Baldur - 20.10.1906, Page 4

4
BALDUR, 20. OKTtfBFR 1906.
[Frá 3.S. 3-d.]
mismun sum er á framfarahug'mynd
sósfalistans og framfarahugmynd
stórveldasmiðanna, sem hafa fyrir
augunum þau hlunnindi sem aðal-
ríkið getur haft af lýðlendunum, j
ásamt þcim orðstfr sem álitið er að
sje þvf samfara að vera ráðandi afl
í stjórn lýðlendurfkis. Ekkert
þessháttar vakir fýrrir sósfalistun-
um. Fyrir þeim er engin dýrð f
því að vera ráðandi afl f stjórn
margra landa, nema þvf fylgi ein-
læg umhyggjusemi um velferð
fólksins sem f hlut á. Fyrir þeim
cru tekjur aðalrfkisins af lýðlend-
unum rangfenginn auður, ef hann
er ekki dreginn saman til saméig-
inlcgra nota alrfkisheildarinnar.
Fyrir þeim er það velifðan fyrir
mannkynið, sem er hyrningar-
steinninn í framfarahugmyndun-
um. Ekkert stjórnmálalegt þjark
hefir neitt gildi í þeirra augum,
nema mannkærleiki ráði stefnunni,
og hefir það komið eins greinilega
fram hjá dönsku sósíalistunum f
tilliti til Islands, eins og öðrum
sósfalistum sem verðskulda það
nafn.
Fram að þessu hafa rfkin f heim-
inum verið að fækka og stækka.
Eitt ríkið iagði annað undir sig og
eitt íaýidið gckk öðru á hönd, og
margir hafa sjálfsagt hugsað, að
með herleiðingum, stórveldasam-
þ) kktum og allskonar yfirgangi
yiðu hinir smærri þjóðflokkar að
mii n ;ta kosti samcinaðir svohinum
stærri, aðþeir d) t uúrsögunni. Það
hcfir óneitanlega verið ástæða til
að hugsa svo, þvf veraldarsagan
«
er þegar búin að segja frá ýmsum
þjóðflokkum, sem horfið hafh með
sfnum sjerkennum inn f stærri þjóð-
heildir, og margir eru þeir þjóð-
fiokkar og þjóðir, sem um latigan
undanfarinn tíma hafa smámsaman
verið að missa sjerkenni sfn'og
færast meira og meira inn f bendu
af þjóðflokkum, sem samkvæmt
prógrammi eínhvers stórvetda-
smiðsins átti með tf.manum að
mynda eitt samvaxið rfki, helzt
með cinni tungu og sameiginleg-
um hfnaðarháttum.
Um leið og maður gengur inn á
að svona hafi það gengið til um
langan aldur, og að tilraunir stór-
veldasmiðanna hafi heppnast að
nokkru leyti á ýmsum tfmum, þá
verður maður þó að ganga inn á
það, að mikið af öllum þessum sam-
ciningartilraunum hefir misheppn-
ast, mikið oftaren þær hafaheppn-
ast, þó landabrjefin með ríkjaskift-
ingu og þjóðaniðurríiðun f heimin-
um virðist bera vott um hið gagn-
stæða. Ef gáð er á bak við tjald-
ið, kemur það f langflestum tilfell-
um f ljós, að þjóðir eða þjóðflokkar,
scm hafa á einn eða annan hátt
verið neyddir til að gjörast hluti
annars ríkis í pólitiskum skilningi,
eru oft að mörgum öldum liðnum í
anda, og jafnvel siðum, mjög fjar-
Jægir þjóðflokknum sem ætlaði að
gleypa þá, mclta þá, og gjöra að
óaðskiljanlegurn hluta þjóðlfkama
sfns ; og það cr jafnvel áreiðanlegt
að yfirgangstilraunirnar hafa oftj
onðið til þess að hcrða á þeim þjóð-|
um sem yfirganginum hefir verið
beitt við, með að viðhalda sínum
þjóðareinkennum og samlagast
alls ekki öflugra flokknum, þó í
pólitiskum skilningi væri allt látið
heita sama rfkið, og jafnvel sama
þjóðin.
Það er með þjóðírnar eins og
einstaklingana, þær vilja ekki láta
taka sig af lffi, hvorki f orðsins
! eiginlega skilningi, nje á þann hátt
í að láta taka af sjer sjerkenni sín,
og neyða sig inn undir sjerkenni
annaraþjóða. Þær vilja, jafnt þær
smærri sem hinar stærri,vera sýni-
legt, áþreifanlegt, sjerkennilegt
blað á mannkynstrjenu.
