Ingólfur - 07.07.1907, Page 2

106
INGÓLFUR
Um livað er deilan?
Frainsaga Einars Iljörlcifssonar
á Þingyallafundi.
Aðalmergurinn málsins i þessum til-
lögum er í stuttu máli sá að íslcnd
ingar eigi að eiga landið, sem þeir
byggja, þeir einir eigi að hafa láðin
hér, ísland eigi að vera íslerzkt land.
Um þetta er deilan. Danir segja,
að í<land sé dauskt land. Auðvitað
íslenzkt í sérstökum skilningi. Að
öðru leyti danskt land.
Þessu höfum vér ávalt mótmælt.
Vér mótmælum því í dag.
Og vér munum ávalt mótmæla því.
ísland er ekki í neinum réttum skiln-
ingi danskt land.
íslendingar eru ekki í neinum skiln
ingi Danir.
Þeir eru ekkert annað en ísleud-
ingar.
Að hinu leytinu finnum vér, að það
er von að Dani langi til þess að eiga
þetta land. í vorum augum er ísland
einn af dýrlegustu blettum veraldar-
innar. Vér erum þess fullvísir, að
þegar konuugur vor sér og fer um
þetta land í sumar, muni honum finnast
hann vera viðlendari konungur en hon-
um hefir verið ljóst áður. Og \ ér
göngum að því vísu, að þegar höfðingjar
Dana fara hér um í sumar, muni þá
langa enn meira eu áður til að eiga
þetta land.
Vér hugsum ekkert annað en gott
um Dani. Vér teljum þá bræður vora.
En vér gerum það ekki fyrir þá, að
fallast á neina vitleysu. Vér látum þá
ekki telja oss trú um, að það sé rangt,
sem er rétt. Vér látum oss ekki fara
eins og fáráðling á Vesturlandi. Hann
kora til merkismanna þar með öndina
í hálsinum.
— Skelfing er að vita nm þetta van-
skapaða barn, sem kvað vera nýfætt á
N.-stöðum, sagði fáráðlingurinn.
— Hvað er um það? —
— Munuurinn á því er þversuin í
andlitinu, og háramurinn á höfðinu
snýr út.
Manninum hafði verið talin trú um,
að þetta væri voðalegur vansk8pnaðnr.
Alveg jafnmikil fjarstæða væri það,
að láta telja sér tiú um, að Islaud aé
eitthvað annað en íslinzkt land.
Fyrir því vona ég, að þessar tillögur,
eða aðrar líks efnis, verði samþyktar
hér í dag.
Og ég vona, að þessu verði fylgt
fram af öllum góðum íslendingum, þar
til er ekki þarf neitt framar um það
að tala. Vitanlega má búast við því
að það verði kallað æsingar. Ég heyri
Sagt, að sumum mönnum í Reykjavik
þyki mikið um æsingar þar, einkum
siðan er þingmálafundurinn var haldinn
þar. I- eir segja sumir, að þeirn hafi
æfinlega þótt vænt um Reykjavík, en
nú 8é þá farið að langa til að komast
þaðan.
En hvert cr að flýja ?
Þessi fundur virðist benda á, að nú
sé hvergi ái landinu í nokkurt greni í
að flýja íyrir þá menn, sem ekki þola
frelsisástiua. Úr nærii þvi ölium sýsl-
um landsins eru menn komnir hingað
til þess að tilkynna þetta.
Jafnvel alla leið austan úr Hornafirði
leggur maður i 10 daga landferð til
þess að komast á þennan fund.
Og að því eigum vér að vinna, að
ekki verði á þessu landi nokkurt af-
drep þeim mönnum, sem ekki standast
gróðrarskúr ættjarðarástarinnar og frels-
isþráarinnar.
Til ritstj. ,Sannsöglinnar‘
hr, Jóns Ölafssonar,
Lclðrétting.
