Ingólfur - 29.05.1904, Side 1

INGÓLFUR.
II. ÁR.
Reikjayík, sunuudaginii 29. maí 1904.
28. blað.
ÞÝZKAIl ÍIÆKUR OG BLÖÐ
útvegar E. Gunnarsson, Laufásv. 6, Rvík
Himmiii; i i i r i i 111 i i i i ;i i i i t i i t i ni i i i .. t, i i i 11
Afgreiðsla INGÓLFS verður
framvegis í Hafnarstræti 16 hjá
Guðmundi bókbindara Gamalielssini
— Nærsveitamenn eru beðnir að vitja
blaðsins þangað.
Oseld blöð er beðið að senda aftur
sem first.
Niir kaupendur geta fengið blaðið
frá marsbirjun firir 1,50.
Enginn lærði ljóð svo þið.
Haustið kemur, fuglinn flír,
fellur héla köld;
bjarmanætur blikskí hír
birgja þokutjöld.
Einhver sorgblíð, þögul þrá
þingir glaðan barm;
hulinn söknuð haustið á,
hrigð og dapran hvarm.
Sérðu, vinur, svífa fjær
sumarfugla þröng?
Heirðir þú hve hrigg í gær
heiðalóan söng?
Út var runnið ástarvor,
enduð sumarstund.
Sín hún rakti sæluspor,
sveif á Ægis fund.
Vittu samt hún hugsar heim,
höf þó skilji lönd,
því við hrimlands heiðageim
hjartað tengja bönd;
daga langa hnipin, hljóð
horíir út á sjá,
singur stöku sorgarljóð
sárri bundin þrá.
Þegar vorar, þrítur snær,
þagna stormahljóð,
fjallakinnum klappar blær,
kallar norðurslóð
börnin sín úr suðri heim.
Sjá, hve fegnir þá
liða flokkar langt í geim
ljúfri bornir þrá.
Þar er lóan fremst í för,
flígur hátt og skjótt,
berst um loftið beint sem ör
bæði dag og nótt;
uns hún litur ist við haf
eins og hvíta rönd.
Bláum djúpum Atlants af
elskuð stíga lönd!
Fegri vorið aldrei á
ástarsöng né ljóð
en þá lóan léttir þrá
loks við fjöllin hljóð.
Er sem birti ifir hlíð,
er scm hlíni blær.
Langfrjálslindasta lifsábirgðarfélagið á
Islandi er
Umboðsmaður: Jens B. Waage.
Enginn lærði ljóð svo þíð,
lög svo himinskær.
H u 1 d a.
Þingmaður Þjóðólfs.
Áttak nœsta völ
nítra drengja,
en nú er úlfshali
einn á króki.
Það er alkunna að Danastjórn hefur jafn-
an litið svo á mál vor íslendinga, að ráð-
gjafinn firir ísland ætti að sitja t ríkisráð-
inu Danska. í>að er eigi síður kunnugt öll-
um landslíð, að íslendingar hafa jaf'nan tal-
ið það mestu varða, að svo væri eigi. Hafa
þeir lengstum verið á eitt sáttir i þessu.
8vo var meðan endurskoðunarstefnunni var
filgt. Svo var enn á tillöguþinginu, því að
þar urðu allir samtaka um þetta atriði og
landshöfðingi í broddi filkingar. Svo var
enn, þegar Valtír kom til sögunnar. En
hann og fílgifiskar hans töldu háskalaust
að láta þetta atriði stjórnarharáttunnar liggja
í þagnargildi. En annar flokkur var þá til,
er neitaði þessu og kvað slíka þögn vera
sama sem lögfestingu ráðgjafa vors í ríkisráð-
inu. Þjóðiri fólst á skoðun þessa flokks og
hann varð í rneiri hluta á næsta þingi. Þá
fanst mönnum sem nú væri vel koruið mál-
inu um ríkisráðssetu ráðgjafans. En nú kom
það fram, sem ótrúlegt kann að þikja, að
þeir hinir sómu menn, sem töldu þógnina lög-
festingu, þeir samþiktu ákvæði, sem lögfestir
hann þar með skírum oröum.
Og enn undarlegar þótti við bregða, er
þjóðin sendi þessa sömu menn á þing aftur,
þótt þeir ætti þangað eigi afturkvæmt, ef
þjóðin hefði þá verið sjáandi.
En hverju hafði þá sáldað verið í augu
hennar ?
„Þingmaðurinn11 í 21. töluhlaði Þjóðólfs þ.
