Baldur - 17.03.1908, Blaðsíða 2

B A L D U R , V. ár, nr. 50.
MLDl
ER GEFINN ÚT Á
GIMLI, ----

OHAI) VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIð.
BORGIST FYRIRFRAM
tfTGEFENDUR :
THE GIMLT PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UT AN ÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
ZO./KXVDTTIR,
G-IjYTILX,
TÆTNLT.

■ F<, .J0T .Jf?
V>r*5 4 vi n aaTlý,Brt$* im 'er 25 c«n
yric þ linluníy rI4’k°]engdar. Afpláttnrer
fi^nn á sfœrr an^lýs7ní?am,«em birtaet )
blaðnu yfir lcngri tfma. Vi^vJ k janrli
1 {k urn aFslættiog öðrum f jármájáim blaðs
n í.eru mená bednir c.ð auúa BjeV að ráðe
manninum.
OPIÐ BRJEF
TIL
ÁRNA SVEINSSONAR.
I.
Það er sannastað segja, aðþetta
fátæka fjeiag okkar hjerna, Girnlí-
prentfjelagið, hefír eindreginn vilja
til þess, hvað sern mættinum Ifður,
að iáta Baldur halda áfram, og
gjðrir það þefta árið fyrir það
fyrsta. Það er ðmögulegt að það
hittist svo sjerstaklega á, að að-
eins f þessu byggðarlagi sje hópur
manna, sem svo er skapi farinn, að
geta ekki með nokkru móti unað
þvf, að vera án þess að hafa
ÓHÁÐ BLAÐ
eir.hversstaðar framleitt meða!
vestur fs’enzkra manna. Svoleið-
is menn hljóta að vera til f öðr-
um byggðírlögum líka, og ef þeim
væri kunnugt um það, hvað fáein-
ir menn hafa lagt á sig lyrir ekk-
crt annað en sfna sáru löngun tii
að herja á heimskuna og partisk-
una, sem Winnipegblöðin ala ald-
ur sinn á að vernda og víðhalda,
þá get jeg ekki annað haldið en að
þá hálfkenndi til af sínu eigin í-
hugunar og afskiftaleysi.
Einn maður er búinn að Ieggja f
sölurnar fyrir tilveru Baldurs full
$8cO; armar líklega eitthvað urn
$500, auk óreiknaðra verka; þriðji
harla mikið verk svo árum skiftir,
auk æði mikilla peninga; fimm
aðrir menn fleiri missira starfsemi,
af tómiim áhuga og trúmennsku,
fyrir sárlága og eftir sig kveðna
borgun; og nokkrir hafa farið of-
an í vasa sinn eftir 50 og íoo döi-
um, auk smærri hluthafa.
Þetta er einmit, eins og þú
kemst að orði, virðingarvert, þótt
margirj.margirjsje bæði í einlægni
og kaldhæðni búnir að reyna að
MANITOB A 'e‘ða °kkur Það fyrir sjónir, hvað
þetta sje óttalega vitlaust. Þú
hefðir fundið enn betur hvað s\að-
hæfing þín er sönn, ef þó hefðir
umgengist suma af gömlu rnönn-
unurn, sem hjer eiga hlut að máli.
Þeir hafa engan stein haft sjálfir að
klappa, eins og vel mætti brfgsia
mjer um, heldur velaur eintómur
íslenzkur drengskapur því,
hvernig þeir varna þvf með striti
sfnu, að þessi eini varðrakki j^art-
iskuleysisins hjá okkur Vestur-Is-
lendingum verði grýttur í hel. Ó-
smekklega kann þjer að þykja
þetta að orði komist, en það veit
hamingjan, að meiri vansæmd
væri Baldri f því, að vera líkt við
suma mcnn, heldur en við falslaus-
an hund. Aldrei hefir Balaur
ætlað sjer þá dul, að hann mundi
reisa musteri frelsisins, en að beita
tönnum við einar dyr þess, þar
sem merðir vilja inn í það smjúga,
það væri honum ætlandi, ella verða
felldur í rot, Með öllum þeim
rjómaþvottum og siikislæðum, sem
nú eru hæstmóðins hjá okkur, er
ekki vanþörf á að einn snepill
kveði við annan tón, þar sem
“ólgan sú, sem undir freyðir,
eins og brim f strenginn seyðir“.