'Þjóðirnar eru sýnilega reiðubún-
ar til að nálgast hver aðra, skifta
hver við aðra, læra hver af annari,
hjálpa hver annari — þær eru sýni-
leea til með að verða eitt.frá mann-
úðarlegu sjónarmiði skoðað, ogþær
eru á hraðri ferð f þá átt, en þær
vilja ekki láta taka af sjer sjerkenn-
in sín með valdi, og fá sjer sjer-
kenni annarar þjóðar, aðeins til
þess að hægt sje að tala um stóra
rfkið, og svala með þvf hjegóma-
girnd vissra manna, cða til þess að
Vgefa vissum þjóðflokki verzlunar-
tækifæri og tekjuvon.
Það er krökt af dæmum upp á
það f heiminum, að tilraunir til að
sameina þjóðirnar með sverðseggj-
um og yffrgangi hafa aldrei lukk-
ast vel, og sfzt af öllu hafa þær
lukkast vel þar sem um ólfka kyn-
flokka er að ræða, og er gott dæmi
upp á það á Bretlandseyjum.
Þó liðnar sje nú 14 aldir sfðan
þýzk-norræni flokkurinn — flokk-
urinn sem almennt cr kallaður Eng-
il-Saxneski flokkurinn — byrjaði
að leggja undir sig Bietlandseyjar,
og það eru meira en átta hundruð
ár sfðan síðasti hlekkurinn í her-
námssögu Bretlandseyja var soðinn
saman, og sfðan tevtónski mann-
flokkurinn varð þar í stórkostleg-
utn meiri hluta, en allt um það
standa leifarnar af keltnesku þjóð-
unum, scm áður bjuggu á Bret-
landseyjum, ennþá með glöggum
einkennum f Wales, f vesturhá-
lendum Skotlands og vfða á ír-
landi. Það hefir tekizt að koma
flcstu af þessu fólki til að læra
enska tungu, en það hefir ckki tek-
izt að láta það gleyma sínni tungu
og lcggja niður sfn sjerkenni.
Sama er ?.ð segja um Pólland. Þvf
var skift niður milli Þýzkalands,
Austurrfkis og Rússlands fyrir
löngu, en ailt um það helzt pólsk
tungavið, ogsamband hinnasund-
urslitnu pólsku flokka er f anda
eins sterkt og það hefir nokkru
sinni verið, þrátt fyrir það þó þe:r
sje á pólitiska vfsu hlutar af þrcm-
ur rfkjum.
Þar sem ræða er um deildir af
sama mannfiokki, eins og t. d. f
tilliti til sameiningarinnar á fylkj-
unum f Noregi þegar Haraldur hár-
fagri sameinaði þau, geta flokkarn-
ir fyr eða síðar sameinast í a.nda
og sannleika og orðið að einni
heild, en lagt niður sjerkenni sín.
Eins cr það um þjóðflokka þá, sem
til Ameríku flytja, að þcir geta og
hljóta enda að miklu lcyti að sam-
einast og fá sameiginleg þjóðarein- j
kenni, hvort sem þeir eru af sama
kynflokki frace] eða ekki. Ástæð-
an fyrir því að mótstöðuaflið gegn
sameiningu þjóðflokkunna f Ame- j
rfku er lltið f samanburði við það
mótstöðuafl, sem bólar á f gömlr
löndunum, ersú, að menn eru ekki
með valdi neyddir til að færa sig
úr kápu sfns þjóðernis og f kápu
j annars þjóðernis þegar þeir setjast
i að f Ameríku, en einkanlega þó
sú, að cnginn þjóðflokkur hefir náð
þvf í Amerfku að eignast sjerstaka
sögu, sem ekki hefir frá upphafi til
enda verið tvinnuð inn í sögu fleiri
þjóðfiokka í landinu. Saga lands-
ins hefir með öðrum orðum orðið
f flestum atriðum sameiginleg saga
þjóðflokkanna, sem smámsaman
komu inn í landið og tóku þátt í að
byggja það ; og atburðirnir sem
þessi saga getur um, eru f aðal-
dráttunum atburðir sem sncrtafólk
af mörgum þjóðflokkum, og sem
aðcins f smærri dráttunum snertir
i sjerstaka þjóðflokka.
