fslenzku þjóðinni.
Þá er óhætt að spá þvf, að nýr
dagur rennur upp fyrir ísland—:
n ý r sólskinsdagur!
* *
*
Þeirsem Iesa mcð eftirtekt fram-
anritaða grein, hijóta að taka eftir
þvf, að afndinn f því sem haft er
eftir ’Social-Democraten1, blaði
jafnaðarmannanna, cr eitthvað hlý-
legri, eitthvað bróðurlegri, eitthvað
ósjerplægnari hcldur cn andinn f
þvf, scm haft creftir öðrum dönsk-j
um blöðum f þessari grein, og cr
þar þó margt sagt af alúð, að þvf
er virðist.
I því blaði er farið svo langt að
segja, að íslcndingar sjftlfiren ekki
Danir eigi að sitja að auðsupp-
sprettum íslands, og getur maður
ekki annað sagt, en þá sje lengra j
gengið cn vcnja hcfir verið td,
þegar danskt blað fer beinlínis að
hafa á móti þvf, að Danir fái að
landi tilheyra sjerstaklcga. fkk-
ert hinna blaðanna gengur svo
langt, þó sum mæli all skorinort
með sjálfstjórnarkröfum íslands.
Þessi munur á framkomu blað-
anna cr ekki tilviljun ein, hcldur
cr hann sýnflega aflciðing af þeim
íslandi
en anuaftstaðar.
I -j'i 4
9
S i .
d.j
9
o
9
(*
O
4 ►
ELDSABYRGÐ og PENINGALÁN.
Þeir sem þurfa að setja hús og aðrar eignir í eldsábyrgð, eða
fápeningalán út á fasteignir, geta sivflið sjer til mfn.
EINAR ÓLAESSON,
Skrifstofu ,,Baldurs,“ GIMLI, MAN.
ÓYIÐJAFNANLEG KJÖRKAUP
Á BÓKUM
framlengd um nokkrar vikur.
30 til 60 prósent afslátturl
Lesið eftirfylgjandi verðskrá:
Uncle Tom’s Cabin, eftir H. B. Stowe ioc.
Hidden Hand, cftir Mrs. E. D. E N. Southworth ioc.
Self-Made, ,, tvær bækur 15C.
Hojv Christianity Began, eftir William Burney ioc.
Advancement of Science, eftir Prof. John Tyndall 1 5C-
Christianity and Materialism, cftir B. F. Underwood 15C.
Common Sense, cftir Thornas Paine I5C-
Age of Reason, Lftir Thomas Paine I5C-
Apostles of Christ, eftir Austin Holyoake 05C.
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Blasphemy and the Bible, eftir C. B. Rcynolds 05C.
Career of Religious System, eftir C. B. Waitc 050.
Christian Deity, eftir Ch. Watts 05C.
Christian Mysteries 05C.
Christian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts C5c.
Christianity— eftir D. M. Bennett c 5c.
Daniel in thc Lions’ Dcn, cftir D. M. Bennett 05C.
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og píslarvættjsdauði 05C.
Last Link in Evolution, eftir Ernst Haeckel 05C.
Liberty and Morality, eftir M. D.y Conway 05C.
Passagc of the Red Sea, eftir S. E. Todd 05C.
Prophets and Prophesies, eftir John E. Remsburg 05C.
Science and the Bible Antagonistic, eftir Ch. Watts 050.
Sciencc of the Bible • 05C.
Superstition Displayed, eftir WiIIiam Pitt 05C.
Twelve Apostles, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
What did Jesus Teach ? eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Why don’t God kill the Devil ? cftir M. Babcock ioc.
Allar þessar ofantöldu bækur $2.00
Jeg borga póstgjöld til hvaða staðar sem cr, í Canada eða
Bandarfkjunum.
PÁLL JÓNSSON,
655 Toronto St., • WINNIPEG, MAN.
I' BONNAR
| HARTLEY t
BARRISTERS Etc. \f/
® P. O. Box 223, #
/& \y
WINNIPEG, — MAN.

$1

#
m _ - . . ...
Mr. Bonnar er
/ÍV linnlangsnjallastimálafærslu- %
maður, sem nú er f þessu sí;
SS- ’ " X
fyíki. ^

*>«*.•

ÞEIR ERU FUNDN-
IR!
&
mennirnir scm láta sjer umhugað
að engan skuli vanhaga um ,,lum-
bcr,“ af þeirri ástæðu að hann fá-
ist ekki á Gimli, og sem eru jafn
Ijúfir f vtömóti þegar þú kaupir af
þeim 10 fct cins og þegarþú kaup-
r 1,000 fet. Þessir menn eru
þeir A. E. Kristjánsson og H.
Kristjftnsson. Finnið þá að máli
eða skrifið þeim ef þið þarfnist
,,1umber‘ ‘.
KRIáTJANSSON BROS.
JLTJjyLBflETR ~YTJ±3E11D
Gimli, Man.
THE T)EVIL
If the Devil should dic,v would
God makeanother? Fyrirlestur
Eí'TIR
Col. Robert G. Ingersoll.
Vcrð 25C
F;est hjá Páli Jónssyni,
655 Toronto St., Winnipeg, Ma“.

T)r. O. Stephensen H
■5 64I Ross St. ™
* WINNÍPEG, MAN. g
Telefón nr. 1498.