Gjallarhorn - 27.04.1911, Blaðsíða 3

V.
GJALLARHORN.
57
Að ekki fæst fuilt virðingarvefð
húsa endurgoldið úr þessum bruna-
bótasjóðum, heldur aðeins 2h þess
brunaskaða sem verður, telja sumir
ókost á lögunum. En í margra aug-
um er þetta einmitt kostur. Vegna
þessa geta iðgjöldin verið lægri. Rau
eru nú um 2/3 lægri en í erlendu
fjelögunum. Reir sem vilja vátryggja
ailt fullu verði, geta eptir sem áður
vátryggt í áreiðanlegu erlendu fje-
lagi. Þessi lági skattur ætti að vera
vel_ kleifur, og þó hann veiti ekki
aðgang að fyllstu bótum, er þó jafn-
an betri hálfur skaði en allur. Reglu-
gerðin um tilhöguft eldstæða minnk-
ar brunahættuna, og þegar eigi fást
fullar bætur, er freistingin minni að
ná í þær á óleyfilegan hátt.
Rað er mikill kostur laganna, að
hið framlagða fje ávaxtast í landinu
sjálfu, að því leyti sem því er ekki
varið til brunabóta. Helmingur þess
rennur í hinn sameiginlega bruna-
bótasjóð, sem lánar það aptur út
til landsmanna. Hinn helminginn má
ávaxta í sveitarfjelaginu sjálfu í trygg-
um sparisjóði, — og sparisjóður ætti
að vera í hverri sveit. Ef vel geng-
ur safnast þar saman dálítið veltu-
fje til nytsemdarfyrirtækja í sveitinni,
án þess líklegt sje að sjóðsöfnunin
hafi verið mönnum tilfinnanleg byrði.
Hjer er ekki um einkafyrirtæki að
ræða, er hafi stórgróða fyrir mark-
mið, heldur samvinnu til trygging-
ar og sameignar fjelagsins í því, er
saman kann að safnast.
Hingað til hafa furðu fá sveitar-
fjelög komið þessu fyrirkomulagi á
hjá sjer. Ró er það á veg vikið, að
hing sameiginlegi brunabótasjóður
er stofnaður. Vonandi er, að þessi
heimildariög verði notuð af öllum
sveitarfjelögum landsins, áður en
langir tímar líða. Pá fyrst getur
reynslan sýnt mönnum hverju breyta
þarf í þeim, þegar hluttakan er orð-
in almenn í þessu máli.
Fjárkláði í Skagafirði.
Hið ötula yfi-vald Skagfirðinga, Páll
V. Bjarnason sýslumaður, hefir ætíð
látið sér mjög ant um étrýming fjár-
kláðans og vakað yfir með mikilli ár-
vekni, að strangar gætur væru hafðar
á, hvort hans yrði vart eða ekki.
Sennilegt að það hafi stutt mikið að
útrýming hans þar í sýslunni, því jafn-
an hefir hin mesta varúð verið höfð,
þegar hans hefir orðið vart og lækn-
ingatilraunir jafnan framkvætndar.
En þrátt fyrir það hefir Skagfirð-
ingum þó ekki hepnast að útrýma fjár-
kláðanum alveg tíl fullnustu. Hans alt
af orðið þar vart við og við.
Nú í vor er fundinn fjárkláði á 12
bæjum í Skagafirði, og er óvenju
mikið.
Sýslumaður hefir f samráði við hrepp-
stjóra gert hinar ákveðnustu fyrirskip-
anir til þess að hann yrði laeknaður
og enn fremur gert ráðstafanir til þess,
að hinar sýktu kindur breiddu ekki út
veikina.
Svo virðist sem kenningar Magnús-
ar dýralæknis Einarssonar, er hann
hélt fram á árunum, þegar Myklestad
var á ferðinni, séu nú altaf að sannast.
Væri betur að orðum hans hefði þá
verið meiri gaumur gefinn af háyfir-
völdunum, en raun var á. d
• - • • •-•-.
Utan úr heimi.
Danskir stúdentar, er fóru söngferð
til Ameríku, fengu þar afargóðar við-
tökur. Þeir syngja snemma 1' maí í
stærsta söngsal Chicagó, búist við
góðum árangri af förinni. Einum þeirra
boðið, af lýðstjórnarflokknum, að »stilla
honum< sem borgarstjóraefni í Racine.
Sá heitir Georg Kjerkegaard.
Her-einketinisbúningarnir dönsku. —
Samin og staðfest lög nýlega, um
breytingar á þeim. Flestar í þá áttina,
að gera þá »glansmeiri«.
