Huginn - 09.01.1908, Qupperneq 1

tl>l
II. árg-.
Reykjavík 9. jan. 190!^.
m $
Umboðsverzlun v
p r
\ Blöndahl # Einarsson, |
p
I
Lœkjargata 6.
Reykjavík.
/ m mmíz.
p.
I
mmsM

^ Húsgagnaverzlun
I Jóitans Porsteii
1
Laugjavegi 31. Talsími OT. iSs.
K Slœrsta og ódýrasta úrval af allslwnar M
Hl\ liHBnKnri it m .
Frétti r.
Fréttabréf
frá fréttaritara Hugins í Kaupmannahöfn.
22. des. 1907.
í Portúgal virðist ástandið ekki eins ísk yss*
legt cins og áður. Menn urðu léttbrýnni þegar sú
fregn varð hljóðbær, að stjórnin ætlaði að hallast að
þinginu aftur og efna til nýx-ra kosninga. Er nú eigi
ósennilegt, að alt geti lagast, enda er tvístringur mik-
ill og ósamlyndi innan andstæðingaflokksins. Kem-
ur það vitanlega stjórninni að góðu haldi.
Pýzkaland. Pólverjar eru mjög gramir, sem
von er út af eignarnámsfrumvarpinu. í Rússlandí
og Galizíu hafa þeir svarað með því að hælta að
kaupa þýzkar vörur. í Warschau var fundur hald-
inn og þar stofnað félag til þess að hressa við inn-
lendan iðnað. Innan þessa félags verður og nefnd
selt, er rannsaka á, hvar kaupa megi vélar og áhöld
öll án þess að leita til Þýzkalands.
Eignarnámsfrumvarpið er mjög rætl í úllend-
um blöðum víðsvegar um Evrópu og' er því hvar-
vctna illa tckið.
Annað þýzkt lagafrumvarp vekur og mikla at-
hygli. Það er hin svonefndu sambandslög. í 7. gr.
laga þessara er svo ákveðið, að þýzku megi eingöngu
lala á öllum opinberum mannfundum í þýzka rík-
inu nema með sérstöku leyfi. Stjórnin kveðst gera
þetta til þess að koma í veg fyrir almenningssundr-
ung og alríkishættu.
Suður-Jótar, íbúar Eystrasaltslandanna o. II.
eru æfir.
Persland. Stjórnarbylting. Þar er nú alt í upp-
námi. Shahinn eða keisarinn, Muhamed Ali, er tók
við ríki sínu í fyrra, vill afnema þingið, er á pers-
nesku nefnist Madjlis. Fjárhagsástandið í landinu er
óglæsilegt. Innlendar skuldir nema (fyrir 4 mán-
uðum) um 11 milj. kr., herinn er svikinn um málann
og embættismenriirnir eiga inni laun sín frá löngum
tírna, landbúnaðurinn er í stórri afturför, skatta og
tolla er hætt að leggja á og krefja inn, verzlunin er
í dauðamóki og peningasláttan lokuð. Ráðaneytis-
forsetinn Nasir-el-mulk, innanríkisráðgjafinn oglands-
höfðinginn í Schiras eru liöndum teknir. Osamlyndið
milli þings og stjórnar er magnað og sagt er, að
uppreistarmenn hafi sliahinn að bakhjalli. Hann
lofar öllu fögru, en búist er við, að honum verði
vikið úr völdum þá og og þegar.
Nóbelsverðláunin. Svo fór sem spáð var um
þau, nema um friðarlaunin. Þau fengu þeir Ernesto
Moneta í Milano og Louis Renault í París. Annars
kom það mörgum á óvart, að þessir menn skyldu
»höndla« linossið, því að þeir þykja eigi hafa unnið
sér margt til frægðar.
Nóbelslaunum var úlbýtt í fyrsta sinn 1901.
Mönnum til athugunar og hægðarauka eru þeir hér
taldir upp, sem hlotið hafa launin á 7 undanfarandi
árum :
F r i ð a r 1 a u n i n:
1901 Henri Dunant í Sviss,
Frederik Passy á Frakklandi.
1902 Elise Ducomnim,
A. Gobat, hæði í Sviss.
1903 W. Itandall Cremer á Englandi.
1904 Alþjóðadómstóls-félagið á Frakklandi.
1905 Bertha v. Suttner.
1900 Roosevelt, Randaríkjaforscti.
1907 Ernesto Moneta í Milano,
Louis Renautt í París.
INGÓLFUR I.AN’DNÁMSMAÐUU.
Hér sér á hœgri lHiöina á líkneski Ingólís, sem gcrt liefir
Einar Jónsson frá Galtafelli og getið var i Huginn I. ár, 12. tbl.
og II. ár, 1. tbl. Ilann styðst við öndvegissúlu sína. Er á hana
niarkaður Oðinn í a.*sku og sitja lirafnar hans Huginn og Mun-
inn sinn á livorri öxl A hlið við Oóinn er súlan skorin að is-
lenzkuni sið. Eru þar efsl þessi orð rist i riinum: „Sjálfr leið
þú sjálfan þik“) Þar undir er askr Yggdrasils :
Hjörtr bitr ofan,
cn á liliðu fúnar,
gnagar Níðhöggr neðan.
Og fleira cr þar rist á. A stallanum er Ilagnarökkr.
R ó k m e n t i r:
1901 Sully Prudhomme, skáld á Frakklandi,
1902 Th. Mommsen, próf., sagnaritari á Þýzkal.
1903 Björnstjerne Björnson.
1904 José Echegaray, leikskáld á Spáui,
Frederik Mistral, ljóðskáld á Frakklandi.
1905 H. Sienkiewitz.
1906 Giosne Carducci, skáld á Ítalíu.
1907 Rudyard Kipling.
L.æ knisfræði:
1901 v. Behring, próf. á Þýzkalandi.
