Ingólfur - 18.06.1905, Blaðsíða 2

92
INGÓLFTTR.
[18. júní 1905.]
Ráðherramir norsku sögða konunginuœ,
að hver sá Norðmaða'-', er aðhyítist neit-
un á ræðistnannalögunum œtti upp fráþví
eJckert föðurland!
S’íkt híð sama ættu í áondingar að segja
við þá, er nú brjóta lög vor og laudsrétt.
Sur.drung Norðmanna og Svía byggist
öll á því, hversu til var stofnað nm sam-
band þeisra í öndverðu. Danska blaðið
„Politikon“ minnist á það atriði 28. f. m.
og segir meðal annars á þessa loið:
Saga bandalagsins ber þess vitni, hversu
veikt og valt það stjórnarfar er, sem ekki
byggist á frjálsum þjóðarvilja frá upphafi.
Sundrungin stafar sf því óhæfuverki, að
Norðmönnum var þröngvað til eambands
við Svía, sem var óeðlilegt og lagði höml-
ur á þroskan og viðgang þjóðlífs þeirra.
Þjóðirnar vóru of sundurleitar að menn-
ing og þjóðháttum. Þær þurftu fullkom-
ið sjálfstætt frelsi, iivor um sig, þá hefði
bróðursamband þeirra staðið traustsri fót-
um og þær hefði fremur samið sig hvor að
annari.
Vér íslendingar ættura nú að stinga
hondinni í barminn og spyrja, hvort ekki
væri líkt farið sambandi voru við Dani,
eins og það er nú.
Vér ættum að hyggja að þvi, hvort það
muni sjálfum oss og sambandinu hollast
að iáta þegjandi traðka rétti vorum svo
sem nú er gert.
Eða er svo til etofnað hins nýja stjórn-
arfars hér á landi, að vænta megi þaðan
hagsældar og þroska þjóðlífis. vors?
Þessu getur hver og einn svarað sjálf-
um sér. Valdboð Albjarts með vöudinn
og auðmýkt aiþingis er höggvin á mar-
mara fyrir hugskotesjónum þjóðarinnar-
Og ávextirnir eru faruir að koma í ljós:
Lagabrot á lrgabrot ofan til áníðslu fyrir
land og ;lýð, eu hagsmuna fyrir útlent
vald og yfirdrotnun.
Þessu þarf að kippa í Iag nú þegar.
En þá segja sumir þjóðfulltrúarnir, að
það sé ekki hægt, það sé ekki til neins
að fara fram á nokkuð annað en það, sem
vissa sé um fyrirfram, &ð Danastjórn sam-
þykki.
Þessi háskalegu ómagaorð þekkja allir
af vörum sumra fulltrúa vorra.
Hvað hefðu íslendingar áunnið, ef þeir
hefðu ávalt fylgt þeirri regln?
Þeir hefðu tekið innlimunina, sem bauðst
á Þjóðfundinum!
Hefðu. Norðmenn komist lengt áloiðis
með slíkum hugsunarhætti ?
Eugin uœbót í löggjöf eða stjórnarfari
hefði átt sér stað, ef farið væri eftir þess-
ari lífsreglu islenzku þjóðskörunganna.
Slíkir menn eru ckki verðir þess að
sitja á nokkurri þjóðsamkomu í vsröldinni.
Skrælingja-sýningin og Seyðfirðing
ar. Verzluuarmannafólag Seyðfuöingá hefir
samþykt ákveðin mótmæli gegn hinni ill-
ræmdu Hafnarsýningu. Hefir Finnur Jóns-
son fundið ástæðu til að seöda félaginu
tóninn í „Austra" út af þessu og er það
„Finn-skrif“ álíka bjánalegt sem annað er
heyrst hefir úr þeirri átt þes3i árin.
Þingmáiafundir.
ísafjarðarkaupstaður.
Séra Sigurður Stefáusson alþm. hélt
þingmáiafund í ísafjarðaikaopstað með
kjósöndum sínum 31. f. m.
Fundurinn var ekki setn bezt sóttur,
því að ýnisir bjósendur gátu eigi komlð
þangað vegna þess að „Skálhoit“ kom um
kveldiö og þeír þá bundnir við vinnu og
aðrar annir. Um 50 kjóscadur vóru flest
á fuadi.
Hér skulu birtar helztu lilíögur, er r-a >
þyktar vóru:
Eitsímamálið. í því voru bornri 'ram
þessar tiSiögur:
1. „Fuiidurina telur ritsímasamning
stjórnarinnar við Norræna ritsímafélagið
ekki sarakvæman fjárlögunuaa og skorar
á alþingi &ð samþykkja ekki nein þau
fjárframlög í þessú máli er ofvaxið sé
kröftum þjóðarinnar“. Samþ. með 24 sam-
hljóða atkv.
2. „Verði þsss kostur á uæats þingi að
komast að betri kjörum fyris landssjóð í
þessu máli, en hingað til, skorar fandur-
inn fastlega á alþingi að sæta þeim“.
Samþykt með 20 samhijóða atkv.
3. „Fundurinn skorar fastl. á alþingi
að sjá um að ísafjötður kornist í hrað-
skeytasaœband við útlönd samtímis og bin-
ir kaupstcðir landsics“. Samþ. með 26
samhljóða atkv.
