Gjallarhorn - 15.06.1911, Blaðsíða 2

V.
GJALLARHORN.
84
ráða öllum íslendingum utan Reykja-
víkur, er þangað koma, til þess að
skoða þessa sýningu og mun þeim
þykja þeirri stundu vel varið.
Jóns Sigurðsonar verður minst í menta-
skólanum í alþingissalnum forna að morgni
hins 17. kl. 8. Fyrst sungið kvæði er rekt-
or Stgr. Thorsteinsson hefir orkt .Þá afhenda
nemendur, sem gjöf til skólans, stóra nýja
olíumynd af forsetanum er Þórarinn málari
Þorláksson hefir gert. Á hún að hanga yfir
forsetasætinu gamla gengt aðaldyrum sals-
ins sem nú er hátíða og samkotnusalur skól-
ans og hinn prýðiiegasti eftir konungsheim-
sóknina 1907. Þakkai rektor svo gjöfina og
skýrir frá hversu þar var umhorfs í salnum
þegar alþingi hófst og meðan forsetinn
mikli átti þar forsæti. Loks flytur Þorleifur
kennari Bjarnason stutt erindi um Jón Sig-
urðsson.
Hér að framan hefir verið slept að minn-
ast á aðalstarf Jóns Sigurðssonar, frelsisbar-
áituna ágætu, löngu og harðsóttu fyrir hönd
hinnar íslenzku þjóða , og stríðiðsem hann
átti í alla sína æfi, að sækja rétt hennar í
hendur Dönum. Og ekki er heldur sagt frá
forustu haus í verzlunarmálinu, fjárhagsmál-
inn o. fl. velferðarmálum þjóðarinnar. Það
er hvortveggja, að sú starfsemi hans mun
flestum eða öllum fslendingum vel kunn
og svo að gera má ráð fyrir að margir verði
til að gera þrekvirki hans á þeim svæðum
að umtalse ni um þessar mundir.
Mintiing Jóns Sigurðssonar lifi meðan
ísland er bygtJ
t
Guðjóti Baldvinsson
cand. phil.
frd Böggvisstöðum
andaðist á sjúkrahúsinu á ísafirði 10.
þ. m. úr hjartasjúkdómi eftir langa
vanheilsu. Hann var fæddur á Bögg-
visstöðum V7 1883 sonur merkis-
bóndans B. G. Þorvaldssonar og konu
hans. Hann fór á unga aldri í latínu-
skólann í Reykjavík og tók þar stú-
dentspróf vorið 1905 með góðri I.
einkunn, sigldi samsumars til háskól-
ans í Höfn og lauk þar heimspekis-
prófi árið eftir. Las sfðan norrænu
um hríð, en varð að hætta námi vegna
sjúkleika, var þá eitt ár heima og kendi
um tíma veturinn 1909 hér í gagn-
fræðaskólanum. Sigldi aftur þá um
haustið til háskólans en sjúkleiki hans
ágerðist svo hann varð að leggjast á
sjúkrahús, en skánaði þó fljótlega aftur.
Var veitt kennarastarf við unglinga-
skólann á ísafirði í fyrrasumar og fór
þangað í fyrrahaust og gegndi því
starfi í vetur.
Guðjón sál. var góðum hæfileikum
búinn, reglusamur og duglegur, og á-
hugamaður mikill um ýms málefni.
Dróg hann aldrei af sér fylgi við þau
mál er hann tók ástfóstri við, en fylgdi
þeim heill og óskiftur af öllu afli —
og svipaði honum þar til föður síns
og fleiri ættmanna.
Söngskemtun
heldur ungfrú
Herdís Matthíasdóttir
í Témplarahúsinu, sunnudaginn 18. júní kl. 7 e- h. með aðstoð frú
Kristinar Matthiasson og Steingrims læknis Matthíassonar.
Inngöngumiðar (á SO a ) fást í Templarahúsinu á sunnudaginn.
Minni
Steingr. Thorsteinssonar
á 80. fæðingardag hans.
„Pú vorgyðja“ kemur úr suðrænum
sal
með söngvana, gleðina’ og vorið,
og árdegishljómana hlustandi dal
þú hefir með geislunum borið.
Pú sýndir oss vegina’ um viðsýnin
blá,
og. vaktir oss unga við hljómana þá.
