Ingólfur - 14.04.1907, Blaðsíða 1

V. árg.
lieykjavík, simuudagiiin 14. apríl 1907.
15. blað
rsisrsrsjsisLrsrsrsrsjsLtstsrsjsisjsrsisfsrsjsjsiafEarsistsrs
Ingólfur
kemur út að minsta kosti einu sinni i yiku.
Verð árgangsins 3 krónur innanlands, er borgist fyrir 1. ágúst. Erlendis 4 kr., er borg-
ist fyrirfram.
Uppsögn bundin við áramót, ógild nema skrifleg sé og komin til ritstj. 1. nóv.
rsisjsisrsisisisjsisrsnsisisis rsisrstsrsjstsrsrsisrsjsrsis.
Aður en konungurinn kemur
þurfa allir að fá aér relötygl
Þeim þörfum fuiiuægir i\.ndrés Bjarnason
Laugavegi 11.
Birgöir meiri en nokkru sinni áöur.
Pantið í tíma: söðla, hnakka, töskur, ólar eða hvað annað, er
yður vantar til reiðskapar.
Þá fæst hjá mér a.'ktygi eins og að undanförnu, og enn
fremur alla nauðsynjavörur.
Alt selt svo ódýrt sem frekast er hægt.
Virðingarfylst
Andrés Bjarnason
Reykjavík. Talsimi 45.
jGrimdvö’lluriim4.
í næstsíðasta blaði „Lögréttu" var
all-löng grein um „grundvöllinn“ undir
væntanlegum samningum milli íslend-
inga og Dana. Hingað til hefir blaðið
kallað atriði þau, er þingmenn héldu
fram í Danmerkurförinni, grund -öll, en
nú er nýr „grundvöllur“ uppi á teningn-
um; það er „einlægur bróðurhugur milli
be'ggja þjóðanna“ sem alt á nú að byggj-
ast á.
Prédikunin stefnir mestöll að því að
brýna fyrir mönnum hvað þessi „gmnd-
völlur“ sé örnggur og traustur en lýsir
þó jafnframt kvíðboga sínum um það,
að hann kunni að raskast sökum tor-
tryggni ísleDzkra mann i. En ef hægt
er að halda þeitn nógu auðtrúa á „bróð-
urhug“ danskra stjórnmálamanna þá er
alt í góðu lagi.
Enginn neitar þvi, að mikilsvert væri
að Danir tæki kröfum íslendinga með
góðum hug og sýndu það bæði í orði
og á borði. Þá yrði sjálfstæðismálinu
fljótt og auðveldlega fram komið. En
það er að öðru nær en því sé nú til
að dreifa, eins og síðar mun á vikið.
Hitt er engin nýlunda, að útlending
ar þeir, er seilst hafa til yfirráða hér,
hafi boðið landsmönnum vináttu fnll-
komna og tjáð þeim velvild sína og
bróðurhug; vér höfðum fengið nóg af
slíkum kveðjum og munum vel hvað
þeim hefir fylgt, svo að óþarft er að
gerast mjög ginkeptnr við þesskonar
flugum.
Ólafnr konungur hinn digri varð einna
fyrstur erlendra höfðingja, er reyndi af
alefli að ná valdi yfir íslandi. Hann
seudi IslendÍDgum stórgjafir og vinsemd-
arkveðjur og bauð helztu mönnum lands-
ins að sækja til sín vinaboð. Skorti ekki
bróðurkærleikann og vináttugrundvöll-
inn frá hans hálfn til þess að ^byggja
á samband landanna, enda vildi Guð-
mundur iíki og ýmsir auðtrúa lögréttu-
meDn þegar skipast við orðsendiog hans.
En „tortrygni“ landvarnarmanna mátti
þó meira og því hélt landið frelsi sínu
cftir það um há ft þriðja hundrað ára.
