Baldur - 13.03.1909, Blaðsíða 2

B A L D U R, VI. ár, nr. 39.
BÁLDBR
ER GEFINN tJT' Á
GIMLI, ---- MANITOBA
OHAl) VIKUBLAl).
KOSTAR $1 UM ÁRIð.
BOROIST FYRIRFRAM

IÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
G-I2ÆILX,
XÆ-A.XT.
VerfJ á smáum auglýsingum er
25 c. fyrir þumlung clálkslengdar.
Afsláttur er gefinn á stærri auglýs-
ingum, sem birtast f blaðinu yfir
lengri tfma. Viðvfkjandi slfkum af-
slætti ogfiðrum fjármálum blaðsins,
cru menn beðnir að snúa sjer að
ráðsmanninum.
fCiSJ.&.i
Nokkrar atliugasemdir
við
stjórnmál Canada.
Eftir árná Sveinsson.
&
(Framhald).
FJÁRMÁLIN.
Fjármálaráðsmcnnska conscrva-
tfva, méðan þeir voru við völdin
verndartolli.....Okkar hugsjön
er frjáls vcrzlun, og skattar fyrir
tekjur. Já, fyrir tekjur einungis".
Samkvæmt útreikningi Lauriers
hefir þjóðin borgað á þeiin árum
40 til 60 miljónir dollara — segj-
um 50 miljónir — f vasa verk-
smiðjueigenda. Þessa upphæð á-
leit Laurier að þjóðin ætti allsekki
að borga, og liberalar ætluðu svo
sem ekki að láta slfkt viðgangast.
Og svo lofuðu þeir lfka að færa
niður hin árlegu fitgjöld, um tvær,
þrjár eða jafnvel fimm miljónir,
ef þjóðin vildi nú gjöra svo vel að
gefa völtiin í þeirra hendur. — Já,
°g þjóðin gjörði svo vel. — En
hvernig hefir Laurier og liberalar
staðið við þessi ákvæði eða loforð
sín ? Þeir hafa gjört það þannig,.
að þar sem conservatívur tóku
rúmar 20 miljónir gegnum hátolla,
taka þeir nú nærri 50 miljónir.
Svo samkvæmt reikningi Lauriers,
að sama hlutfalli, lenda nú ekki 50
miljónir heldur 125 miljónir í vasa
verksmiðjueigenda undir hans
stjórn, hans, sem ætlaði að sjá til
að ekki eitt cent lenti í vasa þeirra.
Og hvað útgjöldin snertir, þá hafa
þeir. lækkað þau á þann einkenni-
lega hátt, að færa þau úr 44 miij.
— 1896 — upp í nærri 130 milj.
— 1908 —, og líkt þessu hafa
þeir staðið við fleiri kosningalof-
orð sín, sem þeir reyndu að telja
þjóðinni trú um að þeir myndu
koma f framkvæmd. En sem
þeir máttu vita að ekki myndi
heppilegt, svo sem að afnema
verndartolla, þar sem stórauðug
hátollaþjóð var rjctt við hliðina, og
sem mest verzhmar viðskifti hefir
við Canada. Eins það, að ekki
myndi hægt að mun að færa niður
útgjöldin, f landi sem cr að byggj-
ast og á framfaraskeiði, eins og
Canada er, Mjer dettur heldur
ekki í hug að setja út á það, þótt
útgjöldin vaxi, sje það f hófi, og
jeg er heldur ekki á móti þvf þó
hæfileg skattabyrði sje lögð áþjóð-
varð sjerstaklega fyrir hörðum |ina. SJ° 0e»a vcl varið, eins og
dórni libcrala. Kváðu þeir fjáfr j gjaldþegnar rfkisins eiga sannar-
drátt, mútur og eyðslu, ganga 1 leSa heimting á. En mjer er illa
fram úr öllu hófi. Eins álitu þeir j við öH loforða svik, og jeg cr ein-
að skattaáli'.gur stjórnarinnar væru
alveg óþolandi; og til þcss að Ijetta
byrðinni á gjaldþegnum rfkisins,
heimtuðu þeir hina ströngustu
sparsemi viðvíkjandi fjármálunum
og öllu stjórnarfyrirkomulagi.
