Fréttir - 11.10.1918, Side 2

2
FRETTIR
Svar
til
Magnúsar Arnbjarnarsonar
frá
Bjarna Jónssyni frá Vogi.
(Frh.)
Um véfengingar M. A. á því, að
vér fáum hlutleysi vort viðurkent
eftir samningnum segir Bjarni:
^xNæst eftir þessar hugleiðingar
sínar segir hann það ósatt að vér
kveðum oss fá ævarandi hlutfeysi
vort viðurkent af allri veröldinni.
Vér segjum að birt verði yfirlýsiug
vor um ævarandi hlutleysi, og það
getur hann ekki véfengt. — Hann
heldur því og fram, að 6. gr. mundi
ónýta þessa yfirlýsing vora, af því
að mótstöðuþjóð Dana í ófriði
mundi telja þá hafa svo mikilla
hagsmuna að gæta hér, að hún
vildi eigi telja oss hlutlausa. Þetta
er nú í sjálfu sér hugarburður eða
glettni. En þar sem hann vill láta
standa við sama sem er, þá ætti
hann að sjá að Danir hafa eigi
minni hagsmuna að gæta nú, en
mun verða eftir 6. gr. Og þar sem
allar þjóðir telja oss nú danska
þegna, þá gæti þær eigi talið oss
annað en Dani, og þess vegna
mundum vér komast í ófriðinn á
þeirri sömu mínútu sem Danir.
Hann má skemta þeim fáu mönn-
um með slíkri röksemd, sem nógu
heimskir eru til þess að sjá ekki
hvernig hugsunarleysið hringar sig
utan um orðin og hversu eineygð
sú skoðun er, sem flytti þetta fram
í alvöru. En Magnús er að leika
sér.«
Um »stórvelda grýluna« segir
Bjarni:
»Þá kem eg að grýlukvæði hans.
Segir hann þar að einhverjir, ekki
einu sinni »sumir«, segi að ísland
muni verða gleypt af einhverju
stórveldinu (helzt Bretum), ef sam-
bandslögin yrði eigi samþykt. Petta
hefur hann ort. Þetta er grýlukvæði
i óbundnu máli. Vér höfum sagt
að ísland væri ekki öruggt, ef
Danmörk lenti í ófriðinum, nema
því aðeins að yfirlýst væri að sam-
band þess við Dani væri hreinl
konungssamband og það væri vitað
af öllum þjóðum og að vér hefðim
lýst yfir hlutleysi voru. Hefur þar
verið tekið til dæmis, að ef Danir
lenti miðveldamegin í ófriðinum,
þá mundu bandaþjóðirnar telja oss
hluta úr Danmörku eins og nú
standa sakir og taka landið; en ef
Danir lenti í ófriðinum bandaþjóða-
megin, þá myndi miðveldin telja
oss hluta úr Danmörku og því í
stríði við sig og þá skjóta skip vor
í kaf. Hvorugt gæti komið fyrir, ef
sáttmálinn væri áður birtur. Þetta
getur Magnús ekki hrakið og býr
sér því til grýlu og hrekur svo sitt
eigið afkvæmi.
»Hin grýlan er sú, ef íslendingar
gangi ekki að sambandslögunum,
þá verði ísland strax að krefjast
algerðs skilnaðar við Dani,« segir
Síðan 28. f. m. höfum vér skotið niður 96 flugvélar
óvinanna á Flandri, en sjálfir mist einar 6.
Skift hefur verið á 500 mönnum er kyrsettir voru
í ófriðarlöndum, Frakklandi og Pýzkalandi, er stríðið
hófst. Fengum vér nú heim menn vora, er staddir voru
í Marokkó, þegar ófriður hófst. Mun alt gert til þess að
slíkum mannaskiftum verði áfram haldið.
Sofía: í dag átti stjórnin fund með frakkneska liðs-
foringjanum Droussot og tveim brezkum liðsforingjum.
Var tilefnið afhending búlgarskra járnbrautavagna, ritsíma,
talsíma og hafna til eftirlitsnefndar bandamanna og um-
ræður um flutning bandamanna-setuliðs á víggirta staði,
er hernaðarþýðingu hafa, og bandamenn eiga samkvæmt
samningum að fá ráð á i Búlgaríu um sinn.
Washington (Reuter): Bandaríkja-eimskipið »Tompa«
fórst við Bretlandsstrendur 26. f. m. og allir er á voru,
5 yíirmenn og 107 aðrir menn.
Amsterdam: Reuter-skeyti úr Petrograd segir, að 25.
f. m. haíi fyrverandi forsætisráðherra Rússa Trepow verið
skotinn.
Basel: Agence Havas í París segir frá samtali tíðinda-
manns blaðsins Exelsior við Henderson verkmannafor-
ingja hinn brezka. Kvað Henderson brýna nauðsyn að
bandamenn ákvæði friðarskilmála sína, — kvaðst hann
þeirrar skoðunar, að viðskiftastyrjöld við Pýzkaland
eftir ófriðinn ætti eigi að verða.
