Ingólfur - 27.08.1906, Side 1

IV. ÁR.
Reykjavík, mámulagiim 27. ágúst 1906
87. blað.
IST-tL fást liiii ágætu
I
lieimfliitt til manna á kr. 3,30 pr. sKp
Einnig fæst ágæt
steinolía
á 21 ls.r. fatiö iLeimflntt.
3NTTLL er tækifæri til að birgja sig til vetrarins.
Hvar ertu og hvert ætlarðu?
Oft hefi ég verið að hugsa um það
síðasta ératuginn, íslendingur, hvar þú
værir og hvert þú værir að halda.
Eg þekki marga einstaklinga, sem vita
svar við þessum spurningum um sjálfa
sig. En hvar er þjóðin og hvert ætlar
hún?
Sanngirni er fögur dygð. En ert þú
ekki ofsanngjarn íslendingur? Eg veit
þú ert ekki ofsanngjarn við bróður þinn.
En ertu ekki ofsanngjara við erlenda, ó-
viðkomandi þjóð?
Þú hefir fengið fullan rétt til sjálf-
stæðis og frelsis með fæðingunni, og
enginn hefir fæðst til &ð ráða yfir þér.
Þó hefir þú stagast á því heilan áratug,
að þú yrðir að vera sanngjarn við Dana-
stjórn á kröfum þínum til sjálfstæðis.
Ef þú ættir 100 kr. hjá granna þínum
og vissir að hann gæti borgað, mundi þér
þá þykja sanngjarnt að heimta aðeins
BO kr. ? Nei, ekki mundi þér þykja
það. Nú væri það eigi aðeins skaðlaust
fyrir Dani að láta þig njóta þíns fulla
frelsis, heldur væri það þeim hagur og
sórm. Hvers vegna viltu þá ekki heimta
allan þann rétt, sem þú átt og enginn
getur af þér tekið með réttu?
Þú ert þar ofsanngjarn, íslendingur,
því að þú ert ósanngjarn viðsjálfan þig.
Hvað heldur þú að börnin þín segi um
þessa ofurdygð þína?
Ertu ekki ofmikill sögumaður, íslend-
ingur? Nú hafa Rússar búið við harð-
stjórn, síðan sögur hófust. Heldur þú
ekki að þeir séu réttlausir vegna þess?
Eg get frætt þig á þvf, að þeir hafa
fullan rétt til frelsis, þó að saga þeirra
heimili þeim hann ekki. Þú þarft ekki
heldur að vera hræddur við að heimta
meira frelsi en þér var ákveðið í gamla
sáttmála, hvað þá í þeim fyrirskipunum
er meir þröngva kosti þínum. Jafnrétti
manna og jafnrétti þjóða er það, sem
þú átt að byggja á. En hvers vegna
hefir þú þá í 10 ár verið að vitna í
stjórnarskrár og stöðulög, skoðanir og
venjur og annað verra.
Þú ert ofmikiil söguvinur, íslending-
ur.
Ertu ekki um of talhlýðinn og lítil-
sigldur, íslendingur?
Eg hefi tekið eftir því í heilan tug
ára, að þér hefir þótt fyllst sönnun hvers
máls, ef þú hefir getað tilfært orð ein-
hvers útlendings. Þó hefir þú sjaldnast
neinar sönnur þess, að það væri merkir
menn. Ef sænskur skólameistari sem þú
þekkir ekkert, skrifar í blaðsnepil, að
miðstöðvarhitun sé vond í skólum, þá
tildrar þú þar upp ofnagörmum og kær-
ir þig kollóttan um tilögur viturra
manna innlendra. Mætti telja ýmislegt
fieira.
Jú, þú ert oflítilsigldur, íslendingur.
Ertu ekki of sérhlífinn, íslendingur?
Alla mína ævi heíi ég heyrt þig segja
að þú gætir ekki fengið af þér að fást
við „politík“. Hún þótti þér ætíð and-
styggileg. Þú hefir sagt að hún spilti
hverjum þeim sem gæfi sig við henni.