Og röddin, sem kallaði’ að kotunum
heim
og kvaddi’ út i lifið og daginn,
var fjallanna bergmál af bylgjunum
þeim,
sem brutust hér norðr yfir sœinn,
og aflið, sem fossandi fylti þann óð,
var fjarlægu sonanna móðurlands
blóð.
Og það var sú herhvöt sem hóf
okkar mál
og hratt af oss feðranna byrði,
og alt það sem kveikir i sonunum
sál
og sögunni’ er einskildings virði;
sá morgunn, sem færði’ okkur
metnað að gjöf
og móðurást þá, sem oss fylgir í
gröf.
Pó munum við bezt hvernig börnun-
um leið
i „Brúðsöngnum“ vaggandi þýðum,
er vornóttin einsömul vakandi beið
hjá vinum í „Unadals“ hliðum
Og œskunni fanst þetta ortfyrir sig,
og elskaði, Steingrímur, vorið ogþig.
Pann sigur á skáldið með hörpuna’ á
hné,
að hlýtt er við Ijóð inni’ i dölum;
því vetur er einatt hjá völdum og fé
en vor er hjá syngjandi smölum.
Oss fanst þegar Ijóðin þín leituðu
heim,
sem lóan og hlýindin kœmu með
þeim.
Og vel gerðu, Steingrímur, vordísir
þær,
sem vögguljóð yfir þér sungu,
sem ieiddu þinn „Morgun“ á Ijós-
hvelin tær
og lögðu þér „Vorhvöt“ á tungu.
Og frítt er þitt „Haustkvöld“ og
fagur þinn krans
úr fornvina þökkum og aðdáun
lands.
Þorsteinn Erlingsson.
Póstkort með mynd af Jónl Sigurðssyrti
verða seld á hátíðasvæðinu allan daginn
eða meðan þau endast. Ágóðinn gengur til
minnisvarðans.
Vinnubœkur
°g
Vinnutöflur
fást í
bókaverzlun
Odds Björnssonar.
íslandsbanki.
Árshagnaðurinn vex stöðugt.
Það hefir gengið öðruvísi með rekst-
ur hans en Landsbankans síðasta reikn-
ingsáf. Tekjurnar af rekstri bankans
hækka stöðugt ár frá ári og ekki sízt
þetta síðasta ár. En aftur á móti eru
tekjur Landsbankans (undir hinni nýju
bankastjórn) talsvert minni árið sem
leið en undanfarið.
Hér kemur á eftir útdráttur úr að-
alreikningi íslandsbanka árið 1910 og
geta menn af því athugað um hvern
einstakan lið út af fyrir sig:
Umsetning bankans og útbúa hans
hefir numið alls tæpum 59 miljónum
króna, og er það fullum 5 miljónum
kr. meira en næsta ár á undan. Pen-
ingainnborganir við bankann og út-
búin til samans hafa verið hér um bil
28V2 miljón, og útborganir álíka há-
ar. Hvortveggja hér um bil 4V2 milj.
kr. hærra en árið á undan.
Innlög í hlaupareikning hafa tals-
vert aukist á árinu. Innlögin voru hér
um bil 1 miljón kr. hærri árið 1910
en- árið 1909. En aftur var úttektin
miklu meiri, og var hlaupareiknings-
innstæðan, sem í ársbyrjun var rúm
ein milj. kr., í árslok eigi nema rúm-
ar 662 þús. kr.
Innláh við bankann og útbúin voru
rúm hálf fjórða miljón kr. en tæpar
þrjár miljónir næsta ár á undan. Inn-
stæðan, sem í ársbyrjun var 1253 þús.
kr. rúm, var í árslok orðin full 159°
þús. kr., eða nokkru meira en hálf
önnur miljón kr.
Sparisjóðsfé hjá útbúunum var í árs
byrjun 352 þús. kr., en í árslok frek-
ar 444 þús. kr. og halði þannig vax-
ið um rúmar 90 þúsund krónur á ár-
inu.
Handveðslán bankans og útbúanna
höfðu til samans hækkað um hér um
bil 26 þús. kr. á árinu. Voru í árs-
byrjun 258 þús. kr., en í árslok 284
þús. kr.
