Gjallarhorn - 17.11.1905, Page 3

39. bl.
G JALLARHORN.
155
svo að í Þe'm kringumstæðum mættí
ónáða syrgendurnar. Ogpstta dæmi
heimfærir hann svo upp á ritstj.
,,Norðurl.“ sem pá var jnýbúinn að
missa dóttur sína, og telur þessa
neitun læknisins ekki nema sjálfsagða
og „aðalatriðið“ sé sorgin, barnsmiss-
irinn sem hann hafi orðið fyrir.
J>etta er hin sálarfræðislega afsökun
sem Gruðmundur færir fram sem
málsbætur fyrir ritstjórann, og á liún
að hrekja burt allar pær ásakanir
sem bann hefir orðið fyrir.
Eftir þessari sálarfræðiskenningu
Gruðm. að dæma, þá ætti útkoman
að verða sú, að af pví að ritstj.
hafði mist barnið sitt, þá hefði ekki
mátt biðja hann hjálpar, Og þó
neitun hans hefði valdið því að
annar hefði mist sitt harn, þá væri
það afsakanlegt þá svoaa stóð á.
|>egar ekki er skygnzt dýpra inn
í sálarlífið en þetta, og gengið er
framhjá því að mannshjartað er sá
prófsteinn, sem á að bræðast sem
góður málmur í sorgum og mót-
blástri lífsins; en elcki harðna og
verða að gjalli, og þegar hrópað er
úra hjálp, og líf náungans liggur við,
þá aðliknaog hjálpu, en hrekja hinn
biðjandi frá sér segjandi: eg hefi
mist barnið taift, og hef
engan tíma eða kringumstæður að
lijálpa, enda er eg nú friðhelgur og
ósárt þó annar verði fyrir sömu
sorginni og eg.
J>ó sagt væri um þann sem þannig
breytli að hann v*ri ódrengur í
raau og veru, þá væri það að mak-
legleikum.
Og þó hinir andlegu tviburar
Guðm. á Sandi og ritstj. Nl. tví-
menni við einteyming, og haldi fram
slíkri sálfræðiskenning; þá þeir um
það.
En þjóðsögurnar — þessi dýrraæta
eign sem þjöðin hetir geymt mann
fram af manni sera einn sinn helg-
asta dýrgrip sein hún hefir átt í
eigu sinni — segir oss frá að huldu-
maðurinn og huldukonan kornu út
úr klettum og hólum þessa lands
til að biðja menska menn hjálpar,
ýmist að fara höndum um konu
sína eða dóttur svo hún gæti fætt,
því trú huldufólksius bygðist bjarg-
föst á því, að þaðan gæti komið
hjálp þá önnur þryti. Sögurnar
geta þess að þeir sem hjálpuðu á
þann hátt, urðu mestu lánsmenn,
en aftur á móti þeir sem neituðu
um hjálpina, urðu mestu óláns-
rœflar. Og en í dag er þjóðtrúin
hin sama. Konurnar leyta hjálpar
þegar þærf’geta ekki fætt. og það
til læknanna sein landsstjórnin hefir
styrkt til lærdóms. og að neita
konum hjálpar. er eDn í dag talið
hið mesta ólánsmerki, og einn hinn
mesti ódrengskapur sem þekkist
á landi voru.
Ef neitunin ihefiriátt sér stað
sem i þessu umrædda efni er viður-
kent, þá jer engin [ranghverfuhlið
til í því máli, og þeir sem taka að
sér að verja þann málstað, lylla
þann tlokk, sem þjóðtrúin í þessu
andi hefir fyrirlitið eg forsm áð.
Og þó allir Guðmundar í þessu
landi,altfráGvendi góðatil Gvendar
snemmbæra, færu að kveða niður
þá þjóðtrú, yrði það gersamlega
árangurslaust.
E. S.
»Ký Landvarnarpólitík!«
„íslendingar i Höfn — segir s. 1.
