Baldur - 02.02.1910, Blaðsíða 2

BALDUR, VII. ár, nr. 2t.
BALD
r
i
ii
ER OEFINN ÖT Á
OIMLI, ----- MANITOPA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
{40STAR $1 UM ÁKIð.
BORGIST FYRIRFRAM.
ÍÍTG'ÉFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSICRIFT TIL BLAðSINS :
UB.A.ILIDTTZR,,
o-iiyriLi,
VerA ft smáum auglýsingum er
ýí c. fyrir þumlung dAlkslengdar.
Afsláttur er gefinn A stærri auglýs-
írgum, sem birtast í blaAinu yfir
löngritíma. Við'Tkjandi slfkum af-
ílítttí og Oðrum fjármálum blaðsins.
eru menn beðnir að snúa sjer að
fAðsmannimim.

Onnur auðstrú.
í sfðasta blaði var talað um
auðstrfirm, og h(m talin hin
versta villa. f>ar var átt við það,
að trúa A auðirtn I þeim venjulega
skilningi, að sA sem A auðinn trúir,
leggur meira kapp A að verðt
peningaffkur maður heldur
en að verða mannddmsríkui
m ður.
En svo er til ðnnur auðstrú.
t>eir merm, sem hana hafa, trúa A
rfkddm náttúrunnar; þykir jörðin
vera auðtig móðir barlia sinna; og
vilja ekki láta fáein af þeiin spillr
s o gjeðum hennar t grdðafíkn
sinni, að ófæddar kynslóðir bíði aí
þvf óbætanlegt tjón, Þcir menn
vilia láta brúka mannlegt vit og |
framkvæmdarsemi til að uppræta i
hún væri ekki til fyrirstöðu, gætu
þeir óátalið lAtið höglin Og kúlurnar
drepa hvern æðarfugl, hverja
rjftpu, og hvert veiðidýr f skógum
eða fjöllum jarðarinnar, sem þar
er enn eftir á lífi. Ef hún væri
ekki til fyrirstöðu, mundu dýrk*
endur Mammons skilja eld og
eyðileggingu eftir I hverju sfnu
spori, eins og fíllinn í frumskóg-
unum, sem brýtur heilan skógar-
topp niður til þess að afla sjer
eins morgunverðar af efstu og
grænustu blöðunum.
Hftn var ekki mikið til fyrir-
stöðu á landnámsárum Norður-
Amerfkumanna, þessi holla trft A
náttúrunnar auðæfi, sem væri sið-
fræðisleg skylda manna að vernda
og viðhalda frá kyni til kyns,
Eyðilegging vísundanna(buffaloes)
er augljósasta sönnun þess. Frá
þeim tíma er til saga af manni
nokkrum, sem á einum degi
skaut 114 vísundi. Hann auð-
vitað komst ekki einu sinni yfir að
hirða hftðirnar, hvað þá meira af
öllum þcssum ógurlega valkesti.
Slfk spellvirki með byssunni eru
nft orðin fágæt, eða liklega dæma-
laus; en spellvirkin með öxinni og
fiskinetinu eru langt frá því að
vera ennþá um garð gengin.
Roosevelt
er nú eitt af mannkynsins stóru
nöfnum. Á einu atriði, fremur
öllu öðru, mun frægðarorð hans
byggjast 1 framtíðinni. í þvl
atr.ði hefir honum vafalaust A sin-
um stjórnarárum verið hreinust al-
vara, enda hefir nú sú alvara hans
svo gagntekið þjóð hans, . að ftt ftr
því er stjórninálaflokkur sá, sem
hann tilheyrir, að klofr.a f tvo
andvfga parta, sem efasamt er að
dragi nokkurn tíma saman með
aftur.
Og þetta atriði er v e r n d u n A
auðiefum nAttúrunnar.