á. ætti að ranusaka það og hagníta til þess
vitsmuni sina og gnægð prúðmannlegra orða.
Þá ætti hann orðastað við sína líkaog mætti
finna orðum sínum betri stað. En fimlega
mega honum farast orð ef nokkur maður á
að trúa þeim ósannindum, að landvarnar-
menn hafi reint að villa mönnum sjónir. Til
þess irði hann að kunna betra skin á rök-
semdum og mun hann aldrei það mál fram
hafa, meðan munnskálp hans reka olnbogann
hvert í annað og orðin hanga saman á prent-
svertunni einni, en engu skinsamlegu hugs-
unarsambandi.
Landvarnarmenn áttu engan þátt í því, að
þingmenn þessir voru endurkosnir og fengu
ráðrúm til að lögfesta ráðgjafa íslands í rík-
isráðinu danska. Þeir börðust drengilega á
móti því. En hrekklaus alþíða trúði þing-
mannaefnunum til þess, að nú væri alt annað
í efni, en áður hefði verið, þótt þeir vissu
sjálfir að hér var alt óbreitt og engin ní
þekking fengin á málinu, er felt gæti hinar
eldri skoðanir.
Þeir voru að reina að færa einhverja mind
af rökum firir þvi, að ákvæðið væri hættu-
laust, þótt vandræðaleg væru. En það var
einkum ein röksemd, sem sannfærði menn
Það var sú, að sjálfstæði ráðgjafa vors
mundi sína sig i þvi, að hann irði skipaður
á annan hátt en dönsku ráðgjafarnir. Þessi
ástæða kom fram í nefndaráliti neðri deildar,
þar sem þeir voru báðir undirritaðir ritstjóri
Þjóðólfs og Hannes Hafstein.
Það var um þær mundir að Hannes Haf-
stein sagði í þingræðu, að hann mundi
manna firstur verða lamdvarnarmaður, ef
hann irði þess var að Danastjórn liti svo
á þetta sem landvarnarmenn sögðu.
Nú var íslandsráðgjafinn skipaður alveg
á sama hátt og dönsku ráðgjafarnir. Þó að
sjálft ráðgjafaefnið og flokkur hans hefðu
haldið þessu fram á Alþingi, að sjálfstæði
hans sæist á skipunaraðferðinni, þá fekk
hann því þó eigi til leiðar snúið að svo irði.
Hvað þarf hann þá framar vitna við ? Eink-
um þar sem haun veit eins og vér allir að
Dönum er runnin í merg og bein sú skoðun,
að grundvallarlög ríkisins eigi að breiða sinn
arnarvæng ifir nílenduna í Atlants ál.
Hvenær ætlar hann þá að verða landvarn-
armaður? Eða er hann orðinn það ?
Þá var þétt filking um hann sett til sókn-
ar og varnar, er hann vann heit þetta á Al-
þingi. En nú vil! enginn verja hann, nema
einhver Árnesingur í Þjóðólfi um daginn og
þessi þingmaður. Því að Skafta lögmann
telur enginn né heldur þennan nífalda rök-
semda kött ráðgjafans, sem var að læðast
kringum sannleikann um daginn f Reikjavík-
iuni, sem væri hann heitur grautur.
Eg get trúað því að það hafi hækkað
brúnin á Hannesi Hafstein, þegar hann sá
listaverk „þingmannsins11. Einkum þegar
hann sá, hversu höndulega honum ferst að
nota grein Árnesingsins, velta orðunum við
og setja þau í aðra röð. Þá mun honum
hafa þótt rökfimin eigi lítil og séð mun hann
hafa imsar uppgötvanir, sem „þingm“. ber
á borð.
„Þingm“. segir að landvarnarmenn séu að
spila í ókunnugleika almennings. — Þetta
minnir á stássstofuna og þá skoðuu Albirt-
inga i firra að ríkisráðið væri hús og konung-
ur mætti ekki skrifa nafnið sitt nema í þeim
eina kofa. Má og vera að þingm. hugsi sér
„ókunnugleik almennings“ eitthvað í líkingu
við „skrifstofu almennings“. Verst er að
enginn veit hvaða spil það eru sem landvarn-
armenn eru að spila þar á. Mundu það vera
eintómir Þjóðólfar?
„Þingm.“ segir ennfremur að það hafi ver-
ið embættisskilda forsætisráðherrans danska
að skipa íslenska ráðherrann. Sönnun færir
hann enga firir þvi, en hefur auðvitað grund-
vallarlögin í huganum.
Hann segir enn að þessi undirskrift só