Kristjdn krónprins. — Hershöfðingi
Leschlys, sá er stjórnað hefir undan-
farið herfylkingunni í Arósum, hættir
þeim störfum í ágústmán. n. k. Sagt
er að Kristján krónprins taki við þeim
starfa.
Alpjóda-tungumál. Fundur haldinn í
Berlín um þessar mundir, til að ræða
um alþjóðamál. Ráðagerð að koma á
fót, í Bern, stofnun, er kenni það mál-
ið er valið verður. Prófessor Ostwald,
sá er Nobelsverðlaunin fékk, beitir sér
aðallega fyrir þessu.
>Handelsbanken« í Khöín sendi út
reikning sinn, fyrir árið sem leið, nú
í marzbyrjun. Af útlánum hefir bank-
inn tapað 700,000 kr. En þrátt fyrir
það varð þó niðurstaðan sú, að yfir
árið hafði bankinn grætt 2'/2 miljón
kr.
» Oeneral« Booth, sáluhjálparstjórn-
andi, var hættulega veikur síðast er
fréttist. Hann er nú orðinn 82 ára
gamall.
t Kristjan Kristjansson
frá Finnsstöðum í Kinn
andaðist 5 þ. m. hjá syni sínum Frið-
geir, óðalsbónda í Landamótsseli í Kinn.
Önnur börn hans eru Arni óðalsbóndi
á Finnsstöðum, Kristjana, kona Hall-
dórs bónda á Stóru-Tjörnum og Sig-
ríður, gift í Vesturheimi. Bóthildur
kona Kr. sál. er dáin fyrir nokkurum
árum. Kr. sál. var sæmdarmaður að
öllu. Sigurður Jónsson dbrm. í Yzta-
felli skrifar »Gjh.« um hann á þessa
Ieið:
Hann var rúmlega 84 ára og hafði
gengið til allrar vinnu fram að síðasta
vetrartíma. Þá fór heilsu hans að
hnigna mikið, tók loks lungnabólgu
og andaðist eftir stutta legu. Kristján
sál. var einn af þessum allra beztu
nytja bændum, sem sveitirnar eiga þó
nokkura. Búskap byrjaði hann biáfá-
tækur, ól upp 4 börn sín og fóstur-
börn að auki, var hjálpfús og greið-
vikinn og hinn bezti heimilisfaðir.
Hann bjó fyrst á Hóli í Kinn um 20
ár, flutti þaðan að Finnsstöðum, keypti
þá jörð og húsaði og bætti á ýmsan
hátt. Jarðabótavinna var hans kærasta
iðja fram á síðasta árið og að því
starfi vann hann öllum stundum sem
hann mátti. Hann hefir því vfða fengið
tvö strá til að vaxa þar sem áður var
eitt. Svona menn höfum við átt of fáa,
en þessum fáu sjást líka mikil og
þjóðholl merki fyrir sveitirnar og land-
ið. Starf þeirra lifir í eftirdæminu og
uppeldi niðjanna.
Færri landshornalandeyður og þjóð-
málaskúma, fleiri ósérhlífna, forsjála,
raungóða jarðræktarbændur. Það er
framtíðarkrafan, svo þjóðin okkar eigi
blómlega framtíð í vændum.
»•••••••••
»Grettir.«
Eiður Guðmundsson skjaldarhafi.
íþróttafélagið Grettir efndi til kapp-
glímu um »Akureyrarskjöldinn« á sum-
ardaginn fyrsta, hér í bænum. Ekki
voru keppendurnir fleiri en fjórir, og
ber það vitni um deyfð og áhugaleysi
hjá ungu mönnunum fyrir hinni fögru
list, fslenzku glímunni.
Jón Pálmi Jónsson hét sá, er skjöld-
inn hlaut f fyrra, og munu nú þeir
þrír, sem við hann glímdu, hafa hugs-
að sér að ná honum af Jóni. Vér hygg-
jum Iíka, að þeir hafi ekkert til þess
sparað. Kappið f glfmunum var afskap-
legt. Þeim lauk svo, að Eiður Guð-
mundsson frá Þúfnavöllum varð skjald-
arhafi, hann virðist vera imjög álitleg-
ur glímumaður.
Fólkstalið 1. des. 1910.
Eftir þvf sem nánast verður komist
eftir voru landsbúar (viðstaddir) þá
85089.
Hefir þá fjölgað í landinu, síðan I.
nóv. 1901 um 6619 menn.
Akureyrarlíf.