1902 Ross, á Englandi.
1903 Niels R. Finseu.
1904 Pvwlow, próf. á Rússlandi.
1905 Robert Koch, próf. á Þýzkalandi.
1906 Camillo Golgi, próf. á Ítalíu,
Ramoa y Cajal, próf. á Spáni.
1907 Ch. Laveran, próf. í París.
E f n a f r æ ð i:
1901 J. Ií. van Hoff, próf. á Hollandi.
1902 Emil Fischer, próf. á Þýzkalandi.
1903 Sv. Arrhenius, próf.
1904 William Ramsay, á Englandi.
1905
1906
1907
1901
1902
1903
1904
1905
1906
1907
Adotf v. Baeyer, próf.
Henry Moissan, á Frakklandi.
Edvard Ruchner, próf. í Rerlín.
E ð 1 i s f r æ ð i:
Röntgen, próf. á Þýzkalandi.
H. A. Lorentz
P. Zeemann
Cíi/'ie-hjónin
próf. á Hollandi.
,, , ,„ , á Frakklandi.
Bequerel, prof.
Raleigh, lávarður á Englandi.
Philip Lenard, dr. á Þýzkalandi.
J. J. Thomsen, próf. á Englandi.
A. Michetson, próf. í Cliicago.
Roosevelt hefir lýst yfir því nýlega, að hann
vilji losna við að vera í kjöri við forsetakosninguna
næst. Fari svo, að liann neiti algerlega að taka við
kosningu, þykir Taft, sem nú er hermálaráðgjaíi lík-
legaslui' eftirmaðui' hans.
Fljótsdalshérað.
Þú hefir heðið mig »Huginn« sæll, að senda
þér fréttapistla al' Héraði. — Eg veit nú ekki hvar
lielzt skal byrja og hvar enda — eftir þinu höfði — en
afræð, að láta íyrsta pistil minn vera um landið sjálft.
Fljótsdalshérað er eiginlega dalur, breiður og
víðlendur, sem gengur inn í landið upp af Héraðs-
llóa. En ekki er lionum langt farið, áður liann þen-
ur sig út til hliðanna, einkum til suðausturs og skift-
ist jafnframt í ýmsa þrengri daji, sem þó eru all-
stórir, sumir lieilir hreppar. Yzt í dalnum, áður hann
skiftist, er þrísett lu epparöð. Nyrzt er Hlíðarlireppur
(Jökulsárhlíð), þá Tunguhreppur og Hjaltastaðalirepp-
ur og ytri hluli Eiðalirepps. Þegar fyrir Tunguhrepp
kemur klýfur langur og allbréiður fjallrani — svo
nefnd Fljótsdalsheiði — dalinn og skilur Jökuldalinn
frá Suður-Héraðinu. Jökuldalurinn er 1 lireppur. 1
syðra dalnum, sem enn er allhreiður, er tvíselt hreppa-
röð og eru þar Fellahreppur norðan Lagarfljóts og
framhluti Eiðahrepps og Vallahreppur sunnan fljóts-
ins. En þegar fram undir hreppamót Vallahrepps
hins fremri dregur, ldofnar syðri dalurinn aftur í
tvent um svonefndan Hallormsstaðarháls og skiftisl
nú í Fljótsdal og Skriðdal, sem hvor um sig er 1
hreppur, samnefndur dalnum. Ræði Skriðdalur og
Fljótsdalur skiftast aftur í tvo bygða dali livor, scm
nefndir eru í báðum stöðum Suður- og Norðurdalur,
og í livorum tveggja dalanna skilja afdalina fjöll, er
Múlar lieita. Suðvestur úr Jökuldal gengur aftur
Hrafnkelsdalur. Ut úr ýmsum þessara dala liggja
smærri dalir í ýmsar átlir, en flestir lítt eða ekki
bj^gðir. Þrjú aðal-vatnsföll renna um dali þessa:
Jökulsá á brú nyrzt, þá Lagaríljót og austast Grímsá,
sem þó fellur í Lagarfljót nálægt miðju Vallahrepps.
Hérað þetta er fjöllum girt á alla vegu nema
lil norðausturs, þar sem dalsmynnið liggur fyrir
botni Héraðsflóa. En af því að þar eru hafnleysur,
eyðisandar og signauðandi brim, má hartnær svo
telja, að Héraðið sé á þá liliðina engu nær sjónum,
en þótt þar væri einn versti fjallgarðurinn. Á einum
slað er Héraðið tengt við sjóinn með sléttum og
fögruin dal, sem náttúran virðist hafa ætlað því fyrir
sjávargötu. Dalur þessi er Fagridalur og liggur frá
miðdepli Héraðsins að hotni Reyðarfjarðar. — Og
loks nú á 20. öldinni hafa mennirnir skilið þessa
undrasmíð náttúrunnar í gegnum liin hrikalegu fjöll,
og viðurkent gildi liennar fyrir Héraðið, eins og drep-
ið mun á síðar. — Önnur greið og auðsótt leið ligg-
ur og milli Héraðs og Reyðarfjarðar, »Þórdalsheiði«,
sem í rauninni að eins er dalur gegnum fjöllin, en
að öllu verri þó en Fagridalur, nema vegalengd. Auk
jicss sem hún liggur til enda Héraðsins (til Skrið-
dals) eru dalirnir víða þröngir og skriðuhættir og
all-illur þröskuldur milli dala, svo að ekki ei þar
um annað að ræða en allgóðan lestaveg. — Að öðru
leyli verður ekki komist milli Héraðs og sjávar (fjarða)
öðruvísi en að klöngrast yfir fjöll og firnindi.
Eins og sjá má á þessari stuttu landslýsingu,