Pinchot
heitir sá maður, sern Roosevch
jörði að Skógarverndara Banda-
hluti repftbifkanaflokksins, sem
tekur í strenginn Pinchots megin,
og svarar ofangreindu spursmáli
skýrt og skilmerkilega:
Það Á AÐ varna mönnum
þEsS, að gjöra þJóðARAUð-
ÆFI Ad EINSTAKLINGSAUðÆFUM .
Gr.æðginni skal verða haldið fj
skefjum.
Naumast mun vera nokkur sá
Islendingur í fjarlægð, sem ekki
óskar þess af heilum huga, að
Barði verði kosinn f sæti það, sem
hann er að sækjast eftir. Skeð
getur náttúrlega, að einhverjum
fslenzkum mönnum f kjördæminu,
sem demókrataflokkinum tilheyra,
veitist ekki eins ljett að óska hon-
um kosníngarinnar, eins og okkur
hinum, sem stöndum f fjarlægð.
En vonandi er að sjerhver þeirra
liti hina ftrustu sanngirni og þjóð-
ræktarsemi fá að njóta sín f þessu
efni, þegar að þvf kcmur.
Það er ekki annað hægt að sjá,
en að þcssi nafntogaði íslcndingur
hafi nú skipað sjer þar A bekk,
sem mestur er heiðarleikinn og
þjóðarumhyggjan f sameiningu.
Eftir þvf, sem frá er skýrt f “Ed-
inburg Tribune” (14, jan.), hóf
Barði kosningaleiðangur sinn í
Rugby A gamlársdag, og var vel
tekið.
THE (JIMLI FRUIT STORE.
Eyddu 5 centum
fyrir $lvirði af ánægju
handa vinum þínum.
PÓSTSPJATD kostar svo LÍTIÐ, en ánægjan, sem það veitir,
er svo MIKIL, að enginn ætti að láta þurfa að minna sig á að gleyma
ekki vinum sfnum.
JEG hefi ævinlega það nýjasta og fásjeðasta, auk algengu
tegundanna, — af póstspjöldum.
YKKTJR er ævinlega velkomið að skoða spjöldin, jafnvel þó þið
kaupið ekkert; — en ef þið kaupið þau, þá er allt strax við
borð, blek og penni, til afnota ókeypis.
endina
H^lsriTElS KRISTJ ANTSSONT
Earl Gtey,
jarlinn, sem nú er hjerna land-
stjóri, verður fyrstan að nefna,
þeirra manna f þessu þjóðfjelagi,
sem heiðarlegt eftirlit vilja láta
hafa á auðæfum náttúrunnar hjer í
landi. Samhyggð hans vi’ð Roose-
velt í þeim efnum var vafalau^t
uppgjörðarlaus.
Kyrir undirrektir þeirra tveggja
f þeirri dulunni ganga líka þeir
menn, sem vilja fá að gúkna yfir
auðæfum náttúrunnar, og geta
talið hinn fyrirhygejulausa fjölda á
þá skoðun, að slíkt gjöri ekki nein-
um neitt til,
Og þetta er hverju orði sannara,
þegar aðeins er verið að hugsa^m
sjálfan sig, og ekkert um það hugs-
að, hvernig búið er f pottinn fyrir
kynslóðirnar, sem á eítir koma.
Mannlffsúlfarnir sem gráðugast-
ir eru, hugsa auðvitað um sín
b ö r n , og þeim heppnast hræði-
lega vel, að láta fjöldann vera sátt-
an með þá kenningu, að hver eigi
að hugsa um sig.*
En það er nft f þessu efni, eins
og mörgu öðru komin af stað
breyting til bóta f hugsunarhætt-
inumi Sjálfsagt verður f þvf, sem
iiðru, um meira og minna af eiu-
tómum hjegóma og látalátum að
þjóðhöfðingja, hvers við annan,
, . ræða, en það verður aldrei svo, að
mun nft svo kotmð, að aihr gætnir
. , , , ,,, ekki sje það betra en algjörður
og ofrfkislaus.r borgarar f báðum !