„Nl.“ — hafa ákveðið, að hleypa
nýju blaði af stokkunum. A það að
koma út á Eskifirði og er |ráðinn
ritstjóri þess cand. jur Ari Jónsson,
frjálslyndur og efnilegur maður og
drengur góður. Fylgir blaöið fram
nýrri Landvarnarpólitík, og verða
flestir beztu menn og þjóðræknustu
rneðal Hafnarstúdenta samverkamenn
þess.“ Ennfremur fullyröir þetta
pólitiska evangelíum, að hið fyrir-
hugaöa blað eigi. að veröa „einkar
fjölbreytt,11 en leggi þó „aðaláherzl-
una á pólitík,11 enda muni verða
tveggja handa járn og hlífa hvorugum
vorra andvígH flokka, þegar því sé
að skifta, heldur gera báöum jafn
hátt og látt undir höfði. Svo mörg
og enn fleiri eru textans orð; svo
miklu er heitið; svo mikið er um
þá maðurinn býr! Eða mundi engum
þykja nóg komið, eða að hér sé
verið að bera í bakkafullann lækinn?
Höfum vér ekki áður landvarnarblað
— oss liggur við að segja landræð-
isblað? Og höfum vór hér ekki
fjögur eldri landvarnarblöö (auk tíma
og flugrita), sem sum eru komin
langt yfir lögaldur og mættu heita
bæði þing- og þjóðræðis- ef ekk?
landráðablöð? Vissulega! ísland stóu
ekki alveg á bjarni — þótt við ísinn
sé kent. En þetta fyrirkeitna organ
lofar n ý r r i landvörn! J>að gerir
gæfumuninn. Og svo hitt, sem
trúna á að gefa og taka af skarið:
Samverkamenn þess eiga að varða
vorir ungu landar, Hafnarstúd-
e n t a r n i r. J>að eru þeir sem, eftir
hoðskapnum að dæma, sknlu vera
kjörnir guðspjallameim og postular
hinnar nýju landrarnar eða pólilíska
evangelíí. Sé þetta svo, sem vér
ætlum óefað, finst oss í fljótu bragði
sem heldur ætli að yerða herskátt í
landinu. Búast má við að prógramm
þetta oigi ekki svo fáa vini, einkum
meðal þeirra sem viröast hafapólitík fyr.
ir sinnGuðog þykirsómi að deilunum.
Slikir menn munu og leggja fylstu
áherzlu á þann hæfileika Hafnarpilt-
anna, að þeir eru n n g i r — u n g-
i r! Hvað gerir hinum pólitíska
guði þaö, þótt aldur og reynzlu;. hóf
og byggindi skorti? „Af munni
brjóstmylkinganna hefir hann sér
lofið tilreitt!11 En vera má, að þessi
athugasemd só getsakir og blaðið
reynist betur en vér ætlum líkindi
til vera. En hvernig sem fer þá
finst oss hvortveggja, að engin þörf
sé á nýju landvarnarblaði í landi
voru eins og nú hagar til, enda vitum
vér ekki dæmi til, að nokkur náms-
piltaflokkur nokkursstaðar í nokkru
laudi á nokkrum tíma mannkynssög-
unnar hafi verið kallaður tiLJeða verið
vafinn því, að rétta við alsherjarmál
nokkurrar þjóðar, smárrar eða stórr-
ar.
* *
*
Aðrahugðnæmd (interessant) fregn
færði áðurnefadur fréttapistill
frændkonu vorri „Norðurlandi", þá
um deilu nokkra í Pólksþinginu
danska. Einn hægri þingmaður
vildi hreyfa baðskap konungs til
vor íslendÍBga. J'orseti bannaði
það og har fyrir, að um aðgerðir
konungs mætti þingið ekki'dæma.
þingraenn krafðust þess. að þá
skyldi þing.ð fá leyfi til að athuga
slikt bann. J>á sagði forseti af sér
forsetaembættiiiu. Blað Albertis
»Dannebrog“ tók þá mál þetta
fyrir og kvað forsetann hafa í raun-
inni meinað þingmönnum máls um
þetta efni. fyrir þá sök, að hann
hafi ekki viljað, að rsett værí um
íslands stjórnarskipunarmál í Fólks-
þinginu. Vísaði og blaðið í þvf
efni til þess, að ráðherra vor bæri
ábvrgð fyrir alþingi íslendinga. Blað
liægri manna „Vort Land“ svaraði
þá því, að “Dannebrog“ gleymdi
að*sa»ni ráðberra beri litla ábyrgðfynr
Fólksþinginn, samkv. 14. greingrund.
