Baldur - 13.04.1907, Blaðsíða 3

BALDUR, 13. apríl 1907.
3
svo að trú-in er annars vegar til-
finning, og tilfinning sú eða hrær-
ing fer æ eftir hugmyndunum og
samsvarar þeim ; er háleit og fög-
sem þjer eftir sækist, eiga að mið"a
f þá átt. Þar er líf, þar er heil-
brigði, þar er vclgengni, þar er
hamingja, þar er aldurshæð karls
ur> °g göð og göfug, eða hryllileg! sem konu. Þctta er þá samband-
og auðvirðileg, eftirþvf hvort hug-
myndirnar eru háar eða lágar. En
allar hugmyndir og allar gagntak-
andi tilfinningar stefna óhjákvæmi-
lesa að því að skapa ytra f o r m ,
og við það myndast útvortis guðs-
þjónusta. Þá koma ölturu og
fórnfæringar, hof og hörgar, kyrkj-
ur og musteri, svo og tíðagjörðir
og helgisiðir hverskonar. Og þá
sjáum vjcr sakramenti og leynda
dóma; prestar og levftar fram-
koma, þá sálmar og söngvar, bibl-
íur og bænir — allir þessir hlutir,
scm skýra eiga og þýða, þótt í ó-
fullkomleika sje, hugsanir þær og
hræringar, sem eru meginatriði í
lffi tiú arinnar. Samfara fcr þvf
hugsun (hugmynd), tilfinning og
fyrirkomulag. En til hvers miðar
allt þetta ? Það er tilraun til þess
að komast í rjett samband við
Guð. Menn hafa ávalt haft ein-
hverjar hugmyndir um Guð, og
vissar skoðanir um sjálfa sig, haft
hugmyndir og ætlanir um það sam-
band, er þeir væri í við guðdóm-
inn, hugsjónir um, hversu það sam-
band ætti helzt að vera, og hið
eina og sjálfsagða mark og mið
hefir orðið, að öðlast og haída hinu
rjetta guðssambandi, Þctta á ekki
einungis heima f kristninni, nje
hjá Múhameðsmönnum nje nokkr-
um öðrum trúarbrögðum, heldur á
það heima í þeim öllum, Og því
má segja í vissum dýpri skilningi,
að aldrei hafi í frá 1 yrjun veraldar
verið, nje verði til hennar enda-
loka, fleiri trúarbrögð til en cip.
Til hafa verið þúsund trúarbrögð,
og tíu þúsund trúfræðakerfi, en
einungis ein trú, frá Indíána þcim,
er sctti tóbakslauf á trjespýtu og
tilbað þann anda, sem hann hugði
þar búa, og upp að musterinu f
Jerúsalem og Pjeturskyrkju Róma-
borgar. í hmni háleitustu og feg-
urstu tfðaþjónustu heimsins hefir
á botninum verið einungis þessi
eina einfalda viðleitni og stefna,
að komast f rjett samband við
Guð. fmyndum oss, að oss tæk-
ist sú viðieitni ? En áður en \rj^r
hugleiðum þá spurning, vildi jeg
snöggvast frarnsetja aðra og svara
henni. Þegar vjer athugum um-
merking trúarinnar, sem jeg hcfi
reynt að gjöra með fáum og dauf-
um dráttum, virðist yður þá ekki
svo, að það liggi f cðli hlutarins,
að það sje ómögulegt að trúar-
brögðin hverfi, eða dcyi út ? Það
þýðir ekkert hvaða skcðun þjer
kunnið að þafa á almættisvaldinu,
6ejn f alheiminum birtigt, þetta al-
matttisvald er þar fyrir. Þetta
vald er yðar fað i r. Afþví valdi
eruð þjer til orðnir. Þáð var t
áður en þjer voruð fæddir, óg það
verður til eftir vðar daga, Oo- á
meðan, meðan þjer cruð milli jarð-
?*r og himins, er það og verður
ið milli yðar og hinseihfa alveldis,
sem opinberað e>‘ f alheiminum
-— þetta er kjarninn í trúarbrögð-
unum, og þetta er í eðli sfnu af
eilífum uppruna. Setjum að þjer
sjeuð óvissutrúar (agnostics), Það
gjörir ekkert þessari röksemd, þvf
þeir þýða æfinlega brot á Guðs
milda og kærlciksríka lögmáli — á
einhvern hátt. Svik f viðskiftum
mundu hætta ; spillingí allsherjar-
deilum sömuleiðis ; harðstjórn ann-
arsvegar og auðvirðileg þrælslund
hinsvegar iiði lfka undir lok,
Styfjaldir mundu og hætta, enda
mundu allir menn kannast hverir
við frændsemi annarra eins og
bræður undir einu og sama þaki
hins sameiginlega föður. AUtböl,
I ELDSÁBYRtíÐ og I'EXIYGALÁY.
