Huginn - 15.08.1907, Síða 3

H U G’I N N
11
Á 35. ári má ríkið kaupa stöðina og síðan tí-
unda hvert ár. Til kaupanna verður að segja 5
árum áður. Fossinri, landið og réttindin skalborga
því, sem leyfishafi vitanlega hefir gefið fyrir, annað
eftir gangverði.
íslendingar geta hér af lært, að láta ekki ginna
sig til að selja fossa og fasteignir tryggingarlaust.
Hrefna. Njdega skutu menn á frakkneska her-
skipinu »Lavoisier« hrafnreyði (Balænoptera ro-
strata) eina litla á Reykjavikurhöfn og gáfu náttúru-
gripasafninu hana. Mun safnið nota sér úr henni
beinagrindina, ef annars ekki tekst að »setja skinn-
ið upp«, líkt og þegar fiskar eru »settir upp«, en það
mun verða erfitt, því að hún er 1(5 feta löng. Hrafn-
reyðurin (eða lirefnan, eins og hún er tíðast nefnd)
er reyðarhvalur, minst allra skíðishvala, þar sem
hún verður varla meir en 33 fet á lengd. Hún er
algeng hér við land, og sést oft inni á fjörðum og
vogum á sumrin, og þá oft með síld og síli, sem
er aðalfæða hennar. Er hún auðþektust á hvítum
hletti á bæxlinu og á þvi, að bakugginn (hornið), er
krókboginn, þess vegna er hún kölluð hnífill á Aust-
fjörðum og víðar. Hún er verðlítill hvalur og því
aldrei veidd af hvalamönnum, en kjötið er fyrir-
taks gott. B. Sœm.
K réttir.
Seyðisfirði 14. ág. 1907 kl. 3.48'.
Nú er verið að undirbúa konunskomuna í
mesta máta. Er konungs von kl. 2 á morgun.
F'lagggöng hafa verið reist frá bæjarbryggjunni upp
að skólahúsinu, þar verður tekið á móti konungi.
Síðan verður gengið inn á langatanga; er þar reist
tjald mikið. Par verða etnir ávextir og vín drukk-
ið. Konungur fer væntanlega út á skip sitt um
kl. 6 síðd. IJá verður lekið til að dansa bæði í
skólahúsinu og bindindishúsinu. Engin skip fara
hjeðan út á móti konungi, skip hans legst vænt-
anlaga við hæjarhryggjuna. Fáein íslenzk llögg
verða hér uppi. Fálkinn er kominn hér, fór frá
Eyjafirði kl. 12 i gær. Söngfélag kaupstaðarins
»Bragi« syngur.
Síldarafli er góður og þorskafii allmikill. Tíð-
arfar farið að versna, töluverður rosi.
Akureyri 14. ágúst 1907 kl. 8.15 síðd.
Konungur kom hér á höfnina kl. 1OV2 í gær-
morgun. Rikisþingsmenn komu í land 10’ fyrir kl.
11 og tók bæjarstjórn á móti þeim á bæjarbryggj-
unni. Þar var reistur heiðursbogi mikill og öll
bryggjan ilöggum skreytt. Börn voru í röð á
bryggjunni og hjeldu þau á dönskum fánum og
fálkafánum, gáfu stúlkurnar ríkisþingsmönnum
blóm og sungu svo öll börnin. Konungur kom í
land kl. 11 var þá gengið upp að templarahúsi.
Þar var fyrir liópur íslenzkra meyja í íslenzkum
búningi bæði peysiv og faldbúningi. Vareinþeirra
(Hulda Laxdal) kjörin til að gefa konungi blóm-
vönd. Þá var gengið inn í templarahúsið. Að-
gangur að því kostaði 10 krónur fyrir bæjarbúa
þá er þátt tóku í gleðinni en 2 kr. kostaði að-
gangur að veggsvölum fyrir áhorfendur. í templ-
arahúsinu var veilt kampavín, kransakaka og
vindlar.