Aftur á móti lækkuðu sjálfsskuldar-
ábyrgðarlán bankans og útbúanna um
hér um bil 17 þús. kr. á árinu, eða
úr 484 þús. kr. ofan í 467 þús. kr.
Þó var lánað miklu meira árið 1910
en næsta ár á undan.
Reikningslán. í þessum lánum átti
bankinn útistandandi í ársbyrjun tæp
1766 þús. kr. Veitt var á árinu í við-
bót um hálf fjórða rhiljón, en endur-
borgað nokkru meira, þannig, að lán
þessi voru í árslok komin ofan í 1612
þús. kr.
Víxla keypti bankinn og útbú hans
árin 1910 fyrir samtals því nær þrett-
án og hálfa miljón kr. En aftur voru
innleystar rúmar þrettán milj. kr. Víxla-
eign bankans og útbúanna, sem í árs-
byrjun var 28^75 þús. kr., var í árs-
lok 3201 þús. kr. Víxlakaup bankans
og útbúanna voru því nær I milj. kr.
hærri en næsta ár á undan.
Ávísanir á erlenda banka og aðra
utanbæjarviðskiftavini seldi bankinn og
útbú hans fyrir því nær 6 miljónir kr.
árið sem leið, og var það fullum 2
miljónum kr. meira en árið 1909.
Innheimt hefir bankinn og bankaút-
búin fyrir aðra árið sem leið samtals
rúml. 2711 þús. kr.
Af seðlum í umferð hafði bankinn
mest 1.586.425 kr. (i lok októberm.)
en minst 568.800 (í lok marzmánaðar).
Að jafnaði var talsvert meira af seðl-
um bankans' í umferð árið 1910 en
árið 1909.
Málmforði bankans fór auðvitað eftir
seðlafúlgunni, en málmforðinn á að
vera að minsta kosti 37,500/o, af seðla-
upphæð þeirri, sem í veltu er. Minst-
an málmforða hafðí baukinn 37>76%,
en mest 45,21% af seðlum í umferð.
/ verðbréjum átti bankinn í árslok
1910 589 þús. kr. Voru það aðallega
bankavaxtabréf Landsbankans.
Nokkrum erlendum bönkum og ýms-
um öðrum skuldheimtumönnum skuld-
aði bankinn í árslok samtals rúm 673
þús. kr.; en átti aftur á móti hjá öðr-
um erlendum bönkum og þesskonar
skuldunautum tæp 622 þús. kr. Mátti
því heita, að bankinn væri skuldlaus
við útlönd um áramótin.
Allur kostnaður við bankareksturinn,
að útbúunum meðtöldum, hefir numið
fullum 72 þús. kr.
Tap á afsögðum víxlum o. fl. er tal-
ið 12537 kr.
Allur arðurinn af bankarekstrinum
hefir numið 240.634 kr. þar af fær
landssjóður 12063 kr., ful 1 trúaráð og
framkvæmdarstjórn 8571 kr., f vara-
sjóð leggjast 40.000 kr. og hluthafar
fá 6% af hlutafé sínu, sem er 3 mil-
jónir kr.
Endurskoðunarmenn bankans Ijúka
lofsorði á rekstur bankans og komast
meðal annars svo að orði:
>Bankanum hefir á hinu liðna ári
tekist að bæta töluvert úr peninga-
eklunni, sem enn gerir vart við sig,
ogað styðja atvinnurekstur landsmanna.
Bankanum hefir að voru áliti verið
stjórnað með sama dugnaði og fyrir-
hyggju, sem að undanförnu. Nytsemi
binkans fyrir landið og áreiðanleik
hans hafa margir landsmenn viðurkent,
meðal annars méð því að kaupa hluta-
bréf hans miklu meira en áður, bæði
fyrir sjálfa sig og fyrir sjóði opinberra
stofnana*
Öllum búOum lokað 17. iúni.
Forstöðunefnd Jóns Sigurðssonar hátíðar-
arinnar telur sjálfsagt, að öllum sölubúðum
og vinnustofum verði lokað hátíðisdaginn
frá morgni til kvölds.
Allir ættu að „eiga frítt" á aldarafmæli Jóns
Sigurðssonar og helga þann dag algerlega
minningu hans og þá eW<i sízt verzlunar-
stétt landsins, sem honum á að þakka til-
veru sína öllum öðrum fremur.