Og
“hætt er við að harðstjórn þar á
hnfflum kenni;
skapið það, sem innst er inni,
erfð-i hann af móður sinni“.
Nefnilega af Fjallkonunni gömlu.
Við erum íslenzkir hjer. Viljum
ekki annað. Þess vegna eru svo
fáir með Baldri af þvf Iffi og af
þeirri sál. Sem þeir ættu að vera,
að hann hefir allt af verið of ís-
lenzkur fyrir það fólk, sem er að
vaxa upp hjer f Vtsturheimi af
fslenzkum ættum. Hin blöðin eru
praktisk í því, að fylgja tfmanum,
— á eftir kaupendafjöldanum,
— niður, — niður, — niðurf póli-
tisku og mammonisku vilpurnar.
sem. auðmennirnir eru að kæfa f
allt sjálfstæði fólksins í þessu landi.
Það væri betra fyrir Baldur að
deyja út, en að verða svo praktisk-
ur, að hann færi að herma það cft-
ir öðrum, að elta kaupendurna nið-
ur f þær vilpur. Hann gjðrði það
ckki framan af þessum árgangi, og
hefir enga löngun fengið síðan til
að gjöra það.
J. P- S.
sje höfð í frammi við okkur íslend-
inga. Sú þögn er ekki sprottin af
öðru en trausti, kannske óverð-
skulduðu, á íslenzka fólkinu, sem
búsett er í ofannefndum bæ, og
sem Hkr. er búin að benda á, að
hægast eigi með að skifta sjer svo
af þessum atburði, að fyllilega
komi að haldi.
Það er ekki drengilegt, að viðra
svona mál fram af sjer, þar sem
barn og gömul amma eiga aðallega
hlut að máli, og varla trúlegt að
sjera Steingrímur sje að nokkru
leyti öðrum sekari í þessu sam-
bandi, á annan hátt eri þennan :
Því meiri tök, sem einn maður
hefir á þvf, að koma framkvæmd-
um í verk í einu mannfjelagi, því
meiri siðferðisleg ábyrgð hvílir á
honum, að afstýra því að það
mannfjelag falli f aðgjörðaleysi.
Það er ekki nóg, þótt það sje venju-
legra og þakklátara verk, að prje-
dika fólki það, að vera svo gott að
drýgja ekki verknaðarsyndir; held-
ur kemur oft til ‘leiðandi' manns-
ins kasta, að ganga fremstur og fá
fólkið til að vera svo dáðríkt, að
láta ekki slys og ranglæti hljótast
af þess vanræksiusyndum.
Gíetið þess, góðir bræður, að
það er vnrhugavert fyrir þenna
litla þjóðflokk, 'að láta svona hluti
haldast uppi mótþróalaust. Það
miðar alit f þá áttina, að flýta fyrir
þvf, að yngri kynslóðin flýji úr ís-
lenzku ætternisböndunum inn í
það þjóðlíf, sem er sterkara og
ineira skjól veitir. Hefði þetta
verið eitt af ensku börnunum, en
ekki útlendingsbarn, þá hefði þetta
vaidið meiri hávaða, verið þið
vissir.
Siðferðisábyrgðin í þessu máli,
gagnvart barninu og gagnvart
þjóðinni, hlýtur einhverstaðar að
hvíla, þótt hver um sig vilji hliðra
sjer hjá henni.