Þér, herra ritstjóri, skýrið í blaði
yðar 21. þ. m. frá úrslitum hæstarétt-
ardóms í rnáli milli Einars Hjörleifs-
sonar og Lárusar H. Bjarnasonar sýslu-
mmns og getið þér jafnframt þess, að
dómuryfirdómsins, er hæstiréttur breytti,
hafi verið svo hneykslanlegur í yðar
augum að „Reykjavík“ hafi tekið hann
til umtals og farið ura hann nokkuð
ómildum höndum. Einn yfirdómarinn,
ég, hafi jafnvel sótt um gjafsókn til
málsböfðunar gegn yður fyrir ummæli
yðar um dóminn, en hafi ékki fengið
bænheyrslu. Þér kveðist nú ekki vita
hvort heldur hafi verið, að éghafi ekki
haft þá trú á málstað mínuin, að ég
vildi hætta sjálfs míns fé í málshöfðun
eða eitthvað annað hafi til borið; hitt
sé víst, að ég hafi hætt við málshófð-
uniua.
Yður hefir í þessum ummælum yðar,
þótt stutt sé, tekist að koma fyrir sex ó-
sannindum að minsta kosti, hvort heldur
þetta hefir nú verið af því að þér er-
uð s o mikill trassi, að þér kyunið yð-
ur eigi mál þau er þér ritið um, eða
af því að yður hafi ekki þótt neitt að þvi
þó að blaðið flytti ósannindi um mig.
Þér gefið það í skyn með orðurn yðar,
að ég hafi dæmt dóminn, sem hæsti-
réttur breytti. En það er ösatt. Eg
vék úr sæti í því máli og setudómari var
skipaður í minn stað til að dæma mál-
ið. Það getur þá auðvitað heldur
ekki verið satt, að ég hafi sóttumgjaf-
sókn til málshöfðunar gegn yður fyrir
ummæli yðar um döminn sem mér var
óviðkomandi. Það gat aðeins komið
til mála, að ég sækti um gjafsókn fyrir
ummæli um mig persönulega, þó að þau
ummæli yðar séu eigi á traustari rök-
um bygð en þeim, meðal annars, að
ég hafi dæmt áminstan dóm. Þá er
það ekki satt, að ég einn hafi sótt um
gjafsókn.
Hafi ég sótt um gjafsókn, þá sótti
Kristján yfirdómari Jónsson einnig um
gjafsókn, því að hann fór fram á
hið sama og ég. Ea í rauninni er
það ösatt að ég hafi só t um gjafsókn.
Eg spurðist fyrir hjá ráðherra, og við
Kr. J. báðir, hvort hann fyndi á-
stæðu til að skipa okkur að höfða
mál útaf grein yðar og annari m ;ið-
yrðagrein, og við sóttum því að eins
um gjafsókn að okkur yrði skipað að
höfða mál. Stj írnarárðið gerði það nú
þvert ofan í skylaus lagafyrirmœli að
neita að skipa okkur málshöfðun. Þar
með var beiðni okkar um gjafsókn
falhn burtu, og er það því ekki satt
að mér hafi verið neitað um gjafsókn.
En þar sem stjórnarráðið áleit ekki að
takandi væri neitt mark á ummælum
yðar um okkur dómendur og vildi því
ekki skipa málshöfðuniua — og aðra
ásfæðu þess get ég ekki hugsað mér,
sem ég vil ætla stjórninni — þá var
þessi min málaleitun úr sögunni og ég
hætti ekki við neitt, þó að ég léti þar
við standa. Eg hafði aldrei áformað
eða að minsta kosti ekki gefið yður
tilefni til að ætla að ég hefði áformað
að fara í mál við yður án þess ég væri
skyldugur til þess, og það er því enn
ösatt, að ég hafi hætt við nokkra máls-
höfðun.
Rvík 30. júní 1907.
Jön Jensson.
Beinar gufuskipaferðir
milli
Svíþjóðar og íslands.
