Baldur - 15.06.1907, Blaðsíða 2

V. ár, nr. 21
BALDUR.
BALDl
ER GEFINN (ÍT Á
GIMLI, --- MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIB.
BORGIST FYRIRFRAM
(ÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISIIING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
B_iA.I_,XDTTT^3
GIMLI,
AÆ.LA.XT.
Verðá»márim augiýsinj<nm er 25 cent
fyrir þumluugdá:ktleog(iar. Afsláttur er
gefinu á atœrri auglýaingum.aem birtaat j
blaðinu yfir lengri ijma. Viðvikjandi
slíkum afslrettiog öðrum fjármálum blaðs-
ina.eru menn beðuir að suúa sjer að ráðe
manninum.
y-
IDAHO-MÁLIN
OG
ÞÝÐING ÞEIRRA.
Eftir Eugene V. Debs.
Eitt af þvf sorglegasta f sam-
bancíi við þetta mál, hvað "verka-
lýðinn snertir, er það hve fáir
skilja þýðingu þess og upptök.
Eitt afþvf undarlega, en almenna
í heiminum er það, að samtfðin
skilur jafnan óljóst þá sem hún
þyrfti að skilja bezt, og að margir
þeirra — og þáoft þeirra mestu —-
deyja óbótamanns dauða, og fá
ekki rjettlátan dóm fyr en eftir-
komandi kjmslóðir sjá árangurinn
af vcrkum þeirra.
Þegar John Brown var kallaður
fyrir rjett í Charlcstown, Va. fyr-
ir 48 árum, skildu rnjög fáir hvað
það mál þýddi; og þó hálf öld hafi
liðið sfðan, og hið bitrasta borg-
arastrfð, sem sagan getur utn, hafi
verið háð út úr þvf sama sem var
orsök málssóknarinnar, hefir allur
þorri fólks ekki enn vaknað til
meðvitundar um það, hvað eigin-
lega var um að vera fyrir rjettin-
»im í Charlestown — veit ekki að
málið var fyrirboði þrælastríðsins;
og það eru 1/kur til að enn verði
að líða langur tfmi áður en Ilarp-
cr-Ferry atburðirnir og rjettarhald-
ið f Charlestown skilst rjettilega,
Ralph Waldo Emerson vareinn
af þeim fáu sem skildi hvaða þýð-
ingu þessi málssókn hafði, gegn
hinum fyrirlitna byltingamanni,
Hans skarpa auga skj'ggndist inn
í framtíðina cr hann sagði: ‘John
Brown gjörir gálgann eins dýrð-
legan eins og Kristur gjörði kross-
inn‘. Komandi aldir staðfesta
hugboð vitringsins frá Concard,
og gálginn sem John Brown, einn
af mannkynsins frelsurum, var líf-
látinn á, verður að frelsistæki þeim
er frclsi unna.
Rússakeisari og forseti Banda
rfkjanna, bíða báðir úrslita þessara
mála f Idaho með óþreyju. Þeir
skilja báðir, að minnsta kosti að
nokkru leyti, hvað um er að tefla,
og þær afleiðingar sem úrslitin
hafa fyrir hvort ríkið sem er.
Þegar Rússakeisari Ijet í Ijóssfna
kcisaralegu velþóknun á þessari út-
málun Roosewelts forseta, á Moy-
er og Ilaywood, ‘óþarfir borgarar’,
gaf hann ekki einungis til kynna,
að mál þessi hafa vakið eftirtekt
víða um heim, hcldur ber hann um
leið vitni bm stjettastríðið, sem nú
stendur yfir í flestum löndum, og
sem þessi mál eru að eins þáttur
af. Það er þessi sannleiki — sann-
leiki, sem hefir hiná allra mestu
þýðingu — sem kapitaiistarnir eru
að reyna að dylja fyrir verkalvðn-
um — sá sannleiki, að Idahomálin
sje strfð milli verkalýðs og kapital-
ista. — Á möguleikanum til að
dylja hann, hvílir aftur möguleik-
inn á að framfylgja samsærisáætl-
uninni: uppræta verkamannafje-
lagsskapinn og koma námamönn-
um í ánauð eins og áður var.