, , , ■ , ,, ! svern og kæruleysi.
löndunum, líta á verndun skóg-1 ,
Á sfðari árum hefir myndast
hjer f Canada skógaverndutiar og
un finnur maður, að þar er þó
sannarlega um dýrmæt auðæfi að
ræða, enda þótt fjárgræðgismenn
geti ekki gftknað yfir þeim auðæf-
um, cins og hinum.
* •»
*
Sft trú á auðinn, sem fram kem-
ur f þvf, að reyna að krafla saman
sem mesta peninga, hverjum sem
Agengnin getur orðið til tjóns og
kvalar, fæddum eða ófæddum, —
og f hæzta lagi skilja þá peninga
eftir handa sínum vandamönn-
um eða vinum, — það er hin sjer*
plægnisfulla, sorglega r&ndýs auðs-
trú.
Að hafa traust á n&ttftrunnar
ga-ðum, mönnunum til gagns og
sælu; vilja auka þau og varðveita
og meta þau rnikils, f stað þess
að lftilsvirða þau með klausturleg-
um hjárænuhætti, — það er að
vfsu auðstrft Ifka, en það er önnur
auðstrú.
ríkjanna. Mest uppáhald er sagt
anna, — og þar af leiðandi lofts-
lagsins og vatnsfallanna, — sem
sameiginlegt velferðarmál allrar
þessarar áifu. Er þetta hið fyrsta
j máicfni, sem svo er vaxið, að póli-
að Rocsevelt hafi haft á manni tjs|<ar merkjalfnur verða að lúta i
þessum, af öllum undirmönnuin
sínurn. Síðan forsc-taskifti urðu,
hefir Pinchot þessi staðið f löngu
og ströngu strtði, að verjast á-
gengni þeirra, sem vilja fá að
gúkna yfir auðæfum náttúrunnar
upp 6 gamia móðinn. Loks hefir
skógaræktunar-fjelag (The Can-
adian Forestry Association).
FERÐALANGAR GEIMSINS.
Bráðum mcgum við ciga von á
heimsókn markverðs gests, sevn
kemur ftr langlerð 75. hvert ár,
nú Taft forseti þózt neyddur til
af j/hðinniþær jurtirogskepnur,jað vfk-a ?inchot fif cmbættinU(
sern íkaðiegar eru, en með öllu j
ínóti vcrnda og viöhalda hinum,
sem mönminurn eru nytsamar,
Þeir menn. sem hafa mesta
Mainmonshj'ggju, gefa minnstan
gaum nð þessari auðstrú. Allir
algengir mauramaðkar reka sigi
stöðugt á mótspyrnu frá hcndi |
þeirra, scm trúa á gæði náttúrunn- !
ar mannlífinu til viðnrhalds. Ef
en ekki virðist það ætia að verða
\
Itil annars en að auka bálið að
fstórum mun.
Á eða á ekki að varna
i yfirgangsmönnum þess, að ganga í
j auðæfujn þjóðarinnar, eins
hundar f hrosskrokk, og g;öra þau
að einstaklingsauðæfum?
Bardi Shúlason
iægra haldi í hugum manna, fyriri
landslagsins eigin ásköpuðu mcrkj- |
um. Við Atlantshafið eru nátt-j
úrtiskilyrðin mannlegum mætti ó- j
aðskiljanleg f Strandfylkjunum ogj
Ný-Englandsríkjunum. Þar verð*
ur hver þjóðin að súpa seiðið með
hinni, ef illa er á haldið. Skðg-
arnir í Michigan, Minnesota, Ont-
ario, og Austur-Manitoba eru ein
heild, það sem áhrifum þcirra við- j
kemur á loftslag og jarðargróða j
sljettlendanna miklu fyrir vestan
þá. Uppblástur og Skriðuhlaup j
oíí f þcim hluta Klettafjallanna, sem j
Landstjórinn hcfir verið kjörinn I dvelur hjer f4einar vikur og fer
Vörður þess fjelags, og skrifari j syQ aftur fit , geiminn 6t fyrir
braut Neptuns, nokkur þúsund
þess, — sem leita mft til eftir upp-
hún væri þeim ekki ti! fyrirstöðu. j er sá af íslendingum, scrn fyrstur
þá gætu þeir árnælislaust fengið, j kemur fram á hinn víðtækari
að bj'lta niður skóginitm af hvað
stórum svæðum, sem vcra vildi,
til arðs fyrir sinn eigin vasa. Ef
öðruhvoru landinu tilheyrir, ylli
svo miklum loftslagsbrcytingum
hinum hlutanum, að stórum gætij
munað á Öllum aðalvatnsföllum
áifunnar.