alveldið varir og er. Þótt þjer í einu orði að segja, mundi hvcrfa,
segið, að þjer vitið alls ekkert um
það alveldi, þá vitið þjer þð eitt-
hvað um lög þess og auglýsingar,
og svo er lff yðar, velferð, ham-
ingja og allar óskir úndir því korn-
ið, hvað mikið þjer vitið f þeim j
lögum, og fer cttir hlýðni yðar við
þau, Setjum, að þú eða þú sjert
trúleysingi. Það hrindir ekki
hcldur nefndri röksemd. Alveld-
ið er til, hvort heldur þú kallar
það efni eða afi, eða þú kallaðir
það enn auðvirðilegra nafni, Það
cr til allt að einu, Það var til áð-
ur cn þú fæddist, það verður til
eftir þinn dag, og þitt Iff, heil-
yrði veröldin fullkómlega guðræk-
in, eða kæmust allir menn 'tArje.tt
samfjelag við Guð og rjctt sam-
band hverir við aðra. Hefir yður
nokkurntfma komið það í hug, að
siðmenning vor nær þangað að og
er ekki lengra komin cn að vjer
trúum á guð ? Það eru ckki mál-
þræðir eða talþræðir, járnbrautir
nje gandar rafmagnsins nje flug-
belgir og loftför, nje heldur skipin,
sem þekja höf og hafnir, e.kki held-
ur nokkrar undravjelar cða nýjar
uppgötvanir eða úrræði ti! að ffe
vald yfir vera'clarinnar frumefnutn
og höfuðskepnum,
ekkert af
brigði, hamingja og velferð fer ef't- þessu er það, sein veitir mönnum
ir þvf, hvað mikið eða lftið þújsanna siðmenning. Það eru ekki
kannast við þetta vald og hve velj bókmenntir, ekki sönglist, braglist,
mest áríðandi, hið æðsta og ómiss-
anlegasta, að þjer náið þekkingu
á lögum þessa alveldis og lærið
lilýðni við þau lög. Allir Iilutir,
þú hlýðir þess lögum. Svo Icngi
sem alheimuriun er við' lýði, og
s'vo lengi sem f honum lifir rnaður,
sem kann að hugsa, finna til og
hafast eitthvað að, svo lcngi fylgir
trúin cðli hlutanna. Þú getur
\
breytt afslöðu þinni gagnvart
henni, þú getur g-leymt henni, en
afmáð hana getur þú ekki. Skip-
stjórinn mætti fyr ætla, að hann
geti siglt út fyrir sjóndeildarhring-
inn, sem ávalt umlykur hann ; örn-
in mætti fyr ímynda sjer að hún
mcgi svífa hærra en gufuhvolfið,
sem ber upp flugvængi hennar,
en maðurinn megi fmynda sjer aö
nje aðrar listir, spm gjör-a heiminn
gáðan. Hc;rbert Spencer—mað-
ur sem ekki er ráðlcgt að rengja,
sízt sjc spurningin skoðuð fráþe^s-
ari hlið — hann segir oss f bók
þeirri, er hann síðast samdi, rjctt
á undan dauða sfnum, að framfarir
mannvitsins í heiminum sjc alls
ekki sfcilyrðislaust samfara fram-
förum f siðgæði. Mentaður vits-
munamaður geti hæglcga( orð'.ð þvf
viðsjálara varmcnni. Enginn
verði skilyrðisiaust góður maður,
þdtt numið hafi bókmcnntir, listir
eða söng. Slíkt vcitjr ck.ki sjálf-
sagða siðmcnning, Þar kemur
hann geti vaxið frá eða umflúið i frajn hugsun, tilfinning og mennt-
trúarinnar óumflýjandi eilffa kraft. j vin aklarfarsins, e;t slíkt lyftir
ímyndum oss svo, að vjer gÆtum
til fulls lifað þessu trúarlffi. Ilver
mundi þá verða afleiðingin ? Hvað
hvern cinstakan snertir, yrði það
algjörlciki. Fullkotnið samþand
mitt við Gu?j, að því er líkamann
snertir, yrði fulikomin heilbrigði.