í midirskriftarmálinu samþ. rooð 17
atkv. gegn 1; svohijóðandi tiílaga:
„Fundurinn teíur undirskrift forsætis-
ráðherrans daaska undir skipunarbréf ráð-
herrans íalenzka, stjórnarskrárbrot og skorar
á alþingi að mótmæla þeirri lögleysu og sjá
um, að hún verði ekki framvegis framin.“
Um samgöngumál komu fram þessar
tvær tillögur:
1. „Fundurinn iýsir óánægju sinni yfir
fjáraustri síðasta þings til liins Sameinaða
gufuskipafélags og skorar á þíngið að
gæta uæst betur hagsmuna i&ndssjóðs g?ígn-
vart þessu féiagi“. Saujþ. með 22 atkv.
2. „Fundurinn skorar á alþingi að veita
á næata fj írhagstímabili 10,000 kr. til
gufubátsferða á ísafjarðardjúpi, árið úra
kring og annist báturian póstferðiraar
um ísafjarðardjúp“. Samþ. með 18 gegn 1.
Fundurinn var andvígur vínsölubanni, en
vildi fá aðflutningsbann á víni som fyrst.
— Sveitfestistíma viídi hann ekki hafa
lengri en 5 ár. — Var „mótfallinn stofn-
un nýrra embætta og fjáraustri tii bitliuga“.
Norður-ísafjarðarsýsla.
Þar var þingmálaf. haldinn íBoiungar-
vík 3. júni. Um 60 kjósendur. Fundarstj.
Jóliann bóndi Bjarnason í Ytnbúðam,
skrifari Pétur kaupmaður Oddsson.
Undirskriftarmálið. Samþ. einu hljóði.
„Funduíinn telur undirskrift danska
foisætisráðherrans uudir skipunaibréf ísl.
ráðherrana vera brot á lnndsréttindum vor-
um, landinu afarháskaiegt, og skorar því
á alþingi að aótraæla þcirri lögleysu al-
varlega“.
Eitsímamálið. Samþ. í einu hljóði.
a. „FunduBnn skorar á aiþingi, að bafna
ritsímas mming þeim, er ráðherrann hefir
gjört víð norræna ritsíœafélagið, þ = r
sem aamningur þersi fer í bága við
gildandi fjárlög, leggijr þjóðinni of mikl-
ar fjárbýrðar á herðar, og misbýður í
ýmsum gieinum rétfindum íslands.
b. Verði kostur á loftskeytasambandi milli
Ísíatida og útlanda, og ýmiasa staða hér
á lar.di, rneð aðgengilegum kjörum, sem
þjóðinai eru eigi of vaxin, skorar fund-
urinn á aiþ. að sinna siíku boði.
c. Fundurinn skorar á alþ. að hlutast til
um, að Ísaíjakðarkaopstaður komíst í
hraðskeytasamband við útlönd samtímis
öðrum ksupstöðum."
Þegnskylduvinna. Samþ. með öUum
atkv. gsgn einu:
„Fundurinn er mótmæitur þegnskyidu-
vinnu, og skorar á alþ., &ð leggja enga
þesskonar skyidukvöð á þjóðina.“
Kosning lækna og sýslumanna. Samþ.
í einu hljóði.
„Fuadurinn skorar á alþingi að srmþ.
lög, er veiti héruðum rétt til þees, að kjósa
sér lækna og sýslumenn.“
Gjafsókn emhættismanna. — Setudóm-
araskipan:
„Fundurinn skorar á alþingi að afnema
gjafsóknarrétt embættismanna. — Eunfr.
skorar fundurinn á alþingi að samþykkja
iög í þá átt, að landssjóður greiði kostn-
að þann, sem leiðir af skipun setudómara,
svo að eogurn meðlím þjóðfélagsins verði
mál kostnaðarsamara, þótt setudómara
þurfi að skipa, en ef hinn regiulegi dóm-
ari lögsagnarumdæmisins fjailaði um málið.“
Búnaðarskólamál.
Fundurinn ekorar á alþ. að samþ. ekki
færslu búnaðarskólinaa tii ftyíkur og Ak-
ureyrar, eða þar í grend.
Ails 17 mál rædd.
Vestur-ísafjarðarsýsla.
Þar var haidinn þingmálafundur að Mýr-
umíDýrafirði. Fund ratj. Friðrik hreppatj.
Bjarnasoa á Mýrnm, skrifari síra Böðvar
Bjarnason á RAfnseyri.
Fundian sóttu, auk alþ.mannsins, Jó-
hannesar Ólafssonar, 20 kjósendur, úr öll-
um hreppum kjördæmisins.
Undirskriftarmálið. Samþ. í e. hlj.:
Fundurinn lýsir yfir því áliti riau, að
með imdii'skiift forsætisráðherrans daaska,
undir ekipun íslaads ráðherra í fyrra vet-
ur, hafi verið gengið beiut á móti vilja
þiags og þjóðar, og skorar á þingið að
mótmæla því, að slíkt komi fyrir eftir-
ieíðis.
Ritsímamálið. Samþ. með 15 atkv.
gegn 5:
Fauduriim or mótfallinn samningi þeim,
sam ráðherra íslands hefir gjört við danska
ritsímafélagið (stóra norræna) um ritsíma-
lagnicg hingað til lands. Telur þar farið
út fyiir fjárlög síðasta þings og skorar á
alþirigi að samþykkja ekkart þ&ð í þessu
máii, aam kröftum þjóðarianar er ofvaxið.