Fréttir - 13.09.1918, Síða 1

w
136. blað.
1 bensínleysinu
biðja menn um bíla á
Nýja-Landi, sími 367
Magnús Skaftfeld
Steíán Júbannsson
yHþjóðaratkvæða-
greiðslan.
Nú hefur stjórnin auglýst, að
alþjóðaratkvæðagreiðsla um sam-
bandslögin skuli fram fara um
land alt laugardaginn 19. október,
sbr. augl. í blaði voru í gær.
Er þá eigi nema rúmur mánuð-
ur til þess, er alþjóð íslendinga á
sjálf að skapa sér með atkvæði
sínu pólitisk örlög sín í framtíð-
inni.
Enginn vafi er á því, að sú
stund, er hun greiðir atkvæði sitt,
er mikilvæg örlagastund, er mark-
ar eigi að eins pólitisk örlög henn-
ar næsta aldarfjórðunginn, heldur
og miklu lengra tímabil, — ef til
vill og enda vafalaust um aldir
fram, hversu haldgóður sem sá
samningur reynist til frambúðar,
er hún gcrir nú við Dani.
Hún er mikilvæg, hvort sem sú
spá rætist, að með sambandslög-
um þessum sé lagður góður grund-
völlur góðra viðskifta og sambúðar
milli Dana og íslendinga í kon-
ungssambandi um aldir fram, er
báðir haldi, en hvorugir vilji slíta
né slíti, — eða hinir verði fram-
sýnni, er spá því, að í samningi
þessum sé þau ákvæði, er flýta
muni fyrir fullum skilnaði og sam-
bandsslitum þjóðanna, vegna ósam-
þykkis, er þessi ákvæði hljóti að
valda, er til framkvæmdanna
kemur.
Sú er'nú trúa vor, að hin fyrri
spáin rætist og sambandslög þessi
hin nýju verði báðum þjóðum til
sæmdar og íslendingum til mikils
hagnaðar og gengis. Reynir nú og
á þolrif þau, er í þeim eru bezt,
hvort þeir eru svo mentir að fara
kunni með fullveldi sitt sér til
hamingju og ríkinu til vegs og
heiðurs. Er það vel að á slíkt
reyni, því að af því má sjá, hvort
DAGBLAÐ
Reykjavík, föstndaginn 13. september 1918.
Símfréttir.
Opinberar símskýrslur.
I. Loítskeyti frá lierlín.
11. sept. að kvöldi.
í dag var kyrrt á vígstöðvunum.
IJL. Loftskeyti frá París.
12. sept. kl. 0,05.
Gagnáhlaup Þjóðverja fyrir suð-austan Roupy hefur verið brotið
á bak aftur. Frakkar hafa tekið fanga og hríðskotabyssur.
í grendinni við L’Affaux og Celles-sur-Aisne reyndu Þjóðverjar
sex sinnum í nótt sem leið og í gærdag að sækja á hinar nýju stöð-
var vorar, en öllum áhlaupum þeirra var hrundið.
Frakkar tóku 150 fanga.
III. Opinber skýrsla Baudaríkjanna.
í sigursælum áhlaupum vorum í Lothringen höfum vér brotist
inn í skotgrafir óvinanna, gert þeim manntjón og tekið af þeim fanga.
Að öðru leyti er engin markverð tiðindi að segja.
vér erum færir þess að sigla vorn
sjó að 25 árum liðnum, ef til
sambandsslita skyldi draga.
En einsætt er það, að hvergi
megum vér lómlæti sýna, ef oss
á að farnast vel i framtíðinni, —
vér megunv aldrei láta neitt reka
á reiðanum eða vera hendingu
háð, — vér verðum alt af að
ganga ótrauðir og óskiftir að verki.
Og þetta verðum vér að sýna
þegar í stað.
Vér verðum að byrja með því
að greiða allir atkvædi um málið,
— allir, karlar og konur, er rétt
hafa til þess, hvort heldur er til
samþykkis eða synjunar.
