Baldur - 29.12.1909, Qupperneq 2

B A L D tJ K, FII. Ar
nr. 17
)ALD

ar, sem öll jarðnesk lífsskilyrði
verða að ausast upp úr. Hinn
tlokkurinn á allar maskfnurnar,
!
óþreytanlegir í því, að rífa frum-
varpið niður, en stjórnin og fylgis-
menn hennar vörðu það jafnskarp-
EK GEFINN ÓT á
GIMLI, ---- MANITOBA
sem til þess eru hafðar, að afla af- ! lega. Þingfundirnir stóðu yfir
j raksturs náttúrunnar mcð, Flokk- ! dag eftir dag 10 kl. st. og meira.
ur alþýðunnar á ekkert nema l(k- ! Þeir byrja laust fyrir kl. 3 4 dag-
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIo.
BORGIST FYRIRFRAM.
(ÍTGEFENPUR :
THE GLMLI PRINTING &
PLJBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTAN ÁSKKIFT TII, BEAbSINS :
0-I3vriL,I3
XÆ^ISr.
£££€€€ % ^££€€€
Verð á smáum auglýsingum er
25 c. fyrir þtimlung dálkslengdar.
Afsláttur er gefinn á stærri auglýs-
ingum, sem birtast f blaðinu yfir
lengri tfma. Viðvfkjandi slfkum af-
slætti ogöðrum fjármálum blaðsins,
eru menn beðnir að snóa sjer að
ráðsmanninum.
€€€€€€
Mannfjelagshöllin.
Ví/
Þá gnötrar hin marggylta
mHtinfjelagshöll,
sem maðir á kúgarans
armi,
sem rifin og fúin og ram-
skekkt er öll,
amskrafta sína og eitthvað af mis-
jafniega upplýstu viti, sem hann
hefir ekkí brúk fyrir nemafyrir ‘náð’
! þeirra, sem eiga áhöldin og löndin.
j Eiginlega er sporið, sem nú er
verið að stfga á Englandi f þvf
fólgið, að brjóta nú loksins á bak
aftur ljensdrottnavaldið frá mið-
öldunum, og auðvitað hjálpa hinir
ensku sósíalistar til þess af öllum
mætti.
Þegar það spor er stfgið, verður
ástandið komið þar f svipað horf
eins og nú er í Amerfkn, og þá
byrjar fyrir alvöru viðureignin við
hina kúgarana, sem eiga hverja
einustu vjel að heita má,
Fyrst verður að lumbra 4 því,
sem Englend ngurinn kallar “Feud-
alism”, og svo verður fyrir al-
vöru farið að taka ofan f lurginn á
‘ ‘Capitalism, ”
* »
•t
Það er svo skýrt sett fram f
“Lögrjettu”, 3. nóv., hvernig við-
ureigninni á Englandi er varið, að
“Baldur” tekur það hjer upp í
heilu lagi. Þeir, sem lesa það
með athygli, ættu að geta áttað
sig betur á eftir á þeim frjettum,
sem hjer eftir berast af kosninga-
hrfðinni sjálfri. Eins og menn
vita, er lávarðadeildin nú búin að
fella fjárlagafrumvarpið, og rjett
komið að almennurn kosningnrn.
* *
og
rambar á
barmi
helvftis
Fjármálaþrœtan á Englandi.
Fjárir.álafrumvarpið, sóm enska
stjórnin lagði fyrir þingið í sumar
og þrætan mikla hefir risið út úr,
gjörir ráð fyrir skattahækkun, sem
nemur 250 milj. kr. Þessa fjár-
hæð þarf einhverstaðar að fá, til
þess að tekjurnar vegi á mótí út-
gjöldunum. Stjórnin vill n& meg-
.npartinum af þessu fje mcð tekju-
skatti, erfðaskatti, jarðeignaskatti,
o. fl. gjöldum, sem mestmegnis
koma n.ður á auðmönnunum.