1 /
Afþessu hafa sjerstök þjóðflokka-
cinkenni haft Iftil tækifæri til að
í vaxa upp í Ameríku, en allt um
; það bólar þó vfða hjer í landi mik-
i ið á tilhneigingum í þá átt, að við-
1 halda mörgum misrnunandi þjóðar-
j einkennum, um leið og þjóðlffið að
! ytra útliti tekur á sig sameiginlegt
j snið ; og máske á Amerfka cftir að
sjá ýms sjerkenni hinna ýmsu þjóð-
flokka, sem hjer búa.betur ræktuð
eftirleiðis en að undanförnu. En
hvað sem um það er að segja,þá er
það vfst,að þeir þjóðflokkar f gömlu
liindunum, sem hafa eignast sjer-
staka sfigu, sem grfpur yfir langt
tfmabil og marga atburði, verða
varla ncyddir til að slcppa tungu
og þjóðareinkennum með margra
alda ánauð. Menn finna til rang-
lætisins sem er þvf venjulega sam-
fara, að neyða þjóðflokk til að
leggja niður þau þjiíðareinkenni
sem endurminningarnar, sem sag-
an hans segir frá, eru tvinnaðar
við ; og reynzlan hefir sýnt, að
menn cru rciðubúnir að lfða þraut-
ir f margar aldir til að viðhalda
þjóðarcinkennunum sfnum f þeirri
von, að einhvern tíma kunni að
koma sá timi, að þeir fái að þrosk-
ast sem sjerstakt lauf með sfnum
sjerstaka lit á mannkynstrjenu, —
t. d. Gyðingar eru vottur um það.
Þeir tfmar eru Ifka óefað að
koma með útbreiðslu sósfalista-
skoðananna í hciminum. Stór-
veldin leysast upp,f þeim skilningi
að vera ráðandi YFIR mörgum
löndum og þjóðflokkum, og upp
úr þvf myndast heimsveldi, sem
er bundið saman með hluttekningu
þjóðflokkanna hvers í annars kjiir- 1
um, cn ekki með hervaldi og of-
beldis tilraunum til að steypa alla
f sarna mótinu. I þcssa átt bend-
ir það sem haft er eftir ’Social-!
DemoCraten' viðufkjandi íslandi.j
og f þessa átt miða ráðstafanir al- [
þjóða sósíalista-sambandsins, sem
hefir sctt sjer það markmið, að
rcyna að koma í veg fyrir styrjald-
ir og framliig til hcrbúnaðar. Það
væri Ifklega of langt farið, cf sagt
væii, að niðusfærslan á herkostn-
aði Breta á síðasta þingi væri bein
afleiðing af þessum samtökum só-
s alistanna f hinum ýmsu löndum
h 'm .ins, en hún er þá samt af-
le ðing af þvf,að sósíalistisku skoð-
amrnar eru að grafa um sig, og
f unhaldið af þvf verður óefað þa',
áður en langt um Ifður, að mörg 1
sú þjóð, sem nú er f áþján og háð
utanaðkomandi valdi, fær aftur
sitt sjálfsforræði; og að litlu þjóf-
irnr, sem hafa orðið að standa
undir vernd annara stærri þjóðn, 1
geta framvegis verið óhultar án
allrar herverndar, og haldið áfram
að vera til með sfnum sjcrkennum.
En á hinn bóginn er það Ifka Ijó; t
að afleiðingin verður einníg sú, að j
þjóðirnar færast hver annari nærj
af frjálsum vilja, og bindast þeim
böndum sem ofbeldið geturekki
bundið.
E. Ó.
Síðan FARIÐ VAR AÐ
SENDA TJT REIKNINGA til
kaupanda Baldurs, hafa einstaka
menn, um leið og þeir sendu borg-
un, beðið að stryka sig út af kaup-
andalistanum. Við þá menn, sem
taka blöð á meðan ekki cr krafizt
borgunar, en hætta þegar um
borguti er beðið, vildi jeg segja
það, að þeir ættu aldrei að taka
önnur blöð en þau, sem gefin cru
út mcð stolnu fje úr rfkisfjárhirzl-
unum, fyrir þau ætti ekki að vera
nauðsynlegt að borga sjerstaklega,
þvf landið er búið að borga fyrir
þau.
