Fréttir - 22.10.1915, Qupperneq 3

[22. okt.
FRETTIR
85
FRÉTTIR
koma út á hádegi hvern dag.
Ritetjéri: Einar Gunnarsson.
Hittist daglega heima (Lanfásv.
17) kl. 3-4. Sími 528.
Afgreið8lan er í Aðalstræti 8
uppi, gegnt »Reykjavíkurkaffi«,
opin kl. 11—3 og 4—6. Sími 529.
Auglýsingar má aihenda
í afgreiðsluna eða i prentsm.
Gutenberg, Sími 471. Einnig er
tekið við smáauglýsingum (gegn
borgun) virka daga:
í tóbaksbúð R. Levi’s. til kl. 11
siðd. og verzl. Kaupangi til kl.
8 síðdegis.
Til M. Hansens skólastjóra,
á GO ára afmæli hans.
Heill og samúð syngjum rekk
sextíu er fyllir árin!
Æskan honum forðum fékk
ferðagullin mörg og þekk,
úr þeim síðar ekkert gekk,
eru heil,- og spöruð tárin.
Heill og samúð syngjum rekk
sextíu er fyllir árin.
Góði vinur, glaðan dag
gæfan þig til frama leiddi.
Sumarmorgun, sólarlag
sungu þér sinn óskabrag.
Auðna studdi allan hag,
ekki hrjóstur fót þinn meiddi.
Góði vinur, glaðan dag
gæfan þig til frama leiddi.
Það er bjart í allri átt
yfir þessum heiðursdegi.
Vinum þínum verður kátt
við að þakka stórt og smátt.
Traustið vort og ást þú átt.
Eru ljós á förnum vegi.
Massagelæknir
Heima kl. 6—8 e. m. — Sími 394.
Garðastræti 4 (uppi).
Massage - Rafmagn - Böð
Sfiíkraleikfimi.
„NAP0LE0N“ heitir besti vindillinn
fæst i LIVERPOOL Reynið hann.
Það er bjart í allri átt
yfir þessum heiðursdegi.
Um þig verið hefir hljótt.
Hygni stýrði gætnu orði,
sameinaði þrek og þrótt
þrautseigju og festugnótt.
Margur hefir sóma sótt
sinn að þínu mentaborði.
Um þig verið hefir hljótt.
Hygni stýrði gætnu orði.
Hefir annar æðrulaust
aldarfjórðung stjórnað skóla,
mildur unnið allra traust,
enst svo vorið fram á haust,
geymt í brjósti barnsins raust,
borið Ijós í myrka hóla?
Hefir annar æðrulaust
aldarfjórðung stjórnað skóla?
Signi þjg við sólaryl
sigurdís og kærleiksandi.
Starfa enn þá oss í vil
yfir fjöllangt tímabil.
Altaf verða akrar til
ósánir i þessu landi.
Signi þig við sólaryl
sigurdís og kærleiksandi.
Hallgr. Jónsson.
Óvenju arðsöm síldyeiði
Norðmanna Yið island.
Bæði veiðin og verðið meir en
helmingi meira en í fyrra.
Sum skipin veiddu fyrir 50 000 kr.
Nú er í ár lokið sildveiði við
ísland og veiðiskipin komin heim
með óvenju mikinn hagnað. Það
er ekki einungis svo að veiðst
hefir helmingi meira en í fyrra,
heldur er verðið einnig meir en
tvöfalt hærra og er því veiðin
samtals ekki svo fárra miljóna
króna virði.
Aldrei hafa svo margir Norð-
menn stundað veiðina sem í sum-
ar, þrátl fyrir óvenju dýran út-
búnað og mikla áhættu. Ætla
menn að norsku skipin hafi ver-
ið 190 talsins.
Mest af flota þessum voru gufu-
skip og mótorskip en aftur mjög
fá seglskip. Af þessum skipum
áttu ein 90 heima í Álasundi og
hitt aðallega í syðra Bergenhús
og Haugasundi og þar í grend.