í templarahúsinu talaði Guðl. sýslumaður
íyrir minni konungs og þakkaði konungur. Þá
talaði Guðl. aftur fyrir minni annara gesta ogsvar-
aði þá (formaður þingsins danska). Varþágengið
inn fyrir hafnarbryggju, þar biðu vagnar og hestar
og var nú haldið inn að Kristnesi, þar var áð. Þá
var haldið að Hrafnagili. Tjald var þar reist 32
álna langt og 14 álna breitt og borðuðu þar 200
manns kaldan mat. Tjaldið var mjög skreytt og
mæltu það gestirnir, að þelta væri hinn ágætasti
kaldur matur er þeir helðu fengið á íslandi. Þar var
veitt kampavín, limonade, kaffi, likör og vindlar.
Á Hraínagili töluðu þeir yfir borðum Guðl. sýslum.
•konungurogVigfús veitingam., en einn hinnadönskú
þingmanna talaði á íslenzka tungu. Úti var reist-
ur ræðupallur og löluðu þar konungur og Jakob
Havsteen konsúll. Svo telst til að á Hraínagili hafi
verið samankomnar um 3 þúsundir manns.
Veður var ágætt allan þann dag en kuldar
höfðu gengið áður og svo er aftur kalt i dag. Nú
var haldið niður á Akureyri aftur. Var þá ætlast
til að komið væri saman aftur í templarahúsinu,
en þar sem menn urðu svo óhreinir af moldrvki
á leiðinni, varð ekkert af því og fóru gestir iit á
skip. Þar var haldin veizla fyrir bæjarfulltrúana
og nokkra menn aðra, en skipin fóru af stað kl.
6 í morgun.
Krossaðir voru:
Hannes Hafstein komm. af I. gráðu. Ridd-
arar urðu séra Geir Sæmundsson, Guðl. sýslumað-
ur Guðmundsson, Laxdal kaupmaður og Oddur
Thorarensen lyfsali. Dannebrogsmenn Pétur
ólafsson á Hranastöðum og Guðm. Guðmundsson
á Þúfnavöllum.
Jakob Ilavsteen konsúll var gerður etazráð.
Fyrir móttökunni stóðu Friðrik Kristjánsson,
Otto Tulinius og Sig. Hjörleifsson, en V. Knudsen
var íramkvsbmdarstjóri þeirra.
Þorskafli er hér dágóður þegar gefur, en það
er ekki nema við og við.
Síldarafli er ágætur, kom eitt skip t. d. í gær
inn með 750 tunnur og í dag sama skip með 600 tn.
Dóniur. í morgun var kveðinn upp dómur í
máli þvi, er Halldór bæjarfógeti Daníelsson höfð-
aði gegn Sigurði Jónssyni frá Fjöllum fyrir meið-
yrði. Eggert skrifstofustjóri Briem var setudómari.
Ummæli Sigurðar um bæjarfógetann voru
dæmd dauð og ómerk, Sigurði gerð 150 kr. sekt
eða 40 daga einfalt fangelsi og 30 krónur í máls-1
kostnað.
Krossar í Reykjavík. Dannebrogsmenn urðu
þessir: Lárus Pálsson smáskamtalæknir í Rvk,
Björn Bjarnarson hreppstj. í Gröf, Gunnlaugur
Þorsteinsson hreppstj. á Iíiðjabergi, Ágúst Helgason
í Birtingaholti, Jón Hjörleifsson hreppstj. í Skógum,
Jón Einarsson í Hemru, Jens Jónsson á Hóli, Þorst.
Bergmann á Saurum, Björn hreppstj. Jónsson á
Veðramóti, Björn hreppstj. Sigfússon á Kornsá,
Þorst. Guðmundsson yfirmatsmaður í Rvk, Bjarni
snikkari Jónsson í Rvk, Stefán Eiríksson tréskeri í
Rvk, Eiríkur Briem prestaskólakennari, G. Björns-
son landlæknir, Jón Magnússon skrifstofustjóri, B.