vallarlaganna. Sami ritsljóri kallar
það skoplegt. að ráðherra vor skuli
velja sér sæti í stúku útlendra
sendihorra on ekki á þingmanna-
bekkjunum. þar sem honum sé
heimilað sæti 1 59. gr. grundv.laga
Dana. Af þessu virðist mega róða
að sínum augum líti hvor fiokk-
ur Dana á silfrið, hinn hægri og
hinn vinstri, þar sem kemur til
stöðulaga vorra. Hefir það og á-
vnlt verið kynfylgja hægrimanna
blaða 1 Danmörku að halda þvi ský-
lanst fraro, að hin dönsku grundv.
lög eigi að gilda hér á landi. Aftur
virðist. sem . vinstrimenn Dana séu
þar á báðum áttum og þó heldnr
á vorri skoðun, eða svo má œtla að
herra Alberti sé eftir ummælum
„Dbrogs11 að dæma.
En bvað segja nú vorir Land-
varnar- og jsjóðræðismenn ? Ekkj
er ólíklegt að hér þyki peim hcddur
fallið flcsk i kál sitt. En hvað
mundu þeir finna ráðherra vorum
til foráttu, þar sem hann þó hefir
heldur kosið að sitja i stúku sendi-
herranna eftir stöðulögunum en á
þiugraannabekkjum Dana éftir þeirra
lögnm ! Eða mundi hér vera svipc
iikt komið fyrir þeim sem brennu-
mönnum forðum, er þeir gengn
til „at ryðja kvið og liugðu at
ok gátu hvergi rengdau-1.
A n ð u n n.
HEIÐURS -SAMSÆTI
það sem getið var um í síðasta
blaði að yrði haldið skáldinu séra
Matth. Jnchumssyni fór að öllu leiti
vel fram. — GHðm. læknir Hannesson
talaði fyrir minni heiðursgestsins og
afhenti honum í skrautbandi kver
það sem Davíð Östlund ritstjóri hefir
gefið út í tilefni af • 7.0 ára afmæli
Matthiasar,, og sem síðat* verður getið
hér f blaðinu. Eggert kaupmaður
Laxdal talaöi fyrir skál konú heið-
ursgestsirisi og einnig töluðu þar
fyrir ýmsum afkvæmum Matthiasar,
andlegum oglíkamlegum, Stefán kenn-
ari, Helgi oddviti Laxdal í Tungu
og Friðrik Kristjánsson útbústjóri.
— Sr. Matthias tók opt til máls
og var að vanda ekki stirt um tungu-
tak. — Tyeitnur kvæðum var út-
býtt meðal þátttakenda samsætins og •
er annað þeirra. eftir Jón kaupm,
Norðmann, prentið hór að framan,
en hitt var eftir Pál kenuara Jónsson.
GRUNDARKIRKJA
hin nýja, var vigð á sunnudaginn
var i viðurvist fjölda fólks, 7—800
að ætiað var. þar voru fjórir prest-
av: Jónas Jónasson, Geir Sæmundsson>
Jakob Björnsson og Matth. Jochums-
son, létu þeir allir eitthvað á sér
bera við athöfnina, en mest mun á-
heyrendum hafa fundist um tón og
söng sr. Geirs. — A eftir vígslu og
raessugerðinni lét Magnús kaupm.
veita góðgerðir inni í húsi sínu.
sendi hann þangað alla sem hann gat
náð i og var þar vel veitt og riku-
lcga.
Kirkjan er það veglegasta guðs-
hús sem nú er til á öl'u 'Norður-
landi og er það Magnúsi á Grund
til mikils heiðurs, að hann hefir
ekkert sparað til að 'gera hana sem
allra bezt úr garði á allan hátt.
Gjh. hefir lagt drög til þess að geta
siðar ílutt nákvæma lýsingu af kirkj-
unni.
seznras
Fólksfjöltli
er orðinn allmikill hér í bænum.
Sr. Geir Sæmundssön er nú fyrii*
sköranm búinn að hús,vitja o>r varð
þá var við uálægt 1550 sálir. —
Andast hafa hér í prestakallinu
sýðan k nýári. s. 1. 14 karlmenn
og i!9. kvennmenn. þar af eru
margir utansveitár, því’í þeirri tölu,
eru allir, sem hafa dáið hér á
sjúkrahúsinu. —
Klæðispcysu
fann
Gunnl. Tr. Jöiisson
Giánnbúð.
Slldarnet stór og smáriðuð, dregg
trássúr og kútar, njá
Eggert Einarssyni
Strandgötu 11 Oddeyri.