Veiðin er alls 208 000 tunnur.
í fyrra var veiðin 84 000 tn.; ár-
ið 1913 114 000 tn., 1912 54 000
tn. og 1911 31 000 tn.
Af veiðinni er í ár flutt meira
heim til Noregs en nokkru sinni
áður, og verðið er meir en tvö-
falt við venjulegt verð.
Nokkur snirpinótar gufuskip
segjast hafa veitt fyrir 35—50
þúsund krónur og hlýtur þar að
vera góður ágóði, þó útgjöld
væru mikil. Þvi miður hafa
nokkur skipin verið að veiði í
landhelgi og verið þessvegna
sektuð um 1000—1500 krónur.
(Eftir Tidens Tegn).
Ein á ferð í Kína.
(Frh.)
Við vorum komin út fyrir þær bygðir
þar sem árnar eru brúaðar; yfir þessa
á var farið á wupan, stórum, grunn-
um, flatbotnuðum bát, með palli í miðju,
fyrir kerrurnar. Múldýrum og ösnum
var ýtt út á þennan farkost, með sam-
einuðum átökum allra viðstaddra, að
undanteknum hinum feita matsala;
hann stóð 1 dyrunum og horfði á að-
farirnar.
Þegar að þvl kom, að hrinda mín-
um gripum út á þetta nýstárlega ferju-
tól, gerði eitt múldýrið þar á skjótan
enda, sló á allar hendur, reif sig af
þeim sem néldu því og þaut út í busk-
ann. í gegnum sandrokið sá eg öðru
hvoru hvar það fór í loftinu, og milli
tíu og tuttugu manns á eftir því. Öðr-
um ökusveininum kom þá ráð f hug,
hann stökk á bak einu múldýrinu og
hleypti þvf, en hans ferðalag stóð ekki
lengi, dýrið virtist vera í sama ham og
veðrið, selti undir sig höfuðið og þang-
að til sá sem á því sat, fauk af baki,
og eftir það var tvö dýr að handsama
í snndbylnum. Mér virtist næsta lik-
legt, að þau mundu nota sér frjáls-
ræðið til að strjúka sína Ieið til Pek-
ing, og var að hugsa um það, meðan
eg var ferjuð yfir vatnsfallið, hvernig
eg gæti haldið áfram ferðinni, og hvort
strokuskepnur væru færðar útlendum
ferðamönnum til reiknings 1 Kína. En
eftir tveggja stunda eltingaleik, náðust
múldýrin, storminn lægði og eg hélt
áfram ferðinni, en svo lengi höfðum
við tafist, að ekki var til að hugsa að
uá náttstað, þar sem ráð var fyrir gert,
Heilsan og kuldinn.
55
amans og örvar hjartastarfið svo að blóðið
rennur hraðara um æðarnar, og varnar þvi,
að líkamshitinn minki þó að kalt sé um-
hverfis, en ef vér þar á móti höldum kyrru
fyrir úti i kulda, þá verðum vér brátt varir
við áhrif hans. Gætir þeirra fyrst á þeim
pörtum líkamans, sem mest mæðir á og
sem blóðið nær seinast til vegna þess að
þeir eru lengst frá hjartanu, en það eru
hendur og fætur, nef og eyru. Verða menn
þá að varast að láta sigrast af svefndrunga
þeim, sem sækir á marga þegar svo stend-
ur á, því að hann ber vott um minkandi
lifsafl. Svefninn getur við slík tækiíæri vald-
ið kalí og drepi á ýmsum limum líkamans
og jafnvel dauða mannsins ef svo ber undir.