Þá skilst mér þó að þér ætti að vera
umhugað um að láta ekki sömu menn-
ina vera við völd langan aldur. Þú ættir
einmitt að láta þá óspiltu eiga við þau
mál. Því að þar eru þó öll velferðar-
mál þjóðar vorrar. En þú kallar þetta
útlendu nafni, sem þú skilur eigi nema
til hálfs, og þetta leiðir þig til að sví-
virða i orði landsmálastarf þitt. Og
þaðan fær þú málsbætur þinni eigin sér-
hlífni. Þú ættir þó að vita að helzta
skylda hvers ' manns er að leggja fram
alla sína kraíta til þess að landsmálum,
þ. e. málefnum ættjarðarinnar sé vel
borgið. Oft hef ég tekið eftir því, að
þú lofar það, ef einhver leggur sig
í hættu til þess að vinna ættjörð
þinni gagn. Þá ætti þér að vera ljóst,
að hans hætta er af þvi sprottin, að
hann stendur einn. Hvers vegna situr
þú hjá og þegir?
Þú ert of sérhlífinn, íslendingur.
Ertu ekki syfjaður, íslendingur?
Þú afbakar mil þitt í orðavali, setn-
ingaskipun og mannanöfnum. Hefir þig
ekki dreymt um, að þú ynnir þjóðerni
þínu tjón með því að færa móðurmál
þitt úr réttum skorðum og herma eftir
öðrum eins og apaköttur? Hvernig lét
nafnið „fröken Skaliagrímsson" þér í
eyrum, þegar Þorgils gjallandi sýndi þér
málfar þitt borið saman við fornmálið,
eða með öðium orðum rétt lifandi ís-
lenzkt mál? Á einokunar tímanum var
þjóð vorri erfiðast að halda lífinu, en þá
kom engum útlendingi í hug að hér
væri gott land og þjóðerninu var minni
hætta búin af átroðningi erlendra manna.
Nú eru hundraðfalt meiri samgögur við
önnur lönd og máli og þjóðerni þörf á
hundraðfalt meiri árvekni. En þig
dreymir varla um það. — Þú kaupir af-
skræmislegar lygasögur á svo ramvit-
lausu máli, að þú æ‘tir að roðna út und-
ir eyru af að sjá það. En þína eigin
rithöfuada fyrirlítur þú og kaupir eigi
bækur þeirra, þótt góðar séu. — Þú sveltir
þá sem fást við listir og vísindi eða
lætur aðrar þjóðir styrkja þá. Þig
dreymir ekki um þá nytsemd, sem þjóð-
in hefir af listum og vísindum. — Þú renn-
ir ekki huganum að sóma þínum. Aðrar
þjóðir láta sína beztu menn ganga í op-
inn dauðann til þess að halda frelsinu
eða afla þess. En þú ert að tala um
að fult frelsi kosti þig ofmargar krón-
ur.
Syfjaður ertu, íslendingur, ef þig
dreymir ekki um, hvar þú ert.
Þú ert í dauðans hættu.
(Framh.)
HéSinn.
Höfnin.
Mörg orð hafa verið töluð um höfn
vora og þó til lítils gagns. Fyrir nokkr-
um árum kom hingað danskur mann-
virkjafræðingur og átti að hafa vit fyr-
ir oss um hafnargerð. Þar af varð sá
eini árangur, að Einar Benediktsson
fékk efni í fyndna gamanvísu. Síðar
skaut Hammer sjóliðsforingi þeirri flugu
í munn margra blaða og manna, að
höfn Reykjavíkur ætti að vera á Skerja-
firði. Ginu margir yfir þeirri flugu.
Nú er hingað kominn Austmaður einn
frá Osló, höfuðborg Noregs. Á hann að
líta eftir höfninni. Segja menn allgott
frá honum. Leggur hann til að garður
sé gerður frá Skothól („Batteríi11) í sjó
fram, en annar frá Örfirisey á móts við
hann og örandinn hækkaður.
Bæjarstjórnin hélt manni þessum veizlu