Kæmi það fyrir að stjórnin hefði
beittur móti hinni hóflausu eyðslu
og óráðvendni, scm virðist ciga
sjer stað, og einkcnna fjármála-
ráðsmennsku liberala, því stjórriar-
reikningarnir sýna það greinilega,
að í mörgum tilfellum borga þeir
tvöfalda upphæð við það sem fyrir-
tckjuafgang, urðu þeir mjfíg æfir. I rcnnarar þeirra borguðu, og það
Og Laurier sjálfur var mjög ákveð-1 einmitt fyrir sömu vinnu. Tökum
inn móti eyðslu, og þcirri tollbyrði til dæmis manntalið f Canada, sem
sem á þjóðina var lögð, og þvf
viðvfkjandi fórust honum orð á
þessa leið: “Það eru teknar af
fóikinu í Canada $20,0 10,000 með
tolla álögum. ' Ef hvert ccnt, inn-
heimt gegnum vcrndartoJlana,
gengi f ríkissjóðitin, væri það þoi-
f þau þrjú skiftí er það fór fram
undir stjórn conscrvatfva, kostaði
um og yfir hálfa miljón, en strax
sem lfberalar taka við yfirráðunum,
hleypur kostnaðurinn á aðramiljón
($1,184,450).
Það crauðvitað cðlilegt að kostn-
andi, en þar sem fyrir hvern doll- aðurinn vaxi nokkuð jafnframt þvf
ar, sem gengur f rfkissjóðinn, j sem fólkið fjölgar og byggðin fær-
lenda tve'r til þrfr f vasa hinna! ist út; cn það gengur fram úr íillu
vernduðu verksmiðjueigenda, mót hófi, að hannskuli mciren tvfifald-
mæli jeg slfku. Jcg segi, ekki eitt ast. Ekki sízt ef að þvf er gáð,
cent ætti að vera innheimt fyrirlað manntalsárin 1871 —1881 og
utan það sem nauðsyn landsins j 1891 er kostnaðurinn við mann-
krefur. Vjer viljum leggja skatta I talið hjer um bil sá sami, hafði þó
á fyrir tekjur, en ckki eitt ccnt afjfólkið fjiilgað tiltrfluleg-a mcira á
þeim tíma, en átfmabilinu frá 1891
til 1901. Það er.því auðvitað fyr-
ir óheppilegt fyrirkomulag eða ann-
að verra, að kostnaðurinn verður
svona afarhár, endahöfðu liberalar
miklu fleiri menn við manntalið en
hinir, einkanlega f austurfylkjun-
um, og það jafnvel í þeim kjör-
dæmum, sem fólkið hafði heldur
fækkað, og þvf til sönnunar sct jeg
hjer nokkur dæmi :
Árið 1891 kostaði manntalið f |
Ottafva $1 564, en árið 1901 $4573.
Nærri þrefalda upphæð — við
1891 —.
í South Victoriaárið 1891 voru
\
17 skrásetjarar og kostnaðurinn
var$i253, en árið 1901 voru 39
skrásetjarar og þá varð kostnaður1-
inn $2663, og hafði þó fólkstalan
færst niður um fimm hundruð.
I St. Thomas höfðu conservatfv-
ar 4 skrásetjara 1891, en 1901
höfðu liberalar 14 skrásetjara.
Þannig má tilfæra fjölda mörg
dæmi, sem sýria og sanna að liber-
alar eru komnir langt á undan fyr-
irrennurum sfnum að þvf er snert-
ir óhóf og vanspilun, og það ekki
eingöngu f sambandi við manntal-
ið, þvf allt f gegnum stjórnarrcikn-
ingana má finna nóg af slfku. Það
er lfka — með öðru fleira — farið
að vekja eftirtekt, svo margir af
hugsandi mönnum liberala munu
ákveðnir f því, að segja hinu gjör-
spillta stjórnarfari strfð á hendur.