Ti! þcss að enginn einn þurfi að
bera hana, ætti söfnuðurian að
taka þctta til meðferðarsem mann-
úðar og þjóðræknismál. Þar sem
ekki eru barna eða dýraverndun-
arfjelögtil, standa söfnuðirnir næst-
ir í svona tilfelium.
Hneykslið í Selkirk.
s
Fyrir skömmu var því komið á
framfæri til almenningsvitundar í
Heimskringlu, sem öllum hjer ná-
lægt var að vfsu áðnr kunnugt,
nefnilega fregninni um misþyrm-
inguna á íslenzka piltinum í skól-
anum í Selkirk f haust.
Ekki mcga menn skilja þögn fs-
lenzku blaðanna svo scm þau sje
ásátt með að svona þrælmennska
UR RÆÐU
IIOWELLS HÁYFIRDÓMARA
TIL KVIDDÓMSMANNA, 3. þ. m.
“Þjer verðið þess varir,þegar þjer
yfirfarið nafnaskrá þá, sem yður
verður sýnd, að rnargar alvarleg-
ustu kærurnar eru gjörðar á hend-
ur útlendum mönnum. Yður
kann því að koma til hugar, að
vjer værum betur farnir án þeirra,
þeir sje háski þessa lands......
Mikill hluti þessa fólks er frá Kar-
patafjöllunum og hcfir slafneskt
blóð f æðum. Eigum vjer þá að
spyrja spurningarinnar : “Á jeg að
gæta bróður míns ?' ‘ Herrar mín-
ir, mennirnir eru hingað komnir,
eigum vjer að fiæma þá aftur á
burt, eða hengja þá, eða kenna
þeim ? Mjer virðist þeirekki hafa
fengið sanngjarnt tækifæri á skeið-
hlaupi lífsins. í landinu, sem
HALLDOR [BRYWOLFSSON
FRÁ BIRKINESI.
----:o:--
Hjer mjúkum hnje að móðurbarmi,
sá maður, er af flestum bar ;
hann sýndi jafnt f sæld og harmi,
að sálin hraust og göfug var.
Hans vinstri höndin vissi ei af
það veglegast hin hægri gaf.
Á gatnamótin gekk hann ekki,
að gera’ úr verkum sínum prjál.
Hann þoldi ekki þrældóms-hlekki,
en þorði’ að tæma beiska skál.
Hann sinnar stjettar sómi var
og sinn hann kross með stilling bar.
S. G. THORARENSEN.
þeir lifðu í, voru ekki gangstjett-
irnar í bæjunum búnar til handa
þeim; brautin sjálf þótti fullgóð
fyrir þá, eins og fyrir hrossin og
svfnin. Ef Ijensdrottinn þeirra
nálgaðist, fjellu þeir á knje og
beygðu andlit sfn til jarðar fyrir
honum. Þar máttu þeir ekki ferð-
ast úr sínu fæðitigarþorpi til næsta
þorps, án þess að hafa vegabrjef;
annars voru þeir teknir f'astir. Svo
flytjast þeir í þetta land, og hjer
finna þeir að gangstjettirnar eru
þeim ætlaðar, og að hjer eru þeir
sjálfráðir að ferðum sínum ; — sjálf-
ræði verður taumleysi. Fyrir alla
muni, refsið þeim þegar þeir gjöra
rangt, en gjörið það rjettiátlega og
mannúðlega“.
Á þann sannleika, sem fólginn
cr í ofanprentaðri ræðu, má ekki
minnast við stjómmálamenn í þessu
landi. Það kom samskonar andi
og þetta í ljós hjá sendinefndinni
hjcr frá Gimli, þegar sveitarskift-
ingarmálið var framflutt við þing-
nefndinaum daginn, og ráðgjafarn-
ir virtust fá hro'l í sig við að hlusta
á slíka óhæfu. Það var á það bent,
að ekki væri ósanngjaint að líta
svo á, sem við ísleridingar, eftir
30 ára skólagöngu í mannlífsskóla
þessa lands, mundum hæfari „til
þess að stjórna okkur sjálfir, held-
ur en Galisfumenn, eftir 9 ára
skólagöngu, væru til þess að stjórna
bæði sjálfum sjer og okkur. 0,
mikil ósk("‘P ! Það var mesta miidi,
að herrarnir fengu ekki krampa af
að hlusta á þenna þjóðajöfnuð ; —
svo var skinhelgin mikil.