Mál þessi, skoðuð í hinu rjetta
Ijósi, eru f raun og veru allt annað
án morðmálarannsókn. í strfðun-
um, sem verkalýðurinn og kapital-
istarnir hafa háð vestur við Kletta-
fjöllin sfðustu 30 ár, hafa mörg
hundruð manna látið lífið, en út
af dauða alls þess fjölda hefir ekki
verið gjört neitt lfktþvf annað eins
veður, eins og út af þessu eina
Steunenbergsmórði, sem haft er
fyrir undirstöðu f þessu máli, og
sem hefir vakið eftirsekt út um
allan heim, vegna þess af hvaða
flokki hinn myrti maður var.
Mörg hundruð námamanna hafa
verið drepnir á eins grimmdarfull-
an hátt, eins og Frank Steunen-
berg, en hver veitir þvf athygli ?
Hvf var ekki stórfje sett til höf-
uðs þem er myrtu þá. Hvf
veitti fekki Idaho-þingið stórfje til
að koma lögum yfir þá, sem rnyrtu
þessa námamenn ? Og hvers vegna
gjörði ekki rfkisstjórinn í Idaho
ráðstafanir til að leggja snörur fyr-
ir morðingja þessara manna, —
Hví ljet hann ekki stela þcim á
næturþeli, og hvers vegna gjörði
ekki Bandarfkjaforsetinn þá yfir-
iýsingu ura, að þeir væru ‘óþarfir
borgarar'.
Svarið er augljóst. Frank Steu-
nenberg tilheyrir þeim fiokki sem
völdin hefir. Sem ríkisstjóri f
Idaho hefir hann þjónað þeim
flokki með eftirtektavcrðri trú-
mennsku ; og sem kapitalisti telst
hann þejm flokki til, F.f hann
hefði verið drepinn á meðan hann
var prentari og meðiimur prent-
arafjclagsins, mundi varia nokkur
utan Idaho-ríkis hafa heyrt getið
um það.
Eins og nú stóð á, var hjeröðru
máli að gegna. Frank Stunen-
berg var í miklum metum hjá
námaeigendunum, hjá timbursala-
sambandinu og hjá Standard Oil-
fjelaginu. Hann hafði þjónað
þeim öllum vel, þegar þeim lámest
á. Þó hann næði kosningu fyrir
aðstoð málmnemafjelagsins (West-
ern Federation of Miners;, og lof-
aðist hátfðlega til að vera verka-
mannafjelögunum hjálpsamur, hef-
ir enginn rfkisstjóri þjónað herr-
um sfnum, kapitalistunum, með
takmarkalausari undirgefni, en
Frank Steunenberg. Það þarf
ekki að útskýra þetta atriði frekar,
Sú saga hcfir þegar verið skríið,
og ber sannleikanum viini á kom-
andi tfmum. Námaeigendurnir og
blöðin þeirra, lofuðu þessa svik-
semi Steuncnbergs ; en þess verð-
ur að ga*ta að hann galt þeim vel
fyrir lofið mcð undirgefni sinni,
annars mundi hann ekki hafafeng-
ið það.
Þessi / rándýr höfðu í raun og
veru engar mætur á Steunenberg.
Alls ekki. Þessir menn hafa ekki
velvild til nokkurs manns, af þvf
vetvild er ekki til f þeim, Þeirra
upplag er að ná f allt sem hönd á
festir, og þegar þeir eru ekki að
fjefletta verkalýðinn, ráðast þeir
hvorir á aðra. En Steunenberg
var orðinn einn af þeim, og árásin
á hann var þvf árás á hinn rfkj-
andi flokk kapitalistanna, og gaf
þeim afsökun fyrir að ráðast á aðal-
vígi verkamannafjelaganna, með
þvf afii sem ríkið og rfkjasamband-
ið getur bcitt, að boði auðkýfing-
anna sem yfir þvf hefir að segja—
vígið, sem þeir hafa mesta óbeit á,
af þvf verkamanna samtökin á þess-
um tfmuin, er hið eina sem kapi-
talistarnir óttast að verði sjer að
fótakefli.
Steunenberg var nokkurs virði
— hann var ekki verkamaður,
Hann var kapitalisti og hafði ver-
ið ríkisstjóri í Idaho fyrir kapital-
istana. Þar eð hann hafði svo lít-
mannlega svikið verkamennina.
sem komu honum til valda, og
goldið mörgum þeirra liðsinnið
með fangelsisvist og banasárum,
var eðlilegt að ætla, að þeir hefðu
verið skuld í dauða hans; en hvers
vegna þeir skyldu bíða með það f
sjö ár, að hefna sfn á honum, hefir
enn ekki verið útskýrt,
Vjer skulum nú iáta allar get-
gátur um morðið eiga sig, en snúa
oss að því að sýna fram á, að hjer
sje f rauninni ekki eiginlega um
morðmál að ræða, heldur að undir-
rótin f þessu máli sje leynilegt
samsæri gegn verkamannafjelags-
skapnum, og að það er þetta, og
þetta að eins, sem gefur málinu 1
þá hina miklu þýðingu sem það
hefir.