M. Olsen prófessor, Halldór Daníelsson bæjarfógeti,
Klemenz Jónsson landritari. — 6 hinir síðast töldu
voru riddarar áður.
Silfurpening fengu: Guðmundur Hávarðarson
ökumaður í Rvk og Jón bóndi Sigurðsson á Laug.
Verðleika-gullpening fékk Tryggvi Gunnarsson.
Riddarar urðu: Skúli Thoroddsen, séra Ól.
Ólafsson frík.pr., Kristján Jónsson og Jón Jensson
yfirdómarar, Jón alþm. Jalcobsson, Halldór banka-
gjaldkeri Jónsson, O. Forberg landsímastjóri, Axel
Tulinius sýslumaður og Sig Briem póstmeistari.
Prófessors-nafnbót fékk Þórhallur Bjarnarson.
Á ísafirði urðu riddarar: Magnús sýslumað-
ur Torfason og verzlunarstjórarnir Árni Jónsson og
Jón Laxdal.
yntarisgangan.
Presturinn i N-Þingum hummaði; ræskti sig,
þurkaði sér um nefið og munninn með hvíta
klútnum sinum; hækkaði ofurlítið röddina, og lýsti
því yfir: að næsta sunnudag messaði síra II. á B.
stað, þar í kirkjunni.
Söfnuðurinn vissi þegar, hvað til stóð: Prest-
urinn þeirra ætlaði sjálfsagt að vera til altaris, á-
samt konu sinni og börnum. Hann hafði verið
það nokkur undanfarin ár, og ávalt valið til þess
þenna sama sunnudag, — og ætíð hafði þá þetta
sama fólk verið með honum. Aðrir, sem til altaris
voru þar í sókninni, »drifu það af« áður, eða
»dokuðu við« með það þangað til seinna.
Þetta var orðin venja.
Það leit svo út, sem enginn vildi vera svo
framur »að ganga til guðs borðs« með hinum »út-
valda drottins þjóni« — prestinum sjálfum — nexua
hara »familía« hans. Ilún þurfti ætið að fá fyrir-
gefningu syndanna, um leið. Og varð' ætið sann-
iðrandi, sannauðmjúk, sannelskandi og sanntrúuð
i sama mund.
Þeir, sem við kirkjuna voru, sögðu nú þessi
tiðindi þegar lieim kom. Og það var sem ílestir
tækju þeim með íögnuði: Margir sögðu að það
væri þó tilbreyting, að fá að heyra til síra H. S.
því að menn væru nú orðnir svo vanir við, að heyra
til síra Má. s. Menn fói’u strax að ráðgera kirkju-
ferð þenna sunnudag »ef gott yrði blessað veðrið«.
Surnir hétu á konu sína og krakka, að þeir skyldu
lola þeim að skreppa; ef þeir þyrftu þá ekki að
vera að bjástra við heyþurkinn, en yrðu búnir að
ná inn þessu heyhnati, sem þeir voru búnir
að losa.
Svo leið nú vikan. — Karlmennirnir »hjökk-
uðu« — kvennfólkið »klóraði« — unglingarnir
»skjöktu« og alt saman hjálpaðist að með að »ná
inn heyjunum«. — Yeður var gott, og leit út fyrir
að verða það.
Á laugardaginn var mest að gjöra. Allir höfðu
eilthvað, sem þeir »vildu klára« fyrir sunnudaginn,
og kirkjuíerðina þá.
Á pressetrinu var þó langmest aðstarfa, því að
ofan á allan altarisgöngu-undirbúning, bætist nú
það, að Hallur oddviti valdi einmitt þennan sama
dag, til þess að halda þar hreppnsefndarfund.
Þetta var sérstaklega óþægilegt fyrir prestinn.
Því að nú stóð einmitt svo á, að hann vildi láta »geist-
legheitin« sitja í fyrirrúmi fyrir öllu öðru. í sveitar-
og sýslu-málum, búskap og pólitik, gat hann ekki
skilið að hann stæði öðrum að baki. En liann
langaði nú líka til, að »fá orð á sig«, sem prest.
