Baldur - 29.12.1909, Síða 1

IS
STEFNA:
Að efla hreinskilni og eyða H
hræsni í hvaða máli, sem fyrir j|
>g iremur, án tillits til sjerstakra j|
=e flokka. jf
BALDT]
S^íwSi^VæSS-miMKÖríi'síiíiíEÖööissiSS*
I 1
AÐFERÐ: |
% Að lala opinskátt og vöflu- j|
Í Si
|j laust, eins og hæfir því fólki, gt
|| sen er vf norrœnu bergi g|
íj brotið. ffi
I 1
ÖSSSffiffiSSíSæftœíSSfœSiMliWffiíWíffifffiéiffií Bí
VII. ÁR.
GIMLI, MANITOBA, 29. DES. 1909.
Nr. 17.
Fyrsta vestur-íslenzka bókin.
fíuttormur J. Guttormsson:
Jón Austfirðingur.
W I N N I P E G
Olafur S. Thorgeirsson prentaði
1909.
Það mun rjett vera, þegar vel er
athugað, að þessi bók sje f raun
rjettri fyrsta vesturíslenzka bókin.
Guttormur Jónsson, Guttormsson-
ar, mun vera hinn fyrsti fslenzki
bókarltöfundur, sem fæddur er
hjer f landi (á Vfðivcillum við ís-
lendingafljót), og þvf virðist “Jón
Austfirðingur” með sönnu mega
teljast fyrsta bókin,
Vegna þessarar frstæðu fær
er ferill kynslóðarinnar, sem á
undan honum er gengin. Mann
verður að láta fmyndunarafl sitt
mála sjer myndir, eftir afspurn, af
iandi og lífskjörum, sem hann
hefir aldrei sjeð sjálfur. Hann
lætur útflytjandann leggja hingað
vestur frá fslandi vegna barnanna
sinna; og verða sumir drættirnir f
því sambandi, eins og von er, ó-
samkvæmir vitkileikanum, — en
vonirnar eru samt byggðar á kvik-
sandi, og höf. tilfærir f hverju
kvæði þar á eftir dæmi eftir dæmí
sem öll eru áreiðanlcga sönn. Eitt
af sjerstöku kvæðunum, “Bjarni
gamli’’, er svo sannleikanum sam-
kvæmt, að kona ein, hjerna rjett
skammt í burtu, tnætti vel halda,
að það væri gjört um heimilið sitt.
Kæri Austur-íslendingar sig
nokkuð um vopn á móti Vestur- I
heimsferðum, þá finna þeir nóg af:
þeim f “Jóni Austfirðingi’’, Iiinu | ^eyfu.
fyrsta skáldriti, sem innfæddurj ■ —
Vestur-íslendingur gefur út á
prent.
ANDYÖKUR
Stephans G. Stephansonar 1
-> . • -•
fást nú orðið keyptar hjer á Gimli, 1
eins og fyr var um getið hjcr f
blaðinu. Kosta$3-5o.
Hr, B. B. Olson hefir á hendi
útsölu þeirra.
Keynið sem fyrst að kaupa þau
Ijóðmæli, svo það verði ekki í úti-
for the Care of
Canada’s Keedy
Consiimptives ?
ljóðmælasafn þetta með tímanum j al-'taðar eru á víð og dreif í frá-
sögulega þýðingu, og bókamenn sögunum “innlegg”, sem engin
geta illa staðið sig við að missa af nema spök sál getur framleitt.
þvf. Upplagið hefir væntanlega Höf. hefir stryk á milli erinda
verið heldur lítið, svo það er vel þeirra f kvæðinu um vesturför Jóns
lfklegt að það seljist upp áður cn
menrs varir.
Hjer á Gimli er bókin til sölu f
Sigurðson& Thorvaldsons-búðinni,
°g f gegnutn prentsmiðju Baldurs
má Ifka senda pantanir, ef menn
vilja. Bókin kostar 50 cent.
#
“Fyrst er vísirinn cg svo er
berið.” Ljóðmæli þessi gefa
manni tilefni til að spá og spá
fram f ókomna tfmann. Hvað
verður þaðv sem andans menn ?f
íslenzkum ættum lcggja þjóðlffinu
hjerna til? Ekki þarf um það að
spyrja, livað vasans menn af ís-
leuzkum ættum muni leggja til.
Það verður eir.s og hjá öðrum
þjóðum hið Ieiruga, lága atorku
manna og bragðarcfa-slark, óum-
flýjanlegt að vfsu til grundvallar
fyrir þrozkun andlega lffsins, cn
oft og lörigum þrungið af þral-
mennsku og tilfinningarleysi. sem
engra meðala svffist.
Gegn þeirri vonzku og undir-
okun, sem lciðir af gróðafíkn vas-
ans manna, og sjónhverfingum
leigutóla þeirra, hefja hinir sjálf-
stæðu andans menn baráttu sfna,
hvar og hvenær scm cr.