Sænska blaðið „Uppsala" sem Dlands
vinurinn Ragnar Lurdberg er meðrit-
stjóri að, flytur nýlega grein, sem er
þess mjög eggjandi og telur það stór-
hagnað bæði fyrir ísland og Svíþjóð að
á komist reglulegar beinar gufuskipa-
ferðir milli landa þessara til þess að
greiða fyrir því að hafist geti bein
verzlunarviðskifti milli landanna. Blaðið
bendir á það, að kynni manna í Sví-
þjól af íslandi og högum þess hafi
aukist á síðustn árum, og mönnum þar
í landi sé að skiljast það betur og betur,
að íslendingar og Svíar gætu átt miklu
meii a samun að sælda til sameigiulegra
hagsmuna en hingað til hafi verið.
íslendingar þarfnist timburs og alls
konar byggingarefna og iðnaðarvöru,
einkum vefnaðarvöru, sem Svíþjóð gæli
látið í té betur en aðrar nærliggjandi
þjóðir; en íslendingar geti þar á móti
látið saltfisk og s ld, saltkjöt og ull o.
fl., sem í Sviþjóð geti verið góður mark-
aður fyrir. Blaðið getur þess einnig
að meðal verzlunarstéttarinnar í Sví-
þjóð sé vaknaður álugi á að koma
þessu máli á hreyfiugu með stofnun
verzlunarsamtaka i því skyni. og sé
talið eigi ólíklegt að farið verði fram
á það að ríkissjóðurinn sænski leggi til
styrk til gufmkipaferða milli landanna
til að hjálpa fyrirtækinu áfram. Bendir
blaðið til þess að Svíar eigi þar eigi
að verða eftiibátur Norðmanna, sem
séu þegar í þann veginn að veita úr
ríkissjóði sínum 10000 kr. til gufuskipa-
ferða milli Noregs og íslands.
Vér íslendingar megum sannarlega
fagna því, að sem flestar þjóðir byggi brú
milli sín og íslands fyrir viðskifti og
verzlun. Vér búum enn að miklu leyti
við leifarnar af þeirri einokun, sem
Danir lögðu á oss með verzlunarólögum
þeim og höftum, er þeir með langviunri
óstjórn fengu á oss komið. Síðan verzl-
unin varð frjáls að lögum 1854 hefur
smátt og smátt verið að komast lag á
aftur og fleiri og fleiri þjóðir farstinn
í viðskiftalif vort. Englendingar bomu
fyrst og Norðmenn, og nú ættu Svíar
að koma einnig og Þjóðverjar. Þetta
vanans haft, scm hefur btndið css
við Dani eina og stutt hefur verið
með styrknum til gufuskipafélagsins
danska, sem Danir hafa þóttst leggja
til aðeins í vora þágu en hafa í raun
og veru veitt til þess eins að halda
oss sem lengst í sama tjóðurbandinu við
Danmörku eina í veizlunarsökum —
þetta vanans haft verður að slitna sem
fyrst og það slitnar þá til fulls, er beinar
gufuskipaferðir fara að tiðkast milli
íslands og annara landa en Danmerkur,
þeirra er vér þurfum að sækja nauð-
í-ynjar vorar til er vér hingað til höf-
um orðið að íá gegnum Dani, á aðra
hönd. Væri þá um aðra og ólíkt heilla-
vænlegri stefnu að ræða fyrir verzlun-
armál vor ef þessi stefna þróaðist,
heldur en þá, sem nú virðist vera að
marka sér braut hingað með miljóna-
félögum, er Danir eru að reyna að
stofna hér með sumum islenzkum kaup-
mönnum, með því yfirlýstu augnamiði,
að efla sem mest, ekki fxyrst og fremst
efnalega hagsæld landsins með skyn-
samlegra fyrirkomulagi á verzlunar til-
löguninni í heldur hið pölitiska samband
(o: undirlægjuskapinn) við Danmörku
eða eins og þetta er svo dásamlega
skýrt orðað bæklingi hins nýstofnaða
miljónafélags Thor Jensen og P. Thor-
steinssonar & Co þar sem stefnanj er
sögð þessi: „að samanknyta löndin Is-
land og Danmórk bæði í pölitisku, og
og efnalcgu tilliti og útiloka aðrarþjöðir
frá viðskiftum fiið IslandJ
Úp Húsavík
er skrifað 22. f. m.