Rotterdam: »Daily News« segir ráðuneyti Tyrkja farið
frá. 1 Konstantinopel eru allir milli vonar og ótta. Tewfik
pasha, fyrver. sendiherra Tyrkja í London, er falið að
mynda nýtt ráðuneyti.
hann. Þetta hefur enginn sagt,
heldur hitt, að svá fremi vér vildim
eigi heykjast á öllum kröfum vor-
um nú, sérstaklega fáriakröfunni,
og ef vér vildim ná öryggi gegn
ófriðarhættu, en vildim eigi ganga
að sáttmálanum, þá yrðim vér að
skilja þegar við Dani og ná kröf-
um vorum og nauðsyn með þeim
hætti. Þetta getur Magnús ekki
hrakið, þess vegna kemur hann
með þessar flækjur til þess að
reyna að villa menn.
Tal hans um kostnað þann, er
oss stafi af sáttmálanum, læt eg
hlutlaust. Að reyna að reikna sjálf-
stæði landsins til peninga og telja
það of kostnaðarsamt að vera
sjálfstæð þjóð, það er svo mikil
lítilmennska, að eg vil ekki ræða
hana.«
(Frh.).
Ný bók.
Dýrlingnrinn, skáld-
saga eftir Conrad Ferdi-
nand Meyer. íslenzkað
hefur Bjarni Jónsson frá
Vogi. Rvík 1918 (Guðm.
Gamalíelsson).
Höfundur bókar þessarar var
Svisslendingur (1825—1898) og
lærisveinn Paul Heyse’s í skáld-
sagnagerð likt og þeir Storm og
Holsteinsbúinn Wilhelm Jensen, er
allir leituðust við að öðlast list
IV. TJorlín 10. október.
Haag: Japanska eimskipið »Hirano Maru« 7936 smál.
var kafskotið á leið til Japan 4. þ. m. Meðal þeirra er
fórust voru 9 Hollendingar.
Helsingfors: Pingið hefur nú valið til konungs á Finn-
landi Friedrich Karl prinz v. Hessen og ákveðið ríkiserfðir.
Sofía: Blöð Búlgara láta ánægju í Ijós yfir Boris
konungi, segja hann þjóðlega sinnaðan og frjálslyndan
og fara um hann mörgum fögrum orðum.
Berlín: Hernaðarfréttaritari blaðsins »Nieuwe Gour-
ant« segir að synjun friðartilboðs Pjóðverja leiði af sér
baráttu upp á líf og dauða, eyðingu Belgíu og einnig
Norður-F'rakklands. Reglulegt undanhald þeirra sýnir
að þeir séu ekki sigraðir, og víglína þeirra órofin.
Af hernaðinum segir skeyti frá Berlín í gær, að
Pjóðverjar hafi haldið til bakstöðva milli Gambrai og
St. Quentin, og gefið upp Cambrai. Segjast þeir víða hafa
á unnið og áhlaupum hrun*dið, en milli Argonne Ornes
hafi Bandaríkjaher unnið á. Pjóðverjar tóku aftur Cor-
nay, Sommerance, Romagne og Sivry.
Heyse’s í hlutlægum Iýsingum og
nákvæmri sálarrannsókn aðalper-
sónanna; hvötum og afleiðingum
einstakra atburða reyndu þeir að
lýsa ýtarlega. Heyse er þessara
manna frægastur, en rit Conr.
Ferd. Meyers eru alkunn og skipa
sinn sess í bókmentasögu þjóðverja.
Meyer fékkst eingöngu við sögu-
leg atriði. Helztu rit hans eru:
í>Jiirg Jenatsclm, er kom út 18^6
(í íslenzkri þýðing eftir Rjarna
Jónsson frá Vogi 1917) °g lýsir
sögulegum viðburðum þrjátíu
ára styrjaldarinnar; »Dýrlingurinn«.
(1880), er nú birtist í íslenzkri
þýðing og lýsir viðureign þeirra
Thonias Beckets, erkibiskups í
Kantaraborg (1117—-1170) og Hin-
riks lC Var Thomas Becket fyrst
kanzlari konungs og studdi hann
þá af öllum mætti, en er hann var
orðinn erkibiskup, gerðist hann
fjandmaður konungs; klerkavaldi
og konungsvaldi lenti saman og
lét konungur eftir kirkjuþingið i
Clarendon (1164), er Thomas
Becket neitaði erfðaréttindum þeim,
V. 11. október kl. 0,05.
Sami eltingaleikurinn austan St. Guentin. Frakkar
sótt enn fram 6 kílóm. Herlínan er nú austan Saibon-
court, Bernoville, austan Montique-sur-Arronmese og
Bernot. Frakkar segja tekinn fjölda þorpa t. d. Fienlaine,
Neuvillette, Regny, Chatillon-sur-Oise, Thenelles. Sunn-
an Oise tóku þeir Servais og fjölda fanga. Ennfremur
Pargnan og Beaurieux.
er kouungur þóttist eiga í kirkju-
málum, höfðingja sína lýsa því
yfir, að Thomas Becket væri land-
ráðamaður. Segir gjör írá þessum
sögulega grundvelli í eftirmála
bókarinnar, er einnig minnist á
sögu Thomas Beckets á íslenzku
(frá 13. og 14. öld), þá, er Unger
og Eiríkur Magnússon hafa gefið
út, hvor í sínu lagi. í Sturlunga
sögu, Biskupasögum, Flateyjarbók
o. II. sögum er Thomas Beckets