Baldur - 06.02.1907, Blaðsíða 3

BALDUR, 6. febrtJar 1907.
3
CTOXj
Jeg veit þú segir satt. Við höldum Jól.
Við sjáum, eins og vant er, nú um tfma,
hvað ból ög hól og hjól og skjól og sól
er himnesk sending þeim sem eiga að rfma.
Nú kallar þetta hvella bjölluhljóð,
að horfa’ á gamla leikinn, sem við kunnum,
svo smjatta þeir, sem þykir vistin góð
við þvættituggu’ úr volgum blaðurmunnum.
En svo var fagra friðarstjarnan þín ;
þann fögnuð vildir þú jeg kæmi’ að skoða;
en gætu’ ekki’ áhrif hennar sagt til sfn
þó sigur hennar væru færri’ að boða ?
Jeg heyrði fyrri segja sama flokk
frá sigri þeim, á mörgurn kyrkjustólum ;
en skein hún ekki blftt á Bieiostock*
með boð um náð og frið á sfðsu Jólum ?
Og hvar er sigur Krists um kristinn heim ?
Að kyrkjum hans er enginn vandi’ að leita,
en krossinn hans er orðinn einn af þeim,
sem algerð þý og hálfa manndyggð skre,yta.
Og heldurðu’ yfir hugsjón þessa manns
og heimsins frelsi þessir kaupmenn vaki
sem fluttu milda friðarríkið hans
á fölva stjörnu’ að ailra skýja baki ?
Þar komst hún nógu liátt úr hugum burt
og hjer varð eftir nógu tómur kliður,
svo aidrei verði’ að æðri Jólum spurt
og aldrei komist friðarrfkið niður.
Og dýpstu þránum drekkir spekin sú
sem djúpið mikla þurrum fótum gengur
og spennir yfir endaieysið brú
með orðum, þegar hugsun nær ei lengur ;
þvf rún úr geimnum engin önnur skfn
en eintóm núll úr köldum stjörnubaugum.
Nei, jeg vil lifa litlu Jólin mfn
við ijósið það sem skíri úr barnsins augum,
Mjer finnst þar inn svo frítt og bjart að sjá,
að fnðarboðið gæti þangað ratað,
og enn þar minni heit og þögul þrá
á þúsund ára bróðurríki glatað.
Þar vefst úr geislum vonarbjarmi skær
sem veslings kalda jörðin eigi’ að hlýna ;
jeg sje þar eins og sumar færast nær,
jcg sje þar friðarkonungs stjörnu skfna.
Þ. E.
* Þar voru hrannmorðin miklu framin í sumar í
Rússiandi, sem rnenn muna.
[Eftir Reykjavík].
þeirra mikli lærdórnur oft á tfðum
að mestu fólginn, og í dularfullri
framsetningu og gorgeir. Og jeg
fyrir mitt leyti virði mikið meira
sjálfmenntaða manninn, sem djarf-
]ega og rósamálslaust birtir hugs-
anir sínar.
En svo jeg vfki aftur að efninu,
þá tel jcg Sigfúsi það lítinn skaða,
þó að E. H. stfgi á háls honum.
Þessi stutti dómur Einars um Ijóð-
mæli Sigfúsar, er lfkari slúðri poka-
presta en nokkru öðru, þvf hann
að eins tekur fullan nmnninn og
segir að bókin sje ekki húshæf, en
færir ekki eitt einasta dæmi þvf
til sönnunar. Þannig lagaðir
sleggjudómar hrópa hátt um mann-
dómsleysi föður sfns, Jcg ætla
ekki að fara að skrifa ritdóm uip
ljóð Sigfúsar, þvf það er búið að
þvf, og um þá má segja, að þar er
ekki áhalli S. til baga, Jeg ;etla
næst að sanna, að Einar Hjörleifs-
son hefir fyrri flutt svipaða
sleggjudóma.