Aftur erdómarinn svoleiðis sett-
ur í þjóðfjelaginu, að honum ber
engin nauðsvn til þess að haga
sjer eins og fábjáni.
MARKVERÐ BRÚ.
Merkilegasta og skoðunarverð-
asta brú heimsins, er eflaust hin
svo nefnda London Bridge, sem
liggur yfir ána Temps f miðri stór-
borginni. Ilún er enganvegín hin
lengsta eða dýrasta af öllum brúm,
ekki einu sinni af öílum brúm í
London, en hún á svo langa og
fróðlega sögu. Við hana eru
margar cndurminningar bundnar,
og hennar er að mörgu getið f Eng-
landssögu.
Það eru fjórtán brýryfir Temps-
ána innan takmarka borgarinnar
London, sem þar er um 800 fet á.
breidd, auk járnbrautabrúanna og
fjegra jarðganga sem undir ána
eru grafin. Þegar maður stefnir
upp eftir ánni til vesturs, kemur
maðurfyrst að Tower Bridge, sem
er stærst og yngst allra brúnna.
Að henni komast stóru skipin, en
lengra ekki. Nöfnin á hinum 13
brúm f rjettri röð frá austri til vest-
urs eru þessi: London, South-
wark, Blackfriars, Waterloo,
Westminster, Lambeth, Vaux-
hall, Victoria, Albert, Battersea,
Waudsworth, Putney, Hammer-
smith.
Fyrir tvö hundruð árum síðan
var London Bridge eina brúin,
sem lá yfir Tempsána. Þá var
hún jafnframt notuð.ijfyrir markað,
og voru ekki færri en 200 sölubúð-
ir á henni, en sökum aukinnar um-
ferðar varð að flytja þær allar f
burtu árið 1757. Fyrir hjer um
bil ioO árum var brú þessi endur-
byggð, og hefir staðið með sömu
gerð sfðan. Hún er f 5 bogum úr
grjóti, 928 feía löng og 65 feta
breið, og kostaði endurbygging
hennar 10 millj. dollara. Við suð-
urenda hennar er atkvæðamesta
járnbrautarstöð bcrgarinnar. Við
norðurendann stendur “The Monu-
ment“, 200 feta hár steinstólpi,
byggður til minningarum brunann
sem eyðilagði mikinn hluta borg-
arinnar 1666 Skammt þaðan er
tollbúðin og fiskimarkaðurinn Wil-
lingsgate, og litlu norðar Eng-
landsba.nki, miðstöð viðskiftalífsins.
Það er sagt að daglega gangi og
aki að minnsta kosti hálf milljón
manna yfir London Bridge.
, ----------— . » ---
Maður kernur til úrsmiðs, legg-
ur úr á borðið og segir: “þetta
úr----------“
Úrsmiðurinn (tekur úrið): “Ó,
jeg sje það þarf að breinsast, og
svo vantar f það nýja fjöður“.
Maðurinn: “Afsakaðu. Faðir
minn keypti það hjerna fyrir 2
dögum, og nú kem jeg til aðskifta
á þvf og öðru“.
Öldungurinn : “Jeg er allt af
að missa meira og meira af hárinu
mínu, geturðu ekki hjereftir klippt
míg fyrir hálfvirði ?“
Hárskerarinn : “Það er mjer ó-
mögulegt. V ið erum vanir að
taka hehringi hairri bo.gun, þegar
víð þurfum að leita að hárunum".