Ljóst dæmitþess cr ritgjörð, scm
fyrir nokkru s'ðan birtist f blaðinu
Toronto News, með fyrirsögninni-
“A Record of Waste“. Blaðið er
óháð, og ritstjóri þcss, J. S. Willi-
son, pcrsónulegur vinur Lauriers,
og hefir ritað æfisögu hans upp til
1903, og um leið að nokkru leyti
stjórnmálasögu Canada. Bókina
nefnir hann “Sir Wilfrid Laurier
and the Liberal party“. Er hún
vel rituð og lýsir sanngirni, dóin-
grefnd og djúpsærri þekking. Þac
mun því óhætt að fullyrða að hann
hallar ekki rjettu máli viljandi,
sfzt þeim f óhag er hann hefir
lengi fylgtogunnið með. í nefndri
ritgjörð, er það mcðal ar.nars tekið
fram, að hin núverandi stjórn hafi
haft með höndum $300,000,000
meiri tekjur, cn hin fyrvarandi
stjórn conservatfva á líku tímabili,
og að af þcssari afarháu upphæð,
hafi að eins sextíu miljónir gengið
til stórvirkja. En samkvæmt áliti
fjármálafræðings, sje $10,000,000
eytt árlcga meðal flokksmanna,
scm meini $40,000,000 algjört tap
yfir eitt kjörtímabil (4 ár). Ogtil
þess að skilja fyrirkomulagið á
þcssari hóflausu eyðslu, sje cinung-
is nauð=>ynlegt að lcsa skýrslu “Ci-
vil Service“ nefndaririnar. Enn
fremur cr það tekið fram, að hcfði
| hvcrt lán vcrið borgað á rjettum
gjalddaga síðan 1896, hefði ríkis-
skulditi færst niður um $8f,ooo,
ooo, og að það hefði verið auðveit
með þeim tekjum sem stjórnin hefir
haft yfir að ráða.
Þannig er nú álit J. S. Willi-
sons á fjárniálaráðsmennsku libcr-
ala, og samkvæmt því er ekki að
undra þótt útgjiildín vaxi< En
mj'ig ótrúlegt virðist að Jibcralar
THE GIMLI
T^^IDX^NTG- 0°.
GIMLI.
MAN.
Selur eftirfylgjandi vörur með m i k 1 u m afslætti yfir marzmánuð,
meðan þær endast:
Karlmanna peysur.
Drcngja peysur.
Þykkar karlmanna skyrtUr.
Stök vesti.
Drengja nærfatnaður.
Þykk blankett.
Karlmanna snjósokka
Drengja snjósokka.
Leðurvetlinga.
Stakar buxur.
Karlmanna nærfatnað.
Einnig birgðir af eftirfylgjandi vörum, sem að við seljum mcð
eins lágu vcrði eins og hægt er, fyrir borgun út f hönd :
Groceries.
Patcnt mdðul.
Leirviiru.
Axarsköft.
Brooms.
Trjefötur.
Álnavörur.
Stffskyrtur.
Overalls.
Skófatnað.
Og margt fleira.
GIMLI. TRADING Ca
eyði af rfkisfje undir ýmsu yfir-
skyni $40,000,000 yfir eitt kjör-
tfmabil f flokksþarfir. En svo er
Ifka ólíklegt að eins vel þekktur
maður, og J. S. Willison er, birti
slfkt í blaði sfnu, ef hann hefði
ekki við gild rök að styðjast.
“CORNWALL CANAL“
SAMNINGARNIR.