Líkur fagurgali var hafður í frammi
í hvert skifti, sem erlenda valdið færð-
ist hér í aukaua. Eiríkur Briem segir
í æfisögu Jóns Signrðssonar í „Audvara“
að erlenda valdið hafi kornið hingað [
nafni friðarins á 13. öld, á 16. öld í
nafni trúarinnar og um miðja 19. ö!d
í nafui frelsisins. Ea það „frelsi“ fekst
þjóðfundnrinn ekki til að aðhyilast 1851.
ísland hefir ekki skort þann grund-
völl, „eiulægan bróðurhug" erlenda
valdsins, fyrr á tímum til þess að byggja
á. Sagan hefir sýnt hversu hann var
ábyggilegur.
En nú er því mjög á loft haldið að
bróðurhugurinn sé ennþá heitaii en fyrr-
um og sé því rneira um hann vert en
áður. Segir „Lögrétta“ að „bróðurþels-
grundvöllurinn standi óhaggaður hjá
Dönum“ og staðhæfir að „fráDanmerk-
ur hálfu sé komnar fram skýlausar’yfir-
lýsingar um góðan vilja“ í því efni að
„láta að réttmætum og sjálfsögðum kröf.
um íslendinga.“ Það er þá ekki úr
vegi að rifja npp svolítið sýnishorn af
„bróðurhugnum“, eins og hann kom fram
í ræðu og riti meðal Dana meðan á
þingmannaförinni stóð og síðan.
Einr.a berust var ræðan, sem Vilh'
Andersen flutti í Skodsborgarveizlunni.
Hún var talin „vingjarnleg í vorn garð.“
Þetta var hið helzta:
„Friðrekur konungur hefir viljað byrja
stjórn sína með því að tengja saman að-
skylda hluta hins danska koDungsríkis.
Sameining þessara ríkishluta beggja
megin hafsins myndar danslta ríkið eða
Stórudmmörku og innan hennar vébanda
liggur vor heimur, vor heimskringla!“
„íslandsvinuriun“ Prytz háskólakenn-
ari ritaði um það að alþingi löglciddi
almenna herskyldu. Bjóst hann við að
alþingi hefði hug og karlmensku til þess
að koma því fram, þótt alþýðu væri það
ógeðfelt; taldi hann þetta lið geta orðið
Dinmörku að dálitlum styrk á ófriðar-
timum.
Eitt blað („Vort Land“) taldi það
mosta heillaráð, að láta íslendinga senda
fulltrúa á ríkisþingið, eins og Færey-
ingar gera. Hugði að það mundi mjög
efia bróðnrhugann.
Georg Brandos kallaði frelsisbaráttu
Islendiuga úrelta lögstirfni og þrákelkni
i einni veizluræðunni og síðau hefir enn
betur komið fram, hvers réttar hann
ann íslandi, er honum þykir það í öll-
um greinum hafa minni kröfu til sjálf-
stæðis en hólminn Amager!
Þá hafa blöðin og skýlaust eignað
Döuum landhelgi við ísland og talið
þegnajafnréttið „ófrávíkjanlega kröfu“.
Þau hafa ætlað af göfiunuin að ganga
út af því að reynt hefir verið að koma
á skipaferðum til Þýzkalands og þykir
það eitt sæma, að öll verzlun hér sé í
kfóm Dana. Sams konar uppþob varð
af þvi, að hingað var fenginn norskur
verkfræðingur til ráðagerða!
Einhver síðasta bróðurkveðjan, sem
hingað hefir borist er ritgerð Scavinius-
ar gamla í „Nat. Tid.“ Þar talar hann
um að kurteisin við íslenzku þingmenn-
ina hafi leitt Dani afvega í fyrra, þar
sem þeim hafi verið tekið^sem jafningj-
um ríkisþiugmanna og þar með styrkt
sú ranga skoðun íslendinga, að alþingi
og ríkisþing væri jafn rétthá!
Þetta eru nú aðeins örfá dæmi, en
ættu þó að nægja til þess að skýra
þær „skýlausu yfirlýsingar um góðan
vilja“, sem „Lögrétta“ segir að komnar
sé frá Danmerkur hálfu.