Reyndar munu synjunaratkvæðin
verða fá eða engin, því að ekki er
líklegt að nokkur íslendingur vilji
að athuguðu máli synja samþykk-
is sins á því, að ísland verði fyrir
alheimi auglýst og af alþjóðum
veraldar viðurkent fullvalda riki,
svo sem það hefur verið um aldir
að guðs og manna lögum, þótt
eigi hafi gefist færi fyrri en nú að
fá lögformlega viðurkenningu þess
með öðrum rikjum veraldar, þrátt
fyrir játningu einslakra erlendra
ágætismanna og fræðimanna í þeim
efnum.
En um tvímælalausa yfirlýsingu
og viðurkenningu á því, að ísland
sé fullvalda ríki, skal nú atkvæði
greiða.
Þetta er það sem allir frjálshuga
íslendingar hafa viljað fá viður-
kent, vafalaust allir, hverjum flokki
sem þeir hafa fj^Igt og hverja leið
sem þeir hafa kosið að fara að
þvi takmarki.
Játað skal það, að hér á landi
hafa verið og eru enn skilnaðar-
menn, — menn er eigi vilja nokk-
urt pólitískt samband íslands við
önnur ríki; þá eru og hinir aJI-
margir, er að visa hafa viijað skiln-
að, en talið hann örþrifaráð eins
og nú standa sakir í heiminum, og
eigi að því ráði hverfandi, nema
lokuð væri öll önnur sund, og eigi
yrði sóma þjóðarinnar vegna kom-
ist hjá að hefja slíka sambands-
slita-baráttu.
En allur, langsamlega allur þorri
þjóðarinnar hefur til þessa talið
hreint konungssamband v7ið Dan-
mörku með ótvíræðu fullveldi
þjóðarinnar í orði og á borði
æskilegast af öllu.
íslendingar mega nú ekki sýna
tómlæti um uppfyllingu pólitískra
óska sinna. Þeir verða að láia
2. árgangnr.
„Hugfró”
Laugaveg 34. Sími 739.
Selur í fjölbreyttu úrvali:
Tóbaksvörur. Sælgætl,
Gosdrykkl, ÖI,
Keykj arpí pur,
Tóbakapunga,
o. m. fl.
Verð hvergi lægra.
Vörur sendar heim.
hver og einn heyra sina rödd,
sýna svart á hvítu, að þeim standi
ekki á sama um, hversu fer um
atkvæðagreiðsluna. Þeir verða að
sýna metnað sinn í því, að hafa
látið persónalega til sín taka hver
og einn í þessu lang-mikilsverðasta
máli þjóðarinnar. Enginn sem vill
að sambandslögin gangi í gildi,
má hugsa sem svo: »Það skiftir
engu þó að eg sitji heima, — það
verða nógir til að samþykkja þau
fyrir því, — meiri hlutinn verður
með þeim, þó að eg greiði ekki
atkvæði«.
Nei, slíkt tjóar ekki í slíku máli.
Hér verður að sýna alvöru, þjóðar-
alvöru þunga og volduga, — sýna
í verki, að baráttan fyrir því, að
ná þessu takmarki á liðinni tíð,
hefur verið heilög alvara allrar
þjóðarinnar, en enginn skrípaleik-
ur eða Ioddaraháttur.
Þjóðarsæmd liggur við, að allir
er rélt eiga á þvi greiði atkvæði.
Þjóðin sjálf, sambandsríki vort, og
allur heimurinn verður að fá á-
reiðanlega sönnun þess, að íslend-
ingum hefur verið, er og verður
alvara í orði og á borði um örlög
sin.
— Þegar Lúther var stefnt fyrir
ríkisþingið í Worms og var ráðið
frá að fara þangað, mælti hann, að
því er sagan segir: »Fara myndi
eg þangað, þótt jafn-margir djöflar
væri þar, sem þaksteinar á hús-
um!«
— Eigi munu ógnir slíkar bíða
nokkurs íslendings á atkvæðafundi,
sem Lúthers biðu í Worms, en þó
skyldi hver maður hugsa sem hann
er að þeim fundi dregur, og eigi
láta haustannir, haustrigningar,
hríðar né storma aftra sér farar til
atkvæðagreiðslunnar laugardaginn
19. október næstkomandi.