A götunum
Eg geng mér göngutúr á hverju
kveldi. Aðeins til þess að styrkja lík-
amann, — ekki til annars. Því eg er
ekki gefinn fyrir »kveldflakk« og það
sem því fylgir — hjá unga fólkinu.
Eitt kveldið var óvenjulega margt og
mikið um að vera á götunum. Eg fór
að sperra eyrun og líta í kring um
mig, náði svo í einn náunga og spurði
hann hvert fólkið streymdi. — Til
Boga á sáluhjálparsamkomu svarar
hann. Ódæma skelfing er fólkið guð-
rækið, hugsaði eg, og held þó áfram.
Þegar eg nálgaðist Boga sá eg fjölda
fólks þar úti fyrir, datt þvf ekki ann-
að f hug en samkoman væri þar úti
— en ekki inni. — En eftir því sem
eg færðist nær, komst eg þó að raun
um að svo var ekki — altaf getur
manni skjátlast — svo staðnæmdist
eg við þyrpinguna. — En það er sú
einkennilegasta »þvaga« sem eg hefi
séð, það leit út fyrir að það væru
aitsaman hjón — er kæmi vel saman
— eða eitthvað f þá áttina — því
altaf voru þar tvö og ivö — saman.
Ut á götuna barst ómurinn frá »Runka«
yfirgnæfði pískrið í »pörunum«.
Gömul kona gekk þar framhjá, og
sagði um leið: »Flest tækifæri notar
það, blessað unga fólkið.«
Eg hélt áfram göngu minni, gekk
hægt til að njóta kvöldkyrðarinnar,
en mér átti nú ekki að auðnast næð-
ið þetta kvöldið, því nú fóru »pörin«
að ná mér —> voru að leita sér húsa-
skjóls. —
Eg sneri þvf heimleiðis, og raulaði
fyrir munni mér gamlan Akureyrarvísu-
part úr Gjallarhorni, er hljóðar svo:
Ódaema spilling er hér sönn,
undan vantrúar höggormstönn,
guðsbarna hróp eg heyri.
Skeggi.
Smáreikningar
og
umslög
með Jirma"-nafni
fást í
bókaverzlun
Odds Björnssonar.
Jarðabætur á Þorra
Þess má geta til dæmis um þá ein-
muna veðurblíðu, sem hefir verið hér
nyrðra í vetur, að fyrri hluta febrúar-
mánaðar lét séra Bjarni Þorsteinsson
í Siglufirði starfa að ýmsum jarðabót-
um, meðal annars að þúfnasléttun í
túni sínu. /
HákallavelSi
hefir Helgi Hafliðason kaupmaður á
Siglufirði látið stunda af alefli síðari
hluta vetrarins og haldið úti til þess
þrem vélarbátum. Hafði hann f byrjun
þ. m. fengið nokkuð á annað hundrað
tunnur af lifur og var þegar búinn að
bræða allmikið af henni.
Vátrygging sveitabæia.
Vér viljum vekja athygli bænda,
sérstaklega, á að lesa gaumgæfilega
hina ágætu ritgerð Sig. dbr. Jónsson-
ar hér í blaðinu um það efni.
F. Schiötz
skipherra, er stýrt hefir »Ingólfi«
Thorefélagsins undanfarin ár, varð sjúk-
ur síðastliðið haust og varð að láta af
sjóferðum. Nú er hann orðinn heill
heilsu aftur að mestu, og tekinn við
skipstjórn á »Ingólfi«. Mun það ánægja
mörgum íslendingum, því bæði er
Schiötz duglegur sjómaður og lipur-
menni í öllu og því mjög vinsfell af
þeim er þekkja hann.
Reykiavíkur-apótek selt.
Lund lyfsali í Rvík hefir nýskeð selt
, lyfjabúðina þar dönskum manni, P. O.
Christensen að nafni. Hans er bráð-
lega von þangað, en Lund fer til Ho-
bro á Jótlandi.
Hafísinn ox skipin
Það má heita, að hafísinn liggi ó-
slitið frá Eskifirði til Horns. Þó segja
menn frá Út-Eyjafirði, að þaðan sjáist
ekki til íss.
»Ingólfur« lagði á stað frá Siglu-
firði í gærmorgun, austur á leið. Sfð-
an ófrétt til hans.
>Hólar« og *Austri« liggja inni-
frosnir á Eskifirði.
»Ask* hefir komist suður um land
og til ísafjarðar.
»Vestri« lagði á stað í gærdag frá
ísafirði, að reyna að komast norður
eftir.
Vinnumaður
og
vinnukona
geta fengið vist á góðu
heimili hér í bænum frá
14. maí n. k.
Ágœtt kaup borgað.
Ritstjóri vísar á.