Fátt virðist lýsa betur hinu
dæmalausa skeytingarleysi, eða
skorti á hagfræði^Tegri þekking,
en margir hinna fáránalegu samn-
inga, er stiórnmálamenn vorir
gjöra tyrir hönd þjóðarinnar. Og
sem sýnisborn af þeim vil jeg leyfa
mjer að benda á samningana, sem
gjörðir vcru við Mr. Davis, vrð-
vfkjandi raffærum til að framleíða
rafmagnsljós og næjgilegt hreyfiafl,
fyrir lokur, brýr, og allan nauð-
synlegan útbúnað f sambandi við
flutning og skipagöngur um skurð-
inn.
Fyrstu samningarnir við Mr.
M. P, Davis voru gjörðir árið
1896, undir stjórn conservatfva,
rjett áður en þeijn var vikið frá
j völdum. En árið 1900 var þeim
breytt af liberölum, rfkinu svo f ó-
hag, að þegar reikningar Mr. M.
P. Davis, sem vann f samræmi
við ákvæði hinna nýju samninga,
voru lagðir fyrir Auditor Gencral
J. L. McDougall, ncitaði hann al-
gjörlega að staðfcsta þá með undir-
skrift snni. Hann sýndi fram á
meðal annars, að eftir samningun-
um frá 1896, bæri stjórninni að
borga að eins rúmlega $15,000.
Þí.r sem samkvæmt nýju samning-
unum yrði árleg borgun yfir $51,
000, og þar eð þetta gæti haldið
áfram 84 ár, yrði tap rfkisins yfir
þann tfina, meirenmiljón dollzrar.
Hann fór sjálfur, og fjekk einnig 2
vjelafræðinga til að yfirlíta og gjöra
áætlun um verð raffæranna og all-
au kostnað við að ronna þeim, og
jafnframt hafði hann talsverð
, brjefaviðskifti við stjórnardcildina
— “Railway’s and Canals" —
scm þctta heyrði undrr; og f einu
af brjefum þeim er hann skrifar J.
M. Coutncy — secretary of the
Treasury board — farast honuin
orð á þessa leið : “Now what do
we find, a ncw agreement made
in 1900 for no, apparcnt purposc,
exept to throw a way every safe-
gard which has been providcd
with so much labour and fore-
thought/ (In the agreem. 1896)
......When the attachment is
In, there will be an overpayment
of $35,000 a year, if the elcctric
energy is not applied to other
uses. As this may continue for
84 years, thc present value of
that loss is ovcr a million Dollars1*.
Þetta allt leiddi til þess, að
samningunum var að nýju breytt.
og þótt þeir kæmust ekki f það
horf, sem þeir upphaflega voru, er
álitið að þessi nýja breyting spari
rfkinu f það minnsta yfir hálfa
miljón dollara. — Þetta er enn citt
dæmi, sem sýnir hvor flokkurinn
gjörir betur.
Iljer/höfum vjer Ifka vitnisburð
Mr. J. L. McDougalls, sem með
dæmafárri ráðvendni og trú-
mennsku gcgndi hinu vandasaina
°g ábyrgðarmikla endurskoðunar-
embætti, meir en fjórðung aldar.
í stjómmálum var hann liberal, cn
f embættisfærslu sinni algjörlcga
óháður, þvl hag og hciður þjóðar-
innar, virti hann meira en flokka
eða klfkur. Hann vildi enguin ó-
rjett gjöra, og ckki heldur að rjetti
þj()ðkrinnar væri hallað, lenti þvf
oft í hart með honum og stjórn-
málamönnum, sem vildu fá ríflega
borgun fyrir sig eða flokksmenn
sfna, undir ýmsu yfirskyni.
Oft var hann ofurlíði borinn af
fjármálanefndinni, cn þrátt fyrir
það gjörði hann þjóðinni ómetan-
legt gagn, ineð þvf að gjöragreini-
legar athugasemdir við hinaósann-
gjörnu reikninga, og svo að neita
að staðfesta þá. Er cnginn efi á
þvf, að það dró talsvert úr áræði
fjárdráttarmanna, með að leggja
fram falsaða reikn'nga, þó auð-