Móti þessu reis fhaldsflokkur.nn,
og einkum þó móti jarðeignaskatt-
.num, Ekki þó svo mj'ig af þvf,
að hann væri talirin erfið byrði nú
í bráðina, þvf honum var ekki ætl-
að að gefa af sjer neina 10 mílljón-
rr það breyzt, og löndin orð:ð f j . n . . .
ír. En jarðeignamennirmr þótt-
Þ. E.
Hún rambar! Loksins! Stund-
in er að verða komin f þeirri ann-
áluðu Paradfs fhaldsins og kúg-
unarinnar, Bretlandi hinu mikla.
í þvf landi hcfir ekkert verið
um þnð að ræða, að virkilegur
sósfalismus gæti komist á dagskrá,
þótt niargt manna með þvf nafn
hafi veríð til f landinu. Énglanc
hefir allt til þessa verið aðals-
mannaiand, alveg eins og öll Evr-
ópa vará miðöldunum. Vfða hef-
inn og stóðu yfir fram á nætur.
Einu sirini, þegar erfðaskatturinn
var til umræðu, var ekki hætt fyrri
en kl. ?o mínútur yfir 4 um nótt-
ina, og þá voru um 200 þingmenn
eftir f salnum.
En stjórnin hefir meirihluta í
neðri málstofunni og getur komið
lögunum þar fram. Þá kemur til
álita, hvort lávarðamálstofan eigi
að fella þau, þegar þangað kemur.
Þar hefir fhaldsflokkurinn 9/10
hluta atkvæðanna. En það er
gömul og helg venja f Englandi,
að lávarðamálstofan hreyfi ekki
við fjárlögunum. Menn voru Ifka
einhuga um, að þeim yrði ekki
breytt þar. En hitt gæti komið
til mála, að fella þau. Gildi fá
þau ekki, nema með samþykki
lávarðamálstofunnar. En það hef-
ir aldrei áður fyrir komið, að lá-
varðamálstofan hafi felt fjárlögin.
Salisbury lávarður, sem lengi var
ieiðtogi hennar og mjög mikils
metinn, hafði haldið fast fram
þeirri kenningu, að fjárlagafrum-
varpið yrði lávarðamálstofan að
samþykkja eins og það kætni frá
neðri málstofunni. “Þið getið
ekki felt fjarlögin”, hafði hann
sagt í lávarðamá’stofunni 1894,
‘‘þvf þið hafið ekki rjctt til að
velta stjórninni. En að halda
Hæstmóöins orgel og
píanó.
Hinireinu umboðsmenn fyrir
Heintzman & Co. pfanó.
J. J. H. McLean & Co, Ltd.
528 Main St. VVlNNIPG.
Samræður við vini okkar um
orgel og píanó eru okkar ánægju
efni, þvfokkurer óhætt að ábyrgj-
ast hvaða hljóðfæri, sem valið er
úr okkar búð. Þær tegundir, sem
við höfum á boðstólum, eru allar
reyndar að því, að standa fremsta
allra þeirra hljóðfæra, sem seld er:
hjer í landi.
að heímta þingrof og nýjar kosn-
ingar, hvenær sem henni mislíki
einhver nýmæli, sem fram komi f
löggjöfinni. Með þvf geti hún
tafið fyrir öllum lögum, sem fari í
frjálslega stefnu, og lagt þröskuld
f götu þeirra, sem íhaldslöggjöfin
sje laus við. Með þessu væri
flokkunum gjört ójafnt undir höfði
og það vilji frjálslyndi flokkurinn
ekki þola. Ef hann fái meiri
hluta við þær kosningar, sem á
eftir fari, er þingið sje nú rofið,
þá muni hann nota afl sitt til þess,
að gjöra út um það, að lávarða-
málstofan missi allan rjett til þess
að fjalla nokkuð um fjármálak'g-
gjöfina, og lfka til þess, að breyta
synjunarrjetti hennar f ölluiri lög-
gjafarmálum f frestandi synjunar-
rjett.