Ef hinn heiðvjrði gamli fyrver-
andi rfkisstjóri f Colorado, Davis
H. Waite, hefði verið myrtur,
eins og hönum var oft hótað,
mundu n&maeigendurnir þá hafa
þotið upp til handa og fóta til að
ná morðingjunum, og mundu tveir
rfkisstjórar þá hafa r&ðist f að láta
stela mönnum á náttarþdi til að
hefna morðsins?
%
m
m
m
m
m
é
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
WIMIPEG FAIR
July I3th to 20th, 1907
Biggest Wheat Prizes In Canada
Horses and Cattle special features
P’amous Hebburn Colliery Band. England
Magnificent F'ire Works
Greatest Race Programme in the West
Stake entries close May 23rd — Harness purses
July 2nd All others July ist.
1
G. H. GREIG, Prea.
A. W BELL, Sec'y
4
G-.JF. ZEYC^YGrlSFTT S SOFT
GIMLI.-----------------MAN.
Verzlar með allskonar varning, sem hann selur með lægsta verði, svosem
Groceries
Hveitimjöl
Harðvöru
Farfa og olfu
Byggingapappír
Vagna
Siáttuvjelar
Heyhrffur
Herfi og plóga
Sáningarvjelar og fleira.
Allar pantanir afgreiddar fljótt og vel. Vörur keyrðar heim til fólks
ef óskað er eftir þvf.
Jcg óska eftir viðskiftum yðar, og lofast til að skifta við yður
sanngjarnlega.
Yðar einlægur
G. P. Magnússon.
NOTICE T O CREDITORS,
In the matter of the estate of
J^oftur Gudmundsson, deceased.
Notice is hercby given pursuant to Chapter 170 of the Revised
Statutes of Manitoba, 1903, that all persons having claims against
the estate of the late Loftur Gudmundsson, of the Village of
Gimli in the Province of Manitoba, Fishcrman, who died on or about
the twenty-sixth day of August A. D. 1906, are hereby rc-quired to
send by post prepaid to Sigurjon Johannsson of the Village of Gimli
in the Province of Manitoha, the administrator with will annexed of
the said estate, on or before the twelfth day of July A. D. 1907,
their names and addresses with particulars of their claims and the na-
ture of the security (if any) held'by thcm, verified by a Statutory De-
claration, And further take Notice that on or aftcr that date the
Administrator will proceed to distribute the assets of the said estate
amongst the persons entitled thereto, having regard only to the claims
of which he shall then have had notice, and he vvill not be liable for
tne assets, or any part thereof, so distributed, to any person or per-
sons of whose claim notice shall not have becn received at the time
of such distribution,
Dated at Gimli, Manitoba, this 5th
day of June A. D. 1907.
Sigurjon Johannsson,
Administrator with will annexcd of
the estatc of Loftur Gudmundsson.
Ef John P. Artg'eld, hinn ágæt-
asti ríkisstjóri sem Bandamenn
hafa átt, hefði verið myrtur eins
og óvinir hans hótuðu, mundi
Standard Oil-fjelagið þá hafa lagt
sigframvið að ná glæparnanninum,
og mundi Cleveland forseti hafa
brúkað þau meðul, sem hann hafði
við hendina, til að koma lögum
yfir morðingjann ?
Ef það hefði verið William D.
Haywood f stað P'rank Steunen-
berg, sem myrtur var, hvaða ríkis-
stjóri mundi þá hafa skift sjer af
málinu; hvaða löggjafarþing
mundi þá hafa breytt löggjöf rfkis-
ins til að hegna hinum ákærða;
hvaða kapitalistablað mundi þá
hafa hrópað dag eftir dag um hið
grimmdarfulla morð‘ ?
Sjerhvert atvik f sambandi við
þetta mál, frá hinum fölsuðu vo tt
orðum, sem það á upptök sfn f,
frá samsæri ríkisstjóranna f Color-
ado og Idaho, handtöku fang-
anna á náttarþeli, aukalestinn i
sem flutti þá til Idaho, játningu
Pinkcrtonspæjaranna, hinni sjer-
»