Ingólfur - 04.11.1906, Qupperneq 3

INGOLFUR.
[4. nóv. 1906.]
185
flag“.) „Yerzlunarflögg“ tíðkuðust ekki í
fórnöld og því er orðið ekki til frá þeim
tíma. Bn liggur ekld beinast við að ætla
að fornmenn hefði kallað þ..u kaupfána
til aðgreiningar frá gunnfána, eins og
þeir nefndu kaupfar, kaupskip kaupmenn
o. s. frv.? Orðið „kaup“ er miklu snjall-
ara og smekkvislegra í gamsettum orðum
heldur en „verzlun11, og þýðir hið sama,
enda miklu tíðara í samsetningum bæðí
að fornn og nýju.
J. Ó. segir, að fánar hafi verið öðru-
vísi í fornöld en „flögg“ séu uú. Væri
fróðlegt ef hann vildi benda á einhvern
stað í fornritunum, er sýni að fánar hafi
alt af verið „dúkar á þverslá“. Annars
kemur það ekkert málinu við, — eins og
ekki megi nota sama orðið til þess að
tákna hlut, þótt hluturinn breytist eitt-
hvað, þegar not hans eru hin sömu. Er
t. d. óleyfilegt að kalla plóginn plóg, þótt
plógar fornmanna væri með öðru sniði en
þeir sem nú eru notaðir?
Það er heldur ekkert nýmæli stúdenta-
félagsins, að láta „fána“ tákna það sem
Danir kalla „Flag“. — Árir 1885 flutti
Jón Sigurðsson (á Gautlöndum) frum-
varp til laga um þjóðfána fyrir ísland.
Alþt. 1885, C bls. 205. Þar stendur:
„1. gr. ísland skal hafa sérstakan /ána.
2. gr. Verdunarfána íslands skal skift“
o. s. frv.
J. Ó. lagði til að nefnd væri sett í
málið og var því vísað aftur til nefndar-
innar í stjórnarskrármálinu. Þar dagaði
það uppi.
Pálmi Pálsson ritar um „Merki íslands“
í Andvara 1883 og talar þar um verzl
unar/ana.
Af þessu sést, hve aulalegt það er, að
þykjast ekki kannast við að „fáni“ sé
haft um það, sem Danir kalla “Flag“.
Hitt er að vísu satt að orðið „flagg“ er oft
haft í miður vönduðu daglegu tali, en
sjaldan í ritmáli.
Lítilfjörleg firra er það, að vilja segja
fani en ekki fáni. Má þá ekki segja og
rita Árni nú á dögum, af því að forn-
menn rituðu Arni? Útgefandi Dagbl.
ætti að vera sjálfum sér samkvæmur og
rita þá nafn sitt Óláfsson eða Álcifssunr,
því að ekki sögðu fornmenn Ólafsson.
Höf. áfellist stúdentafélagið mjög fyrir
það, að taka upp þetta mál og leitast við
að æsa almenning upp gegn félaginu og
ályktunum þess. En hver getur bannað Stú-
dentafélaginu að bera fram tillögur um
það, hversu fáni íslands skuli vera? Stú-
dentafélagið lét sinn vilja í Ijós og samdi
sínar tillögur 1 því skyni að greiða fyrir
málinu. Og það aðhyltist merki, sem þeg-
ar áður hafði hlotið allmikið fylgi og ná-
lega öll blöð böfuðstaðarins höfðu mælt
fram með. Það er því öðru nær en fé-
lagið hafi sýnt nokkurn hroka með fram-
komu sinni. Orðalagið á tillögunni er
hið sama sem tíðkast um allar tillögur:
„E''áninn skal vera“ o. s. frv. og er þar
um málvenju en ekki valdboð að ræða.
F'élagið ákvað að vinna að því að fána-
málið yrði tekið til umræðu á öllum
þingmálafundum á landinu og skorað yrdi
á alþingi að l'óglielga fánann. Af þessu
sést bezt, hversu gapaleg ósvifni það er,
sem J. Ó. segir: „Þá virðist félagið
ekkert hugboð hafa um það, að „verzl-
unarflagg — - getur engin þjóð haft
nema löglielgað sé.“
Enn segir J. Ó. að engin þjóð hafi
„verzlunarflagg“ nema hún sé sérstakt
riki. En hví skyldi ekki mega gera samn-
inga um slíkt. Heldur hann að ómögu-
legt sé að láta herskip annara þjóða
þekkja kaupfána íslendinga nema þeir sigli
undir fölsku flaggi“ (Dannebrog)?
Félagið veit það vel, að ýmsir örðug-
lejkar eru á framkvæmd málsins og því
ríður á, að allir fylgist að sem einn mað-
ur. Og félagið gerir sér góðar vonir um
öflugt fylgi landsmanna, enda hefir þegar
fjöldi manna kunnað fél. þakklæti fyrir
aðgerðir þess og blöð allra landsmála-
flokka (Fjallk., Ingólfur, ísafold, Lögrétta
og Þjóðólfur) hafa látið í ljós eindregið
fylgi við tillögur þess.