S' o mikið á það að kosta, ef
lávarðamálstofan feliir fjárlaga-
frumvarpið og ef íhaldsflokknum
tekst eigi á eftir að ná meirihluta
við kosningarnar. En litlar lfkur
stjórninni og svipta hana mættin- eru taldar til þess, að svo verði.
| ust sjá, að hann mundi aukast, og
um til þess að stjórna, það mundi
leiða til vandræðaástands.”
En tiú sögðu fhaldsmenn, að
hjer væri ekki um nein algeng
f járlög að ræða. Þetla væru lög,
sem byltu algjörlega um allri
skattalöggjöfinni og þar með öllu
fjármálaástandi landsins. Með
þeirri kenningu hófu þeir andróð-
urinn á fundum úti um allt land
og snerist Roscbery lávarður, sem
er mæiskutnaður mikill og hefir í
mörgum málum fylgt frjáislynda
flokknum, nú alveg á band fhalds-
manna og barðist með ákafa gegn
skattar.ýmælum stjótnarinnar, eins
og áður hefir verið getið um hjer f
biað.nu. Stjórnarmcnn vörðu mál-
stað sinn einnig á opinberum fund-
um og hjeldu honutn fast fram.
Hefir Asquith ráðancytisformaður
fylgt rnálinu með mikilli einbeitni.
íhaldsrnenn segja, að ef lávarða-
málstofan felli fjárlagafrumvarpið,
þess stað verksmiðjueigendalönd,
eins og t. d. Bandarfkin.
í ástandi miðaldanna var öl
alþjðan landsctar og Ije.isdrottnis j að bæði tekjuskatt og erfða- þingrof og fá málinu skotið undir
j honum átti að fylgja ný virðing á þá beri að lfta svo á það, að það
jarðeignum, er orðið gæti til þess | sje gj irt tii þess að knýja fram
þrælar. I ástandi Bandaríkjanna
nú á tfmum er alþýðan f borgun
í neðri málstofunni eru 970 þing-
menn, og af þeim eru íhaldsmenn
nú sem stendur 170. íiski flokk-
urinn hefir 80 atkvæði. Foringi
hans hefir nýlega sagt, að hann
muni snúast gegn lávarðamálstof-
unni vegna þess, að hann vilji
styðja að þvf, að synjunarrjettur-
inn verði af henni tekinn, þvf þar
með sje rutt úr vegi þröskuldmum
sem staðið hafi fyrir heiinastjórn
Irlands. Annars hefir áður verið
talið eins Ifklekt, að írski flokkur-
inn yrði hinu megin. Foringi
hans heflr leitað fjárstyrks til
kosningabaráttunnar hjá löndum
sínum f Amcríku.
Aukakosningar, sem farið hafa
fram f Englandi, hafa bent f þá
átt, að stjórnarflokkurinn væri að
tapa fylgi, en fhaldsmenn að vinna.
En sfðan þrætan hófst um skatta-
málin er sagt, að þetta sje að
breytast. Stjórnin sje að vinna
fylgi, enda eru auðvitað auðugu
kjósendurmr miklu færri en hinir,
• þótt kosningarjetturinn sje ekki
Baráttan um málið er fyrir löngu
hafin utan þingsins og sótt með
miklu kappi frá b&ðum hliðum
Eitthvert ílialdsmannablaðið ósk
aði þess, að gamli Chamberlai?
væri nú aftur komin á flakk o.
orðin aftur eins og hann var
blóma lffsins, til þess að hrekj;
ræður fjármálaráðherrans Lloyd-
Georges, sem er höfundur nýmæl-
anna. En blaðinu var svarað því,
að þegar Chamberlain gamli hefði
verið f blóma lífsins, þá hefði hann
eigi verið sfður breytingamaður en
Lloyd-George er nú. Ef hægt
væri að kalla hann fram f blóma
lífsins aftur, þá mundi hann leggja
á stað til þess að berjast fyrir
frumvarpi stjórtiarinnar, en ekki á
móti þvf.
Allir Danir
sem einn maður.
skatt á eigendum. íhaldsflokkur- | atkvæði kjósenda, enda sje það almcnnur á Englandi. Efnahags-
inn vildi ná fjenu með verndar-
um \crksmiðjulýðui og kaup- j tollum og láta gjaldaaukann koma
mannaþrælar.