En hváð sálina snertir, fulíkomið
fylgi við \sahnleikann ; hvað s.ð-
gæðiseðli mitt sncrtir, fullkomin
rjettvísi í brcytni. Og hvað öilu
mfnu atidlega á-tandi viðvíkur/
mundi jeg akilja og öðlast eílífa
sonararfieifð með eilífum alföður.
Gorum ráð fyrir, að þetta sam-
band væri fullkdmið f mannfjelag-
hvorki nje leiðir upp á við. áð sjálf-
sTigðu. Forngrikkir, og sfðarrneir
ftalir — á endurfæðingartíma iista
og vísinda — sýna oss þann sann-
leik, að bókfræði og listir, mælska
og málaraíþrótt gati orðið sainfara
óumræðiiegri siðaspilling jafnt ein-
stakra manna scm alls mannfje-
lagsins.
Þcir sem þurfa að setja hús og aðrar eignir í eldsábyrgð, eða «
fápeningalán út á fasteignir, geta sttúið sjer til mín. é
EINAR ÓLAFSSON, |
Skrifstofu ,,Baldurs,“ GIMLI, MAN. g
VIÐJAFNANLEG KjORKAUP
Á BÓKUM
framlen^d um nokkrar vikur.
o
80 til 60 prosent afslátturl
Lesið eftirfylgjandi verðskrú ;
Uiicle Tom’s Cabin, eftir H. B. Stowe ioc.
Hidden Hand, eftír Mrs. E. D. E. N. Southworth ioc.
Self-Made, ,, tvær bækur iSc.
How Christianity Began, eftir William Burney ioe,
Advancement of Science. eftir Prof. John Tyndall lýc.
Christianity and Ma.terialisqi, eftiv li E. UndQrwood 2 50.
Common Sense, cftir Thomas Paine - ijc.
AgeofReason, e-ftir Thcwnas Pa.ine ISC>
Aposties of Christ, eftir Austin Hoiyoake 05c.
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh OSC.
Biasphemy and the Bible, eftir C. B. Keynolds o_sc.
Career-of Religious S.ystem, eftir C. B. Waite 050.
Christian Deity, cftir Ch. Watts 05C.
Christian Mysteries 05C.
Chris.tian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts C'5c.
C.hristianity— eftir D. M. Bennett c 50.
Danie! in the Lions’ Den, el'tir D. M. Bennett 05C.
Giordano Br-unö, æfisaga hans, kenningar og píslarvættisdauði 050,
Last Link in Evolution, efcir Ernst Haeckel Q5c,
Liberty and Moralit-yv eftir M. D. Cotiway 050-.
Passage of the Red Sea,>eftir S. E. Todd 050..
Prophets and Prophesies, eftir John E. Remsburg 050.
Science and the Bible Antagonistic, e.ftir Ch. Watts Cfic,
Sciencc o.f thc Bibie o5c.
Sup'erstition Dispiayed, ef'cir WiilUyy, Wtt. Q5_Q..
Twelve Apostles, eftir Ch. Bradlaugh
What did Jesus Tcach? eftirCh. Bradlaugh 05C.
Why don’t God kill.the Devil ? cftir M. Babcock ioc.
Ailar þðssar ofantöldu. bækur $2.00
Jeg borga póstgjöid tii hvaða síaðar scm er, í Canada eða
Bandaríkjunum.
PÁLLJÓNSSON,
655 Toronto St.,
JM

ECEK.II
K
1
H EIMSJPE KISLEGS,
\” i b í N ið ALEGS,
STJóRN.FRŒÐISLEGS,
OG TRÚARBRAGÐ.\LEGS
EFNIS.
VViIAT IS RF.LIGION ? Sfð-
YvTN.NIPEG, MAN'.
- :— —rz----------— —_ ______: ^j>«.
í God riid' My KeiglibouR*
I eftir Robert Blatchford á Eng-.
| landi, scm, er höfundur að ,,MerrÍQ»
: England, “ ,.Britain for British,'1
:
j o.íl. Bfókin er 200 bis. á stærðx
! prentuð með skfru letri á góðan
pappír. Bó.kin er frataúrskarg^.d
vel 'rituð, eins öll ritverk Robert
Blatchfords. Yrerð í bancii $1.00
f kápu 5°CY..