Mundi þjóðinni ekki eins holt að
brýut væri fyrir henni að byggja kiöf-
ur sínar á fornum landsrétti og þjóð-
arþörf og fylgja þeim fram með viti
og djörfung í stað þess að treysta í
blindni og barnaskap á bróðurhug og
vinarþel útlendinga?
„ r n g men n a fé 1 a gRe y kj a v í k u r “ sam-
þykti þessa tillögu um fánamálið á fuudi
sínum 24. f. m:
„Ungmennafélag R,eykjavíkur“ fylgir
eindregið því, að íslendingar taki upp
sérstakan fána, er verði löggiltur, en
noti eigi erlendan fána.
B’élagið fylgir fánatillögu stúdenta-
félagsins í Rvík.
Ennfremur lýsir fé'agið óánægju sinni
yfir því. að Isl. skuli kindast samtök-
um gegn þessu réttmæta sjálfstæðismál-
efni þjóðarinnar.“
Eiiend símskeyti
til Ingólfs frá R. B.
Iih. 9. april kl. 6 siðd.
Peary ætlar í nýja heimskautsför
1908.
Mannskaðaróstur dag hvern meðal
verkmanna af ýmsum 11 tkkum i Lodz
á Póliandi. Mörg víg.
Ofstækismaður skaut til bana fyrver-
aDdi forseta í Guatemala, Carillas. —
Það gerðist í þinghúsiuu í Mexico.
Lögreglnstjórinn í Khöfn hefir vísað
frá kæru Petersens kaupmanns í Fngle-
fjord á heudur A. T. Möller.
Ivh, 11. april kl. f>.20 sfðd.
Einar sýslumaður Benediktsson fengið
lausn í náð með eftirlaunum 9. þ. m.
Sveinbjörn tónskáld Sveinbjörnsson i
Edinborg orðinn riddari af dannebrog.
Hörð rimma á þingi í Pétursborg við
stjórnina út af banni hennar gegn því
að tilkvaddir séu til ráða sérþekking-
armenn utan þings.
Ráðsmaður við geðveikrahælið á
Kleppi verður Björn Ólafsson, er verið
hefir um hríð sjúkrahúss-ráðsmaður á
Akureyri.
Ráðlierrann tók sér fari á Ceres 8.
þ. m. til Danmerkur og hafði með sér
stjórnarfrumvörpin til þess að bera þau
upp í ríkisráðinu og vita, hvernig því
litist á þau. Ekkert þessara frumvarpa
hefir komið fyrir sjónir almennings hér
heima á íslaudi Ráðgjafaruir dönsku
þurfa að segja skoðun sína á þeim áð-
ur, eins og eðlilegt mun þykja og fær-
ir ráðherrann hverjum þeirra eintakaf
frv. prentuðum á dönsku á landsins
kostnað. Þetta kalla stjórnarsinnar að
bera rnáiin upp fyrir konungi „í viðnr-
vist ríkisráðsins.11 En auðvitað er hér
að ræða um sömu regluna, er gildir um
öll öDnur dönsk frumvörp; þeim er út-
býtt á sama hátt, enda er það alkunn-
ugt að danska stjórnin hefir lýst yíir
því opiuberlega, að með íslandsmál sé
farið eftir sömu reglum og samráði
í ríkisráðinu, sem hver öanur (dönsk)
mál þar.
Bær eyðist af vatnsílóði. í vetur
um þorrakomn bar það við á Syðri-
bakka í Kelduhvcrfi, að hús öll fyltust
af vatni um miðja nótt. Hafði kornið
hlaup í Jökulsá. Varð fólkið að flýja
úr baðstofu upp á bæjardyraloft. Karl-
menn brutnst út í fjárhús til þess að
bjarga fénu; var það alt kornið á sund
og um tuttugu fjár þegar dautt. Hey
skemdust stórum og hafa kanske ónýzt
með öllu. Nú er bærinn kotninn í ejfði
og fóikið sezt að á öðrum bæjum.—
Friðrik bóndi Erlendsson, er þar bjó,
hefir beðið mikinn skaða og enn til-
íinnaulegri fyrir þá sök að bær hans
brann með flcstn innanstokks fyrir fám
árnm.