Á Englandi hefir allt til þessa
| niður á öllum almenningi.
í ncðri m&lstofunni gj'irðu f-
dags hvortvcggja gengið yfir lands- ; haldsmenn allt, sem f þeirra valdi
bua jöfnum hönduin: Ijensdrottna- j stóð, til þcss að fá þcssum ákvæð-
svo mikilvægt, að án þess megi
ekki ráða þvf til lykta.
Stjórnin kvcðst ekkert hafa á
móti þingrofi og nýjum kosning
um. En þá segir hún, að þær
kosningar skuli eigi aðeins snúast
þræikun f sveitunum og mílljón- j Um f frumvarpinu breytt. Þcir j um fjárlaganýmælin, heldur og um
komu með fjölda af breytingartii-
eraþrælkun f borgunum.
I'ullkoininn sósfalismus miðarllögum og töfðu fyrir lögunum,
alstaðar að þvf, að jafna rcikn-1 sem mest þeir máttu. Umræður
inga alþýðunnar við báða þessa urðu afarlangar. Einkum voru
aðstöðu lávarðamálstofunnar til
rnismunurinn er þar grfðarlegur.
Erfðaskattaskýrslurnar sýna, að af
700 þús. dánum mönnum láta 620
þús. nær engan arf eftir sig.
Næstu 50 þús. iáta eftir sig 200
milj. kr., en 30 þús., sem þá eru
eftir, 5 miljarða kr. Þar sem efna-
hagnum er svo varið, er ekki lfk-
1»!ígjafal'n'>alanna yfir höfuð. Þaðllegt, að meginþorra kjósendanna
geti í sjálfu sjer verið gott, að
skjóta malum undir atkvæði kjós-
finnist það ósanngjarnt, að menn
t>org‘ 15%afai'fi. sein nemur 20
flokka. Annar flokkurinn hefirlþeir Balfour og Austcn Chamber- j endanna, en auðmannaþingdeild miljónum, en þau eru ákvæðin um
f sfnum vörzlum skaut náttúrunr -
lain, sonur garnla Chambcrlains, j e;gi ekki að hafa einkacjett til þess i þctta í frumvarpi stjórnarinnar.
í hverju? Ja, f hverju skyldi
það vera! I þvf að muna það nógu
rækilega að íslendingar eru Is-
lendingar og að Danir eru Danir.
í>ctta má bezt sjá af eftirfylgjandi
frjett, sem “Lögrjetta” segir, að
hafi borist frá Höfn til Reykja-
vfkur hinu 12. nóv.
“Schack gjörði fyrirspurn f
fólksþinginu (til stjórnarinnar) um
íslands mál. Zahle svaraði, að
gagnvart íslandi stæðu allir Danir
sem einn maður, án tillits til
flokkaskipunar. Scavenius svaraði,
að hann mundi gjöra fyrirspurn til
íslandsráðherra um stjórnmálaróður
Bjarna frá Vogi eriendis”.
Á eftir frjettinni lætur “Lög-
rjetta" þess getið, að sfðar muni
hún minnast á þetta nánar; en
bætir þessu við til útskýringar að
þvf sinni:
Schack kapteinn, sá sem fyrir
fáum árum var fyrir varðskip.nu
hjer við land, og gat sjer fyrir
góðan orðstfr, er hægrimaður, og
án efa mótsnúinn ísienzkum
kröfum um sambandið milli Dan-
mcrkur og Islands. Af svari
forsætisráðherrans má sjá, að nýja
stjóinin muni ekki ætla að teygja
slg lengra til samkomulags um
íslenzk mál cn stjórnarmenn um-
bótaflokksins hafa gjört.
Aumingja íslendngar! Þeir
þurfa miklar málalengingar um það
hvert það muni vera til f sjer
Danahatur. Heimsóknir og matar-
veizlur ganga á vfxl; skáld og þing-
forsetar flaðra og smjaðra; og
blöðin gjöra þjóðinni sem allra
mestar sjónhverfingar.