Hvaðerþað; scm gjörir memjj mcð inyud> æfis:Igu> Qg sögu um
betri ? Það cr blátt áfram cfling | bæráttu hans í e.iska, þinginu.
asta ræða ingcrs.olls. Vérð iCc. ' ADAM’S Di.ARV, eft.iv. Mark,
DESiGN ARGUMENT FAL-
ACIES.eftk E.IÁMacdonald 250.
WISD9M OF Li.FE, eftir Arth-
ur Schopenhauer. - Verð 250.
RITYŒRK Cha.ii.gs. Bradlaughs,
elsku og hluttekningarsemi, rjett- Verð : f skrautb.incj-i
lætistilfinningar, fúsleikans til fje-
lagsskapar við mcðbræðurna, það
er hjálpfýsi og ifknseini, og cnn-
fremur hinir andlegu maun- og
Principies of the N*Rural Orderj
o-f the UniVersQ, withfa-, System of
inu. Þá yrði heimurinn fullkomin I kvennkastir, guðræknin og gæzk-1 *,l°' be.sed theron, efdr Pro!.
í kápu
FORCE AND
veröld, Athugum nú eitt — jegj an, scm lyftir og vekur VQglyndi! •• "§ Bucnncr.
hefi einungis tíma til að drepa á !
Verð: í bandi
heigar siðmenninguna. Hví
það með s&rf&um orðum, sem við|mundi jeg vera maður bQtri fvrir' YvOMEN, AND GODS,
í 'eftir He’en H. Gardener. Með
Twain $1.00;
EVE’S DIA.RY, e£t.ir; Mark.
Twain $1.00,
EXÁMINATION OF THE
P RO P11E CIES—- Pain e ■ 15 c>
is thc God of Israe! the True God?
efiir Israel W. Groh. 15C.
Ritverk Voitaires:
VQLTAI h E’S.ROMANCES.
Ný útgftfa í bandi
Micromcgas. í kápu %5£k
Man of Forty Crowns 2 jc,
Poeket Theology 250.
.,ieð m\ nd. Lctters on )-irc Christian Religion,
| með myndutn af M.de Voltairé..
Francois Rab'eiais, John Locke,
- $1.10
- - 5oc.
MATTER : or
$ 1' 1 o
þyrfti vandiegrar útlistunar. Yrði j það, þótt mál mitt berist lengra 0:1!
i
mannkvntð gjört fullkomlega trú- i fimmtíu sk-ref og jcg geti talað við
rækið
11 orðum, í rjett samfjelag við Guð,
þá hættu boðorðabrot og brestir,
glæpaverk liyrfu af j'irðinni, ör
birgð yrði ekki til. Ef allir menn
f veröldu, sem í d'ag íifa, hlýddu
Guðs lögmáli, élskuðu og aðstoð
veittu hverir öðrum, mundi Öreiga-
volæðið óðum hverfa úr sögunni;
sjúkdómar færi sömu lcið, því að
formála cftir Coi. R. G. Ingersoil,
og mynd luöfunnarins. Þessi bók
Beriedict Spinoza. 2.5c,
Philosophy of Fí.istpry- 25C,
ígnorant Phílpsopher, rnpðtm.ynd:
., , , , u,n,l Rcné Descartes og Uenc-.
til Chicago. Su vegalengd. semi u„,. *T ( 1
] \ eio i í r)íindi vþ-1. 1 o, i rvíipi.i noc. diC't SpirV:^
kæmíst það, með öðrumirnar.n frá Genf norður f Parfs, frá
j er hin langsnjallasta sem þessi
París til Lundúna, frá New- Yórk ! . • , Y
1 fræga kona hetir ntað.
Peter Bayle, Jean YJ.eslier
og
mál mitt hcyrist, er miður árfö-
andi, cn hvcrn mann jeg hcfi að
geyma, þegar jeg tala, eða hvað
það er, sem jeg tala,
Þegar faðir minn fæddist 1794,
gat enginn þálifandi maður ferðast ■ eftir Heicn H. Gardener
fljótar ynr en Abraham gat. Allarj Verð :
P HI LOS.O P H Y of S PIRIT U A L-
ISM, ■
eftir Froderic R.Marvin. í bandi,
Verð:...................500.
PULPIT, PEW.and CRADLE,
I kápu.
IOC.
2.5 c...
Chinese Catecism, 250..
Sentið pantanir yðar- ti',,
PÁLS JÓNSSONARí.
655 Toron.ta St.
WINNIPEG, ------ MAN.