Tiðarfar er gott um þessar mundir,
eu til skamms tíma hafa verið óstill-
ingar og jafnvcl fannkomur.
Héðan er haldið út ellefu vélarbát-
um í sumar. Afli hefir verið lítill til
þessa.
Hreppsnefndarkosning fór hér fram
14. þ. m. Þessir hlutu kosningu: Að-
alsteinu kaupmaður Kristjánsson Húsa-
vík, Árni böndi Jónsson Þverá, Jónas
sýslune'ndarm. Sigurðsson Húsavík,
Kristján bóndi Sigfússon Rcuf og Stefán
verzlunarstjóri Gudjohnsen Húsavík.
Kirkjan nýja var vígð 2. þ. m.
Vígsluræðuna hélt prófastnr séra Bene-
dikt Kristjánsson. Var þar allmargt
manna samankomið. Gamla kirkjan
var seld á 640 kr. og hefir hún verið
flutt úr stað og gerist nú Ijósmynda-
skáli.
Bjarni Benediktsson póstafgreiðslu-
maður, er lengi hefir verið bókari Orum
& Wultfs verzlunar, hefir nú sett á
stofn mjög álitlega vorzlan hér og er
aðsókn að henni þegar mikil, er vöru-
verð lágt og verzlunarfyrirkomulag
hentugt.
Séra Benedikt prófastur Kristjánsson
er nú fluttur bingað með fjölskyldu
sína, en lætur séra Helga P. Hjálmars-
son frá Helgastöðum þjóna brauði sínu,
en messar sjálfur í Nesskirkju.
Það slys vildi til í Grímsey 10. þ. m.
að steinn féll í höfuð manni, er í bjarg
seig. Beið hann þegar bana. Hann
hét Kristján Friðriksson, atorkubóndi
þar í eyjunni. Faðir hans er Friðiik
Jónatansson er samið hefir skáldsöguna:
„Sveinn og Guðrún“.
Afmælissarakoma Kaupfélags Þing-
eyinga var afar-fjölmenn og hin skemti-
legasta. Um hanaþarf ég annars ekki að
fjölyrða, því að hennar verður efalaust
getið sérstaklega.
„I)aimebrog‘w og sr. Híatthías.
Herra ritstjóri.
Ég verð að biðja yður, að mega leið-
rétta „interviewera“ minn í blaðinu
„Danuebrog11 — úr því að þér gerðuð
mig ekki varan við áður en þér létuð
prenta svo vitlaus orð, sem nefnt blað
lagði mér i munn:
Fregnritinn segir (eftir mér), að „ég
eigi að yrkja aðal viðhafnarkvæðið fyr-
ir konunginum." Eg sagði að Þorst.
Gíslason ætti að yrkja það, euda hefði
ég færst undan þeim vanda sakir ald-
urs míns. Hann segir að ég hafi sagt
að ég? muudi yrkja 7—8 kvæði, o. s.
frv., en ég sagði honum (sem ekki var
vel heima í því, sem menn kalla
Cantate), að í fesskonar flokkum væru
oftlega 7—8 sérstakir kviðlingar. Fyrir
þetta bull mannsins varð hitt sem þar
fylgdi líka bull.
Meira nenni ég ekki að laga eða leið-
rétta af þeim þvættingi. Hann vildi
líka spyrja um fleira, t. d. um pólitík,
en þá sleit ég þinginu.
4. júlí ’07.
Matfh. Jochumsson.
Yínsölusckt. Frá Seyðisfirði var sím-
að í vikunni, að brytinn á eimskipinu
„Prospero,“ sem fer milli landatil Aust-
fjarða hafi verið sektaður um 80 kr,
fyrir ólöglega áfengissölu.