Töluvert hefir verið að þóssu
gjört af þeim íslendingum, sern
hingað hafa flutt frá ættjörðinni;—
tilt/ilulega mikiu meira gjört að
þvf, að hvctja andans rnenn held-
ur en að efla vasans menn. í
Aurtfirðings, þar sem íslandi
sleppir og Ameríka tekur við; og
upp frá þvf er hann sjá'f-fær ntn
að tala, — þarf ekki lengur 'af-
spurnarinnar við.
“í skínandi vcstrinu loksins sást
land,....
sem vafðist í geislanna geislandi
THEN 8EMD YOUR CONTniBUTICKS TO THS
MUSKOKA FREE HOSPíTÁL
FOR CONSUMPTIVES
Ný-íslendinga ætti ekki að
þurfa að minna á að eignast þessa
bók. Þeir 'eiga’ þetta skáld, eftir
þvf sem vanalega er komist að
orði. Þeirkannast við sig f hverri
línu, landið, vatnið, flóðið, skógar-
eldinn, Indfánana, o. fi., o. fl.
Höf. er nú fátækur, heilsutæp-
ur bóndi úti f skógunum fyrir
IsjUfa sig, þar scrn sumir af þeim
i allra heitustu “Rjetttrúuðu” kaupa
| Baldur, t. a. m. N. N., sem segist
hata alla sósfalista og hafa óbeit
á Únftörum, en segist þó bera
virðingu fyrir þcirra skoðunum af
því þeir komi þó hreinir og bcinir |
til dyranna (sneið til sjera Frið-
riks). Hann hefir einnig sagt j
mjer að þú værir hel. .. . hárjárn áj
fslenzku máli, og hann bæri virð- J
ingu fyrir skynseminni og hreiti-
norðan Grunnavatn. Á uppváxt- , „ , , ,
iskilninnt 1 honutn Baldn.
1 „1 .» hún lfka, eins og “Jón Austfirð-! , x ,... .... , ,
band .... “ J ; svo hvað málið er smellið og fyncl
segir höf. þegar innflytjendaskipið in8‘ur” ber vott um, þrungin af
nálgast austurstrendur Vestur-
heims; en næst þvf kernur svo:
“Þvf var ekki trúað að væri f
heim
svo vænlegum, rcfur og örn,
og hann var sem Eden f augum
á þeim,
sem unglingar voru og börn.
Þar iifstrjeð með aldinin sætustu
sást
f sólskini bera við loft. 1
Hver von., sem á kviksandi
byggðist, þeirn brást,
--Svo bregðast mjer vonirnar
oft—.
Höf. er ekk' að draga neinar
dulur á það, að “Vesturheimur cr
‘herlcgt’ laticl, herrar góðir” einc
og 'Alatthfas lætur agentinn segja,
en hann er hjer borinn og barn-
ar-árunutn var hann hornleikara-
flokks-formaður. og sál hans veið-
ur Ifklega íe.vilangt auðugust af;
Það skal vera rrijer sönn frnægja j
að greiða fyrir Baldri þvf jeg ann j
Ijððum og tónum. Þessvegna er
J þeim skoðunum, sem þar eru flutt-
ar baði f trúmálum og pólitfk og
alvöru inni fyrir, þótt hún allajafna
Ur fjarlægð.
“.......Það er skömm hvað jeg
hef dregið lengi að borga blaðið
og vildi jeg óska að það ekki kæmi
fyrir oftar, ef við Baldur lifum
báðir og harin ekki vfkur frá þeitri
stefnu sinni að berjast fyrir jafn-
rjetti og drenglyndi 4 öllum svið-
um mannfjelagsins.”
II.
“.......Jeg verð að játa að það
er mfttum skilningi ofvaxið, að
botna nokkuð f þcim mönnum,
ið en þó biturt og fullt af alvoru
eins og t. *. nt. ritgjörðin um ;
s!á' utari á sig hálfkærings-gaman- „ , . .. . , ,
0 ^ Bakkusarfjelagið á Islandi Ssarnt;
setni við menn á fc’rnum vegi. . t..,. .. . .
ö flestollum ritstjórnargrcinuirt þfn-
)»
ttm.......
-----------—— ----------------- - ■
ÚRIÐ PÁFANS.
Frönsku blaði er skrifuð þessi
stnftsaga frá Rótnaborg um páfann.
Það e" ekki langt sfðan páfinn
veitti t.okkrum hfttt standancli
mönnutn ftheyrn, en ð meðan á
þvf
páfinn
stóð, sló klukkan eitt, og
tók úrlð sitt upp úr
vasanum. Það var gamalt og
Ije'egt nikkelúr, og f staðinn fyrir
úrfesti var óvðnduð leðurræma fést
við það. ítalskur auðn alur, fsem j
var viðstaddur, tók upp gullútiðj
s'tt, scm var skreytt mörgum j
yfir það, sem mcstu tnáli skiftir.. skynsamlegutn skoðunum, en sjá j gimsteinum og var sannarlegt
iistasmfði, rjetti pátanum það og
bað haritt að skifta við sig á úrum
‘iesmism-
UUSKOKA FRER HOSP»TAI. FOR CONSUMPTIVES.
MAIN RUII.niNG FOR PATIENTS.