Það er ritstjóri Dagblaðsins einn, sem
á heiðurinn af því að blása að kolum ó-
friðar og sundrungar í þessu máli. í stað
þess að vinna að því að öll þjóðin skipist
undir eitt merki, skorar hann á hvern
einstakling að semja sérstakt merki!! En
bverjir skyldu þeir öfuguggar verða, sem
gína við þeirri tálflugu Jóns Ólafssonar?
Kennarar á Rússlandi eiga ekki
sjö dagana sæla siðan byltingin hófst þar
í landi. Afturhaldsflokkurinn ofsækir þá
mjög og kennir þeim um æsingar gegn
stjórninni. Mun það og satt vera að all-
ur þorri þeirra fylli flokk byltingarmanna
því að þéir eru mentaðir menn og eru
vel settir til þess að breiða út skoðanir
sínar.
Það er haft eftir rússneskum heimild-
um, að á skömmum tíma í haust vóru
910 kennarar og kenslukonur hnept i varð-
hald. Var 106 þeirra slept aftur, 19 struku
úr dýflissum, en afgangurinn var sendur
til Síberiu!
I Eystrasaltslöndunum hefir lögreglulið
það, er Orloff hershöfðingi er fyrir, skotið
23 kennara, hengt 5, hýtt 72 og sent 72
til Síberíu. En 118 hafa komist á flótta
til annara landa. Eignir 16 kennara hafa
verið brendar og þar með 6 skólar.
Þetta er tekið eftir opinberum skýrslum
frá Rússlandi og má nærri geta, að þar
koma ekki öll kurl til grafar.
(Soc. Demokr.)
Frá Finnlandi
eftir Bj'órn Stefánsson frá Auðkúlu.
Frarnh.
Alþýðamenn í Pinnlandi lifa fremur ein-
földu bændalífi. Hús flest úti á landinu eru
ger úr timbri því að það er ódýrast til
húsagerðar. Fremur eru þau ósjáleg en eink-
ar hreinleg. Fyrsta húsið sem þeir reisa er
baðstofa þ. e. a. s. baðstofa í þess orðs upp-
runalegu merkingu, stofa sem menn baða sig
Ágætar nýjar
lifandi myndir
veröa sýndar í
Gjalddagi Ingólfs
var 1. júlí. Kaupendur eru því vinsamlega
beðnir að greiða andvirði þessa ár-
gangs, og eins ef þeir skulda frá fyrri
árum.
Allir skuldlausir kaup-
endur fá góðan bækling i kaup-
bæti. 9
Ef vanskil verða á blaðinu, þá eru
kaupendur beðnir að gera afgreiðslu þess
sem fyrst aðvart um það.
Fn<ilí‘l Un<hrritaður kennir að tala og rita
UllönUj ensku og dönsku. Ennfremur bréfa-
Og; viðskifti á báðum málunum.
G. O. Bjarnason.
Yatusstfg 10, A.
í, en ekki loftillur og dimmur klefi, sem menn
og konur hafast við 1 nótt og dag og kölluð
er baðstofa, svo sem á sér stað um „bað“-
stofur vor íslendinga; hinar þekkjum vér
ekki. — Á veturna taka menn sér gufuböð á
Finnl. á hverjum laugardegi. £>að eru sams-
konar.böð sem í Danmörku eru kölluð rúss-
nesk böð. Á sumrin baða menn sig oftar og
á haustin daglega. Eigi er klæðnaður að
sama skapi snyrtilegur eða hreinlegur. Hóf-
samir eru Finnar í mat og drykk. Vínnautn
yfirleitt lítil, en taldir eru Finnar manna
verstir við vín þegar þeir neyta þess.
Finnar eru nálega eingöngu evangelisk-
Lútherstrúar og eru þeir yfirleitt einlægir og
heitir trúmenn að sögn; þó eimir þar enn
eftir af leifum úr heiðnum sið; hafa töfrar
og galdra„kunstir“ og ýmiskonar hjátrú leg-
ið þar i laodi allt til þessa. Talsverð trú
hefir verið þar á galdrakonum eða spákerl-
ingum, sem segja fyrir óorðna hluti og lækna
allskonar krankleik með töfrum og kyngi-
krafti. Sagt er að læknarnir hafi erft nudd-
lækningar sínar (Massage) frá seiðkonum
Finna, þótt óvíst sé að þeir unni þeim þess
heiðurs nú.
Eg hefði feginn viljað fara dálítið ítarlega
útí sögu Fiunlendinga, bæði vegna þess, að
þvi betur sem vór þekkjum sögu einnar
þjóðar, því gleggri verður skilningur vor á
þjóðinni sjálfri, kostum hennar og löstum
eius og hún lifir og hrærist á vorum dögum
og auk þess hygg ég að saga Finna muni
að ýmsu leyti vera lærdómsrik fyrir oss ís-
leudinga. Vór skiljum hana ef til vill betur
en sögu nokkurar annarar þjóðar, þvi að
ýmislegt er líkt í sögum beggja þjóðanna og
þjóðirnar sjálfar ef til vill likari en við