Öllnm kaúpendum Baldurs, sem
skulda samkvæmt bókum Gimli-
prentfjelagsins, verða sendir reikn-
ingar, annaðhvort beint frá skrif-
stofunni, eða f gegnum innköllun-
armenn, og er tilgangurinn bæði
sá, að minna menn á að
greiða áskriftargjöldin, og eins
eins hitt, að fá frá þeim bcndingar
þar sem villur eru f reikningunum,
sem þvf miður á sjer óefað stað f
nokkrum tilfellum. Þetta hvoru-
tveggja vildi fjelagið að viðskifta-
menn blaðsins tækju til greina, og
ætti enginn að þurfa að firrtast við
þið, ekk; sfzt þar eð sum önnur fs-
lenzk blöð senda reiknirg með
hverju einasta blaði sem þau
senda út. E. Ó.
ÁGRIP AF HEIMILISRJETT-
ARREGLUGJÖRÐ FYRIR
CAN ADA-NORÐVESTUR-
LANDIÐ.
Jjjær ’sectionir' f Manitoba, Sas-
katchewan og Alberta, sem
númcraðar eru mcð jöfnum tölum,
og tilueyra Dominion stjórninni
(að undanskildum 8 og 26 og öðru
landi.sem cr sett til sfðu),eru á boð-
stólum sem heimillsrjettariönd
handa hverjum (karli eða konu),
sem hcfir fjölskyldu fyrir að sjá,
og handa hverjum karlmanni, sem
hefir fjölskyldu fyrir að sjá, og
handahverjumkarlmannisem eryfir
1 8 ára að aldri; 160 ekrur cða %
úr ’section' er á boðstólum fyrir
hvern um sig.
Menn verða sjálfir að skrifa sig
fyrir þvf landi, sem þeir vilja fá, f
landsf'kustofu stjórnarinnar, f þvf
hjeraði scm landið er f.
Sá sem sækir um heimilisrjett-
arland getur uppfylgt ábýlis-
skylduna á þrennan hátt:
1. Með þvf að búa f 6 mánuði
á landinu á hverju ári í þrjú ár, og
gjöra umbœtur á þvf.
2. Með þvf að halda til njá
föður (cða móður, ef faðirinn er
dauður), sem býr á landi skammt
frá heimilisrjettarlandi umsækjand-
ans.
3. Með þvf að búa á landi,
sem umsækjandinn á sjálfur í nánd
við heimilisrjettaríandið sem hann
cr að sækja um.
Sex mánaða skriflegan fyrirvara
þurfa inenn að gcfa Commissioncr
of D:minion lands f Ottawa um
að þcir vilji fá eignarbrjef fyrir
hcimilisrjettarlandi.
W. W. CORY,
Deputy of t.he Miniater of the Interlor
GblLÆLI
Kejrsla:
Frá Gimli til Winnipeg Beach
kl. 8 á hverjum morgni.
Frá Winnipeg Beach til Gimli
á hverjum morgni, cftir að
Winnipeg-lest er komin.
G. E. Sólmundsson.
ftirfylgjandi mcnn eru um-
boðsmenn Baldurs, og geta
þeir, sem eiga hægra með
að ná til þeirra manna heldur
en til skritstofu blaðsins, af-
hent þeim borgun fyrir blaðið og
áskriftir fyrir þvf. Það er ekkert
b.indiðvið það, að snúa sjcr að
þeim, sem er til nefndur fyrir það
pósthjerað, scm maður á hciina í.
Aðstoðarmcnn Baldurs fara ckki f
neinn matning hver við annan f
þcim sökum:
Jóhannes Grímólfsson - Hecla.
Sveinn Þorvaldsson - - Icel. River
Stefán Guðmundsson - Ardal.
SigurðurG Nordal - - Geysir.
Finnbogi Finnbogas. - Arnes.
Guðlaugur Magnúss. - Nes.
Ól. Jóh. ólafsson......Selkirk,
Sigmundur M. Long - Winnipeg.
Sveinn G. Northfield - Edinburg.
Magnús Bjarnason - - -Marshland
Magnús Tait............Sinclair.
Björn Jónsson..........Westfold.
Pjctur Bjarnason - - - - Otto.
Helgi F. Oddson - - - Cold Springs
Jón Sigurðsson.........Mary Hill.
Ingin.undur Erlendss. - Narrows.
P'recman Freemans. - - Brandon.
Guðmundur Ólafsson - Tantallon.
Stcphan G.Stephanss. - Markervills
Hans Hansson, - - Blaine, W’aih.
Chr. Benson. - - - Pcint Robcrts