Þegar ljóðmæli Guðm, Guð-
mundssonar komu út, þá reit Ein-
ar ritdóm um þau f ‘Sunnanfara',
og hafði sá dómur ekki annað sjer
til ágætis en sýna Iftilsvirði kvæð-
anna, að í þeim væri helzt eng-
inn skáldskapur, Jón Ólafsson,
ritstjóri, skrifaði um liina sömu bðk
á sama tfma, og sýndi ritdómur
hans óhlutdrægni og skarpa dóm-
greind, og lofaði hann kvæðin sem
verðugt var og sagði rrieðal ánnars,
að Guðm. væri 'allur skáld1, Nú
er Guðm. viðurkenndur eitt af okk-
ar beztu skáldum,
Þá muna vfst flestir eftir ritdcil-
um Einars við Guðm, skáld Frið-
jónsson. Þá óð nú E, H, heldur
en ekki riddaralega fram á vfgvöll-
inn, og ætlaði að kaffæra Guðtn, í
‘leysingunni', Og þá voru ekki
ritverkin hans Guðm. Friðjónsson-
ar túskildingsvirði,að dómi Einars,
Og E. H. ljet ófriðlega og hamp-
aði Iærdómi og listfimi sinni f
‘Stökkum yfir námsskeiðið', en
þingeyski bóndinn gekk djarfiega
beint á móti hinum lærða manni
og tók hann fangbrögðum, Fyrst
brá Guðm. leggjabragði, og riðaði
Einar við og lá við falli; æsti það
skap hans og óð hann þá að Guð-
m, reiður, þá lagði Guðm, hnikk á
E. og kraup hann þá á bæði knje
og laut Guðm. Friðjónssyni, Þá
færðist E, H, í ásmegin ‘oghetju-
bldð langafa hans sauð f æðum
honúm', og hann ‘stökk yfir nátns-
skeiðið' og að Guðm. og brásverði,
og hugði að yfir skyldi taka með
þeim. En Guðm, sló vopnið úr
höndum honum og lagði um leið
klofbragð á Einar og skellti hon-
um endilöngutn á völlinn. Varð þá
hlátur mikill f h'ði bænda, eti hetj-
an stóð seinlega á fætur: ‘Skárra
var það nú höggið1', sagði Einar,
og skjögraði hcini, En Guðm.
komst til þess rfkis sem honum
bar og rfkir þar með lofi, En þeg-
ar E. H, sá það, sneri hann við
blaðinu og fór að syngja Guðm,
lof, og sfðan hefir hann sagt að G,
sje einn af ritfærustu mönnum
landsins, Heldur cn ekki er byggj-
andi á dómum slíkra manna sem
Einats og hans nóta, sem haga
þannig .seglurn eftir vindi, Hvað
skiidi B, L. B, finnast um það,
þegar hanrt athugar mátið ? Og
maður getur með fylistu rökum
«
sagt, að frá E, H. eigi maður ckki
von á öðru en ósanngjörnum dóm-
um, Og nákvæmlega sama ósvífn-
in og hann sýndi Guðmundunum
birtist nú í þessari lúalegu ritsmfð
hans um Sigfús,
Hinir þiirfustu menti hverrar
þjóðar eru skarpir og óhlutdrægir
ritdómendur, en Vestur-fslending-
ar hafa þvf miður ekki eignast
marga af þeim og þvf síður notið
þeirra. Einn maður hjer vestra
hefir gefið sig út sem ritdómara,
— sjera Friðrik Bergmann, Hann
skrifaði fjölda ritdóma f ' Aldamót-
in‘, og eru þeir gott sýnishorn af
sanngirni og frelsisanda lútersku
prestanna hjer,
Með fleiru hefir Fr. skrifað rit-
dóm um skáldin, Þorstein Erlings-
son, Stephan G. Stephansson og
Guðm, Friðjónsson, og bannsöng
hann verk þeirra allra, og dæmdi
þau lítils eða einskis virði, Ailir
víta hve sanngjarnt slfkt er. En Fr.
hcfir nú máske viijað gjakla Guðm,
latnbið gráa, því hann hafði verið
honum skeinuharttur og' leíkið hann
hart. Hann skar Fr, reglulegan
snoðkoll og bar f tjöru cg prýkk-
aði ekki útlit prestsins við það,
Og eitiu sinni sendi G, hann með
embættisbræðrum sínum noiður á
‘djöflagrænku' til þess að dorga til
fiskjar. Ritdómar Fr, hafa haft
lítil áhrif, þvf margir hafa fundið
hinn hatursfulla prestlcga anda og
hlutdrægni, sem hefir stjörnað
þcim, og hafa þeir því venð metn-
Sjá 4. síðu.
I
•etf?6 a«w<s*w#«#w#****«**e*
ELDSABYRtíÐ og PEYINGALAN.
W Þeir sem þurfa að setja hús og aðrar eignir t eldsábyrgð, eða
@ fápeningalán út á fasteignir, geta snúið sjer til mín.
EINAR ÓLAFSSON, f
Skrifstofu ,,Baldurs,“ GIMLI, MAN. £
«••• «*•# »*»• **»•••#•
w
»
*
ÓVIÐJAFNANLEG KJÖRKAUP
Á BÓKUM
framlengd um nokkrar vikur.
80 til 60 prósent afslátturl
Lesið eftirfylgjandi verðskrá :
Unc’e Tom’s Cabin, eftir H- B. Stowe ioc.
Hic’dei Hand, eftir Mrs. E. D. E N. Southworth ioc.
Self-Made, ,, tvær bækur 150.