Hin aukna hitaframleiðsla, sem likaman-
um er nauðsynleg um vetrartímann, gerir
aftur vart við sig hvað fœðuna snertir og
samsetning hennar. Það verður að fjörga
og flýta fyrir efnaskiftingunni svo að nægur
hiti fáist til að halda henni við. Matarlyst-
in eykst. En það er ekki eingöngu að mál-
tíðirnar þurfi að vera iburðarmeiri, heldur
verður einnig samsetning þeirra að svara
til þarfanna. Feitmeti og kolvetni skipa
þar öndvegið. Eskimóar eru vanir að éta
ósköpin öll af lýsi og er þeim það nauð-
synlegt til þess að halda heilsu og verjast
óbliðu náttúrunnar í heimskautalöndunum.
56
Dýrin á norðurhjara heims eru búin þykku
fitulagi eða spiki til verndar hinum innri
og viðkvæmari líífærum. Varnar það ekki
að eins ofmiklum hitamissi, en er líka
nokkurskonar forðabúr þegar skorturinn
kreppir að. Mörg þeirra dýra, sem dvelja
hjá oss vetrarlangt eða liggja í dvala, lenda
i fóðurskorti og lifa þá mánuðum saman á
sinni eigin fitu til þess að halda við eðlis-
hitanum. Megrast þau þá sýnilega þangað
lil vorgróðurinn kemur.
Lifsþróltur gerlanna minkar einnig tals-
vert í þurru og köldu veðri og af þeim á-
stæðum geymast matvæli vor, eins og vér
vitum, mæta-vel í frosti. Klakinn heldur
sér og jarðvegurinn þornar þegar rakinn i
honum írýs. Ekki gegnblotna þá heldur
skórnir okkar. Þegar þar við bætist, aðvér
klæðum oss i hæfilega mikil og hentug íöt
svo að likaminn hafi nægilegan og þægileg-
an hita, þá virðist lítil ástæða til að veikj-
ast af innkulsi eða bleytu þó vér séum á
gangi úti, en þetta horfir öðruvisi við þeg-
ar vér höfum lokið göngu vorri ogsetjumst
svo inn i upphitað herbergi. Þegar frost er
úti, þá er að jafnaði 20 stigum heitara inni
i upphituðum herbergjum en úti, og nú
verður likami vor að laga sig eftir þessum
snöggu umskiftum alt í einu. Þá getur auð-
vitað borið svo til, að oss verði eitthvað
57
meint við hina skyndilegu og hastarlegu
breytingu á hitanum umhverfis okkur.
Slímhimnur þær, sem þekja opin á lik-
ama vorum, eru mjög næmar fyrir hita-
breytingum og verða því oft fyrir þungum
áföllum af skyndilegum breytingum hita og
kulda. Blóðsóknin til þeirra og útsvitun
frumhylfanna svarar þá ekki alla jafna og
undir eins til þess, sem heimtað er af þeim
venju fremur. Þær missa starfsþrótt og
verða veikari fyrir árásum skaðlegra gerla,
svo að þær örmagnast fyr en ella og er þá
kvefið i byrjun. Þess vegna er svo hættvið
kvefi og hósta, og þess kyns kvillum þegar
mjög er heitt eða kalt og þaðan stafa hinar
tíðu lungnabólgur í mikilli hita- eða kulda-
tíð. Það er ekki hin smávaxandi og lang-
varandi bleyta eða kuldi, sem þá veldur
veikinni, heldur hin snögga og mikla hitá-
breyting í þurrum staðviðrum. Liffæri þau,
sem loftið leikur um, einkum hörundið,
verða þá viðtökustöðvar sóttkveikjunnar.
Hins vegar þarf enginn að óttast að anda
að sér köldu lofti. Andrúmsloftið hitnar á
krókaleið sinni gegn um nefið eins og í
ofnpípu og er nærri búið að ná líkams-
hitanum áður en það snertir hina við-
kvæmu slimhimnu hálsins, barkans og
lungnanna. Þess vegna þola þeir ver að
anda að sér köldu lofti, sem eru stíflaðir