í
Engum dettur f hug, að sft j
breyting á náttftruskiiyrðum, sem
lýsingum tuTi þessi efni, — er
James Lawler, 11 Ouecn’s Park,
Toronto. Síðasti fundur fjelags
þcssa var haldinn 3.-4. scptember
f haust, vestur í Regina.
Ennfremur er nýstofnuð hjer í
Canada Verndunarnefnd náttftru-
auðæfanna (Commission of Con-
servation), og er Iíon. Clifford
S.Lon formaður hcnnar. Fyrsti
ársfundur þeirrar nefndar var
haldinn f vikunni, sem leið, í
1 Carnegie-bókhlöðunni í OttaWa,
og voru þar undirnefndir skipaðar
viðvíkjandi löndum, fossurn, nftm-
miljönir mflna frá jörðunni. Gcst-
ur þessi heitir Halleys halastjarna.
Hann var hjer síðast 1835 og er
væntanlegur aftur f vor. Um
þessa halastjörnu hefir meira verið
ritað en nokkra aðra, af þvf hftn
kemur svo nálægt og sjest svo
glöggt, og af því að við rannsókn
hcnnar hafa stjörnufræðingarnii
komist að þvf, hvað halastjarna er
f raun og veru, Þær eru hvft-
glóandi loftefni mcð þjettan kjarna
f miðjunni. Geimurinn er jafn-
byrgur af halastjörnum eins o;j
sjórinn af fiski, cn fæst af þein.
sjest með berum augum. Gegn
uin fjarsjár sjást árlega nýjar hala-
j um, skógum, fiskiveiðum, og lfk- ; sij"'rnur, sem ekki hafa áðu
. í amlegri heilbrigði. í fljótu bilijþekkst. Annars cr margt f d
sýnist ekki síðasta atnðið eigaj^ tilhn^n halastjarnanna se«
, . .. r , . „ enginn þekkir cnn.
þarna heima, cn við frekari ihug- * ... ..
1 b | Pæstar al ha'astjornunum til-
stjórnmálavfgvöll Bandarfkjanna.
Hann sækir nft um kosningu á
sambandsþing (congress) Banda- hjer er um að ræða, gjörist á svo
hön væri ckki til fyrirstððu, gætu|manna; og kemur hreint og beint j stuttum tfma, að nokkrum sjer-
þeir haldið áfram að gramsa f fram sem einn þeirra, sem nú j stökum fbfta landsins mundi verða
hverju vciðivatni, þangað tii engin j ncfnast þar syðra uppreistar-; misinunurinn
fjármunalega til-
bi anda væri þar eftir skilín. Ef m e n n i r n i r
en það er sá finnan'egur um sína daga. Upp
* “Sjálfur leið þft sjálfan þig”,
scgja brennivínstrftarmcnnirnir á
íslandi. Sje það eitt gjört að á-
hcrzluatriði, er það ftlfa og tfgris-
dýra heirr.speki, þó hálætðustu
menn fslenzku þjöðarinnar haldi
því á lofti.
heyra hnattakerfi okkar; það ei
aðeins átján, sem aðdráttaraft só
arinnar hefir náð tökum á, sem á
valt fylgja henni og sem við vit>
um um nær koma og fara. Hinaf
sem ekki tilheyra fjölskyldu okkar,
sjfist aðeins einu sinni og hvcrfa
svo.