Ekki gat það spilt til, þegar að því kæmi að skipa
skyldi prófast næst, og þess gat ekki verið langt
að biða. Honum fanst það áríðandi, að láta fólk
taka eftir því á allan liátt, að hann færi ekki i
kristindóminn eins og, — eða um leið, — að hann
fæi'i í hempuna. Og nú var einmitt hinn hentugi
tími, nú þegar hann ætlaði að ganga til altaris.
Aldrei gat hann betur sýnt það, sem hann vildi
láta sér búa í brjósti, heldur en einmitt þá. Hann
hafði hugsað sér að þenna áminsta laugardag, skyldi
liann helga því háleita starfi að efla sína eigin sálu-
hjálp. Hann ætlaði að biðjast fyrir allan þann dag
og hann var einráðinn i, að haga því svo, að það
gæti orðið, sem flestum til eftirdæmis, — en —
sem fæstum ókunnugt.
Og nú varð hann svo að sitja á hreppsnefnd-
arfundi.
Hann hafði þó reynt að fá Hall oddvita, til
þess, að hafa þenna fund, einhvern annan dag. En
hann hætti því lljótt; jiví að svo var helzt að heyra,
schi Hallur mundi halda fundinn alt að einu þótt
prestur gxeti ekki vex-ið viðstaddur. En slíku ó-
vanur, og vildi síður, að það ólag kæmist á. Hann
gat ekki alt í einu felt sig við þá nýjung, að hann
réði ekki því sem hann vildi, í sinni sveit. — Það
var þó bctra, fanst honum, að drífa fundinn af
fyrri part dagsins; og biðjast svo fyrir — bara
seinni partinn.
En leiðinlegt fanst pi’esti þetta. Og ekki gat
hann að því gert, þótt hugsanir hans ætlu lítið skylt
við bænagjörð; þegar hann velti þvi fyrir sér,
hvei'nig Hallur oddviti var farinn að haga sér.
Honum fanst hann vilja sýna sér mótþróa í öllu
og það gaf honum efni til að íhuga nákvæmlega,
hvort ekki mundi rétt af sér að takast á hendur
oddvita störfin við fyrsta tækifæri. Það var ekki
meira en hæfileg refsing handa Halli. — Og ekki
þui'fti hann þá, að sitja á hreppsnefndarfundi,
daginn áður en liann ætlaði að vera til altaris; og
cf til vill vekja með jivi hneyxli.
Nú var hann bara hreppsnefndarmaður, og
gat ekki við þetta ráðið. Nú varð hann að sitja
kófsveittur, við að semja gangnaseðil; og gefa út
fyrirskipanir um: hvar, hver og hvenær, skyldi
»læk.na eða hreinsa hunda sveitarinnar« o. 11.
Það ljetti mikið undir með presti, að Jón í Seli
og Jón í Múla, samþyktu allar hans uppástungur
orðalaust — »eftir beztu sannfæringu«. Svo það
hafði lítið að þýða, þótt Hallur oddvili, og Jón á
Veðramóti, reyndu stundum að mæla mót, og
minntust á hvað þeir »héldu« eða hvað þeim
»sýndist og fyndist«.
Prestur flýtti sér venju fremur jienna dag, og
hafði oft orð á því; að hann Jiefði um annað að
hugsa heldur en Jiessi sveitarmá; þó hann yrði að
vasast í þeim, vegna hags og heilla sveitafélagsins,
og af því að það væri borgaraleg skylda sín. —
Og enn fremur, og ekki sýst af því; að hann vildi
ekki grafa pund sitt í jörðu, heldur reyna að starfa
trúlega meðan dagur entist. En kærara væri séi
— já, ósegjanlega miklu kærara, — að meiga ein-
huga gegna hinni háleitu köllun: Að meiga leiða
hina villuráfandi sauði á rétta leið, og vísa hinum
týndu sonum lil íöðurins.
Hallur oddviti lét þess þá getið, að í þessari
sveit, sem hann væri í, væi'i nú sem betur færi, svo