Frækorn - 25.05.1908, Blaðsíða 3

verður hún, og því meira Verð-
ur sálarþrekið og hið andlega
líf. það, að láta altaf hvað eftir
annað undan fýsn holdsins og
freistingum heimsins, deyfir sál-
arlífið, gjörir manninn kjarklaus-
an og veikan viðnámsþrótt hans
gegn hinum freistandi öflum. Ef
þú vilt vera og verða dugandi
maður, hæfur fyrir stöðu þína,
ef þú vilt vera sönn kona, vaxin
köllun þinni, þá tem þér frá barn-
æsku rétta, kristilega sjálfsafneit-
un, og þú munt finna, að það
er sannleikur, að guðræknin hef-
ir fyrirheit einnig fyrir þetta líf.
Með því missir þú eigi fjör og
glaðværð æskunnar; þúvarðveit-
ir það langtum fremur til elliára.
-----------------
fiæg stadð ó$Kð$t.
H. W. Beecher prestur fékk eitt
sinn bréf frá ungum manni, er
mælti mjög fram með sjálfum sér
fyrir ráðvendni og endaði með þess-
ari bón: »Útvegið mér hæga stöðu,
svo að ráðvendnin geti fengið sín
laun«. þessu svaraði séra Beecher:
»Ef þú vilt eiga hæga daga, þá
vertu ekki ritstjóri. Legðu ekki
stund á lögfræði. Vertu ekki kenn-
ari. Vertu ekki prestur. Vertu
hvorki skipstjóri né verzlunarmað-
ur. Hafðu engin afskifti af stjórn-
málum. Vertu ekki læknir. Vertu
hvorki bóndi, smiður, hermaður né
sjómaður. Stundaðu ekki nám,
hugsaðu ekki, vinn ekki. Ekkert
af þessu er hægt. Ráðvandi vinur,
hún veröld, sem þú ert í, lætur
menn ekki eiga hæga daga. Eg
þekki enga hæga stöðu í henni,
nema — gröfina.
OO''®
ERÆKORN
3óbaitn öutcnberg,
böfundur prcntlistarinnar.
Rað eru meira en 5 aldir síð-
an hann fæddist, en þó var eins
farið með hann og marga aðra
af velgjörðamönnum mannkyns-
ins. Menn gleymdu honum, og
því vitum vér eigi nema lítið um
hann. Hver fann ritlistina, sem
er ennþá mikilvægari, því að
préntlistin er eigi annað en fram-
hald af henni? Rað veit enginn
maður. Rað, að íklæða orð
sem fara út um munninn, á-
kveðnum merkjum og festa þau
á pappír, er jafnvel hin mesta
list, sem mannsandinn hefirupp
hugsað; en þó getur enginn
sagnaritari sagt oss, bvernig það
atvikaðist og hvað hann hét, hug-
vitsmaðurinn sá, er fann letur-
gerðina.
Rýzkur háskólakennari, sem er
yfirbókavörður í Dresden, hefir
kynt sér æfi Gutenbergs og leitt
í Ijós alt, sem gömul skjöl hafa
að geyma um hann. Rað er
ekkert skemtilegt að lésa það
litla, sem um hann er ritað.
Þessi mikli hugvitsmaður var
ekki lánsmaður. Hann átti altaf
í baráttu, var oft í mestu íjárkrögg-
um og lenti í okraraklóm. Hann
reyndi að halda hinni miklu upp-
götvun sinni leyndri, en afleiðingin
at' því varð sú, að aðrir eignuðu
sér heiðurinn af henni, og mönn-
um var lengi ókunnugt um það,
hvort Gutenberg var höfundur
prentlistarinnar eða einhver Fust
og tengdasonur hans Pétur
Schöffer. Síðar voru Hollending
ar að láta mikið yfir því, að ein-
hver Koster væri það,eneinnlandi,
Dr. von der Linde, hefir sýnt,
að sagan um Koster var upp-
spuni.
01
Jóhantt Gutenberg var fæddur
í lok fjórtándu eða í byrjun
fimmtándu aldar — rétt um alda-
mótin. Fæðingarár hans verður
eigi ákveðið nánara. Hann var
kominn af höfðingjaætt í Mainz,
og það má rekja hana aftur til
1294. Hún bar nafnið Gánsef-
leisch, er lætur skrítilega í eyrum,
af því að það þýðir gæsakjöt, en
slík nöfn voru eigi fátíð á þeim
tímum. 1332 er sagt að Loðvík
keisari hafi bannfært FrieleGán-
sefleisch riddara fyrir að ieggja
nokkrar kirkjur í eyði. Sonur
hans, Hennejóhann, varafi Frielo
eða Friéle, föður Gutenbergs.
Móðir hugvitsmannsins hét Else;
var hún af fornri aðalsætt, að
nafni Gutenberg; Jóhann sonur
hennar tók sér ættarnafn hennar.
Mainz var (biskuplegt) kjör-
furstadæmi; þar voru oft miklar
deilur milli aðalsmanna og borg-
aranna, og eftir eina slíka deilu
árið 1420 varð faðir Gutenbergs,
Friele Gánsefleisch, að fara úr
borginniásamtöðrum aðalsmönn-
um. Jóhann sonur hans fór
með honum. Reir fóru til Strasz-
borgar og þar átti Gutenberg
heima í mörg ár. Menn vita
ekkert um bernsku og æskuár-
hans, og menn vita eigi heldur,
vegna hvers hann, sem var herr-
aður eðalsveinn, sneri sér að
verklegum störfum og gjörðist
iðnaðarmaður. Pess er getið,
að 1437 hafi kona af aðli, Anna
Iserin Thiire að nafni, komið
fratn með kæru gegn Guten-
berg fyrir brot á hjúskapar-
heiti. Mönnum er ókunnugt
um, hvort hún vann málið, svo
að hann varð að eiga hana, eða
hvort hann var ókvæntur alla
æfi.