How Christianity Began, eftir Williarn Burney ioc.
Advancement of Seience, eftir Frof. jcthn TyndaH 15C.
C.hristianity and Materialism, eftir B. E. Underwood 150.
Commoti Sense, eftir Thomas Paine I |c,
Age of Reason, rsftir Thomas Paine Ijq,
Apostles of Christ, eftir Austin Holyoake Q5c.
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh 050.
Blasphemy and the Bible, eftir C- B. Reynolds 05C.
Career of Religious System, eftir C. B. Waite 05C.
Christian Deity, eftir Ch. Watts OSc>
Christian Mysteries 05C.
Christian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts c5c,
Christianity—- eftir D. M. Rcnnett
Daniel in the Lions’ Den, eftir D. M. Bennett 05C,
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og píslarvættisdauði 05C,
Last Link in Evolution, eftir Ernst Haeckel Q5C'
Liberty and Moraiitv, eftir M. D. Conway Q5C-.
Passage of the Red Sea, ei'tir S. E. Todd Q5C>-
Prophets and Pruphesies, eftir John E. Rcmsburg Q5C-
Science and the Bible Antagonistic., eftir Qh, Watts, Q5c._
Science of thc Bible Q5C-.
Superstition Displayed, eftir William Pitt. Q5c,.
Twelve Apostles, eftir Ch. Bradlaugh o,5c„.
What did Jesus Teach ? eftir Ch. Bradlaugh Of-,.,
Why don’t God kill the Devil? eftir M. Babcock iocí
Allar þessar oíantöMu bækur $2.00
Jeg borga póstgjöld til hvaða staðar sem er? f Canada eða
Bandaríkjunum.
PÁLL JÓNSSQN,
655 Toronto St., WINNIPEG, MAN.
MEIEI
BŒKURI
HEIMSPEKISLEGS,
VÍSINDALEGS,
STJÓRNFRŒÐISLEGS,
OG TRÚARBRAGÐALEGS
EFNIS.
WHAT IS RELIGION ? Síð-
asta ræða Ingersolls. Vcrð icc.
DESIGN ARGUMENT FAL-
ACIES,eftir E.D.Macdonald 25C.
WISDOM OF LIFE, eítir Arth-
ur Schopenhauer. - Verð 250.
RITVERK Charles Bradlaughs,
rne.ð mynd, æfisögu, og sögu utn
baráttu hans f enska þinginu.
Verð : f skrautbandi - - $1.10
f kápu - 50C.
FORCE AND MATTER : or
Principles of the Natural Order
of the Universe, with a System of
Morality bascd theron, eftir Prof.
Ludwig Buchner. Með mynd.
Verð: f bandi - - $110
MEN, WOMEN, AND GODS,
eftir Helen H. Gardener, Með
formála efcir Col. R. G. Ingersoll,
og mynd höfunnarins. Þessi bók
cr hin langsnjallasta setn þessi
fræga kona ’nefir ritað.
Verð; f bandi $1.10, í kápu 5oc.
PHILOSOPHY of SPIRITUAL-
ISM,
cftir Frederic R.Marvin. í bandi.
Verð: - -...............50C.
PULPIT, PEW.and CRADLE,
eftir Helcn II. Gardener. í kápu.
Verð: ioc.
God and My Neighbo ux
eftir Robert Blatchford á Eng-
landi, sem er höfundur að ,,Merrie
England,11 ,,Britain forBritish,“
o.fl. Bókin er 200 bls. á
prentuð með skfru letri á góðan
pappfr. Bókin er fra.prtyskarand
vel rituð, eins öll ritverk Robert
Blatchfords. Verð:íbandi 94»,
f kápu 500'it
ADAM’S DI.ARY, eXtlr, Mark
Twain $1.00
EVE’S DIARY; efti&• Mark
Tvvain $1.00
EXAMIN ATION OF THE
PIÁOPUECIES—Paine 15cs,
l Js the God of Issae.l the 'Jruc Cstotóifc'
j;eftir Israel W. Groh. j|c..
Ritverk Voltaires:
• YOLTAIh E’S ROMANCES.
Ný útgáfa í bandi $1.50
Micromegas. í kápu 25,0...
M.an of Forty Crowns 25C.
Pocket Theology 250.
Letters on the Christian EeEgion,
ijieð myndum af M.de Voltaire.
trancois Rabelais,, John, L.ocke,
Peter Bayle, Jea.n Mes.her og
Benedict Spinoza. 25c-.
Philosophy of History 25C.
Ignorant Philosopher, með mynd-
um af René Deseartes og Benc-..
dict Spinoza 25C,
Chinese Catecism 25c._
Sentið pantanir yðar til
PÁLS JÓNSSQNAK*
655 Toranto St..
WINNIPEG, —MAN.