A national institution tbat accepts
patients from all parts of Canada.
ilere is one of liundreds of letters
being received daily:—
Jobn I), MoNaugbton, New I.is-
keard, On\. : A youtig ntan not be-
longing liere, and suffering from,
it is tielieved, cotisuniption, is
lteing kept by one ot' the botels
ltere. He has no nteans and has
lieen refused aduiission to our
hospital. Tho conditions where
he is olfer hini no chance. Cmtld
lie be admitted to your Free IIos-
pital for Consumptives? If not,
could you infortn me where be can
besent, and whatsteps are neces-
aary to sécuro‘prompt admittauce ?
NOT A SSNOLa PATIENT HAS EVER BEEM
REZUSED A0M1SSI0N TO THE MUSXOKA
FREE HOSPtTAt DECAUSS OF KI3 CR HER
IKASiUTY TO PAY.
Sinœ the lrospital was opened in
April, 11102, one thousarul five
hundred aud twenty-four patients
liave been treated in thisone insti-
tution, representing people froni
every provinoe in the Doininion.
For tlie week ending November
20th, lttOri, one kundred and tweiity-
fivo patients were in residetice.
Ninet y-six of these are not paying a
coppar for thoir maintenance—absolutely
freo. The other twenty-nine paid
from $2.00 to $1.90 a week. No
one pays more than $1.00,
Suitable oases are adroitted
pi'oniptly on completion of appli-
-ut.ipa ptipers.
A GRATEFUL PATIENT
Norah P.Canham : Enclosed you
will find receipt for my ticketfroni
Gravejihurst, hoping that you will
he able to oblige me with the fare.
I was at your Sanatörium ten
mont hs, ancí I was sent a way from
there as an apparent cure. I am
now working iu tho city, and I am
feeling tíne. 1 was most thankful
for the care I gob from tlie doctors
and staíf, and I must sa.y that I
spent the tiine of niy life while I
was there.
fæddur, og honum sjest þvf ekki sem þykjast unna frjálsum og
Arnerfka getur verið Edcn f f-1 þó ekkert nytsamlegt við Baldur.
En svo viljum vjer allir vcra frjáls-
rnyndun barna og unglinga,—
ekki fullorðins fólks. Það gjörir
refurinn og örninn. Þeir geta ekki í bága við almenningsálitið,-
ir og skytisamir, bara það komi! svo hann ætti eittfcvað
til tmnnis
'jum þessa sturid. En páfinn
spillt hvaða Eden sem er, ekkert j og almenningsálitið hjer er það, j neitaði og sa.£^öi; Móðir tnfn gaf
TAKINO THB CFRB IN WfNTER AT MUSKOKA
FUEli •HOSPITAL FOR CONSL'MPTIVKS.
þá áttina hefir meira og tninna | sfður en höggormurinn gamli. að Baldur sje Unftarablað og það | mjer ^rið þcgar jeg var lftill
verið stefnt i Aldamótum, Dags Höggormufinn f Eden og örn- brentiimerki þft sem Únítara, scm ; drengur. Jeg festi það við vestið I
Tho Muskoka Free Hospital for
Consumptives is dependent on the
góod-will and gifts of the Canadiart
public. Money is urgently needi d
at tlie present time to make it
, . T, _ , | . . . , _ ... . r , , ,, 1 possible to care for the large and
orún, rreyju, V ínlandi, Dagskrá, j tnn og refurtrin f Atneríku er allt j leyfa þvf tnn fynr dyr, jafnvel P<>! mitt tneo þessari ól, og hjet þvf j increasingnumberof patients that
Baldri og Breiðabliki, auk þéss j satna ‘kompanfið’. . | þeir sje ekkert attnað cn Únitarar; ag þera það á mjcr á tncðan það '
sem sjerprentað hefir verið fj Þetta er það sem fyrst grfpur t hjaita sfnu, eins og flcstir afjværi notandi.” Hlæjandi bætti j
bundnu niálí og óbundnu eftirjhuga þessa tjnga skálds, þegar j Friðnks mönnum eru. Þcir halda; hann við:
ýmsa.
♦
Svo kemur nú frarn á sjónar-
sviðið' fyrsta canadiska skáldið af
fslenzkum .cttam. Yrkiscfni hans
“Það cr cflaust tntnni
hann fylgir forfeðrum sfnutn f j að þeim sje borgið svo iengi sem j bamalegu Sst að þakka, aðúriði
anda inn í þetta land, sem frá J þeir afneita Baldri Ög öllum hans; hvnrki flýtir sjer nje seinkar um
skaparans hendi er fagurt á að j verkum og öllu hans atitæfi. Eu j eina sekúndu”.
ijta og ginrilegt ti' Lústaðar. En ' svó cr cins og nV.túr-p Iciðrjetti , .
are entering tlie institution.
Will you help ?
Whcro grsaíer urgency ?
Truly, Canada’a greatest charity.
Ccntributior.s mav be sent to
’.V. .1, Giige, Esq., 84 Spadina Ave„
or .L .SÚRiib'i tsiui, Scc'y-TreHs.
''iU; ■ ' ;ini i «iuu 1 A "•*« « i;»I h h,
4 I 'L \v’., ivvLL.ti. U..U